David Gallo: The deep oceans: a ribbon of life

Translator: Duong Dinh Reviewer: Linh Do Manh

(Applause)

( Tiếng vỗ tay)

David Gallo: This is Bill Lange. I'm Dave Gallo.

Anh ấy là Bill Lange. Còn tôi là Dave Gallo

And we're going to tell you some stories from the sea here in video.

Và chúng tôi sẽ kể cho các bạn nghe vài câu chuyện dưới đáy biển ngay trong video này

We've got some of the most incredible video of Titanic that's ever been seen,

Chúng tôi đã thu thập được 1 số video tuyệt vời về Titanic

and we're not going to show you any of it.

nhưng tôi sẽ không cho bạn xem đâu

(Laughter)

( Cười )

The truth of the matter is that the Titanic --

Vấn đề thực sự về Titanic

even though it's breaking all sorts of box office records --

mặc dù nó phá vỡ mọi kỉ lục phòng vé--

it's not the most exciting story from the sea.

đó không phải là chuyện thú vị nhất về đại dương

And the problem, I think, is that we take the ocean for granted.

Chúng ta luôn cho rằng nó là điều dĩ nhiên

When you think about it, the oceans are 75 percent of the planet.

Khi bạn nghĩ về đại dương, nó chiếm 75% diện tích trên trái đất

Most of the planet is ocean water.

phần lớn bề mặt trên trái đất được bao phủ bởi đại dương

The average depth is about two miles.

Độ sâu trung bình khoảng 2 hải lý

Part of the problem, I think, is we stand at the beach,

Khi chúng ta ở dưới mặt biển

or we see images like this of the ocean,

hay tưởng tượng về đại dương

and you look out at this great big blue expanse, and it's shimmering

bạn sẽ thấy nó rộng lớn xanh ngắt và lấp lánh

and it's moving and there's waves and there's surf and there's tides,

Và nó cứ chuyển động, có những gợn sóng và thủy triều

but you have no idea for what lies in there.

nhưng bạn sẽ không biết được đâu là lời phóng đại

And in the oceans, there are the longest mountain ranges on the planet.

Dưới đáy đại dương còn tồn tại dãy núi dài nhất thế giới

Most of the animals are in the oceans.

Hầu hết động vật sống ở dưới biển

Most of the earthquakes and volcanoes are in the sea,

và hầu hết các trận động đất, núi lửa xảy ra ở đại dương

at the bottom of the sea.

dưới đáy biển

The biodiversity and the biodensity in the ocean is higher, in places,

Tính đa dạng và mật độ dày đặc ở dưới biển cao hơn

than it is in the rainforests.

ở rừng nhiệt đới

It's mostly unexplored, and yet there are beautiful sights like this

nó hầu như chưa được khám phá ra, và những bức hình đẹp như thế này

that captivate us and make us become familiar with it.

làm chúng tôi say đắm và trở nên gần gũi hơn với đại dương

But when you're standing at the beach, I want you to think

Nhưng khi bạn đứng dưới đại dương, tôi muốn bạn nghĩ rằng

that you're standing at the edge of a very unfamiliar world.

bạn đang ở một thế giới hoàn toàn xa lạ

We have to have a very special technology

Chúng tôi có một thiết bị đặc biệt

to get into that unfamiliar world.

để tiếp cận thế giới xa lạ đó

We use the submarine Alvin and we use cameras,

Chúng tôi sử dụng tàu ngầm và máy quay

and the cameras are something that Bill Lange has developed with the help of Sony.

loại máy quay mà Bill Lange chế tạo ra với sự giúp đỡ của Sony

Marcel Proust said, "The true voyage of discovery

Marcel Proust nói rằng: " Hành trình khám phá thật sự

is not so much in seeking new landscapes as in having new eyes."

không hoàn toàn là tìm ra vẻ đẹp mới cũng như có đôi mắt mới

People that have partnered with us have given us new eyes,

Những người cộng sự đã đưa cho chúng tôi đôi mắt mới

not only on what exists --

không chỉ là những thứ tồn tại

the new landscapes at the bottom of the sea --

cái nhìn mới về đáy đại dương

but also how we think about life on the planet itself.

mà còn là cách chúng ta suy nghĩ về cuộc đời trên hành tinh này

Here's a jelly.

