Stefan Wolff: The path to ending ethnic conflicts

Stefan Wolff: Con đường đến hồi kết cho xung đột sắc tộc

Translator: Van Huy Nguyen Reviewer: Thach Thao Nguyen Phuc

Today I want to talk to you

Hôm nay, tôi muốn nói chuyện với các bạn

about ethnic conflict

về vấn đề xung đột sắc tộc

and civil war.

và nội chiến.

These are not normally the most cheerful of topics,

Những điều này không phải là những chủ đề vui vẻ gì

nor do they generally generate

và chúng cũng không đem lại

the kind of good news

những tin tức gì mới lạ

that this conference is about.

mà cuộc thảo luận này muốn hướng đến.

Yet, not only is there at least some good news

Tuy nhiên, không những có chí ít một vài tin tốt lành

to be told about fewer such conflicts now

để nói rằng xung đột bây giờ đã ít hơn

than two decades ago,

so với hai thập kỷ trước,

but what is perhaps more important

mà quan trọng hơn

is that we also have come

là việc chúng ta đã

to a much better understanding of what can be done

nhận thức rõ hơn về những điều chúng ta có thể làm

to further reduce the number

để giảm thiểu hơn nữa con số

of ethnic conflicts and civil wars

những cuộc xung đột sắc tộc và nội chiến

and the suffering that they inflict.

và những thương đau mà chúng tạo nên.

Three things stand out:

Xin nêu ra ba yếu tố nổi bật:

leadership, diplomacy

lãnh đạo, ngoại giao

and institutional design.

và tạo lập thiết chế

What I will focus on in my talk

Điều tôi chú trọng trong bài nói chuyện của mình

is why they matter, how they matter,

là tại sao những yếu tố đó là quan trọng, quan trọng ra sao,

and what we can all do

và tất cả chúng ta có thể làm gì

to make sure that they continue to matter

để đảm bảo rằng chúng duy trì được tầm quan trọng đó

in the right ways,

theo chiều hướng tốt.

that is, how all of us can contribute

có nghĩa là, bằng cách nào để tât cả chúng ta góp phần

to developing and honing the skills

phát triển và cải thiện những kỹ năng

of local and global leaders

dành cho các cấp lãnh đạo ở khu vực và thế giới

to make peace

để đem lại hòa bình

and to make it last.

và duy trì nền hòa bình đó.

But let's start at the beginning.

Nhưng chúng ta hãy bắt đầu từ đầu.

Civil wars have made news headlines

Những cuộc nội chiến đã trở thành tiêu đề cho các bản tin

for many decades now,

từ nhiều thập kỷ trước đến nay,

and ethnic conflicts in particular

và đặc biệt là những cuộc xung đột sắc tộc

have been a near constant presence

liên tục hiện diện

as a major international security threat.

như một nỗi đe dọa an ninh thế giới.

For nearly two decades now,

Khoảng gần hai thập niên trở lại đây,

the news has been bad

tình hình trở nên tồi tệ

and the images have been haunting.

và những hình ảnh ghi được đã và đang là nỗi ám ảnh.

In Georgia, after years of stalemate,

Ở Georgia, sau nhiều năm bế tắc,

we saw a full-scale resurgence of violence

chúng ta đã thấy bạo động trỗi dậy hàng loạt

in August, 2008.

vào tháng 8 năm 2008.

This quickly escalated into a five-day war

Nó nhanh chóng leo thang thành một cuộc chiến kéo dài 5 ngày

between Russia and Georgia,

giữa Nga và Georgia,

leaving Georgia ever more divided.

làm cho Georgia bị chia cắt nhiều hơn trước.

In Kenya, contested presidential elections in 2007 --

Ở Kenya, cuộc tranh cử Tổng Thống năm 2007

we just heard about them --

mà chúng ta đã nghe nói đến

quickly led to high levels

nhanh chóng dẫn đến tình trạng bạo lực căng thẳng hơn

of inter-ethnic violence

giữa các sắc tộc

and the killing and displacement

cùng sự chém giết và di tản

of thousands of people.

của hàng ngàn con người.

