Stefan Wolff: The path to ending ethnic conflicts

Tłumaczenie: Magdalena Stefanowicz Korekta: Marek Kasiak

Today I want to talk to you

Dziś chciałbym opowiedzieć Państwu

about ethnic conflict

o konfliktach etnicznych

and civil war.

i wojnach domowych

These are not normally the most cheerful of topics,

To nie są zwykle najweselsze tematy,

nor do they generally generate

ani nie mają

the kind of good news

tego pozytywnego przekazu

that this conference is about.

jaki ma ten wykład.

Yet, not only is there at least some good news

Jednak, nie tylko jest przynajmniej trochę dobrych wiadomości

to be told about fewer such conflicts now

na temat mniejszej liczby takich konfliktów dzisiaj

than two decades ago,

niż dwie dekady temu,

but what is perhaps more important

ale, co nawet ważniejsze,

is that we also have come

to fakt, że

to a much better understanding of what can be done

zdecydowanie lepiej rozumiemy co można zrobić

to further reduce the number

żeby jeszcze zmniejszyć liczbę

of ethnic conflicts and civil wars

konfliktów etnicznych i wojen domowych

and the suffering that they inflict.

oraz cierpienie, które powodują.

Three things stand out:

Wyróżniają się tutaj trzy rzeczy:

leadership, diplomacy

przywództwo, dyplomacja

and institutional design.

i struktura oraz działanie organizacji państwowych.

What I will focus on in my talk

W moim wykładzie skupię się na tym,

is why they matter, how they matter,

czemu te sprawy są ważne, jaki mają wpływ,

and what we can all do

i co wszyscy możemy zrobić,

to make sure that they continue to matter

by mieć pewność, że nadal będą miały znaczenie

in the right ways,

w słusznych sprawach,

that is, how all of us can contribute

to znaczy, jak możemy przyczynić się

to developing and honing the skills

do rozwoju i szlifowania umiejętności

of local and global leaders

lokalnych i światowych przywódców,

to make peace

by osiągnąć

and to make it last.

trwały pokój.

But let's start at the beginning.

Ale zacznijmy od początku.

Civil wars have made news headlines

Wojny domowe pojawiają się na pierwszych stronach gazet

for many decades now,

od długiego czasu,

and ethnic conflicts in particular

a konflikty etniczne w szczególności

have been a near constant presence

są niemal zawsze obecne w mediach

as a major international security threat.

jako zagrożenie dla bezpieczeństwa międzynarodowego.

For nearly two decades now,

Już od prawie dwudziestu lat

the news has been bad

wiadomości są złe,

and the images have been haunting.

a zdjęcia i filmy - wstrząsające.

In Georgia, after years of stalemate,

W Gruzji, po sytuacji impasu trwającej latami,

we saw a full-scale resurgence of violence

byliśmy świadkami wybuchu przemocy na wielką skalę

in August, 2008.

w sierpniu 2008 roku.

This quickly escalated into a five-day war

Ta przemoc szybko przerodziła się w pięcioletnią wojnę

between Russia and Georgia,

pomiędzy Rosją a Gruzją,

leaving Georgia ever more divided.

z której Gruzja wyszła jeszcze bardziej podzielona.

In Kenya, contested presidential elections in 2007 --

W Kenii, kontrowersyjne wybory prezydencki z 2007 roku -

we just heard about them --

właśnie o nich słyszeliśmy -

quickly led to high levels

szybko doprowadziły do wielkiej

of inter-ethnic violence

międzyetnicznej przemocy

and the killing and displacement

oraz zabicia i przesiedlenia

of thousands of people.

tysięcy ludzi.

In Sri Lanka,

Na Sri Lance

a decades-long civil war

trwająca ponad ćwierć wieku wojna domowa

between the Tamil minority

pomiędzy mniejszością tamilską

and the Sinhala majority

a syngaleską większością

led to a bloody climax in 2009,

doprowadziła do krwawego finału w 2009 roku,

after perhaps as many as 100,000

po tym, jak około 100 tysięcy

people had been killed

ludzi zginęło

since 1983.

od 1983 roku.