Đây là 1 loài sứa

It's one of my favorites, because it's got all sorts of working parts.

Nó là một trong những loài yêu thích của tôi bởi nó chiếm phần lớn công việc

This turns out to be the longest creature in the oceans.

Hóa ra đây là sinh vật dài nhất dưới đáy đại dương

It gets up to about 150 feet long.

Dài tầm 150 feet

But see all those different working things?

Nhưng bạn có thể nhìn thấy sự khác biệt trong cách nó hoạt động không?

I love that kind of stuff.

Tôi thích điều đó

It's got these fishing lures on the bottom. They're going up and down.

Nó có những cái mồi câu ở phần dưới cơ thể. Nó cứ chuyển động lên xuống

It's got tentacles dangling, swirling around like that.

những xúc tu cứ lủng lẳng, xoáy tít như thế

It's a colonial animal.

Đó là một loài động vật thuộc địa

These are all individual animals

Tất cả đều là những cá thể độc lập

banding together to make this one creature.

tập hợp thành 1 nhóm để tạo thành sinh vật này

And it's got these jet thrusters up in front

và nó có những động cơ phản lực ở phía trước

that it'll use in a moment, and a little light.

sử dụng ngay lập tức, và phát sáng

If you take all the big fish and schooling fish and all that,

Nếu bạn đặt tất cả những con cá lớn và 1 đàn cá

put them on one side of the scale, put all the jelly-type of animals

vào 1 bên của cán cân, bên còn lại đặt loài sứa này

on the other side, those guys win hands down.

chúng sẽ làm cán cân chùng xuống

Most of the biomass in the ocean is made out of creatures like this.

Phần lớn sinh vật ở biển đều được tạo ra như thế

Here's the X-wing death jelly.

Đây là X-wing death jelly

(Laughter)

(Cười)

The bioluminescence -- they use the lights for attracting mates

Sự phát quang sinh học- chúng sử dụng ánh sáng để thu hút bạn tình

and attracting prey and communicating.

thu hút con mồi và giao tiếp

We couldn't begin to show you our archival stuff from the jellies.

chúng tôi không thể cho bạn thấy tất cả những dữ liệu về loài sứa này

They come in all different sizes and shapes.

nó xuất hiện với những hình dạng, dáng vẻ khác nhau

Bill Lange: We tend to forget about the fact that the ocean is miles deep

Chúng ta thường có xu hướng quên sự thật rằng đại dương sâu hàng nghìn dặm

on average, and that we're real familiar with the animals

và chúng ta chỉ thật sự biết những loài

that are in the first 200 or 300 feet, but we're not familiar

cách mặt nước 200 hoặc 300 feet, nhưng ta không biết

with what exists from there all the way down to the bottom.

cái tồn tại ở sâu dưới lòng biển là gì

And these are the types of animals

Và những loài sinh vật này

that live in that three-dimensional space,

đều sống trong không gian 3 chiều

that micro-gravity environment that we really haven't explored.

trong môi trường vi sinh vật nơi chúng ta chưa từng thám hiểm đến

You hear about giant squid and things like that,

Bạn đã nghe về những con mực khổng lồ

but some of these animals get up to be approximately 140, 160 feet long.

có những loài còn dài đến xấp xỉ 140,160 feet

They're very little understood.

Chúng được biết đến rất ít

DG: This is one of them, another one of our favorites, because it's a little octopod.

Đây cũng là 1 sinh vật mà tôi rất thích bởi nó trông giống bạch tuộc con

You can actually see through his head.

bạn hoàn toàn có thể nhìn xuyên qua đầu nó

And here he is, flapping with his ears and very gracefully going up.

Và đây, chúng chuyển động những cái tai và tiến lên thật uyển chuyển

We see those at all depths and even at the greatest depths.

Chúng ta có thể bắt gặp nó ở mọi độ sâu, ngay cả nơi sâu nhất

They go from a couple of inches to a couple of feet.

