How the blockchain will radically transform the economy | Bettina Warburg

Translator: Hồng Khánh Lê Reviewer: Linh Nguyễn

Các nhà kinh tế đã tiến hành nghiên cứu hành vi của con người từ hàng trăm năm nay:

Economists have been exploring people's behavior for hundreds of years:

how we make decisions,

cách ta đưa ra các quyết định,

how we act individually and in groups,

cách ta hành động theo từng cá nhân và theo nhóm,

how we exchange value.

và cách ta trao đổi những giá trị.

They've studied the institutions that facilitate our trade,

Họ nghiên cứu các tổ chức thiết chế tạo thuận lợi cho thương mại,

like legal systems,

như hệ thống pháp luật,

corporations,

sự hợp tác,

marketplaces.

và các khu thương mại.

But there is a new, technological institution

Nhưng có một thiết chế công nghệ mới

sẽ làm thay đổi cách thức ta trao đổi, buôn bán,

that will fundamentally change how we exchange value,

và đó được gọi là "blockchain".

and it's called the blockchain.

Hiện giờ, nó chính là một tuyên bố khá táo bạo,

Now, that's a pretty bold statement,

but if you take nothing else away from this talk,

nhưng nếu như bạn không nắm được gì từ bài thuyết trình này,

I actually want you to remember

thì tôi thật sự muốn bạn nhớ rằng

that while blockchain technology is relatively new,

khi công nghệ "blockchain" vẫn còn tương đối mới,

it's also a continuation of a very human story,

thì chính nó chính là sự tiếp nối của một câu chuyện rất nhân văn,

và câu chuyện đó là đây.

and the story is this.

Là con người, chúng ta tìm ra những cách

As humans, we find ways

để giảm bớt lòng nghi ngờ về nhau

to lower uncertainty about one another

so that we can exchange value.

để có thể trao đổi những điều tốt đẹp.

Hiện tại, một trong những người đầu tiên khám phá ra ý tưởng

Now, one of the first people to really explore the idea

of institutions as a tool in economics

về các tổ chức được sử dụng như một công cụ trong kinh tế học

to lower our uncertainties about one another

để hạn chế sự nghi ngờ của ta về người khác

and be able to do trade

và để có thể trao đổi thương mại

was the Nobel economist Douglass North.

chính là chuyên gia kinh tế Nobel Douglass North.

He passed away at the end of 2015,

Ông đã mất hồi cuối năm 2015,

but North pioneered what's called "new institutional economics."

nhưng North có những bước tiên phong về cái được gọi là "kinh tế thiết chế mới."

Và điều ông muốn nói về thiết chế này chính là luật lệ chính thống

And what he meant by institutions were really just formal rules

like a constitution,

như một hiến pháp,

and informal constraints, like bribery.

và những rào cản không chính thức,ví như nạn hối lộ.

These institutions are really the grease

Những tổ chức này thật sự là chất bôi trơn

that allow our economic wheels to function,

để bánh xe kinh tế hoạt động,

và chúng ta có thể thấy hiện tượng đó trong suốt quá trình lịch sử của nhân loại.

and we can see this play out over the course of human history.

Nếu chúng ta nhìn lại lúc con người còn ở thời kỳ săn bắn hái lượm,

If we think back to when we were hunter-gatherer economies,

we really just traded within our village structure.

ta chỉ buôn bán trong phạm vi nhỏ.

We had some informal constraints in place,

Chúng ta đã có vài trục trặc, bất bình lúc trao đổi,

nhưng ta đã áp chế bạo lực

but we enforced all of our trade with violence

or social repercussions.

hay các ảnh hưởng xã hội.

As our societies grew more complex

Vì xã hội phát triển ngày càng phức tạp hơn

and our trade routes grew more distant,

và lộ trình của thương mại đang phát triển ngày càng xa,

we built up more formal institutions,

cho nên ta đã xây dựng nên những thiết chế đúng đắn hơn,

institutions like banks for currency,

những tổ chức như ngân hàng ngoại tệ,

governments, corporations.

chính phủ, các tập đoàn.

These institutions helped us manage our trade

Những thiết chế này đã giúp ta quản lý thương mại

as the uncertainty and the complexity grew,

khi nghi ngờ và phức tạp gia tăng,

and our personal control was much lower.

và sự điều hành của các cá nhân ngày càng giảm sút.

