Stephen Friend: The hunt for "unexpected genetic heroes"

Stephen Friend: Cuộc săn tìm "những anh hùng gien bất ngờ"

Translator: Vi Phan Reviewer: Nga Vu

Approximately 30 years ago,

Khoảng 30 năm trước,

when I was in oncology at the Children's Hospital

khi làm việc tại khoa Ung thư bệnh viện Nhi đồng

in Philadelphia,

tại Philadenphia

a father and a son walked into my office

Một ông bố và đứa con trai bước vào văn phòng của tôi

and they both had their right eye missing,

và cả hai đều không có mắt phải

and as I took the history, it became apparent

khi tôi nghe câu chuyện của họ, thì rõ ràng

that the father and the son had a rare form

người cha và đứa con trai nằm trong dạng hiếm gặp

of inherited eye tumor, retinoblastoma,

của khối u mắt di truyền, nguyên bào võng mạc

and the father knew that he had passed that fate

và người cha biết rằng ông đã truyền vận mạng này

on to his son.

cho đứa con trai.

That moment changed my life.

Khoảnh khắc đó thay đổi cuộc đời tôi.

It propelled me to go on

Việc này đã thúc đẩy tôi tiếp tục

and to co-lead a team that discovered

và đồng lãnh đạo một nhóm đã phát hiện ra

the first cancer susceptibility gene,

gen ung thư nhạy cảm đầu tiên,

and in the intervening decades since then,

và rải rác trong những thập kỷ sau đó

there has been literally a seismic shift

thật sự đã có một sự chấn động

in our understanding of what goes on,

trong hiểu biết của chúng tôi về những gì đang diễn ra

what genetic variations are sitting behind

các biến thể di truyền nào ẩn sau

various diseases.

các căn bệnh khác nhau.

In fact, for thousands of human traits,

Thực ra, trong hàng ngàn đặc điểm loài người,

a molecular basis that's known for that,

chúng ta biết đến một cơ sở phân tử chung,

and for thousands of people, every day,

và hằng ngày trong hàng ngàn người,

there's information that they gain

thông tin họ biết được chỉ là

about the risk of going on to get this disease

về nguy cơ có thể mắc bệnh này

or that disease.

hay bệnh kia.

At the same time, if you ask,

Đồng thời, nếu bạn hỏi,

"Has that impacted the efficiency,

"Điều đó có ảnh hưởng đến hiệu quả,

how we've been able to develop drugs?"

làm thế nào mà chúng ta có thể phát triển các loại thuốc?"

the answer is not really.

câu trả lời là không hẳn như vậy.

If you look at the cost of developing drugs,

Nếu bạn nhìn vào chi phí để phát triển các loại thuốc

how that's done, it basically hasn't budged that.

quy trình thực hiện, cơ bản là không có ngân sách cho mục này.

And so it's as if we have the power to diagnose

Và điều đó như thể chúng ta có khả năng chẩn đoán bệnh

yet not the power to fully treat.

chứ không phải trị bệnh hoàn toàn.

And there are two commonly given reasons

Và thông thường, có 2 lí do

for why that happens.

giải thích tại sao việc này lại xảy ra.

One of them is it's early days.

Đầu tiên là vì đó là những ngày đầu.

We're just learning the words, the fragments,

Chúng ta mới chỉ học được những từ cơ bản, những phân khúc,

the letters in the genetic code.

và các ký tự trong mã di truyền.

We don't know how to read the sentences.

Chúng ta không biết cách đọc cả câu.

We don't know how to follow the narrative.

nên không hiểu cách giải mã.

The other reason given is that

Lý do thứ hai là

most of those changes are a loss of function,

hầu hết các thay đổi này là một sự mất chức năng,

and it's actually really hard to develop drugs

do đó rất khó để phát triển các loại thuốc

that restore function.

giúp phục hồi chức năng.

But today, I want us to step back

Nhưng hôm nay, tôi muốn chúng ta nhìn lại

and ask a more fundamental question,

và đặt một câu hỏi cơ bản hơn

and ask, "What happens if we're thinking

"Điều gì xãy ra nếu chúng ta nghĩ

about this maybe in the wrong context?"