In Kyrgyzstan, just over the last few weeks,

W Kirgistanie, w ciągu kilku ostatnich tygodni

unprecedented levels of violence occurred

miały miejsce bezprecedensowe objawy przemocy

between ethnic Kyrgyz

pomiędzy etnicznymi Kirgizami

and ethnic Uzbeks.

a etnicznymi Uzbekami.

Hundreds have been killed,

Setki ludzi straciły życie,

and more than 100,000 displaced,

a ponad 100 tysięcy zostało przesiedlonych,

including many ethnic Uzbeks

w tym wielu etnicznych Uzbeków,

who fled to neighboring Uzbekistan.

którzy uciekli do sąsiedniego Uzbekistanu.

In the Middle East,

Na Bliskim Wschodzie,

conflict between Israelis and Palestinians

konflikt między Izraelczykami a Palestyńczykami

continues unabated,

nie słabnie,

and it becomes ever more difficult

i coraz trudniej

to see how, just how

dostrzec w jaki sposób

a possible, sustainable solution

możliwe i korzystne rozwiązanie

can be achieved.

może zostać osiągnięte.

Darfur may have slipped from the news headlines,

Darfur co prawda zniknął z nagłówków gazet,

but the killing and displacement there

ale mordy i przesiedlenia

continues as well,

nadal są problemem,

and the sheer human misery that it creates

a bezmiar ludzkiego nieszczęścia przez nie powodowany

is very hard to fathom.

trudno jest pojąć.

And in Iraq, finally,

Również w Iraku

violence is on the rise again,

przemoc znów rośnie,

and the country has yet to form a government

a państwo musi się jeszcze zmierzyć ze stworzeniem rządu

four months after

cztery miesiące po

its last parliamentary elections.

ostatnich wyborach parlamentarnych.

But hang on, this talk is to be about the good news.

Ale chwileczkę, ten wykład ma mówić o wiadomościach pozytywnych.

So are these now the images of the past?

W takim razie, czy przytoczone przykłady to obraz należący do przeszłości?

Well, notwithstanding the gloomy pictures

Cóż, pomimo ponurych wieści

from the Middle East, Darfur,

z Bliskiego Wchodu, Darfuru,

Iraq, elsewhere,

Iraku i innych miejsc,

there is a longer-term trend

możemy zaobserwować długofalową tendencję,

that does represent some good news.

która owszem przedstawia trochę dobrych wiadomości.

Over the past two decades, since the end of the Cold War,

Przez ostatnie dwadzieścia lat po zakończeniu Zimnej Wojny

there has been an overall decline

miał miejsce ogólny spadek

in the number of civil wars.

liczby wojen domowych.

Since the high in the early 1990s,

Od wczesnych lat 90.,

with about 50 such civil wars ongoing,

kiedy to trwało około 50 takich wojen,

we now have 30 percent fewer

mamy dziś o 30% mniej

such conflicts today.

tego typu konfliktów.

The number of people killed in civil wars

Liczba osób zabitych w wojnach domowych

also is much lower today

również jest dzisiaj zdecydowanie niższa

than it was a decade ago or two.

niż dziesięć lub dwadzieścia lat temu.

But this trend is less unambiguous.

Ten trend jest jednak mniej jednoznaczny.

The highest level of deaths on the battlefield

Największy poziom zgonów na polu bitwy

was recorded between 1998 and 2001,

zaobserwowano między 1998 a 2001 rokiem,

with about 80,000 soldiers, policemen and rebels

kiedy to około 80 tysięcy żołnierzy, policjantów i buntowników

killed every year.

ginęło każdego roku.

The lowest number of combatant casualties

Najmniejsze liczby ofiar w walce

occurred in 2003,

pochodzą z 2003 roku,

with just 20,000 killed.

kiedy to zostało zabitych 20 tysięcy.

Despite the up and down since then,

Pomimo wahań od tamtego czasu,

the overall trend --

ogólna tendencja -

and this is the important bit --

i to jest bardzo ważne -

clearly points downward

jest zdecydowanie spadkowa

for the past two decades.

dla ostatnich dwudziestu lat.

The news about civilian casualties

Informacje na temat ofiar cywilnych

is also less bad than it used to be.

również nie są tak złe jak były.

