Rose George: Inside the secret shipping industry

Rose George: Những bí mật của ngành vận tải đường biển

Translator: Nhung Nguyen Reviewer: Nhu PHAM

A couple of years ago,

Vài năm trước đây

Harvard Business School chose

Trường Kinh Doanh thuộc Đại học Harvard, Hoa Kỳ đã tiến hành lựa chọn

the best business model of that year.

mô hình kinh doanh tốt nhất của năm

It chose Somali piracy.

Họ đã chọn "ngành" Cướp biển ở Somali

Pretty much around the same time,

Cũng trong khoảng thời gian đó

I discovered that there were 544 seafarers

tôi phát hiện ra có 544 thủy thủ

being held hostage on ships,

bị giữ làm con tin trên những chiếc tàu

often anchored just off the Somali coast

thường được thả neo gần bờ biển Somali

in plain sight.

giữa ban ngày ban mặt.

And I learned these two facts, and I thought,

Khi tôi phát hiện ra hai thực tế này, tôi đã thầm nghĩ

what's going on in shipping?

Điều gì đang diễn ra với ngành vận chuyển đường biển vậy?

And I thought, would that happen in any other industry?

Và tôi cũng nghĩ rằng, liệu điều tương tự có xảy ra với những ngành khác không?

Would we see 544 airline pilots

Liệu chúng ta có thể thấy 544 phi công

held captive in their jumbo jets

bị giam giữ trong chính máy bay của mình

on a runway for months, or a year?

trên đường băng hàng tháng, thậm chí hàng năm trời?

Would we see 544 Greyhound bus drivers?

Liệu chúng ta có thấy điều tương tự xảy ra với 544 lái xe buýt đường dài?

It wouldn't happen.

Điều đó sẽ không xảy ra

So I started to get intrigued.

Tôi bắt đầu cảm thấy thú vị

And I discovered another fact,

Và phát hiện ra một sự thật khác

which to me was more astonishing

thậm chí còn đáng kinh ngạc hơn

almost for the fact that I hadn't known it before

đặc biệt là đối với một sự thật mà tôi không hề biết đến trước đó

at the age of 42, 43.

ở tuổi 42 hoặc 43

That is how fundamentally we still depend on shipping.

Đó là chúng ta vẫn phải phụ thuộc chặt chẽ vào ngành vận tải đường biển

Because perhaps the general public

Bởi vì có lẽ phần đông mọi người

thinks of shipping as an old-fashioned industry,

vẫn cho rằng vận tải đường biển là một ngành đã lỗi thời

something brought by sailboat

một ngành được đại diện bởi thuyền buồm

with Moby Dicks and Jack Sparrows.

với Moby Dicks và Jack Sparrows

But shipping isn't that.

Nhưng sự thật không phải vậy

Shipping is as crucial to us as it has ever been.

Vận tải đường thủy vẫn quan trọng với chúng ta từ trước đến nay

Shipping brings us 90 percent of world trade.

Ngành này mang lại cho người tiêu dùng 90% sản phẩm của thương mại thế giới

Shipping has quadrupled in size since 1970.

Vận tải đường thủy đã tăng gấp 4 lần về quy mô từ năm 1970

We are more dependent on it now than ever.

Chúng ta đang phụ thuộc vào nó hơn bao giờ hết

And yet, for such an enormous industry --

Tuy nhiên, đối với một ngành công nghiệp khổng lồ như thế

there are a 100,000 working vessels on the sea —

lại chỉ có 100,000 tàu biển đang hoạt động

it's become pretty much invisible.

Vì vậy, ngành này dường như không được mọi người chú ý đến

Now that sounds absurd in Singapore to say that,

Nhưng điều này lại nghe có vẻ kỳ quặc tại Singapore

because here shipping is so present

vì ở đây, vận tải đường thủy hiện hữu đến mức

that you stuck a ship on top of a hotel.

bạn có thể nhét trên một con tàu trên nóc khách sạn

(Laughter)

(Tiếng cười)

But elsewhere in the world,

Nhưng đâu đó trên thế giới

if you ask the general public what they know

Nếu bạn hỏi mọi người về những gì học biết

about shipping and how much trade is carried by sea,

về vận tải đường thủy và khối lượng hàng hóa được chuyên chở bằng đường này

you will get essentially a blank face.

hầu như không một ai có thể trả lời

You will ask someone on the street

Còn nếu bạn hỏi một người nào đó bất kỳ trên phố

if they've heard of Microsoft.