đây có thể là một bối cảnh sai lầm?"

We do a lot of studying of those who are sick

Chúng tôi thực hiện rất nhiều nghiên cứu trên những người bệnh

and building up long lists

và dựng nên một danh sách dài ngoằng

of altered components.

những thành phần bị biến đổi.

But maybe, if what we're trying to do

Nhưng có lẽ, nếu chúng ta cố gắng

is to develop therapies for prevention,

phát triển các trị liệu để phòng bệnh

maybe what we should be doing

có lẽ những gì chúng ta nên làm là

is studying those who don't get sick.

nghiên cứu những người không đau ốm.

Maybe we should be studying those

Có lẽ nên nghiên cứu những người

that are well.

khỏe mạnh.

A vast majority of those people

Hầu hết họ

are not necessarily carrying a particular

không nhất thiết mang một gánh nặng di truyền

genetic load or risk factor.

hoặc yếu tố nguy cơ nào.

They're not going to help us.

Họ không giúp được gì cho nghiên cứu của chúng ta.

There are going to be those individuals

Họ là những cá nhân

who are carrying a potential future risk,

mang nguy cơ tiềm tàng trong tương lai,

they're going to go on to get some symptom.

họ tiếp tục nhận được một triệu chứng nào đó.

That's not what we're looking for.

Nhưng đây không phải là trường hợp chúng tôi tìm kiếm

What we're asking and looking for is,

Điều chúng tôi đang hỏi và đang tìm là,

are there a very few set of individuals

có chăng một số ít cá nhân

who are actually walking around

thực sự đang ở quanh đây

with the risk that normally would cause a disease,

có nguy cơ gây bệnh,

but something in them, something hidden in them

nhưng có gì đó trong họ, ẩn chứa trong họ

is actually protective

thực sự bảo vệ

and keeping them from exhibiting those symptoms?

giúp họ không nhiễm phải triệu chứng đó?

If you're going to do a study like that, you can imagine

Nếu thực hiện một nghiên cứu như vậy, bạn có thể tưởng tượng

you'd like to look at lots and lots of people.

rằng bạn muốn nhìn vào rất rất nhiều người.

We'd have to go and have a pretty wide study,

Chúng tôi đã đi tìm và có một nghiên cứu khá rộng,

and we realized that actually

và nhận ra rằng

one way to think of this is,

có một cách để suy nghĩ về việc này là,

let us look at adults who are over 40 years of age,

tìm những người trưởng thành trên 40 tuổi,

and let's make sure that we look at those

và đảm bảo rằng đó là những người

who were healthy as kids.

khỏe mạnh vô bệnh như trẻ thơ.

They might have had individuals in their families

Chắc chắn có những cá thể trong gia đình họ

who had had a childhood disease,

đã có bệnh từ nhỏ

but not necessarily.

nhưng không nhất thiết.

And let's go and then screen those

Và chúng tôi bắt đầu và sàng lọc những người này

to find those who are carrying genes

để tìm ra ai đang mang

for childhood diseases.

gien bệnh lúc còn nhỏ.

Now, some of you, I can see you

Bây giờ, một vài các bạn ở đây

putting your hands up going, "Uh, a little odd.

đang giơ tay lên thắc mắc "À, hơi kì cục một chút.

What's your evidence

Bằng chứng nào chứng tỏ

that this could be feasible?"

điều ông đang mô tả là khả thi?"

I want to give you two examples.

Tôi xin đưa ra 2 ví dụ.

The first comes from San Francisco.

Ví dụ đầu tiên là từ San Francisco.

It comes from the 1980s and the 1990s,

Xuất hiện trong những năm 1980, 1990,

and you may know the story where

và bạn có thể cũng biết câu chuyện

there were individuals who had very high levels

có vài cá thể có mức độ virus HIV

of the virus HIV.

rất cao.

They went on to get AIDS.

Sau đó phát triển thành AIDS.

But there was a very small set of individuals

Nhưng có một số rất nhỏ các cá thể

who also had very high levels of HIV.

cũng có mức độ virus HIV rất cao

They didn't get AIDS.

nhưng họ không chuyển sang AIDS.