In Sri Lanka,

Ở Sri Lanka,

a decades-long civil war

cuộc nội chiến kéo dài mấy chục năm

between the Tamil minority

giữa đồng bào thiểu số Tamil

and the Sinhala majority

với dân tộc số đông Sinhala

led to a bloody climax in 2009,

dẫn đến một cao trào đẫm máu năm 2009

after perhaps as many as 100,000

sau khi khoảng 100 nghìn người

people had been killed

đã thiệt mạng

since 1983.

kể từ năm 1983.

In Kyrgyzstan, just over the last few weeks,

Ở Kyrgyzstan, chỉ mới hơn vài tuần trước đây,

unprecedented levels of violence occurred

bạo lực xảy ra với mức độ chưa từng có

between ethnic Kyrgyz

giữa hai dân tộc Kyrgyz

and ethnic Uzbeks.

và Uzbeks.

Hundreds have been killed,

Hàng trăm người thiệt mạng,

and more than 100,000 displaced,

và hơn 100 ngàn người phải sơ tán,

including many ethnic Uzbeks

bao gồm nhiều người Uzbeks

who fled to neighboring Uzbekistan.

phải chạy sang nước láng giềng Uzbekistan.

In the Middle East,

Ở Trung Đông,

conflict between Israelis and Palestinians

xung đột giữa người Israel và Palestin

continues unabated,

vẫn không hề suy giảm

and it becomes ever more difficult

và lúc nào người ta cũngcthấy khó khăn hơn

to see how, just how

để tìm thấy

a possible, sustainable solution

một giải pháp hòa bình khả dĩ và bền vững

can be achieved.

để có thể đạt được.

Darfur may have slipped from the news headlines,

Darfur đã ít xuất hiện trên các tiêu đề tin tức,

but the killing and displacement there

nhưng sự giết chóc và sơ tán ở nơi đây

continues as well,

vẫn tiếp diễn,

and the sheer human misery that it creates

và

is very hard to fathom.

thật khó để đong đếm những nỗi thống khổ cho con người mà nó gây nên.

And in Iraq, finally,

Và cuối cùng, ở Iraq,

violence is on the rise again,

bạo lực lại tiếp tục gia tăng,

and the country has yet to form a government

và chính phủ mới,

four months after

4 tháng sau lần

its last parliamentary elections.

tiến hành bầu cử Quốc Hội gần đây nhất, vẫn chưa được thiết lập.

But hang on, this talk is to be about the good news.

Nhưng hãy tạm gác chuyện đó lại, vì tôi muốn đề cập đến tin tốt lành.

So are these now the images of the past?

Vậy thì hiện nay, chúng phải chăng đã trở thành hình ảnh của quá khứ?

Well, notwithstanding the gloomy pictures

Ồ, dù cho có những bức tranh ảm đạm

from the Middle East, Darfur,

ở Trung Đông, Dafur,

Iraq, elsewhere,

Iraq, hay những nơi khác,

there is a longer-term trend

thì vẫn có một xu hướng lâu dài

that does represent some good news.

thật sự cho thấy được những tin tức tốt đẹp.

Over the past two decades, since the end of the Cold War,

Hơn hai thập niên trước kể từ sau khi Chiến Tranh lạnh kết thúc,

there has been an overall decline

nhìn chung,

in the number of civil wars.

con số những cuộc nội chiến đã giảm.

Since the high in the early 1990s,

Kể từ đầu những năm 90,

with about 50 such civil wars ongoing,

với khoảng 50 cuộc nội chiến xảy ra,

we now have 30 percent fewer

thì giờ đây chúng ta đã giảm được 30%

such conflicts today.

những xung đột như vậy.

The number of people killed in civil wars

Con số những người thiệt mạng do nội chiến

also is much lower today

nay đã thuyên giảm

than it was a decade ago or two.

so với một hoặc hai thập kỷ trước.

But this trend is less unambiguous.