Eventually with the internet, we put these same institutions online.

Kể cả với Internet, chúng ta cũng đặt những thiết chế trực tuyến giống như vậy.

We built platform marketplaces like Amazon, eBay, Alibaba,

Chúng ta đã xây dựng những trang mạng buôn bán hàng hóa như Amazon, eBay, Alibaba,

chỉ hơi khác là những thiết chế này hoạt động nhanh hơn và đóng vai trò trung gian

just faster institutions that act as middlemen

to facilitate human economic activity.

để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh tế.

As Douglass North saw it,

Như Douglass North đã nhận thấy,

các thiết chế là một công cụ hạn chế những nghi kỵ

institutions are a tool to lower uncertainty

so that we can connect and exchange all kinds of value in society.

để chúng ta có thể kết nối và trao đổi mọi thứ trong xã hội.

And I believe we are now entering

Và tôi tin, chúng ta đang bước vào

a further and radical evolution

một thời kỳ đổi mới căn bản và dài hơi

về cách thức chúng ta tương tác và giao dịch,

of how we interact and trade,

because for the first time, we can lower uncertainty

vì, lần đầu tiên, chúng ta có thể hạn chế sự nghi ngờ

not just with political and economic institutions,

mà không cần đến các thiết chế chính trị và kinh tế,

like our banks, our corporations, our governments,

như ngân hàng, tập đoàn và chính phủ,

but we can do it with technology alone.

mà ta có thể thực hiện chỉ với công nghệ.

So what is the blockchain?

Vậy "blockchain" là gì?

Blockchain technology is a decentralized database

Công nghệ "blockchain" là một cơ sở dữ liệu (không tập trung)

lưu trữ tài sản và giao dịch

that stores a registry of assets and transactions

across a peer-to-peer network.

thông qua hệ thống "Peer-to-peer".

Cơ bản mà nói thì đó là hệ thống lưu trữ chung

It's basically a public registry

of who owns what and who transacts what.

của những người sở hữu và người nhận.

The transactions are secured through cryptography,

Các giao dịch được thực hiện thông qua mã,

and over time, that transaction history gets locked in blocks of data

dần dần, lịch sử giao dịch đó sẽ được gắn mã khóa thời gian,

that are then cryptographically linked together and secured.

được liên kết với nhau và được thực hiện theo các mã hóa.

This creates an immutable, unforgeable record

Nó tạo ra một hệ thống lưu trữ bất biến

of all of the transactions across this network.

của tất cả các giao dịch thông qua mạng này.

This record is replicated on every computer that uses the network.

Lưu trữ này được thực hiện trên mỗi máy tính kết nối mạng.

Nó không phải là 1 ứng dụng.

It's not an app.

Không phải là 1 công ty.

It's not a company.

Tôi nghĩ nó rất giống với mô tả như Wikipedia.

I think it's closest in description to something like Wikipedia.

We can see everything on Wikipedia.

Chúng ta có thể thấy mọi thứ trên Wikipedia.

It's a composite view that's constantly changing and being updated.

Nó là một cái nhìn tổng hợp luôn thay đổi và được cập nhật.

We can also track those changes over time on Wikipedia,

Chúng ta cũng có thể theo dõi những thay đổi này trên Wikipedia,

and we can create our own wikis,

và chúng ta có thể tạo ra "wikis" của riêng mình,

because at their core, they're just a data infrastructure.

vì ở trung tâm, chúng chỉ là một cơ sở dữ liệu.

On Wikipedia, it's an open platform that stores words and images

Trên Wikipedia, nó là một platform mở để lưu trữ từ ngữ và hình ảnh.

và những thay đổi dữ liệu theo thời gian.

and the changes to that data over time.

On the blockchain,

Trên "blockchain",

bạn có thể nghĩ nó là 1 nguồn mở,

you can think of it as an open infrastructure

that stores many kinds of assets.

mà lưu trữ nhiều loại tài sản.

It stores the history of custodianship,

Nó lưu trữ lịch sử của việc giám sát, lưu thông thông tin,

ownership and location

quyền sỡ hữu và địa chỉ

for assets like the digital currency Bitcoin,

của các tài sản dưới dạng tiền kỹ thuật số - Bitcoin,

other digital assets

một dạng khác của tài sản số

giống như là sở hữu một IP.

like a title of ownership of IP.