Nó đi từ 1 vài inches đến 1 vài feet

They come right up to the submarine --

Nó tiến đến tàu ngầm

they'll put their eyes right up to the window and peek inside the sub.

đưa mắt qua cửa sổ và lén nhìn vào

This is really a world within a world,

Nó thật sự rất tuyệt

and we're going to show you two.

và chúng tôi sẽ cho bạn thấy 2 loại

In this case, we're passing down through the mid-ocean and we see creatures like this.

Trong trường hợp này, chúng tôi xuống sâu hơn nữa và thấy sinh vật như thế này

This is kind of like an undersea rooster.

Nó như 1 con gà trống dưới biển

This guy, that looks incredibly formal, in a way.

Ở mức độ nào đó, nó trông cân đối 1 cách kì diệu

And then one of my favorites. What a face!

Tiếp theo, 1 trong những sinh vật yêu thích của tôi. Trông mặt nó kìa!

This is basically scientific data that you're looking at.

Đây là 1 dữ liệu khoa học cơ bản mà bạn đang nhìn thấy

It's footage that we've collected for scientific purposes.

Là 1 cảnh mà chúng tôi thu thập được cho mục đích khoa học

And that's one of the things that Bill's been doing,

Và là một trong những việc mà Bill đang làm

is providing scientists with this first view of animals like this,

cung cấp những hình ảnh đầu tiên về sinh vật này

in the world where they belong.

trong thế giới mà chúng đang sống

They don't catch them in a net.

Họ không bắt chúng vào trong lưới

They're actually looking at them down in that world.

Họ thật sự nhìn chúng bơi xuống sâu dưới đáy biển

We're going to take a joystick,

Chúng ta sẽ cầm cần điều khiển

sit in front of our computer, on the Earth,

ngồi trước máy tính

and press the joystick forward, and fly around the planet.

nhấn nút tiến về phía trước và bay quanh trái đất

We're going to look at the mid-ocean ridge,

Chúng ta nhìn xuống đại dương

a 40,000-mile long mountain range.

dãy núi dài 40,000 dặm

The average depth at the top of it is about a mile and a half.

Độ sâu trung bình ở nơi cao nhất là 1 dặm rưỡi

And we're over the Atlantic -- that's the ridge right there --

Và chúng ta đi qua Atlantic-- nơi có những sườn núi

but we're going to go across the Caribbean, Central America,

rồi lại băng qua Caribbean, Trung Mỹ

and end up against the Pacific, nine degrees north.

Và kết thúc ở Pacific, 9 độ bắc

We make maps of these mountain ranges with sound, with sonar,

Chúng tôi tạo bản đồ cho những dãy núi bằng âm thanh, bằng siêu âm

and this is one of those mountain ranges.

Và đây là 1 trong những dãy núi đó

We're coming around a cliff here on the right.

Chúng tôi đi quanh vách đá phía bên phải

The height of these mountains on either side of this valley

Độ cao của những dãy núi này một bên thung lũng

is greater than the Alps in most cases.

Cao hơn cả dãy Alps

And there's tens of thousands of those mountains out there that haven't been mapped yet.

Và hàng chục ngàn những dãy núi ngoài kia vẫn chưa được vẽ bản đồ

This is a volcanic ridge.

Đây là sườn núi lửa

We're getting down further and further in scale.

Về quy mô chúng tôi đi xuống sâu hơn nữa

And eventually, we can come up with something like this.

Và rốt cuộc là, chúng tôi có thể nghĩ ra được cái gì đó

This is an icon of our robot, Jason, it's called.

1 con robot, tên là Jason

And you can sit in a room like this,

Bạn có thể ngồi ở 1 căn phòng

with a joystick and a headset, and drive a robot like that

với cần điều khiển và ống nghe điện đài trên tay, và lái con robot như thế này

around the bottom of the ocean in real time.

xung quanh đáy đại dương

One of the things we're trying to do at Woods Hole with our partners

1 trong những thứ chúng tôi cố gắng làm ở Woods Hole với cộng sự của mình

is to bring this virtual world --

là để mang thế giới ảo này

this world, this unexplored region -- back to the laboratory.

vùng đất chưa được khám phá- trở lại với phòng thí nghiệm

Because we see it in bits and pieces right now.