Tuy nhiên xu hướng này vẫn không rõ ràng.

The highest level of deaths on the battlefield

Mức độ thiệt mạng trên chiến trường

was recorded between 1998 and 2001,

đạt kỷ lục trong khoảng từ năm 1998 đến năm 2001,

with about 80,000 soldiers, policemen and rebels

với khoảng 80 nghìn binh lính, cảnh sát và phiến quân

killed every year.

tử trận mỗi năm.

The lowest number of combatant casualties

Năm 2003, số lượng binh sĩ thương vong

occurred in 2003,

là thấp nhất,

with just 20,000 killed.

với chỉ 20 nghìn người vong trận.

Despite the up and down since then,

Kể từ đó, dù có những sự tăng giảm,

the overall trend --

song xu hướng chung-

and this is the important bit --

- và đây mới là điều quan trọng -

clearly points downward

đó là sự giảm xuống so với

for the past two decades.

2 thập niên trước.

The news about civilian casualties

Những tin tức về tổn thất dân tình

is also less bad than it used to be.

cũng ít đi so với trước đây.

From over 12,000 civilians

Từ hơn 12 nghìn người dân thường

deliberately killed in civil wars

bị giết hại có chủ ý trong những cuộc nội chiến

in 1997 and 1998,

năm 1997 và 1998,

a decade later,

mười năm sau,

this figure stands at 4,000.

con số này dừng lại ở 4 nghìn người.

This is a decrease by two-thirds.

Thương vong đã giảm 2/3.

This decline would be even more obvious

Sự suy giảm này thậm chí có thể thấy rõ ràng hơn

if we factored in the genocide in Rwanda

nếu chúng ta đối chiếu với cuộc diệt chủng ở Rwanda

in 1994.

năm 1994.

But then 800,000 civilians were slaughtered

Nhưng sau đó 800 nghìn dân thường đã bị tàn sát

in a matter of just a few months.

trong một vụ việc chỉ trong một vài tháng.

This certainly is an accomplishment

Đây là một sự mất mát

that must never be surpassed.

không gì sánh được.

What is also important is to note

Một điều cũng không kém quan trọng là cần lưu ý

that these figures only tell part of the story.

rằng những con số này chỉ phản ánh một phần của sự việc.

They exclude people

Những con số đó chưa tính đến những người

that died as a consequence of civil war,

đã chết do nội chiến,

from hunger or disease, for example.

hay do nạn đói, dịch bệnh chẳng hạn.

And they also do not properly account

Và chúng cũng không thể giải thích thỏa đáng

for civilian suffering more generally.

những đau thương của dân tình nói chung.

Torture, rape and ethnic cleansing

Tra tấn, cưỡng bức và thanh lọc sắc tộc

have become highly effective,

lại trở nên hiệu quả một cách khốc liệt

if often non-lethal, weapons in civil war.

nếu như trong nội chiến không có cảnh sát thương và vũ khí.

To put it differently,

Nói cách khác,

for the civilians that suffer the consequences

đối với những người dân phải gánh chịu hậu quả

of ethnic conflict and civil war,

của xung đột sắc tộc và nội chiến,

there is no good war

thì không có cuộc chiến tranh nào mang lại kết quả tốt đẹp,

and there is no bad peace.

và không hề có loại hòa bình nào là xấu xa cả.

Thus, even though every civilian killed,

Vì vậy, dù cho việc người dân bị thiệt mạng,

maimed, raped, or tortured is one too many,

bị thương, bị cưỡng bức hay tra tấn vẫn còn nhiều,

the fact that the number

trên thực tế, con số

of civilian casualties

dân bị thương vong

is clearly lower today

ngày nay giảm rõ rệt

than it was a decade ago,

so với một thập kỷ trước,

is good news.

đó là điều đáng mừng.

So, we have fewer conflicts today

Cho nên, ngày nay, khi chúng ta có ít xung đột hơn

in which fewer people get killed.

số người bị chết do những xung đột đó cũng sẽ ít đi

And the big question, of course,

và tất nhiên, câu hỏi lớn đặt ra là

is why?

tại sao?