And astute clinicians tracked that down,

Và các bác sĩ giỏi đã đi sâu tìm hiểu,

and what they found was they were carrying mutations.

và họ thấy bệnh nhân này mang những đột biến

Notice, they were carrying mutations from birth

Lưu ý rằng họ mang đột biến từ khi sinh ra

that were protective, that were protecting them

đột biến đó có tính bảo vệ nó bảo vệ họ

from going on to get AIDS.

không bị chuyển sang giai đoạn AIDS.

You may also know that actually a line of therapy

Bạn có thể đã biết có một phương pháp trị liệu

has been coming along based on that fact.

được phát triển dựa trên thực tế đó.

Second example, more recent, is elegant work

Ví dụ thứ hai, gần đây hơn, là công việc tài tình

done by Helen Hobbs,

do Helen Hobbs thực hiện,

who said, "I'm going to look at individuals

bà đã nói rằng "Tôi sẽ nhìn vào những cá thể

who have very high lipid levels,

có lượng mỡ cao

and I'm going to try to find those people

và tôi sẽ thử tìm ở những người này

with high lipid levels

có lượng mỡ cao

who don't go on to get heart disease."

mà không tiến triển thành bệnh tim."

And again, what she found was

và một lần nữa, bà đã tìm ra rằng

some of those individuals had mutations

một số người trong họ có đột biến

that were protective from birth that kept them,

bảo vệ họ từ lúc mới sinh

even though they had high lipid levels,

ngay cả khi họ có lượng mỡ cao,

and you can see this is an interesting way

bạn có thể thấy đây là một cách nghĩ hay

of thinking about how you could develop

về cách bạn có thể phát triển

preventive therapies.

phương pháp điều trị phòng ngừa.

The project that we're working on

Dự án mà chúng tôi đang triển khai

is called "The Resilience Project:

có tên " Dự án thích ứng:

A Search for Unexpected Heroes,"

Tìm kiếm những anh hùng bất ngờ"

because what we are interested in doing is saying,

điều chúng tôi quan tâm thực hiện là câu hỏi,

can we find those rare individuals

chúng ta có thể tìm ra những cá thể hiếm

who might have these hidden protective factors?

có thể mang các yếu tố phòng vệ tiềm ẩn không?

And in some ways, think of it as a decoder ring,

Và bằng một số cách, coi đó là một vòng giải mã,

a sort of resilience decoder ring

một kiểu vòng giải mã thích ứng

that we're going to try to build.

mà chúng tôi đang cố xây dựng

We've realized that we should do this in a systematic way,

Chúng tôi nhận ra rằng cần phải thực hiện có hệ thống

so we've said, let's take every single

do đó mà chúng tôi lấy

childhood inherited disease.

mỗi cá thể bị bệnh di truyền từ nhỏ.

Let's take them all, and let's pull them back a little bit

Lấy tất cả các cá thể này rồi thu hẹp lại

by those that are known to have severe symptoms,

những cá thể được biết có các triệu chứng trầm trọng,

where the parents, the child,

khi cha mẹ, đứa trẻ,

those around them would know

những người xung quanh biết rằng

that they'd gotten sick,

những cá thể này bị bệnh,

and let's go ahead and then frame them again

và tiếp tục chọn lọc và sau đó sắp đặt lại một lần nữa

by those parts of the genes where we know

ở những phần gien mà chúng ta biết rằng

that there is a particular alteration

có sự thay đổi đặc biệt

that is known to be highly penetrant

được biết đến với khả năng xâm nhập rất cao

to cause that disease.

để gây ra căn bệnh đó.

Where are we going to look?

Vậy chúng ta sẽ tìm cái gì?

Well, we could look locally. That makes sense.

Chúng ta có thể tìm ngay tại đây. Có vẻ hợp lý.

But we began to think, maybe we should look

Nhưng chúng tôi lại bắt đầu nghĩ, có lẽ chúng tôi nên tìm

all over the world.

khắp thế giới.

Maybe we should look not just here

Có lẽ chúng tôi không nên chỉ tìm ở đây

but in remote places where their might be

nhưng ở những nơi xa xôi có thể

a distinct genetic context,

ở phạm vi di truyền riêng biệt,

there might be environmental factors

có lẽ có những yếu tố môi trường

that protect people.

giúp bảo vệ con người.