nếu họ đã nghe tới Microsoft

I should think they'll say yes,

câu trả lời chắc hẳn sẽ là có

because they'll know that they make software

bởi vị họ biết Microsoft thiết kế các phần mềm

that goes on computers,

cho máy tính

and occasionally works.

và chỉ thỉnh thoảng mới hoạt động

But if you ask them if they've heard of Maersk,

Nhưng nếu bạn hỏi họ có biết đến Maersk không

I doubt you'd get the same response,

Tôi không nghĩ bạn sẽ nhận được câu trả lời tương tự

even though Maersk,

mặc dù Maersk

which is just one shipping company amongst many,

mặc dù chỉ là một công ty vận chuyển trong số nhiều công ty khác

has revenues pretty much on a par with Microsoft.

lại có doanh thu ngang ngửa với Microsoft

[$60.2 billion]

(60.2 tỷ đô la)

Now why is this?

Tại sao lại như vậy?

A few years ago,

Một vài năm về trước

the first sea lord of the British admiralty --

chỉ huy Hải quân Anh đầu tiên

he is called the first sea lord,

được gọi là "Chúa biển"

although the chief of the army is not called a land lord —

mặc dù người đứng đầu quân đội không được gọi là chúa đất

he said that we, and he meant

ông cho biết, chúng ta, ý ông là

in the industrialized nations in the West,

các quốc gia công nghiệp hóa ở phương Tây

that we suffer from sea blindness.

dường như không đánh giá đúng tầm quan trọng của biển

We are blind to the sea

Chúng ta mù tịt về biển

as a place of industry or of work.

cũng như vai trò của nó như là một nơi lý để phát triển công nghiệp

It's just something we fly over,

Thường thì, chúng ta chỉ nghĩ đến biển như một dải lụa màu xanh

a patch of blue on an airline map.

mà chúng ta được dịp bay ngang qua trên mỗi chuyến bay.

Nothing to see, move along.

Không có gì đáng để bận tâm cả,

So I wanted to open my own eyes

Vì vậy, tôi muốn mở rộng tầm nhìn của mình

to my own sea blindness,

để đặt biển về đúng vị trí của nó,

so I ran away to sea.

Vì thế, tôi đã ra biển

A couple of years ago, I took a passage

Một vài năm trước, tôi tham gia một chuyến đi

on the Maersk Kendal,

trên Maersk Kendal

a mid-sized container ship

một tàu container cỡ trung

carrying nearly 7,000 boxes,

chở gần 7,000 thùng hàng

and I departed from Felixstowe,

và tôi khởi hành từ Felixstowe

on the south coast of England,

ở bờ biển phía Nam nước Anh

and I ended up right here in Singapore

và tôi dừng chân ở đây ngay tại Singapore

five weeks later,

năm tuần sau đó

considerably less jet-lagged than I am right now.

và không bị "jet lag" (cảm giác bị lệch múi giờ) như bây giờ

And it was a revelation.

Và tôi đã khám phá ra rất nhiều điều

We traveled through five seas,

Chúng tôi đi qua năm biển

two oceans, nine ports,

hai đại dương, chín cảng

and I learned a lot about shipping.

và tôi đã học được rất nhiều điều về vận tải đường biển

And one of the first things that surprised me

Và một trong những điều đầu tiên làm tôi ngạc nhiên

when I got on board Kendal

khi đến Kendal là,

was, where are all the people?

mọi người đâu cả rồi?

I have friends in the Navy who tell me

Tôi có bạn trong Hải quân đã từng nói với tôi rằng

they sail with 1,000 sailors at a time,

mỗi lần họ ra khơi với khoảng 1000 thủy thủ

but on Kendal there were only 21 crew.

nhưng trên tàu Kendal chỉ có 21 người

Now that's because shipping is very efficient.

Đó là bởi vì vận tải đường biển đã trở nên rất hiệu quả

Containerization has made it very efficient.

nhờ vào công-te-nơ hóa hàng hóa

Ships have automation now.

Các tàu có thể vận hành tự động

They can operate with small crews.

mà không cần đến nhiều nhân viên

But it also means that, in the words

Nhưng điều đó cũng có nghĩa là, theo như cách nói

of a port chaplain I once met,

của một tuyên úy mà tôi từng gặp,

the average seafarer you're going to find

một thủy thủ bình thường mà bạn gặp

on a container ship is either tired or exhausted,

trên một tàu công-te-nơ sẽ trở nên mệt hoặc rất mệt

because the pace of modern shipping

vì cường độ của vận tải hiện đại

is quite punishing for what the shipping calls

là khá nặng đối với một yếu tố mà thuật ngữ vận tải

its human element,

gọi là "yếu tố con người"

a strange phrase which they don't seem to realize

một cụm từ lạ mà chính họ cũng không nhận ra

sounds a little bit inhuman.

nó có vẻ không mang tính nhân văn cho lắm

So most seafarers now working on container ships

Vì vậy, hầu hết các thủy thủ hiện đang làm việc cho các tàu container

often have less than two hours in port at a time.

thường có ít hơn hai tiếng nghỉ ngơi tại mỗi cảng

They don't have time to relax.