In some cases,

Trong một số trường hợp,

there is a military victory of one side.

quân đội của một bên sẽ giành chiến thắng.

This is a solution of sorts,

Đây đại loại cũng là một giải pháp cho hòa bình,

but rarely is it one

nhưng hiếm khi là một giải pháp mà

that comes without human costs

không đánh đổi sinh mạng

or humanitarian consequences.

hay những hệ lụy về mặt nhân đạo

The defeat of the Tamil Tigers in Sri Lanka

Sự thất bại của đội quân Tamil ở Sri Lanka

is perhaps the most recent example of this,

có lẽ là một dẫn chứng gần đây nhất về điều này,

but we have seen similar

tuy nhiên chúng ta cũng nhận thấy

so-called military solutions

những cái gọi là giải pháp quân sự tương tự như vậy

in the Balkans, in the South Caucasus

ở khu vực Balkans, ở nam Caucasus

and across most of Africa.

và khắp hầu hết Phi châu.

At times, they are complimented

Đôi khi, những giải pháp đó được tán thưởng

by negotiated settlements,

nhờ những khu tái thiết thông qua đàm phán

or at least cease-fire agreements,

hoặc chí ít là những thỏa thuận ngừng bắn,

and peacekeepers are deployed.

và triền khai lực lượng gìn giữ hòa bình.

But hardly ever do they represent

Nhưng hầu như không bao giờ chúng thể hiện

a resounding success --

một thành công vang dội -

Bosnia and Herzegovina

Bosnia và Herzegovina

perhaps more so than Georgia.

có lẽ ở tình cảnh như vậy nhiều hơn so với Georgia.

But for many parts of Africa,

Nhưng đối với nhiều nơi ở Châu Phi,

a colleague of mine once put it this way,

một đồng nghiệp của tôi đã một lần nói theo cách này,

"The cease-fire on Tuesday night

"Việc ngừng bắn vào đêm Thứ Ba

was reached just in time

đã đạt được vừa đúng thời điểm

for the genocide to start on Wednesday morning."

để cuộc diệt chủng bắt đầu vào sáng thứ Tư."

But let's look at the good news again.

Nhưng một lần nữa hãy theo dõi tin tốt lành.

If there's no solution on the battlefield,

Nếu không tìm ra giải pháp trên chiến trường,

three factors can account

thì có 3 yếu tố có thể được tính đến

for the prevention of ethnic conflict and civil war,

cho việc ngăn ngừa xung đột sắc tộc và nội chiến,

or for sustainable peace afterwards:

hay cho một nền hòa bình bền vững về sau:

leadership, diplomacy

sự lãnh đạo, ngoại giao

and institutional design.

và kiến tạo thể chế.

Take the example of Northern Ireland.

Bắc Ai-len là một ví dụ.

Despite centuries of animosity,

Dù qua hàng thế kỉ với nỗi ác cảm,

decades of violence

hàng thập kỷ với bạo lực

and thousands of people killed,

và cướp đi sinh mệnh của hàng nghìn người,

1998 saw the conclusion

năm 1998 đã chứng kiến kết cục

of an historic agreement.

của sự thỏa thuận mang tính lịch sử.

Its initial version was skillfully mediated

Phiên bản đầu tiên của thỏa thuận này đã được

by Senator George Mitchell.

Nghị sĩ George Mitchell khéo léo làm trung gian.

Crucially, for the long-term success

Quan trọng là, để có được sự thành công lâu dài

of the peace process in Northern Ireland,

trong tiến trình hòa bình ở Bắc Ai-len,

he imposed very clear conditions

ông đã áp đặt những điều kiện rất rõ ràng

for the participation and negotiations.

cho việc tham gia cùng nhau và những cuộc đàm phán.

Central among them,

Trong số đó là

a commitment

cam kết

to exclusively peaceful means.

chỉ đối với những phương cách hòa bình.