Bởi vì ngay bây giờ chúng tôi thấy nó trong những thứ lặt vặt

We see it either as sound, or we see it as video,

Chúng tôi thấy hoặc ở âm thanh, hoặc ở các video

or we see it as photographs, or we see it as chemical sensors,

thấy trong những bức hình, hay máy cảm biến hóa học

but we never have yet put it all together into one interesting picture.

nhưng chúng tôi chưa bao giờ đưa tất cả lại thành một bức tranh thú vị

Here's where Bill's cameras really do shine.

Đây là nơi mà máy ảnh của Bill thật sự tỏa sáng

This is what's called a hydrothermal vent.

Đây là lỗ thông thủy nhiệt

And what you're seeing here is a cloud of densely packed,

Và cái bạn đang nhìn đây là đám bụi dày đặc

hydrogen-sulfide-rich water

Hydro- sulfide- nước

coming out of a volcanic axis on the sea floor.

thoát ra từ trục núi lửa trên mặt biển

Gets up to 600, 700 degrees F, somewhere in that range.

Ở 1 số nơi trên dãy núi đó lên đến 600,700 độ F

So that's all water under the sea --

Vì vậy đó là tất cả nước dưới biển

a mile and a half, two miles, three miles down.

sâu xuống 1 dặm rưỡi, 2 dặm, 3 dặm

And we knew it was volcanic back in the '60s, '70s.

Và chúng tôi biết rằng núi lửa sẽ trở lại trong 60-70s

And then we had some hint that these things existed

Và chúng tôi có 1 vài dấu hiệu ám chỉ nó sẽ xảy ra

all along the axis of it, because if you've got volcanism,

bởi vì nếu bạn biết các hiện tượng của núi lửa

water's going to get down from the sea into cracks in the sea floor,

nước sẽ bị hút xuống từ mặt biển xuống những vết nứt ở đáy biển

come in contact with magma, and come shooting out hot.

hòa hợp với magma, và bắn ra những tia nước rất nóng

We weren't really aware that it would be so rich with sulfides, hydrogen sulfides.

Chúng tôi đã không nhận ra được sulfides, hydrogen sulfides sẽ trở nên dồi dào, phong phú

We didn't have any idea about these things, which we call chimneys.

chúng tôi không hề có quan niệm nào về những thứ này, cái chúng tôi gọi là ống khói

This is one of these hydrothermal vents.

Đây là 1 trong những lỗ thông thủy nhiệt

Six hundred degree F water coming out of the Earth.

Nước bắn ra từ trong lòng trái đất nóng 600 độ F

On either side of us are mountain ranges that are higher than the Alps,

Một bên chúng tôi là dãy núi cao hơn cả dãy Alps

so the setting here is very dramatic.

vì thế sự sắp đặt ở đây đầy kịch tính

BL: The white material is a type of bacteria

Cái thứ màu trắng đây là 1 loại vi khuẩn

that thrives at 180 degrees C.

Nó phát triển mạnh ở nhiệt độ 180 độ C

DG: I think that's one of the greatest stories right now

Tôi nghĩ một trong những câu chuyện tuyệt vời nhất

that we're seeing from the bottom of the sea,

dưới đáy biển

is that the first thing we see coming out of the sea floor

là cái đầu tiên thoát ra sau 1 trận phun trào núi lửa

after a volcanic eruption is bacteria.

là những con vi khuẩn

And we started to wonder for a long time,

Và chúng tôi đã bắt đầu tìm hiểu

how did it all get down there?

Làm sao chúng đều có thể xuống được dưới này?

What we find out now is that it's probably coming from inside the Earth.

Cái chúng tôi tìm ra được chắc hẳn là nó đến từ trong lòng trái đất

Not only is it coming out of the Earth --

không chỉ ở bên ngoài trái đất

so, biogenesis made from volcanic activity --

vì vậy, thuyết sinh vật được tạo ra từ hoạt động của núi lửa

but that bacteria supports these colonies of life.

nhưng những con vi khuẩn này lại hỗ trợ cuộc sống nơi đây

The pressure here is 4,000 pounds per square inch.