Họ không có thời gian để nghỉ ngơi

They're at sea for months at a time,

Họ lênh đênh trên biển hàng tháng trời

and even when they're on board,

và kể cả khi cập bến

they don't have access to what

họ cũng có không được tiếp cận với

a five-year-old would take for granted, the Internet.

thứ được coi là bình thường ngay cả với trẻ 5 tuổi, Internet

And another thing that surprised me when I got on board Kendal

Và một điều nữa làm tôi ngạc nhiên khi ở trên tàu Kendal

was who I was sitting next to --

là người mà tôi ngồi cạnh.... Không phải nữ hoàng nhé

Not the queen; I can't imagine why they put me underneath her portrait --

tôi cũng không hiểu tại sao họ lại để tôi ngồi ngay dưới bức chân dung của bà

But around that dining table in the officer's saloon,

Nhưng tại bàn ăn trong cabin của chỉ huy tàu

I was sitting next to a Burmese guy,

Tôi ngồi cạnh một chàng trai đến từ Miến Điện

I was opposite a Romanian, a Moldavian, an Indian.

Đối diện tôi là một người Rumani, một người Moldavi, một người Ấn

On the next table was a Chinese guy,

Bàn kế bên là một người Trung Quốc

and in the crew room, it was entirely Filipinos.

còn trong phòng nhân viên, tất cả đều là người Phillipines

So that was a normal working ship.

Đó là một tàu vận tải thông thường

Now how is that possible?

Tại sao lại như vậy?

Because the biggest dramatic change

Bởi vì thách thức lớn nhất

in shipping over the last 60 years,

đối với vận tải đường biển trong 60 năm qua

when most of the general public stopped noticing it,

khi mà phần lớn công chúng không để tâm đến ngành này

was something called an open registry,

đó là thứ được gọi là đăng ký mở

or a flag of convenience.

hay "cắm cờ theo yêu cầu"

Ships can now fly the flag of any nation

Các tàu có thể cắm cờ của bất kỳ quốc gia nào

that provides a flag registry.

chỉ cần quốc gia đó cho đăng ký cắm cờ

You can get a flag from the landlocked nation

Bạn có thể cắm cờ của một nước không có đường biển

of Bolivia, or Mongolia,

như Bolivia, hoặc Mongolia

or North Korea, though that's not very popular.

hoặc Bắc Triều Tiên, mặc dù lựa chọn này không được yêu thích cho lắm

(Laughter)

(Tiếng cười)

So we have these very multinational,

Vì vậy, chúng ta có đoàn thủy thủ đến từ nhiều quốc gia

global, mobile crews on ships.

mang tính toàn cầu và di động trên những con tàu.

And that was a surprise to me.

Và đó là một điều làm tôi ngạc nhiên.

And when we got to pirate waters,

Khi chúng tôi tiến đến khu vực của cướp biển

down the Bab-el-Mandeb strait and into the Indian Ocean,

ở dưới eo biển Bab-el-Mandeb ở Ấn Độ Dương

the ship changed.

con tàu đã thay đổi.

And that was also shocking, because suddenly,

Và điều này cũng rất đáng kinh ngạc, bởi vì đột nhiên

I realized, as the captain said to me,

Tôi nhận ra, đúng như thuyền trưởng đã bảo với tôi,

that I had been crazy to choose to go

rằng Tôi thật điên rồ khi chọn đi qua

through pirate waters on a container ship.

khu vực của cướp biển trên một tàu container

We were no longer allowed on deck.

Chúng tôi không được phép vào bờ

There were double pirate watches.

Có đến hai trạm gác cướp biển

And at that time, there were those 544 seafarers being held hostage,

Và chính tại thời điểm đó, 544 thủy thủ bị giữ làm con tin

and some of them were held hostage for years

Và một vài người trong số họ đã làm con tin được một vài năm

because of the nature of shipping and the flag of convenience.

bởi vì đặc thù của ngành và vì đặc điểm "cắm cờ theo yêu cầu"

Not all of them, but some of them were,

Không phải tất cả, nhưng một vài người bị bắt làm con tin

because for the minority of unscrupulous ship owners,

vì đối với số ít những người chủ tàu không trung thực

it can be easy to hide behind

Thật dễ dàng để che giấu

the anonymity offered by some flags of convenience.

nhờ có cơ chế cắm cờ theo yêu cầu.