Subsequent revisions of the agreement

Những phiên bản thỏa thuận tiếp theo

were facilitated by the British and Irish governments,

được hỗ trợ bởi chính phủ Anh và Ai-len,

who never wavered in their determination

những người không bao giờ lay chuyển quyết tâm

to bring peace and stability to Northern Ireland.

để mang đến nền hòa bình và ổn định cho Bắc Ai-len.

The core institutions

Những thiết chế cốt lõi

that were put in place in 1998

được đưa ra năm 1998

and their modifications

và những sửa đổi

in 2006 and 2008

vào những năm 2006 và 2008

were highly innovative

đã được cách tân thực sự

and allowed all conflict parties

và cho phép tất cả các bên xung đột

to see their core concerns and demands addressed.

giải quyết những mối quan tâm và nhu cầu cốt lõi.

The agreement combines a power-sharing arrangement

Thỏa thuận kết hợp một sự dàn xếp việc chia sẻ quyền lực

in Northern Ireland

ở Bắc Ai-len

with cross-border institutions

với các thiết chế xuyên biên giới

that link Belfast and Dublin

nối giữa Belfast và Dublin

and thus recognizes

và từ đó nhận ra

the so-called Irish dimension of the conflict.

cái gọi là chiều kích của cuộc xung đột Ai-len.

And significantly,

Và đáng chú ý là,

there's also a clear focus

người ta cũng đặt ra sự chú trọng rõ ràng

on both the rights of individuals

về quyền lợi cá nhân

and the rights of communities.

và quyền lợi của các cộng đồng.

The provisions in the agreement may be complex,

Các quy định trong bản thỏa thuận có thể phức tạp,

but so is the underlying conflict.

song những mầm mống mâu thuẫn cũng phức tạp như vậy.

Perhaps most importantly,

Có lẽ quan trọng nhất là,

local leaders repeatedly rose to the challenge of compromise,

các nhà lãnh đạo ở địa phương đã liên tục vượt lên trước những thách thức cho sự thỏa hiệp,

not always fast

không phải khi nào cũng nhanh chóng

and not always enthusiastically,

và không phải khi nào cũng nhiệt thành,

but rise in the end they did.

nhưng cuối cùng họ đã vượt lên.

Who ever could have imagined

Ai mà có thể tưởng tưởng được

Ian Paisley and Martin McGuinness

Ian Paisley và Martin McGuinness

jointly governing Northern Ireland

đã phối hợp điều hành Bắc Ai-len

as First and Deputy First Minister?

với tư cách là Thủ tướng và phó Thủ tướng đầu tiên?

But then, is Northern Ireland a unique example,

Nhưng mà, có phải Bắc Ai-len là một tấm gương độc đáo

or does this kind of explanation

hay là lời giải này

only hold more generally

chỉ có tác dụng phổ quát hơn

in democratic and developed countries?

cho các nước dân chủ và phát triển?

By no means.

Tất nhiên là không.

The ending of Liberia's long-lasting civil war

Sự chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài ở Liberia

in 2003

năm 2003

illustrates the importance

cho thấy tầm quan trọng

of leadership, diplomacy

của sự lãnh đạo, ngoại giao

and institutional design

và kiến tạo thiết chế

as much as the successful prevention

cũng quan trọng nhiều như là sự ngăn chặn thành công

of a full-scale civil war

một cuộc nội chiến toàn phần

in Macedonia in 2001,

ở Macedonia năm 2001,

or the successful ending

hay là một kết cục mỹ mãn

of the conflict in Aceh in Indonesia in 2005.

cho cuộc xung đột ở Aceh - Indonesia năm 2005.

In all three cases,

Trong cả ba trường hợp,

local leaders were willing and able

những người đứng đầu đất nước đều sẵn lòng và có khả năng

to make peace,

để gây dựng hòa bình,

the international community stood ready

cộng đồng quốc tế đã sẵn sàng

to help them negotiate and implement an agreement,

để giúp họ đàm phán và thực hiện một sự thỏa thuận,

and the institutions have lived up

và các thiết chế đã giúp giữ được

to the promise that they held

những cam kết hứa hẹn chứa đựng

on the day they were agreed.

vào ngày các bên đồng ý thoả thuận về các thiết chế đó.