It could be a certificate, a contract,

Nó có thể là 1 chứng nhận, thỏa thuận,

real world objects,

những đối tượng được đóng gói,

even personal identifiable information.

thậm chí cả thông tin cá nhân.

Đương nhiên, còn có những chi tiết kỹ thuật khác của mạng "blockchain",

There are of course other technical details to the blockchain,

but at its core, that's how it works.

nhưng chính yếu là ở cách nó hoạt động.

Nó là một dạng đăng ký tài khoản công cộng có thể lưu trữ những giao dịch trên 1 mạng

It's this public registry that stores transactions in a network

and is replicated so that it's very secure and hard to tamper with.

và được nhân rộng nên rất an toàn vì khó có thể can thiệp trên từng phiên bản đó.

Điều đó đưa tôi đến suy nghĩ

Which brings me to my point

of how blockchains lower uncertainty

về cách thức mà "blockchain" có thể làm giảm bớt những nghi ngờ

and how they therefore promise to transform our economic systems

cho nên tôi cũng nghĩ tới cách mà "blockchain" có thể biến đổi nền kinh tế

in radical ways.

đến mức triệt để.

So uncertainty is kind of a big term

Vậy, nghi ngờ là một vấn đề lớn

in economics,

trong các nền kinh tế,

but I want to go through three forms of it

nhưng tôi xin trình bày 3 hình thức của sự nghi ngờ

that we face in almost all of our everyday transactions,

mà chúng ta đang đối mặt trong hầu hết giao dịch hàng ngày,

ở đó. "blockchain" có thể phát huy vai trò của nó.

where blockchains can play a role.

We face uncertainties like not knowing who we're dealing with,

Chúng ta đối mặt với nghi ngờ như không biết rõ người mình đang đàm phán,

not having visibility into a transaction

không hiễu rõ một giao dịch trước khi bắt đầu

and not having recourse if things go wrong.

và không biết phải làm sao nếu giao dịch bị sai sót.

So let's take the first example, not knowing who we're dealing with.

Ví dụ, việc không biết người mình đang giao dịch là ai.

Say I want to buy a used smartphone on eBay.

Nếu bạn muốn mua một smartphone cũ trên eBay.

The first thing I'm going to do is look up who I'm buying from.

Việc phải làm trước hết là xem bạn mua bán với ai.

Are they a power user?

Họ có phải là người dùng eBay uy tín?

Do they have great reviews and ratings, or do they have no profile at all?

Họ có được nhận xét và xếp hạng tốt, hay họ chưa có dòng lý lịch nào?

Reviews, ratings, checkmarks:

Nhận xét, xếp hạng, đáng giá:

these are the attestations about our identities

đó là những chứng nhận về thông tin cá nhân

that we cobble together today

mà chúng ta cần tạo dựng hôm nay

và dùng để xóa bỏ những nghi ngờ về người mà ta đàm phán.

and use to lower uncertainty about who we're dealing with.

But the problem is they're very fragmented.

Nhưng vấn đề là những thông tin đó bị cắt nhỏ rời rạc.

Think about how many profiles you have.

Hãy nghĩ về số lượng nhiều nhận xét mà bạn có.

Blockchains allow for us to create an open, global platform

"Blockchain" cho phép chúng ta tạo ra một mặt bằng rộng mở toàn cầu

ở đó có thể lưu trữ bất kỳ chứng nhận nào về bất kỳ cá nhân nào

on which to store any attestation about any individual

from any source.

từ bất kỳ nguồn nào.

This allows us to create a user-controlled

Điều đó cho phép ta tạo ra một danh tính người dùng

portable identity.

đáng tin và thường trực.

More than a profile,

Còn hơn cả lý lịch

it means you can selectively reveal

vì bạn có thể tiết lộ 1 cách có chọn lọc

những đặc điểm khác nhau về bạn

the different attributes about you

điều đó giúp đơn giản hóa việc mua bán và tương tác,

that help facilitate trade or interaction,

for instance that a government issued you an ID,

ví dụ, một chính phủ cấp cho bạn một thẻ căn cước,

or that you're over 21,

bạn trên 21 tuổi,

by revealing the cryptographic proof

bằng cách cung cấp những bằng chứng mật mã

những chi tiết này tồn tại và được chấp nhận.

that these details exist and are signed off on.