Áp lực nước ở đây là 4000 pounds cho mỗi inch vuông

A mile and a half from the surface to two miles to three miles --

1 dặm rưỡi tính từ đáy biển lên đến 2 dặm đến 3 dặm

no sun has ever gotten down here.

không có tia nắng mặt trời nào có thể lọt xuống dưới này

All the energy to support these life forms

Tất cả năng lượng dùng để hỗ trợ sự sống

is coming from inside the Earth -- so, chemosynthesis.

đều đến từ trong lòng trái đất - sự hóa tổng hợp

And you can see how dense the population is.

Và bạn có thể thấy mật độ sinh vật ở đây dày đặc như thế nào

These are called tube worms.

Đây là những con giun ống

BL: These worms have no digestive system. They have no mouth.

Chúng không có hệ thống tiêu hóa, không có miệng

But they have two types of gill structures.

Nhưng chúng có 2 loại hệ thống mang

One for extracting oxygen out of the deep-sea water,

Một để chiết oxy ra khỏi nước biển

another one which houses this chemosynthetic bacteria,

Cái còn lại là nơi sinh sống của nhưng con vi khuẩn hóa tổng hợp này

which takes the hydrothermal fluid --

nơi chứa những chất lỏng thủy nhiệt

that hot water that you saw coming out of the bottom --

nơi mà những tia nước nóng thóat ra khỏi đáy

and converts that into simple sugars that the tube worm can digest.

và chuyển hóa thành dạng đường để giun ống có thể tiêu hóa được

DG: You can see, here's a crab that lives down there.

Bạn thấy đấy, đây là 1 loài cua sống ở dưới này

He's managed to grab a tip of these worms.

Nó đang vồ lấy đầu chóp của con giun này

Now, they normally retract as soon as a crab touches them.

Theo lẽ tự nhiên, nó co lại ngay khi con cua chạm vào chúng.

Oh! Good going.

Oh! Tốt lắm

So, as soon as a crab touches them,

Ngay khi con cua chạm vào chúng,

they retract down into their shells, just like your fingernails.

Chúng thu người vào vỏ của mình, giống như móng tay của bạn vậy

There's a whole story being played out here

Chúng tôi đang bắt đầu nảy ra 1 số ý tưởng về

that we're just now beginning to have some idea of

câu chuyện đang diễn ra ở đây

because of this new camera technology.

bởi vì công nghệ máy ảnh mới này

BL: These worms live in a real temperature extreme.

Loài giun này sống trong nhiệt độ thực sự khắc nghiệt

Their foot is at about 200 degrees C

Chân của chúng có nhiệt độ khoảng 200 độ C

and their head is out at three degrees C,

và nhiệt độ ở đầu là 3 độ c

so it's like having your hand in boiling water and your foot in freezing water.

Nó như thể là để tay bạn trong nước sôi và chân bạn trong nước đá

That's how they like to live.

Đó là cách chúng tồn tại

(Laughter)

(Cười)

DG: This is a female of this kind of worm.

Đây là giống cái của loài giun này

And here's a male.

Còn đây là giống đực

You watch. It doesn't take long before two guys here --

Bạn xem. Nó không mất nhiều thời gian trước khi 2 gã này

this one and one that will show up over here -- start to fight.

xuất hiện và bắt đầu chiến đấu

Everything you see is played out in the pitch black of the deep sea.

Tất cả bạn thấy đây đều diễn ra trong 1 khoảng tối dưới đáy biển

There are never any lights there, except the lights that we bring.

Không có ánh sáng ở dưới này ngoại trừ thứ ánh sáng chúng tôi mang đến

Here they go.

Chúng đây

On one of the last dive series,

1 trong những địa tầng cuối

we counted 200 species in these areas --

Chúng tôi đếm thấy có 200 loài trong khu vực này

198 were new, new species.