Focusing on leadership, diplomacy

Chú trọng vào lãnh đạo, ngoại giao

and institutional design

và tạo lập thiết chế

also helps explain failures to achieve peace,

cũng giúp giải thích những sự thất bại để đạt tới hòa bình.

or to make it last.

hay kéo dài hòa bình.

The hopes that were vested in the Oslo Accords

Những hi vọng được gởi gắm tại Hiệp định Oslo

did not lead to an end

không dẫn đến sự chấm dứt

of the Israeli/Palestinian conflict.

của cuộc xung đột Israel - Palestinian.

Not all the issues that needed to be resolved

Không hẳn tất cả những vấn đề cần giải quyết

were actually covered in the agreements.

đều được bao hàm trong những thỏa thuận.

Rather, local leaders committed

Thay vào đó, các nhà lãnh đạo cam kết

to revisiting them later on.

sau này sẽ xem xét lại những vấn đề đó.

Yet instead of grasping this opportunity,

Tuy nhiên, thay vì nắm bắt cơ hội này,

local and international leaders

những nhà lãnh đạo quốc gia và quốc tế

soon disengaged

lại sớm thảnh thơi

and became distracted

và trở nên lơ đãng

by the second Intifada, the events of 9/11

vào thời điểm phong trào Intifada lần thứ 2, sự kiện 11 tháng 9

and the wars in Afghanistan and Iraq.

và chiến tranh ở Afghanistan và Iraq.

The comprehensive peace agreement for Sudan

Thỏa thuận hòa bình toàn diện cho Sudan

signed in 2005

kí kết năm 2005

turned out to be less comprehensive than envisaged,

hóa ra ít toàn diện hơn so với dự kiến

and its provisions may yet bear the seeds

và trong những điều khoản của nó có lẽ vẫn còn mang những mầm mống

of a full-scale return to war

của một cuộc tái chiến tranh toàn diện

between north and south.

giữa hai miền Nam - Bắc.

Changes and shortcomings in leadership,

Những thay đổi và thiếu sót trong lãnh đạo,

more off than on international diplomacy

những chính sách ngoại giao quốc tế đóng hơn mở

and institutional failures

và những thất bại về mặt thiết chế

account for this

đã giải thích cho tình hình này

in almost equal measure.

với vai trò của mỗi yếu tố gần như bằng nhau.

Unresolved boundary issues, squabbles over oil revenues,

Những vấn đề biên giới chưa được giải quyết, những tranh cãi về doanh thu dầu mỏ,

the ongoing conflict in Darfur,

sự tiếp diễn xung đột ở Dafur,

escalating tribal violence in the south

bạo lực leo thang giữa các tộc người ở miền Nam,

and generally weak state capacity

và khả năng yếu kém chung của nhà nước

across all of Sudan

khắp đất nước Sudan

complete a very depressing picture

tạo nên một bức tranh u uất

of the state of affairs

về một đất nước nhiều vấn đề

in Africa's largest country.

ở quốc gia lớn nhất Châu phi.

A final example: Kosovo.

Ví dụ cuối cùng là Kosovo.

The failure to achieve

Sự thất bại trong việc đạt được

a negotiated solution for Kosovo

những giải pháp có thương lượng cho Kosovo

and the violence, tension

và tình trạng bạo lực, căng thẳng,

and de facto partition that resulted from it

cùng sự phân rã hiển nhiên do hậu quả của nó

have their reasons

có nhiều nguyên do

in many, many different factors.

trong rất nhiều nhân tố.

Central among them are three.

Nổi bật lên trong số những nhân tố đó là ba nhân tố sau:

First, the intransigence of local leaders

Trước hết, chính sách không khoan nhượng của các lãnh đạo địa phương

to settle for nothing less

nhằm không khoan nhượng gì

than their maximum demands.

ngoài những đòi hỏi tối đa của họ.