Having this kind of portable identity

Việc có căn cước thường trực loại này

trong thế giới thực và thế giới số

around the physical world and the digital world

cho phép chúng ta tham gia mọi hành vi thương mại

means we can do all kinds of human trade

in a totally new way.

một cách trọn vẹn.

So I've talked about how blockchains could lower uncertainty

Vậy là tôi vừa nói về cách "blockchains" có thể giảm thiểu nghi ngờ

in who we're dealing with.

ở người mà ta đang đàm phán.

Nghi ngờ thứ 2 mà ta thường gặp

The second uncertainty that we often face

is just not having transparency into our interactions.

là không thấy một cách xuyên suốt quá trình tương tác.

Say you're going to send me that smartphone by mail.

Ví dụ bạn muốn gửi cho tôi smartphone qua đường bưu điện.

I want some degree of transparency.

Tôi muốn thấy rõ quá trình này.

Tôi muốn biết rằng sản phẩm tôi mua đúng là cái được gửi đến tôi qua bưu điện

I want to know that the product I bought is the same one that arrives in the mail

and that there's some record for how it got to me.

và có những bằng chứng về cách nó được gửi đến tôi.

This is true not just for electronics like smartphones,

Đây là một sự thực không chỉ dành cho hàng điện tử như smartphone,

but for many kinds of goods and data,

mà còn cho nhiều loại hàng hóa và thông tin,

things like medicine, luxury goods,

như là thuốc tây, hàng xa xỉ,

và nhiều loại dữ liệu hay sản phẩm mà ta không muốn bị đổi khác.

any kind of data or product that we don't want tampered with.

The problem in many companies,

Vấn đề này có ở nhiều công ty,

đặc biệt là những công ty sản xuất máy móc tinh vi như smartphone,

especially those that produce something complicated like a smartphone,

is they're managing all of these different vendors

đó là những công ty đang điều hành tất cả những người bán hàng

thông qua một chuỗi cung cấp theo hàng ngang.

across a horizontal supply chain.

All of these people that go into making a product,

Tất cả những người này đến nơi làm sản phẩm,

they don't have the same database.

họ không có cùng cơ sở dữ liệu.

They don't use the same infrastructure,

Họ không dùng cùng cơ sở hạ tầng,

and so it becomes really hard to see transparently a product evolve over time.

và như thế sẽ rất khó thấy rõ ràng sản phẩm được hình thành thế nào.

Using the blockchain, we can create

Khi dùng "blockchain", ta có thể tạo ra

a shared reality across nontrusting entities.

một thực tại chung mà không cần thông qua niềm tin.

By this I mean

Tôi muốn nói

all of these nodes in the network do not need to know each other

tất cả những người trong hệ thống không cần biết nhau

or trust each other,

cũng không cần tin nhau,

because they each have the ability

vì mỗi người đều có thể

to monitor and validate the chain for themselves.

kiểm tra và xác nhận các giá trị cho mình trên hệ thống chung.

Hãy so sánh với mạng Wikipedia.

Think back to Wikipedia.

It's a shared database,

Đó là một cơ sở dữ liệu chung,

và thậm chí nó có nhiều người đọc

and even though it has multiple readers

and multiple writers at the same time,

và nhiều người viết cùng lúc,

it has one single truth.

nó vẫn luôn là một cơ sở duy nhất.

So we can create that using blockchains.

Vậy chúng ta có thể tạo cơ sở đó trên "blockchain".

We can create a decentralized database that has the same efficiency of a monopoly

Ta có thể tạo một cơ sở dữ liệu đa cực mà có tính hiệu quả của một cơ sở tập trung

without actually creating that central authority.

nhưng lại không có quyền lực tập trung.

So all of these vendors, all sorts of companies,

Vậy tất cả những người bán, tất cả các công ty,

can interact using the same database without trusting one another.

có thể tương tác bằng cách dùng cơ sở dữ liệu này mà không cần dựa vào các cơ sở khác.

It means for consumers, we can have a lot more transparency.

Có nghĩa là người mua có thể thấy rõ mọi hoạt động mua bán.

As a real-world object travels along,

Khi một đồ vật di chuyển,

we can see its digital certificate or token move on the blockchain,

ta có thể thấy chứng nhận số của nó hay hình ảnh của nó di chuyển trên "blockchain",

cùng với giá trị của nó trên thực tế.

adding value as it goes.