What else does our sea blindness mask?

Sự thờ ơ với biển còn giúp che giấu điều gì nữa?

Well, if you go out to sea on a ship

Nếu bạn ra biển trên một tàu hàng

or on a cruise ship, and look up to the funnel,

hoặc trên tàu du lịch, hãy nhìn lên ống khói

you'll see very black smoke.

bạn sẽ nhìn thấy khói đen xì

And that's because shipping

Đó là bởi vì ngành vận tải đường biển

has very tight margins, and they want cheap fuel,

có chi phí hoạt động rất thấp và cần nhiên liệu giá rẻ

so they use something called bunker fuel,

thế nên, họ sử dụng một thứ được gọi là nhiên liệu kho

which was described to me by someone in the tanker industry

một thứ mà tôi được nghe mô tả bởi một người làm trong ngành chở dầu

as the dregs of the refinery,

như là chất thải của nhà máy lọc dầu

or just one step up from asphalt.

hay chỉ hơn một bậc so với nhựa đường

And shipping is the greenest method of transport.

Và vận tải đường biển là cách thức vận chuyển thân thiện nhất với môi trường

In terms of carbon emissions per ton per mile,

nếu tính đến lượng khí thải carbon trên tấn trên dặm

it emits about a thousandth of aviation

Lượng khí thải của nó bằng khoảng một phần nghìn của ngành hàng không

and about a tenth of trucking.

và khoảng một phần mười vận tải đường đường bộ

But it's not benign, because there's so much of it.

Nhưng nó không hoàn toàn vô hại, bởi vì lượng khí thải vẫn là rất lớn

So shipping emissions are about three to four percent,

Như vậy khí thải từ vận tải đường biển vào khoảng 3 đến 4%

almost the same as aviation's.

gần như bằng với lượng khí thải của ngành hàng không

And if you put shipping emissions

Và nếu bạn đặt khí thải từ vận tải đường biển

on a list of the countries' carbon emissions,

vào danh sách các nước các nước có khí thải carbon lớn nhất

it would come in about sixth,

Nó sẽ đứng ở vị trí thứ sáu

somewhere near Germany.

gần với Đức

It was calculated in 2009 that the 15 largest ships

Người ta tính toán ra rằng trong năm 2009, 15 con tàu lớn nhất

pollute in terms of particles and soot

thải ra các hạt, muội

and noxious gases

và khí thải độc hại

as much as all the cars in the world.

ngang bằng với tất cả ô tô trên thế giới

And the good news is that

Và tin tốt là

people are now talking about sustainable shipping.

người ta đang bàn bạc về một ngành vận tải đường biển bền vững

There are interesting initiatives going on.

Ccó những đề xuất rất thú vị đang được thực hiện

But why has it taken so long?

Nhưng tại sao lại mất nhiều thời gian đến vậy?

When are we going to start talking and thinking

Khi nào chúng ta sẽ bắt đầu bàn luận và suy nghĩ

about shipping miles as well as air miles?

về dặm đường biển nhiều như dặm hàng không

I also traveled to Cape Cod to look

Tôi cũng đến Cape Cod để được nhìn thấy

at the plight of the North Atlantic right whale,

tình trạng của cá voi North Atlantic (phía Bắc Bắc Băng Dương)

because this to me was one of the most surprising things

bởi vì, đây là một trong những điều đáng kinh ngạc nhất

about my time at sea,

về khoảng thời gian của tôi trên biển

and what it made me think about.

và những điều nó làm tôi băn khoăn

We know about man's impact on the ocean

Chúng ta đã biết về những tác động của con người đến đại dương

in terms of fishing and overfishing,

trong các hoạt động đánh bắt cá và khai thác quá mức thuỷ hải sản

but we don't really know much about

nhưng chúng ta không thật sự biết nhiều

what's happening underneath the water.

về những điều đang diễn ra dưới nước

And in fact, shipping has a role to play here,

Và trên thực tế, ngành vận tải đường biển đang đóng một vai trò nhất định tại đây

because shipping noise has contributed

vì tiếng ồn của nó đã góp phần

to damaging the acoustic habitats of ocean creatures.

làm tổn hại đến môi trường âm thanh của sinh vật biển

Light doesn't penetrate beneath the surface of the water,

Ánh sáng không thể xuyên qua bề mặt nước

so ocean creatures like whales and dolphins

vì vậy những sinh vật biển như cá voi và cá heo

and even 800 species of fish

và thậm chí 800 loài cá khác

communicate by sound.

giao tiếp bằng âm thanh

And a North Atlantic right whale

Và một con cá voi ở Bắc Atlantic

can transmit across hundreds of miles.

có thể truyền âm thanh qua hàng trăm dặm

A humpback can transmit a sound

Một con cá voi lưng gù có thể truyền âm thanh

across a whole ocean.

qua cả đại dương mênh mông.