Second, an international diplomatic effort

Hai là, nỗ lực ngoại giao quốc tế

that was hampered from the beginning

bị gặp trở ngại ngay từ buổi đầu

by Western support for Kosovo's independence.

bởi sự hậu thuẫn của phương Tây cho nền độc lập của Kosovo.

And third, a lack of imagination

Và thứ ba là sự thiếu tầm nhìn

when it came to designing institutions

khi đưa ra các thiết chế

that could have addressed the concerns

mà có thể giải quyết những mối quan tâm

of Serbs and Albanians alike.

của người Serb và người Albania như nhau.

By the same token --

Mặt khác

and here we have some good news again --

chúng ta cũng lại có những tin tức tốt lành-

the very fact that there is a high-level,

thực tế là có

well-resourced international presence

sự hiện diện ngày càng phổ biến của một lực lượng quốc tế với nhiều nguồn lực

in Kosovo

ở Kosovo

and the Balkans region more generally

và khu vực Balkan

and the fact that local leaders on both sides

và việc các nhà lãnh đạo của cả hai phía

have showed relative restraint,

đã thể hiện mối ràng buộc lẫn nhau,

explains why things have not been worse

lý giải tại sao mọi thứ không xấu đi

over the past two years since 2008.

trong hơn hai năm qua, kể từ năm 2008.

So even in situations

Do vậy ngay cả trong trường hợp

where outcomes are less than optimal,

kết quả đạt được không phải là tối ưu,

local leaders

các nhà lãnh đạo địa phương

and international leaders have a choice,

và quốc tế vẫn có một sự lựa chọn,

and they can make a difference for the better.

và họ có thể tạo ra sự khác biệt để đem lại điều tốt đẹp hơn.

A cold war

Chiến tranh lạnh

is not as good

không tốt đẹp

as a cold peace,

như hòa bình

but a cold peace

nhưng chiến tranh lạnh

is still better than a hot war.

vẫn tốt hơn là chiến tranh đổ lửa.

Good news is also about learning the right lesson.

Học được một bài học đáng giá cũng là một tin tốt lành.

So what then distinguishes

Vậy cái gì để phân biệt

the Israeli/Palestinian conflict

xung đột Israel/Palestin

from that in Northern Ireland,

với xung đột ở Bắc Ai-len,

or the civil war in Sudan

hay nội chiến ở Sudan

from that in Liberia?

với nội chiến ở Liberia?

Both successes and failures

Cả sự thành công và thất bại đều

teach us several critically important things

dạy cho chúng ta những điều quan trọng đắt giá

that we need to bear in mind

mà chúng ta phải khắc ghi

if we want the good news to continue.

nếu chúng ta muốn tiếp tục có những tin tốt lành.

First, leadership.

Đầu tiên là năng lực lãnh đạo.

In the same way in which ethnic conflict and civil war

Cũng giống như khi xung đột sắc tộc và nội chiến

are not natural

không phải là những thảm họa tự nhiên,

but man-made disasters,

mà là do con người tạo ra,

their prevention and settlement

sự ngăn chặn và cách giải quyết những vấn nạn này

does not happen automatically either.

cũng không tự động xảy ra.

Leadership needs to be capable,

Việc lãnh đạo cần phải có tính khả thi,

determined and visionary

tính quyết đoàn và có tầm nhìn

in its commitment to peace.

trong cam kết hòa bình.

Leaders need to connect to each other

Các nhà lãnh đạo phải có mối liên hệ với nhau

and to their followers,

và với những người ủng hộ mình,

and they need to bring them along

và cần phải đưa những người ủng hộ đó theo suốt

on what is an often arduous journey

cuộc hành trình gian khổ không ngừng nghỉ

into a peaceful future.

đến một tương lai hòa bình.

Second, diplomacy.

Thứ hai là chính sách ngoại giao.

Diplomacy needs to be well resourced,

Vấn đề ngoại giao cần được thực hiện theo nhiều phương thức,

sustained,

phải được duy trì

and apply the right mix of incentives and pressures

và phải áp dụng sự kết hợp đúng đắn giữa xoa và nắn

on leaders and followers.