This is a whole new world in terms of our visibility.

Đây là một thế giới hoàn toàn mới mà ở đó tất cả đều được thấy rõ.

So I've talked about how blockchains can lower our uncertainties about identity

Trên đây,tôi đã nói về cách "blockchain" có thể làm giảm sự nghi ngờ

and how they change what we mean about transparency

và cách thức" blockchain" làm tăng sự minh bạch

in long distances and complex trades, like in a supply chain.

trong vận chuyển giao dịch phức tạp như một chuỗi cung cấp hàng hóa.

The last uncertainty that we often face

Sự nghi ngờ cuối cùng mà chúng ta đối mặt

is one of the most open-ended, and it's reneging.

là một trong những nghi ngờ không hồi kết và đó là sự không giữ lời.

What if you don't send me the smartphone?

Nếu bạn không gửi chiếc smartphone đó cho tôi thì sao?

Can I get my money back?

Tôi có thể lấy lại tiền không?

Blockchains allow us to write code,

"Blockchain" cho phép chúng ta viết ra mật mã,

binding contracts,

kèm theo hợp đồng,

between individuals

giữa các cá nhân

and then guarantee that those contracts will bear out

và đảm bảo những hợp đồng này sẽ được thực hiện

without a third party enforcer.

không cần bên thứ 3 ép buộc.

So if we look at the smartphone example, you could think about escrow.

Ví dụ, với chiếc smartphone, bạn có thể nghĩ tới việc ký quỹ.

You are financing that phone,

Bạn đang trả tiền cho nó,

but you don't need to release the funds

nhưng bạn không cần bỏ số tiền đó ra

until you can verify that all the conditions have been met.

cho đến khi bạn có thể kiểm tra tất cả những điều kiện được thỏa mãn..

Bạn nhận được chiếc điện thoại.

You got the phone.

I think this is one of the most exciting ways

Tôi nghĩ đây là một trong những cách thú vị nhất

that blockchains lower our uncertainties,

mà "blockchain" làm để hạn chế nghi ngờ,

because it means to some degree

vì nó có nghĩa là ở mức độ nào đó

we can collapse institutions and their enforcement.

ta có thể hủy những thiết chế và những ràng buộc của nó.

It means a lot of human economic activity

Nghĩa là nhiều hoạt động kinh tế

can get collateralized and automated,

có thể được bảo đảm và thực hiện,

and push a lot of human intervention to the edges,

và loại dần can thiệp của con người ra khỏi việc trao đổi,

the places where information moves from the real world to the blockchain.

đó là những nơi mà thông tin được chuyển từ thế giới thực vào trong "blockchain".

I think what would probably floor Douglass North

Tôi nghĩ điều có thể đánh bại Douglass North

about this use of technology

liên quan đến việc sử dụng công nghệ

is the fact that the very thing that makes it work,

chính là cách thức làm cho công nghệ hoạt động,

the very thing that keeps the blockchain secure and verified,

mà cái giữ cho "blockchain" được an toàn và đáng tin cậy,

is our mutual distrust.

lại chính là sự nghi ngại giữa người này với người kia.

So rather than all of our uncertainties

Còn hơn cả sự nghi ngờ

slowing us down

được giảm thiểu

and requiring institutions

và những thiết chế rườm rà

like banks, our governments, our corporations,

như ngân hàng, chính phủ, tập đoàn,

we can actually harness all of that collective uncertainty

chúng ta có thể khai thác tất cả những sự nghi ngờ tập thể

and use it to collaborate and exchange more and faster and more open.

và dùng nó để hợp tác, trao đổi nhiều hơn, nhanh hơn và cởi mở hơn.

Now, I don't want you to get the impression

Tôi không muốn bạn nghĩ rằng

that the blockchain is the solution to everything,

"blockchain" là giải pháp cho mọi thứ,

even though the media has said that it's going to end world poverty,

thậm chí báo giới còn nói nó sẽ xóa nghèo,

it's also going to solve the counterfeit drug problem

nó cũng sẽ giải quyết những vấn đề về dược phẩm giả

and potentially save the rainforest.

và có thể cứu được những khu rừng nhiệt đới.