From over 12,000 civilians

Z ponad 12 tysięcy cywilów

deliberately killed in civil wars

celowo zabitych w wojnach domowych

in 1997 and 1998,

w latach 1997 i 1998,

a decade later,

dziesięć lat później

this figure stands at 4,000.

ta liczba spadła do 4 tysięcy.

This is a decrease by two-thirds.

To oznacza spadek o ⅔.

This decline would be even more obvious

Ten spadek byłby jeszcze bardziej widoczny,

if we factored in the genocide in Rwanda

gdybyśmy uwzględnili ludobójstwo w Rwandzie

in 1994.

w 1994 roku.

But then 800,000 civilians were slaughtered

Wtedy 800 tysięcy cywilów zginęło

in a matter of just a few months.

na przestrzeni jedynie kilku miesięcy.

This certainly is an accomplishment

Z pewnością jest to liczba,

that must never be surpassed.

które nigdy nie powinna zostać przekroczona.

What is also important is to note

Należy również zauważyć,

that these figures only tell part of the story.

że te cyfry opowiadają tylko część całej historii.

They exclude people

Nie są brani pod uwagę ludzie,

that died as a consequence of civil war,

którzy zmarli na skutek wojny domowej

from hunger or disease, for example.

z głodu albo z powodu choroby na przykład.

And they also do not properly account

Nie są one również właściwym świadectwem tego

for civilian suffering more generally.

jak społeczeństwo ucierpiało w bardziej ogólnym ujęciu.

Torture, rape and ethnic cleansing

Tortury, gwałty i czystki etniczne

have become highly effective,

stały się wysoce skuteczną,

if often non-lethal, weapons in civil war.

a przy tym nie śmiertelną bronią w wojnie domowej.

To put it differently,

Innymi słowy,

for the civilians that suffer the consequences

dla cywilów odczuwających skutki

of ethnic conflict and civil war,

konfliktów etnicznych i wojen domowych

there is no good war

nie ma dobrej wojny,

and there is no bad peace.

ani złego pokoju.

Thus, even though every civilian killed,

Zatem, mimo że każdy kolejny

maimed, raped, or tortured is one too many,

okaleczony, zgwałcony czy torturowany cywil to o jednego za dużo,

the fact that the number

to fakt, że liczba

of civilian casualties

ofiar śmiertelnych wśród cywilów

is clearly lower today

jest dziś zdecydowanie niższa

than it was a decade ago,

niż dziesięć lat temu,

is good news.

jest dobrą wiadomością.

So, we have fewer conflicts today

Więc mamy dzisiaj mniej konfliktów,

in which fewer people get killed.

w których to ginie również mniej ludzi.

And the big question, of course,

Ważnym pytaniem jest, oczywiście,

is why?

dlaczego?

In some cases,

W niektórych przypadkach

there is a military victory of one side.

mamy do czynienia z wojskowym zwycięstwem po jednej stronie.

This is a solution of sorts,

Jest to pewne rozwiązanie,

but rarely is it one

ale rzadko

that comes without human costs

nie pociąga za sobą ofiar ludzkich,

or humanitarian consequences.

czy konsekwencji humanitarnych.

The defeat of the Tamil Tigers in Sri Lanka

Porażka Tamilskich Tygrysów na Sri Lance

is perhaps the most recent example of this,

jest być może najbardziej aktualnym tego przykładem,

but we have seen similar

ale byliśmy już świadkami podobnych

so-called military solutions

tak zwanych militarnych rozwiązań

in the Balkans, in the South Caucasus

na Bałkanach, Kaukazie Południowym

and across most of Africa.

i w całej prawie Afryce.

At times, they are complimented

Czasami towarzyszą im

by negotiated settlements,

negocjowane porozumienia,

or at least cease-fire agreements,

albo przynajmniej umowy o zwieszeniu broni,

and peacekeepers are deployed.

i wyznaczani są rozjemcy.

But hardly ever do they represent

Rzadko jednak mogą się pochwalić

a resounding success --

głośnym sukcesem -

Bosnia and Herzegovina

być może Bośnia i Hercegowina

perhaps more so than Georgia.

w większym stopniu niż Gruzja.

