A healthy economy should be designed to thrive, not grow | Kate Raworth

Reviewer: Ngoc Anh Hoang

Have you ever watched a baby learning to crawl?

Bạn đã bao giờ nhìn trẻ con tập bò chưa?

Because as any parent knows, it's gripping.

Bởi bất cứ cha mẹ nào đều biết, quá trình này rất thú vị.

First, they wriggle about on the floor,

Đầu tiên, chúng lăn trên sàn,

usually backwards,

thường là lùi về sau,

but then they drag themselves forwards,

nhưng rồi chúng đẩy mình lên phía trước,

and then they pull themselves up to stand,

sau đó chống người đứng dậy,

and we all clap.

và ai nấy đều vỗ tay.

And that simple motion of forwards and upwards,

Việc cử động tiến lên và lùi lại đơn giản đó,

it's the most basic direction of progress we humans recognize.

chính là quá trình tiến bộ cơ bản nhất mà con người phát hiện ra.

We tell it in our story of evolution as well,

Lịch sử tiến hoá nhân loại cũng theo xu hướng đó:

from our lolloping ancestors to Homo erectus, finally upright,

từ loài vượn cổ đến người Homo erectus, rồi bước đi trên hai chân,

to Homo sapiens, depicted, always a man,

đến người tinh khôn được mô tả như một con người,

always mid-stride.

đi bằng hai chân.

So no wonder we so readily believe

Chính suy nghĩ này khiến ta dễ dàng tin rằng

that economic progress will take this very same shape,

kinh tế sẽ phát triển theo xu hướng tương tự,

this ever-rising line of growth.

sẽ tiếp tục tăng trưởng.

It's time to think again,

Đây là lúc ta cần suy nghĩ lại,

to reimagine the shape of progress,

và thay đổi cách nhìn nhận sự phát triển,

because today, we have economies

bởi hiện nay, những gì ta có là các nền kinh tế

that need to grow, whether or not they make us thrive,

cần tăng trưởng, không kể chúng có khiến ta lớn mạnh hay không

and what we need, especially in the richest countries,

và những gì ta cần, đặc biệt đối với các nước giàu có nhất,

are economies that make us thrive

là những nền kinh tế khiến ta lớn mạnh

whether or not they grow.

bất kể chúng có tăng trưởng hay không.

Yes, it's a little flippant word

Vâng, nghe thì có vẻ khá hời hợt

hiding a profound shift in mindset,

nhưng lại chứa đựng một sự chuyển biến sâu sắc trong cách tư duy

but I believe this is the shift we need to make

điều mà tôi tin rằng vô cùng cần thiết

if we, humanity, are going to thrive here together this century.

để xã hội chúng ta trở nên lớn mạnh trong thể kỉ này.

So where did this obsession with growth come from?

Vậy nỗi ám ảnh với sự tăng trưởng này đến từ đâu?

Well, GDP, gross domestic product,

DGP, tổng sản phẩm nội địa,

it's just the total cost of goods and services

chỉ đơn thuần là tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ

sold in an economy in a year.

được tiêu thụ trong chu kì một năm.

It was invented in the 1930s,

Khái niệm này có từ những năm 30,

but it very soon became the overriding goal of policymaking,

nhưng sớm trở thành mục tiêu cốt lõi trong việc xây dựng chính sách,

so much so that even today, in the richest of countries,

mà thậm chí đến ngày nay, ở các quốc gia giàu có nhất

governments think that the solution to their economic problems

chính phủ vẫn nghĩ rằng giải pháp cho các vấn đề kinh tế

lies in more growth.

nằm ở sự tăng trưởng.

Just how that happened

Gốc rễ của ý tưởng cốt lõi này

is best told through the 1960 classic by W.W. Rostow.

được lí giải cặn kẽ qua tác phẩm kinh điển năm 1960 của W.W. Rostow.

I love it so much, I have a first-edition copy.

Tôi yêu cuốn sách này và có được ấn bản đầu tiên.

"The Stages of Economic Growth: A Non-Communist Manifesto."

"Các Giai Đoạn Phát Triển Kinh Tế: Tuyên Ngôn Phi Cộng Sản."

(Laughter)

(Tiếng cười)

You can just smell the politics, huh?

Nghe đã thấy sực mùi chính trị rồi nhỉ?

And Rostow tells us that all economies

Rostow cho rằng mọi nền kinh tế

need to pass through five stages of growth:

cần phải trải qua 5 giai đoạn phát triển:

first, traditional society, where a nation's output is limited

giai đoạn đầu là xã hội truyền thống, khi đầu ra của một quốc gia bị hạn chế

by its technology, its institutions and mindset;

về công nghệ, cơ chế và trí tuệ;

but then the preconditions for takeoff,

nhưng rồi tiền đề cho sự phát triển,

where we get the beginnings of a banking industry,

hay khởi đầu của ngành ngân hàng,

the mechanization of work

sự cơ giới hóa công việc

and the belief that growth is necessary for something beyond itself,

và quan niệm sự tăng trưởng là cần thiết để đạt những mục tiêu cao hơn,

like national dignity or a better life for the children;

như nhân phẩm quốc gia hay một cuộc sống tốt hơn cho trẻ em;

then takeoff, where compound interest is built into the economy's institutions

xuất hiện, và khái niệm lãi kép được thêm vào cơ chế kinh tế

and growth becomes the normal condition;

và sự tăng trưởng trở thành hiển nhiên;

fourth is the drive to maturity where you can have any industry you want,

thứ tư là giai đoạn trưởng thành khi mọi nền công nghiệp đều khả thi,

no matter your natural resource base;

không kể điều kiện tài nguyên quốc gia;

and the fifth and final stage, the age of high-mass consumption

giai đoạn thứ năm và cũng là cuối cùng, là thời đại tiêu thụ hàng loạt

where people can buy all the consumer goods they want,

khi ta có thể mua bất kì hàng hoá nào ta muốn,

like bicycles and sewing machines --

như xe đạp hay máy khâu --

this was 1960, remember.

và xin hãy nhớ rằng đây là năm 1960.