đối với các nhà lãnh đạo và những người ủng hộ.

It needs to help them reach an equitable compromise,

Cần phải giúp họ đạt được một sự thỏa hiệp công bằng,

and it needs to ensure

và đảm bảo được

that a broad coalition

rằng một liên minh rộng lớn

of local, regional

của những người ủng hộ ở địa phương, khu vực

and international supporters

và quốc tế

help them implement their agreement.

giúp cho họ thực hiện thỏa thuận.

Third, institutional design.

Thứ ba là kiến tạo các thiết chế.

Institutional design requires

Tạo lập thiết chế đòi hỏi

a keen focus on issues,

sự chú trọng cao độ vào các vấn đề,

innovative thinking

đổi mới tư duy

and flexible and well-funded implementation.

và tiến hành linh hoạt và được hậu thuẫn tốt về tài chính.

Conflict parties need to move away

Các bên xung đột cần dẹp bỏ

from maximum demands

những đòi hỏi tối đa

and towards a compromise

và tiến đến thỏa hiệp

that recognizes each other's needs.

nhằm nhận ra nhu cầu của nhau.

And they need to think

Và họ cần phải nghĩ đến

about the substance of their agreement

thực chất của sự thỏa thuận

much more than about

hơn là nghĩ về

the labels they want to attach to them.

cái nhãn bên ngoài mà họ gán cho nó.

Conflict parties also need to be prepared

Các bên xung đột cũng cần chuẩn bị để

to return to the negotiation table

trở lại bàn đàm phán

if the agreement implementation stalls.

nếu việc thi hành hiệp định chấm dứt.

For me personally,

Đối với cá nhân tôi,

the most critical lesson of all is this:

bài học đắt giá nhất chính là

Local commitment to peace

sự cam kết của vùng xung đột để đi đến hòa bình

is all-important,

là quan trọng hơn cả,

but it is often not enough

nhưng nó thường chưa đủ

to prevent or end violence.

để ngăn ngừa hay chấm dứt bạo loạn.

Yet, no amount of diplomacy

Tuy nhiên, không có ngoại giao

or institutional design

hay tạo lập thiết chế

can make up for local failures

có thể bù đắp cho những thất bại tại vùng xung đột

and the consequences that they have.

cũng như những hậu quả mà người dân ở đó phải gánh chịu.

Therefore, we must invest

Vì vậy, chúng ta phải đầu tư vào việc

in developing leaders,

phát triển đội ngũ lãnh đạo,

leaders that have the skills,

những người lãnh đạo phải có kĩ năng,

vision and determination

tầm nhìn và tính quyết đoán

to make peace.

để xúc tiến hòa bình.

Leaders, in other words,

Nói cách khác, những người lãnh đạo

that people will trust

là người mà dân chúng tin tưởng

and that they will want to follow

và muốn nghe theo

even if that means

ngay cả khi điều đó là

making hard choices.

một lựa chọn khó khăn.

A final thought:

Cuối cùng,

Ending civil wars

chấm dứt nội chiến

is a process that is fraught with dangers,

là một quá trình đầy hiểm nguy,

frustrations and setbacks.

sự tức giận và cả thoái bộ.

It often takes a generation to accomplish,

Phải mất một thế hệ để hoàn tất,

but it also requires us, today's generation,

nhưng đồng thời nó đòi hỏi thế hệ chúng ta hôm nay,

to take responsibility

phải có trách nhiệm

and to learn the right lessons

và học những bài học chính đáng

about leadership, diplomacy

về lãnh đạo, ngoại giao

and institutional design,

và thiết kế thể chế,

so that the child soldiers of today

để những trẻ con mặc áo lính của ngày hôm nay

can become the children of tomorrow.

có thể trở thành những đứa trẻ thật sự của ngày mai.

Thank you.

Xin cảm ơn quý vị.

(Applause)

(Vỗ tay)