But for many parts of Africa,

Jednak jeśli chodzi o dużą część Afryki,

a colleague of mine once put it this way,

mój znajomy powiedział kiedyś, że

"The cease-fire on Tuesday night

"Zawieszenie broni we wtorek wieczorem

was reached just in time

zostało ogłoszone na czas,

for the genocide to start on Wednesday morning."

tak, żeby ludowbójstwo mogło się rozpocząć w środę rano."

But let's look at the good news again.

Ale przyjrzyjmy się raz jeszcze pozytywnym wiadomościom.

If there's no solution on the battlefield,

Jeśli nie ma rozwiązania na polu bitwy,

three factors can account

trzy czynniki mogą się złożyć na

for the prevention of ethnic conflict and civil war,

zapobieganie konfliktom etnicznym i wojnom domowym,

or for sustainable peace afterwards:

lub na późniejszy trwały pokój:

leadership, diplomacy

przywództwo, dyplomacja

and institutional design.

i struktura oraz działanie instytucji państwowych.

Take the example of Northern Ireland.

Weźmy za przykład Irlandię Północną.

Despite centuries of animosity,

Pomimo wieków wrogości,

decades of violence

dziesiątków lat przemocy

and thousands of people killed,

i tysięcy zabitych,

1998 saw the conclusion

w 1998 roku doprowadzono

of an historic agreement.

do historycznego porozumienia.

Its initial version was skillfully mediated

Jego wstępna wersja została umiejętnie przedstawiona

by Senator George Mitchell.

przez senatora George'a Mitchella.

Crucially, for the long-term success

Kluczowym dla długofalowego sukcesu

of the peace process in Northern Ireland,

procesu pokojowego w Irlandii Północnej

he imposed very clear conditions

był fakt, że przedstawił on bardzo jasne warunki

for the participation and negotiations.

uczestnictwa w procesie i negocjacji.

Central among them,

Głównym warunkiem

a commitment

było ograniczenie się

to exclusively peaceful means.

wyłącznie do środków pokojowych.

Subsequent revisions of the agreement

Kolejne zmiany w porozumieniu

were facilitated by the British and Irish governments,

były ułatwione przez brytyjski i irlandzki rząd,

who never wavered in their determination

które nigdy nie zawahały się w swojej determinacji

to bring peace and stability to Northern Ireland.

żeby przynieść pokój i stabilizację do Irlandii Północnej.

The core institutions

Główne instytucje

that were put in place in 1998

ustanowione w 1998 roku

and their modifications

i ich modyfikacje

in 2006 and 2008

w latach 2006 i 2008

were highly innovative

były bardzo innowacyjne

and allowed all conflict parties

i pozwoliły na to, by podstawowe obawy i wymagania wszystkich stron konfliktu

to see their core concerns and demands addressed.

zostały wzięte pod uwagę.

The agreement combines a power-sharing arrangement

Porozumienie to łączy w sobie ustalenie o podziale władzy

in Northern Ireland

w Irlandii Północnej

with cross-border institutions

z ponadgranicznymi instytucjami,

that link Belfast and Dublin

które łączą Belfast i Dublin

and thus recognizes

uznając tym samym

the so-called Irish dimension of the conflict.

tak zwany irlandzki wymiar konfliktu.

And significantly,

Znaczące jest również,

there's also a clear focus

że istnieje widoczna koncentracja

on both the rights of individuals

zarówno na prawach jednostki,

and the rights of communities.

jak i prawach wspólnot.

The provisions in the agreement may be complex,

Postanowienia w porozumieniu mogą być złożone,

but so is the underlying conflict.

ale tak jest również sam konflikt.

Perhaps most importantly,

Być może najważniejszy jest fakt,

local leaders repeatedly rose to the challenge of compromise,

że lokalni przywódcy wielokrotnie podejmowali wyzwanie osiągnięcia kompromisu,

not always fast

nie zawsze szybko

and not always enthusiastically,

i nie zawsze entuzjastycznie,

but rise in the end they did.

ale zawsze je podejmowali.

Who ever could have imagined

Kto kiedykolwiek potrafiłby sobie wyobrazić

Ian Paisley and Martin McGuinness

Iana Paisleya i Martina McGuinnessa

jointly governing Northern Ireland

wspólnie rządzących Irlandią Północną

as First and Deputy First Minister?

jako pierwszy minister i zastępca pierwszego ministra?