198 loài mới

BL: One of the big problems is that for the biologists

1 trong những vấn đề lớn đối với những nhà sinh vật học làm việc ở vị trí này

working at these sites, it's rather difficult to collect these animals.

là nó khá khó để có thể thu thập được các loài động vật này

And they disintegrate on the way up,

Và chúng bị tan ra

so the imagery is critical for the science.

Vì vậy hình ảnh của chúng rất quan trọng cho khoa học

DG: Two octopods at about two miles depth.

2 con bạch tuộc ở độ sâu 2 dặm

This pressure thing really amazes me --

Áp lực nước ở đây thực sự khiến tôi kinh ngạc

that these animals can exist there at a depth

ở độ sâu này mà những loài động vật này vẫn có thể tồn tại

with pressure enough to crush the Titanic like an empty Pepsi can.

áp lực nước này đủ để nghiền nát con tàu Titanic như nghiền 1 lon Pepsi rỗng

What we saw up till now was from the Pacific.

Những thứ chúng ta thấy tới giờ đều là từ Pacific

This is from the Atlantic. Even greater depth.

Đây là từ Atlantic. Nơi thậm chí sâu hơn

You can see this shrimp is harassing this poor little guy here,

Bạn có thể thấy con tôm này đang quấy rầy con vật tội nghiệp bé nhỏ kia

and he'll bat it away with his claw. Whack!

và nó sẽ đánh với móng vuốt của mình. Whack!

(Laughter)

(Cười)

And the same thing's going on over here.

Và sự việc tương tự lại diễn ra ở đây

What they're getting at is that -- on the back of this crab --

Cái chúng đạt được là -- sau lưng những con cua --

the foodstuff here is this very strange bacteria

thức ăn ở đây đều là những vi khuẩn lạ

that lives on the backs of all these animals.

sống trên lưng những động vật này

And what these shrimp are trying to do

Và những con tôm đang cố gắng

is actually harvest the bacteria from the backs of these animals.

thu lượm những con vi khuẩn phía sau lưng cua

And the crabs don't like it at all.

Và những con cua thì không thích điều này

These long filaments that you see on the back of the crab

Những sợi tơ dài bạn thấy trên lưng của con cua

are actually created by the product of that bacteria.

nó thật sự được tạo ra bởi sản phẩm của loài vi khuẩn đó

So, the bacteria grows hair on the crab.

Vì vậy, vi khuẩn phát triển lông trên cua

On the back, you see this again.

Trên lưng chúng

The red dot is the laser light of the submarine Alvin

Cái chấm đỏ là đèn laser của tàu ngầm Alvin

to give us an idea about how far away we are from the vents.

cho chúng tôi thêm thông tin về chúng tôi cách lỗ thông bao xa

Those are all shrimp.

Tất cả đây là tôm

You see the hot water over here, here and here, coming out.

Bạn thấy nước nóng chảy ra ở đây, đây và đây.

They're clinging to a rock face

Chúng đều đang bám vào bề mặt của đá

and actually scraping bacteria off that rock face.

và đang loại bỏ vi khuẩn khỏi đá

Here's a tiny, little vent that's come out of the side of that pillar.

Đây là lỗ thông nhỏ thoát ra từ 1 bên của ống trụ

Those pillars get up to several stories.

Những ống trụ này đã tạo nên vô số câu chuyện

So here, you've got this valley with this incredible alien landscape

Đây, bạn thấy thung lũng này với cảnh quan tuyệt vời không thể tin được

of pillars and hot springs and volcanic eruptions and earthquakes,

của ống trụ và suối nước nóng và sự phun trào núi lửa, động đất

inhabited by these very strange animals

nơi trú ngụ của những loài động vật kì là

that live only on chemical energy coming out of the ground.

chỉ sống dựa vào năng lượng hóa học thoát ra từ lòng đất

They don't need the sun at all.

Chúng không cần ánh sáng mặt trời

BL: You see this white V-shaped mark on the back of the shrimp?

Bạn có thể thấy dấu màu trắng hình chữ V sau lưng những con tôm không?

It's actually a light-sensing organ.

Nó là cơ quan điều chỉnh ánh sáng

It's how they find the hydrothermal vents.