The truth is, this technology is in its infancy,

Sự thật là, công nghệ của chúng ta vẫn còn ở thời kỳ sơ khai,

and we're going to need to see a lot of experiments take place

và chúng ta cần thực hiện nhiều thí nghiệm

and probably fail

và trải qua nhiều thất bại

trước khi chúng ta thật sự hiểu tất cả những vấn đề

before we truly understand all of the use cases

for our economy.

của nền kinh tế nhân loại.

Nhưng có nhiều người làm việc trong lĩnh vực này,

But there are tons of people working on this,

from financial institutions

từ thiết chế tài chính

đến các công ty công nghệ, công ty khởi nghiệp và đại học.

to technology companies, start-ups and universities.

Và một trong những lý do đó là nó không chỉ là sự phát triển kinh tế.

And one of the reasons is that it's not just an economic evolution.

Nó còn là sự đổi mới trong khoa học máy tính.

It's also an innovation in computer science.

Blockchains give us the technological capability

"Blockchain" cho chúng ta khả năng về công nghệ

of creating a record of human exchange,

để tạo ra kỷ lục trao đổi giữa con người,

of exchange of currency,

trao đổi tiền bạc,

of all kinds of digital and physical assets,

những loại tài sản kỹ thuật số và tài sản vật chất,

even of our own personal attributes,

thậm chí cả những thông tin cá nhân,

với cách hoàn toàn mới.

in a totally new way.

So in some ways,

Vậy theo cách nào đó,

Chúng ta sẽ có 1 thiết chế công nghệ

they become a technological institution

có được mọi lợi điểm

that has a lot of the benefits

of the traditional institutions we're used to using in society,

của những thiết chế cổ điển mà chúng ta từng áp dụng trong xã hội,

but it does this in a decentralized way.

nhưng nó được thực hiện theo cách phân quyền.

It does this by converting a lot of our uncertainties

Thiết chế mới tạo được sự phân quyền bằng cách chuyển nhiều nghi ngờ

into certainties.

thành tin tưởng.

So I think we need to start preparing ourselves,

Vậy tôi nghĩ chúng ta cần bắt đầu chuẩn bị từ chính bản thân mình,

because we are about to face a world

vì ta sẽ đối mặt với một thế giới

where distributed, autonomous institutions

mà ở đó thiết chế tự chủ và phân quyền

have quite a significant role.

có chức năng quan trọng.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Bruno Giussani: Thank you, Bettina.

Bruno Giussani: Cảm ơn Berttina.

I think I understood that it's coming,

Tôi nghĩ điều đó đang xảy ra,

it offers a lot of potential,

nó cho chúng ta nhiều cơ hội,

and it's complex.

và nó rất phức tạp.

What is your estimate for the rate of adoption?

Theo bạn, tỷ lệ người chấp nhận thiết chế này ước tính là bao nhiêu?

Bettina Warburg: Tôi nghĩ đó là câu hỏi hay.

Bettina Warburg: I think that's a really good question.

My lab is pretty much focused

Phòng nghiên cứu của tôi tập trung vào hướng

on going the enterprise and government route first,

các công ty và chính phủ sẽ tiên phong,

because in reality, blockchain is a complex technology.

vì trên thực tế, "blockchain" là một công nghệ phức tạp.

How many of you actually understand how the internet works?

Có bao nhiều người thực sự hiểu cách internet hoạt động?

Nhưng bạn vẫn dùng nó mỗi ngày đó thôi,

But you use it every day,

so I think we're sort of facing the same John Sculley idea

vậy tôi nghĩ chúng ta dường như đối mặt với ý tưởng của John Sculley:

of technology should either be invisible or beautiful,

công nghệ nên là bí ẩn hoặc là thứ đẹp đẽ,

and blockchain is kind of neither of those things right now,

và "blockchain" cũng không phải luôn như bây giờ,

mà nó sẽ được thay đổi để mọi người tiếp cận sớm hơn

so it's better suited for either really early adopters

họ sẽ dùng và chơi với nó

who kind of get it and can tinker around

or for finding those best use cases

hay tìm được những thứ hay nhất

như việc theo dõi thông tin cá nhân, tài sản hay những hợp đồng thông minh

like identity or asset tracking or smart contracts

nó được dùng ở mức độ của công ty hay chính phủ.

that can be used at that level of an enterprise or government.

BG: Thank you. Thanks for coming to TED.

BG: Cảm ơn. Cảm ơn đã đến với TED.

BW: Thanks.

BW: Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)