But then, is Northern Ireland a unique example,

Ale czy Irlandia Północna jest przykładem wyjątkowym,

or does this kind of explanation

czy tego typu wyjaśnienie

only hold more generally

ma sens jedynie, mówiąc ogólniej

in democratic and developed countries?

w demokratycznych i rozwiniętych krajach?

By no means.

W żadnym wypadku.

The ending of Liberia's long-lasting civil war

Zakończenie długotrwałej wojny domowej w Liberii

in 2003

w 2003 roku

illustrates the importance

pokazuje wagę

of leadership, diplomacy

przywództwa, dyplomacji

and institutional design

i struktury oraz działania instytucji państwowych,

as much as the successful prevention

jak również czyni to udane zapobiegnięcie

of a full-scale civil war

wojnie domowej na wielką skalę

in Macedonia in 2001,

w Macedonii w 2001 roku,

or the successful ending

czy pomyślne zakończenie

of the conflict in Aceh in Indonesia in 2005.

konfliktu na terytorium Aceh w Indonezji w 2005 roku.

In all three cases,

We wszystkich trzech przypadkach

local leaders were willing and able

lokalni przywódcy byli chętni i potrafili

to make peace,

osiągnąć pokój,

the international community stood ready

wspólnota międzynarodowa była gotowa

to help them negotiate and implement an agreement,

pomóc im w negocjowaniu porozumienia i wprowadzeniu go w życie,

and the institutions have lived up

a instytucje państwowe spełniły

to the promise that they held

obietnice, za które były odpowiedzialne

on the day they were agreed.

od chwili ich ustanowienia.

Focusing on leadership, diplomacy

Skupianie się na przywództwie, dyplomacji

and institutional design

i strukturze oraz działaniu instytucji

also helps explain failures to achieve peace,

pomaga również wyjaśnić porażki na drodze do pokoju,

or to make it last.

oraz sprawić, by był trwały.

The hopes that were vested in the Oslo Accords

Nadzieje pokładane w Porozumieniach z Oslo

did not lead to an end

nie doprowadziły do końca

of the Israeli/Palestinian conflict.

konfliktu izraelsko-palestyńskiego.

Not all the issues that needed to be resolved

Nie wszystkie problemy wymagające rozwiązania

were actually covered in the agreements.

były zaadresowane w porozumieniach.

Rather, local leaders committed

Zamiast tego, lokalni przywódcy zobowiązali się

to revisiting them later on.

do ponownego ich rozpatrzenia w późniejszym terminie.

Yet instead of grasping this opportunity,

Jednak zamiast wykorzystać tę szansę,

local and international leaders

lokalni i międzynarodowi przywódcy

soon disengaged

szybko przestali się angażować,

and became distracted

a ich uwagę przyciągnęła

by the second Intifada, the events of 9/11

druga Intifada, wydarzenia z 11 września

and the wars in Afghanistan and Iraq.

i wojny w Afganistanie i Iraku.

The comprehensive peace agreement for Sudan

Obszerne porozumienie pokojowe dla Sudanu

signed in 2005

podpisane w 2005 roku

turned out to be less comprehensive than envisaged,

okazało się mniej obszerne niż przypuszczano,

and its provisions may yet bear the seeds

a jego postanowienia mogą jeszcze wywołać

of a full-scale return to war

powtórny wybuch wojny na wielką skalę

between north and south.

pomiędzy północą a południem.

Changes and shortcomings in leadership,

Zmiany i niedociągnięcia w przywództwie,

more off than on international diplomacy

w zasadzie niedziałająca dyplomacja międzynarodowa

and institutional failures

i porażki instytucji

account for this

składają się na tę sytuację

in almost equal measure.

w praktycznie równym stopniu.

Unresolved boundary issues, squabbles over oil revenues,

Nierozwiązane problemy graniczne, kłótnie o złoża ropy,

the ongoing conflict in Darfur,

trwający konflikt w Darfurze,

escalating tribal violence in the south

eskalacja przemocy plemiennej na południu

and generally weak state capacity

i ogólna słabość władz

across all of Sudan

w całym Sudanie

complete a very depressing picture

dopełniają tego smutnego obrazu

of the state of affairs

stanu rzeczy

in Africa's largest country.

w największym kraju Afryki.