And let's look at a million individuals.

Và hãy nhìn vào hàng triệu cá thể.

Now the reason why we think it's a good time

Lý do chúng tôi nghĩ đã đến lúc

to do that now

để thực hiện điều đó ngay bây giờ

is, in the last couple of years,

là vài năm về trước,

there's been a remarkable plummeting in the cost

chi phí đã giảm xuống đáng kể,

to do this type of analysis,

để thực hiện việc phân tích này,

this type of data generation,

việc tổng hợp dữ liệu này,

to where it actually costs less to do

thật ra khi thực hiện tổng hợp dữ liệu và phân tích

the data generation and analysis

ít tốn chi phí hơn là

than it does to do the sample processing and the collection.

vận chuyển, xử lý và tập hợp mẫu

The other reason is that in the last five years,

Lý do nữa là 5 năm trước,

there have been awesome tools,

có những công cụ tuyệt vời,

things about network biology, systems biology,

các vấn đề như mạng sinh thái, hệ thống sinh thái

that have come up that allow us to think

đã xuất hiện và cho phép chúng tôi nghĩ rằng

that maybe we could decipher

có lẽ chúng tôi có thể giãi mã

those positive outliers.

những mẫu ngoại lai dương tính

And as we went around talking to researchers

Và khi chúng tôi thảo luận với các nhà nghiên cứu

and institutions

và các viện nghiên cứu

and telling them about our story,

và kể cho họ câu chuyện của chúng tôi,

something happened.

điều kì diệu đã xảy ra.

They started saying, "This is interesting.

Họ nói rằng "Thú vị thật.

I would be glad to join your effort.

Tôi rất vinh dự góp tay cùng với các anh.

I would be willing to participate."

Tôi rất sẵn lòng tham gia."

And they didn't say, "Where's the MTA?"

Và họ không nói, "MTA ở đâu ra?"

They didn't say, "Where is my authorship?"

Họ cũng không nói, "Quyền tác giả của tôi đâu?"

They didn't say, "Is this data going to be mine? Am I going to own it?"

Họ không nói, "Số liệu này sẽ là của tôi chứ?"

They basically said, "Let's work on this

Họ chỉ đơn giản nói rằng, "Để chúng tôi thử nghiệm

in an open, crowd-sourced, team way

theo cách công khai, nguồn lực tập thể, theo nhóm

to do this decoding."

để thực hiện giải mã."

Six months ago, we locked down

Sáu tháng trước, chúng tôi đã khóa lại

the screening key for this decoder.

phím sàng lọc cho bộ giải mã này.

My co-lead, a brilliant scientist, Eric Schadt

Người đồng lãnh đạo của tôi, nhà khoa học tài năng, Eric Schadt

at the Icahn Mount Sinai School of Medicine in New York,

tại Đại học Y khoa Ichan Mount Sinai ở New York

and his team,

và đồng nghiệp của mình

locked in that decoder key ring,

đã khóa bộ giải mã trong khóa giải mã,

and we began looking for samples,

và chúng tôi bắt đầu tìm các mẫu,

because what we realized is,

bởi vì những gì chúng tôi nhận ra là,

maybe we could just go and look

có lẽ chúng tôi chỉ đi lướt

at some existing samples to get some sense of feasibility.

một vài mẫu hiện có để tìm ra tính khả thi

Maybe we could take two, three percent of the project on,

Có lẽ chúng tôi nên tiếp tục với 2-3% của dự án

and see if it was there.

và xem có đạt được gì không.

And so we started asking people

Và chúng tôi bắt đầu hỏi mọi người

such as Hakon at the Children's Hospital in Philadelphia.

như Hakon ở Bệnh viện Nhi đồng Philadelphia.

We asked Leif up in Finland.

Chúng tôi hỏi Leif ở Phần Lan.

We talked to Anne Wojcicki at 23andMe,

Chúng tôi cũng nói chuyện với Anne Wojcicki ở 23andMe,

and Wang Jun at BGI,

và Wang Jun ở Viện Gen Bắc Kinh

and again, something remarkable happened.

và một lần nữa, điều đặt biệt đã xảy ra.