Đó là cách chúng tìm thấy lỗthông thủy nhiệt

The vents are emitting a black body radiation -- an IR signature --

Những lỗ thông này phát ra bức xạ khoang- dấu hiệu IR

and so they're able to find these vents at considerable distances.

và vì thế chúng có thể tìm ra lỗ thông ở 1 khoảng cách đáng kể

DG: All this stuff is happening along that 40,000-mile long mountain range

Những chuyện này xảy ra suốt 40,000 dặm dãy núi dài

that we're calling the ribbon of life, because just even today,

cái mà chúng tôi gọi là dải ruy băng của cuộc đời, bởi vì chỉ hôm nay

as we speak, there's life being generated there from volcanic activity.

như chúng tôi nói, có sự sống đang phát triển từ hoạt động núi lửa

This is the first time we've ever tried this any place.

Đây là lần đầu tiên chúng tôi thử cái này bất cứ ở nơi nào

We're going to try to show you high definition from the Pacific.

Chúng tôi đang cố gắng chỉ cho bạn thấy độ nét cao từ Pacific

We're moving up one of these pillars.

Chúng tôi di chuyển 1 trong những ống trụ

This one's several stories tall.

Cái này là những câu chuyện dài

In it, you'll see that it's a habitat for a lot of different animals.

Bạn sẽ thấy bên trong có rất nhiều loài động vật khác nhau đang trú ngụ

There's a funny kind of hot plate here, with vent water coming out of it.

Với lỗ thông nước được chảy ra từ 1 loại tấm nóng

So all of these are individual homes for worms.

Vì vậy tất cả đây đều là nhà riêng của những con giun

Now here's a closer view of that community.

Đây là hình ảnh cận cảnh của cộng đồng này

Here's crabs here, worms here.

Có cua, có giun

There are smaller animals crawling around.

Có những động vật nhỏ hơn bò xung quanh

Here's pagoda structures.

Đây là cấu trúc chùa

I think this is the neatest-looking thing.

Tôi nghĩ đây là cái nhìn thú vị nhất

I just can't get over this --

Tôi chỉ không vượt qua được nó --

that you've got these little chimneys sitting here smoking away.

Bạn có những cái ống khói nhỏ nhả khói đi

This stuff is toxic as hell, by the way.

Nhân tiện chất liệu này rất độc

You could never get a permit to dump this in the ocean,

Bạn không bao giờ được cho phép đổ nó xuống đại dương

and it's coming out all from it.

Và nó đang bị tràn ra cả

(Laughter)

(Cười)

It's unbelievable. It's basically sulfuric acid,

Thật không thể tin được. Nó thật sự là axit sulfuric

and it's being just dumped out, at incredible rates.

và nó đang bị đổ ra, với tốc độ đáng kinh ngạc

And animals are thriving -- and we probably came from here.

Những động vật này đang bị đe dọa--Chúng có thể đến từ đây

That's probably where we evolved from.

Đó có thể là nơi chúng ta thải ra

BL: This bacteria that we've been talking about

Vi khuẩn mà chúng ta vừa nói đến

turns out to be the most simplest form of life found.

hóa ra là cấu trúc đơn giản nhất trên hành tinh

There are a number of groups that are proposing

Có 1 số nhóm đang đề xuất rằng

that life evolved at these vent sites.

sự sống tiến hóa ở những lỗ thông

Although the vent sites are short-lived --

Mặc dù những lỗ thông này có vòng đời ngắn

an individual site may last only 10 years or so --

1 cá thể chỉ có thể sống được tầm 10 năm

as an ecosystem they've been stable for millions -- well, billions -- of years.

cũng như 1 hệ sinh thái chúng ổn định được hàng triệu --well, hàng tỷ năm

DG: It works too well. You see there're some fish inside here as well.

Nó hoạt động rất tốt.

There's a fish sitting here.

Cũng có 1 số loài cá sống dưới này

Here's a crab with his claw right at the end of that tube worm,

Đây là con cua với cái càng bám lấy cái ống của giun

waiting for that worm to stick his head out.