A final example: Kosovo.

Ostatni przykład: Kosowo.

The failure to achieve

Niezdolność do osiągnięcia

a negotiated solution for Kosovo

rozwiązania dla Kosowa za pomocą negocjacji

and the violence, tension

i przemoc, napięcie

and de facto partition that resulted from it

oraz de facto rozłam, który z tego powodu nastąpił

have their reasons

mają swoje źródła

in many, many different factors.

w wielu, wielu różnych czynnikach.

Central among them are three.

Są trzy główne.

First, the intransigence of local leaders

Po pierwsze, bezkompromisowość lokalnych przywódców,

to settle for nothing less

jeśli chodzi o osiągnięcie porozumienia w zamian za choćby odrobinę mniej

than their maximum demands.

niż ich maksymalne wymagania.

Second, an international diplomatic effort

Po drugie, międzynarodowe działania dyplomatyczne,

that was hampered from the beginning

które były utrudnione od początku

by Western support for Kosovo's independence.

ze względu na wsparcie Zachodu dla niepodległości Kosowa.

And third, a lack of imagination

Po trzecie, brak wyobraźni

when it came to designing institutions

jeśli chodzi o projektowanie instytucji,

that could have addressed the concerns

które mogłyby odnieść się do obaw

of Serbs and Albanians alike.

zarówno Serbów, jak i Albańczyków.

By the same token --

Z drugiej strony -

and here we have some good news again --

i tu znów mamy trochę dobrych wiadomości -

the very fact that there is a high-level,

sam fakt, że wpływowe

well-resourced international presence

i dobrze wyposażone organizacje międzynarodowe są obecne

in Kosovo

w Kosowie

and the Balkans region more generally

i w ogóle na Bałkanach,

and the fact that local leaders on both sides

i fakt, że lokalni przywódcy po obu stronach

have showed relative restraint,

okazali względny umiar,

explains why things have not been worse

wyjaśnia dlaczego sytuacja nie pogorszyła się

over the past two years since 2008.

przez ostatnie dwa lata od roku 2008.

So even in situations

Tak więc nawet w sytuacjach,

where outcomes are less than optimal,

kiedy rezultaty są mniej niż optymalne,

local leaders

lokalni przywódcy

and international leaders have a choice,

i przywódcy międzynarodowi mają wybór,

and they can make a difference for the better.

i mogą poprawić stan rzeczy.

A cold war

zimna wojna

is not as good

nie jest tak dobra

as a cold peace,

jak zimny pokój,

but a cold peace

ale zimny pokój

is still better than a hot war.

jest nadal lepszy niż wojna gorąca.

Good news is also about learning the right lesson.

Dobre wiadomości dotyczą także wyciągnięcia odpowiednich wniosków.

So what then distinguishes

Co w taki razie odróżnia

the Israeli/Palestinian conflict

konflikt izraelsko-palestyński

from that in Northern Ireland,

od tego z Irlandii Północnej,

or the civil war in Sudan

czy wojnę domową z Sudanu

from that in Liberia?

od tej z Liberii?

Both successes and failures

Zarówno zwycięstwa jak i porażki

teach us several critically important things

uczą nas kilku bardzo ważnych rzeczy,

that we need to bear in mind

o których musimy pamiętać,

if we want the good news to continue.

jeśli chcemy nadal otrzymywać dobre wiadomości.

First, leadership.

Po pierwsze, przywództwo.

In the same way in which ethnic conflict and civil war

Tak samo, jak konflikty na tle etnicznym i wojny domowe

are not natural

nie są katastrofami naturalnymi,

but man-made disasters,

ale wywołanymi przez człowieka,

their prevention and settlement

zapobieganie im i osiąganie porozumienia

does not happen automatically either.

również nie dzieją się automatycznie.

Leadership needs to be capable,

Przywództwo musi być w stanie działać,

determined and visionary

być zdeterminowane i wizjonerskie

in its commitment to peace.

w swojej pracy na rzecz pokoju.