They said, "Huh,

Họ nói "Hả,

not only do we have samples,

chúng tôi không chỉ có mẫu,

but often we've analyzed them,

mà thường xuyên phân tích mẫu nữa,

and we would be glad to go into

và chúng tôi vui lòng đi sâu vào

our anonymized samples

các mẫu ẩn danh này

and see if we could find those

và xem thử có thể tìm ra

that you're looking for."

những mẫu các anh đang tìm kiếm không."

And instead of being 20,000 or 30,000,

Và thay vì 20,000 hoặc 30,000 mẫu

last month we passed one half million samples

tháng trước, chúng tôi đã xem

that we've already analyzed.

và phân tích nửa triệu mẫu.

So you must be going,

Do đó, chúng tôi phải tiếp tục

"Huh, did you find any unexpected heroes?"

"Hả, vậy ông đã tìm được những người hùng bất ngờ chưa?"

And the answer is, we didn't find one or two.

Câu trả lời là chúng tôi không tìm được 1 hay 2 mẫu.

We found dozens of these strong candidate

Chúng tôi đã tìm được hàng tá ứng cử viên nặng ký

unexpected heroes.

cho người anh hùng bất ngờ này.

So we think that the time is now

Vì vậy chúng tôi nghĩ giờ đã đến lúc

to launch the beta phase of this project

bước vào giai đoạn tiếp theo của dự án này

and actually start getting prospective individuals.

và thực sự bắt đầu thu nhận các cá thể tiềm năng.

Basically all we need is information.

Về cơ bản, tất cả những gì cần là thông tin.

We need a swab of DNA

Chúng tôi cần các ADN sạch

and a willingness to say, "What's inside me?

và tâm thế sẵn sàng "Bên trong tôi có gì?

I'm willing to be re-contacted."

Tôi sẵn lòng cho việc tái tiếp xúc."

Most of us spend our lives,

Đa số chúng ta dành cả cuộc đời,

when it comes to health and disease,

khi nói đến sức khỏe và bệnh tật,

acting as if we're voyeurs.

thì cứ như thể chúng ta là những kẻ hay dòm ngó.

We delegate the responsibility

Chúng ta giao phó trách nhiệm

for the understanding of our disease,

về những hiểu biết về bệnh tật của mình

for the treatment of our disease,

về việc điều trị bệnh,

to anointed experts.

cho các chuyên gia được xức dầu.

In order for us to get this project to work,

Để dự án này tiếp tục hoạt động

we need individuals to step up

chúng tôi cần những cá nhân bước lên đảm nhận

in a different role and to be engaged,

các vai trò khác nhau và cùng tham gia

to realize this dream,

để thực hiện ước mơ này,

this open crowd-sourced project,

dự án lấy nguồn lực từ nhân dân này,

to find those unexpected heroes,

để tìm ra những anh hùng bất ngờ,

to evolve from the current concepts

để vượt lên từ những khái niệm hiện tại

of resources and constraints,

của các nguồn lực và hạn chế,

to design those preventive therapies,

để tạo ra những trị liệu phòng bệnh,

and to extend it beyond childhood diseases,

và mở rộng vượt ra các loại bệnh thời thơ ấu,

to go all the way up to ways

để đi qua và vượt lên đến chỗ

that we could look at Alzheimer's or Parkinson's,

chúng ta có thể xem xét các bệnh nhân Alzheimer hay Parkinson,

we're going to need us

Chúng tôi sẽ cần chính mình

to be looking inside ourselves and asking,

tự nhìn sâu bên trong và hỏi

"What are our roles?

"Vai trò của chúng ta là gì?

What are our genes?"

Loại gen của chúng ta là gì?"

and looking within ourselves for information

và tìm kiếm thông tin bên trong chúng ta.

we used to say we should go to the outside,

Chúng ta thường nói nói rằng chúng ta nên ra ngoài,

to experts,

đến với các chuyên gia

and to be willing to share that with others.

và sẵn lòng chia sẻ thông tin đó với những người khác.

Thank you very much.

Xin cảm ơn rất nhiều

(Applause)

(Vỗ tay)