But a supertanker can also be heard

Nhưng một tàu chở dầu siêu hạng cũng có thể được nghe thấy

coming across a whole ocean,

từ phía bên kia đại dương

and because the noise that propellers make underwater

và bởi vì tiếng động mà chân vịt tạo ra dưới nước

is sometimes at the same frequency that whales use,

đôi khi có trùng âm tần với cá voi

then it can damage their acoustic habitat,

và điều đó có thể làm tổn hại đến môi trường âm thanh của loài động vật này

and they need this for breeding,

và chúng cần đến môi trường này để duy trì nòi giống

for finding feeding grounds,

tìm kiếm thức ăn

for finding mates.

và bạn tình

And the acoustic habitat of the North Atlantic right whale

Môi trường âm thanh của cá voi Bắc Atlantic

has been reduced by up to 90 percent.

đã bị suy giảm tới 90%

But there are no laws governing acoustic pollution yet.

Nhưng chưa có luật lệ nào được đề ra để kiểm soát tình trạng ô nhiễm âm thanh này

And when I arrived in Singapore,

Khi đặt chân đến Singapore,

and I apologize for this, but I didn't want to get off my ship.

Tôi xin lỗi phải nói thật nhưng tôi đã không muốn rời khỏi tàu

I'd really loved being on board Kendal.

Tôi đã rất thích ở trên Kendal

I'd been well treated by the crew,

Thủy thủ đoàn đã đối xử rất tốt với tôi

I'd had a garrulous and entertaining captain,

Tôi đã có một vị thuyền trưởng vui tính và sởi lởi

and I would happily have signed up for another five weeks,

và tôi đã rất muốn ở lại thêm 5 tuần nữa

something that the captain also said

một điều mà ngài thuyền trưởng đã bảo tôi

I was crazy to think about.

rằng thật là điên rồ khi nghĩ đến nó

But I wasn't there for nine months at a time

Nhưng tôi đã không ở trên tàu liền một lúc trong 9 tháng

like the Filipino seafarers,

nhưng những thủy thủ Phillipines

who, when I asked them to describe their job to me,

những người đã mô tả công việc của mình là

called it "dollar for homesickness."

"kiếm tiền trên nỗi nhớ nhà"

They had good salaries,

Họ được trả lương cao

but theirs is still an isolating and difficult life

nhưng phải sống một cuộc sống cô lập và khó khăn

in a dangerous and often difficult element.

trong một môi trường nguy hiểm và khó khăn.

But when I get to this part, I'm in two minds,

Nhưng tôi đã thực sự rất phân vân

because I want to salute those seafarers

bởi vì tôi muốn tỏ lòng ngưỡng mộ với những thủy thủ này

who bring us 90 percent of everything

những người đã mang lại cho chúng ta 90% mọi thứ mà chúng ta đang có

and get very little thanks or recognition for it.

mà hầu như không được ghi nhận hoặc cảm ơn

I want to salute the 100,000 ships

Tôi muốn bày tỏ sự ngưỡng mộ của mình đối với 100,000 con tàu

that are at sea

đang lênh đênh trên biển

that are doing that work, coming in and out

đang làm việc, cập bến và ra khơi

every day, bringing us what we need.

hàng ngày, để thoả mãn những nhu cầu thiết yếu của chúng ta

But I also want to see shipping,

Nhưng tôi cũng muốn thấy ngành vận tải đường biển,

and us, the general public, who know so little about it,

và chúng ta, cộng đồng đa số này, những người biết rất ít về nó,

to have a bit more scrutiny,

suy nghĩ nhiều hơn một chút

to be a bit more transparent,

để có thể hiểu mọi việc rõ hơn

to have 90 percent transparency.

có thể là hiểu được đến 90% về nó.

Because I think we could all benefit

Bởi vì tôi cho rằng chúng ta đều có thể thu được một lợi ích nào đó

from doing something very simple,

bằng cách làm một việc rất đơn giản

which is learning to see the sea.

là học cách nhìn ra biển.

Thank you.

Xin cảm ơn

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)