Leaders need to connect to each other

Przywódcy muszą budować wzajemne relacje ze sobą

and to their followers,

i ze swoimi zwolennikami,

and they need to bring them along

i muszą razem uczestniczyć

on what is an often arduous journey

w tym często żmudnym procesie

into a peaceful future.

prowadzącym do przyszłości w pokoju.

Second, diplomacy.

Po drugie, dyplomacja.

Diplomacy needs to be well resourced,

Dyplomacja musi być dobrze zaopatrzona

sustained,

i utrzymana

and apply the right mix of incentives and pressures

oraz stosować odpowiedni system zachęt i nacisków

on leaders and followers.

na przywódców i ich zwolenników.

It needs to help them reach an equitable compromise,

Musi pomóc im w osiągnięciu sprawiedliwego kompromisu,

and it needs to ensure

i musi zadbać o to,

that a broad coalition

by szeroka koalicja

of local, regional

lokalnych, regionalnych

and international supporters

i międzynarodowych organów wsparcia

help them implement their agreement.

pomogła im we wprowadzeniu porozumienia w życie.

Third, institutional design.

Po trzecie, struktura i działanie organizacji.

Institutional design requires

Struktura i działanie organizacji wymagają

a keen focus on issues,

szczególnej koncentracji na problemach,

innovative thinking

nowatorskiego myślenia

and flexible and well-funded implementation.

i elastycznego i dobrze dofinansowanego zastosowania.

Conflict parties need to move away

Strony konfliktu muszą zrezygnować

from maximum demands

z maksymalnych wymagań,

and towards a compromise

aby zbliżyć się w stronę kompromisu,

that recognizes each other's needs.

który zreorganizuje wzajemne potrzeby.

And they need to think

I muszą myśleć

about the substance of their agreement

o istocie porozumienia

much more than about

o wiele bardziej niż o

the labels they want to attach to them.

etykietkach, które chcą mu przypisać.

Conflict parties also need to be prepared

Strony konfliktu muszą być również przygotowane

to return to the negotiation table

na powtórne negocjacje

if the agreement implementation stalls.

w razie opóźnienia z wcieleniem porozumienia w życie.

For me personally,

Dla mnie osobiście

the most critical lesson of all is this:

najważniejsza z tych lekcji jest taka:

Local commitment to peace

lokalne zaangażowanie w kwestię pokoju

is all-important,

jest bardzo ważne,

but it is often not enough

ale często nie wystarcza,

to prevent or end violence.

by skończyć z przemocą lub jej zapobiec.

Yet, no amount of diplomacy

Jednak żadna dyplomacja

or institutional design

czy działanie instytucji

can make up for local failures

nie naprawią lokalnych porażek

and the consequences that they have.

i konsekwencji, które mają te ostatnie.

Therefore, we must invest

Dlatego też musimy inwestować

in developing leaders,

w przywódców rozwoju,

leaders that have the skills,

przywódców, którzy mają umiejętności,

vision and determination

wizję i determinację

to make peace.

by osiągnąć pokój.

Leaders, in other words,

Innymi słowy, przywódców,

that people will trust

którym ludzie będą ufać,

and that they will want to follow

i których będą chcieli wspierać,

even if that means

nawet jeśli oznacza to

making hard choices.

dokonywanie trudnych wyborów.

A final thought:

Myśl na koniec:

Ending civil wars

zakończenie wojen domowych

is a process that is fraught with dangers,

to proces pełen niebezpieczeństw,

frustrations and setbacks.

frustracji i niepowodzeń.

It often takes a generation to accomplish,

Zanim się zakończy, często mija całe pokolenie,

but it also requires us, today's generation,

ale my, pokolenie dzisiejsze, także jesteśmy zobowiązani

to take responsibility

wziąć odpowiedzialność

and to learn the right lessons

i wyciągnąć odpowiednie wnioski

about leadership, diplomacy

dotyczące przywództwa, dyplomacji

and institutional design,

i działania organizacji,

so that the child soldiers of today

tak, aby dzieci, które są dziś żołnierzami,

can become the children of tomorrow.

mogły stać się dziećmi jutra.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)