đợi cho giun thò đầu ra

(Laughter)

(Cười)

BL: The biologists right now cannot explain

Nhà sinh vật học không thể giải thích nổi

why these animals are so active.

tại sao những loài động vật này lại năng suất như vậy

The worms are growing inches per week!

Những con giun phát triển vài inch mỗi tuần

DG: I already said that this site,

Tôi đã từng nói rằng nơi này,

from a human perspective, is toxic as hell.

từ quan điểm của con người, nó rất độc

Not only that, but on top -- the lifeblood --

Không chỉ vậy, trên đỉnh --

that plumbing system turns off every year or so.

hệ thống ống nước được tắt mỗi năm

Their plumbing system turns off, so the sites have to move.

hệ thống ống nước tắt, vì vậy nơi này cần phải chuyển đi

And then there's earthquakes,

Và rồi động đất xảy ra

and then volcanic eruptions, on the order of one every five years,

sau đấy là sự phun trào núi lửa, trình tự mỗi 5 năm 1 lần

that completely wipes the area out.

hoàn toàn quét sạch vùng đó

Despite that, these animals grow back in about a year's time.

Mặc dù thế, những động vật này phát triển trở lại trong thời gian khoảng 1 năm

You're talking about biodensities and biodiversity, again,

Bạn đang nói về sự đa dạng sinh học, 1 lần nữa

higher than the rainforest that just springs back to life.

cao hơn cả rừng nhiệt đới

Is it sensitive? Yes.

Có quá nhạy cảm? Có

Is it fragile? No, it's not really very fragile.

Có quá mong manh? Không, nó thật sự không mong manh chút nào

I'll end up with saying one thing.

Tôi sẽ kết thúc bằng cách nói về 1 thứ

There's a story in the sea, in the waters of the sea,

Có 1 câu chuyển dưới biển, trong những dòng nước của đại dương

in the sediments and the rocks of the sea floor.

trong những trầm tích và đá của đáy biển

It's an incredible story.

Đó là 1 câu chuyện không thể tưởng tượng nổi

What we see when we look back in time,

Những gì chúng ta nhìn thấy khi nhìn lại quá khứ

in those sediments and rocks, is a record of Earth history.

trong những trầm tích và đá, là 1 kỉ lục của lịch sử trái đất

Everything on this planet -- everything -- works by cycles and rhythms.

tất cả trên hành tinh này-- tất cả-- đều hoạt động chu kì và nhịp nhàng

The continents move apart. They come back together.

Các lục địa di chuyển ra xa rồi lại trở về bên nhau

Oceans come and go. Mountains come and go. Glaciers come and go.

Đại dương đến và đi. Núi cũng đến và đi. Các tảng băng cũng đến và đi

El Nino comes and goes. It's not a disaster, it's rhythmic.

El Nino đến và đi. Nó không phải là thảm họa, nó là nhịp điệu

What we're learning now, it's almost like a symphony.

Cái chúng ta đang học bây giờ, nó gần giống như 1 bản nhạc

It's just like music -- it really is just like music.

Nó như âm nhạc, thật sự là âm nhạc

And what we're learning now is that

Và cái chúng ta học bây giờ là

you can't listen to a five-billion-year long symphony, get to today and say,

bạn không thể nghe bản nhạc giao hưởng dài 5 tỷ năm, đến hôm nay và nói

"Stop! We want tomorrow's note to be the same as it was today."

"Dừng lại! Chúng tôi muốn những nốt nhạc ngày mai giống như nó hôm nay"

It's absurd. It's just absurd.

Nó thật vô lý

So, what we've got to learn now is to find out where this planet's going

Vì thế, cái chúng ta học bây giờ là tìm ra hành tinh này sẽ đi đâu

at all these different scales and work with it.

ở tất cả các quy mô khác nhau và làm việc với nó

Learn to manage it.

Học cách xoay xở

The concept of preservation is futile.

Khái niệm về sự bảo tồn là vô ích

Conservation's tougher, but we can probably get there.

Bảo tồn khó khăn hơn nhưng chúng ta có thể làm được

Thank you very much.

Cảm ơn rất nhiều

Thank you.

Cảm ơn

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)