Well, you can hear the implicit airplane metaphor in this story,

Bạn chắc hẳn sẽ nghĩ đến hình ảnh máy bay như phép ẩn dụ cho câu chuyện này,

but this plane is like no other,

nhưng chiếc máy bay này lại khác biệt,

because it can never be allowed to land.

vì nó không bao giờ được phép hạ cánh.

Rostow left us flying into the sunset of mass consumerism,

Rostow để ta bay vào chủ nghĩa tiêu dùng đại chúng đang ở thế lụi tàn,

and he knew it.

và ông biết rõ điều này.

As he wrote,

Trích lời ông,

"And then the question beyond,

"Và rồi câu hỏi đặt ra trên tất cả,

where history offers us only fragments.

nơi lịch sử chỉ cho ta các phân đoạn.

What to do when the increase in real income itself loses its charm?"

Ta sẽ làm gì khi sự gia tăng thu nhập thực không còn đáng bận tâm nữa?"

He asked that question, but he never answered it, and here's why.

Ông đặt ra câu hỏi này mà chưa từng trả lời nó, và đây là lí do.

The year was 1960,

Năm 1960,

he was an advisor to the presidential candidate John F. Kennedy,

ông là cố vấn cho cựu ứng viên tổng thống John F. Kennedy,

who was running for election on the promise of five-percent growth,

người tranh cử chức tổng thống với lời hứa về tỉ lệ tăng trưởng 5%,

so Rostow's job was to keep that plane flying,

vì thế Rostow cần giữ cho máy bay đó luôn bay cao,

not to ask if, how, or when it could ever be allowed to land.

mà không thắc mắc, làm thế nào, hay khi nào nó được phép hạ cánh.

So here we are, flying into the sunset of mass consumerism

Giờ ta vẫn đang tiến vào chủ nghĩa tiêu dùng đại chúng đang lụi tàn

over half a century on,

sau hơn nửa thế kỉ qua,

with economies that have come to expect, demand and depend upon

với những nền kinh tế trông đợi, phụ thuộc và có nhu cầu nơi

unending growth,

sự tăng trưởng không ngừng nghỉ,

because we're financially, politically and socially addicted to it.

bởi lẽ ta bị nghiện ý tưởng này, cả về tài chính, chính trị, và xã hội.

We're financially addicted to growth, because today's financial system

Ta nghiện tăng trưởng tài chính bởi hệ thống tài chính ngày nay

is designed to pursue the highest rate of monetary return,

được thiết kế để đạt đến tỉ suất lợi nhuận cao nhất,

putting publicly traded companies under constant pressure

khiến các công ty đại chúng phải liên tục chịu áp lực

to deliver growing sales, growing market share and growing profits,

để gia tăng doanh số, thị phần, và lợi nhuận,

and because banks create money as debt bearing interest,

và vì ngân hàng tạo ra tiền dưới hình thức vay nợ trả lãi,

which must be repaid with more.

nên ta phải chi trả nhiều hơn.

We're politically addicted to growth

Ta nghiện tăng trưởng về chính trị

because politicians want to raise tax revenue

vì các chính khách muốn tăng thuế thu nhập

without raising taxes

mà không cần tăng thuế

and a growing GDP seems a sure way to do that.

và sự tăng trưởng GDP được xem là cách chắc chắn để làm điều đó.

And no politician wants to lose their place in the G-20 family photo.

Và không chính khách nào muốn bị đá ra khỏi đại gia đình G20.

(Laughter)

(Tiếng cười)

But if their economy stops growing while the rest keep going,

Nhưng nếu nền kinh tế của họ là nơi duy nhất ngừng tăng trưởng,

well, they'll be booted out by the next emerging powerhouse.

thì họ sẽ bị các cường quốc mới nổi soán ngôi.

And we are socially addicted to growth,

Ta nghiện tăng trưởng cả về xã hội,

because thanks to a century of consumer propaganda,

vì nhờ có nguyên một thế kỉ tuyên truyền tiêu dùng,

which fascinatingly was created by Edward Bernays,

mà thú vị thay là được khởi xướng bởi Edward Bernays,

the nephew of Sigmund Freud,

cháu trai của Sigmund Freud,

who realized that his uncle's psychotherapy

người đã phát hiện ra ngành tâm lí trị liệu của bác mình

could be turned into very lucrative retail therapy

có thể trở thành một liệu pháp bán lẻ sinh lời tuyệt vời

if we could be convinced to believe that we transform ourselves

nếu ta có thể thuyết phục người tiêu dùng rằng họ sẽ thay đổi hoàn toàn

every time we buy something more.

mỗi khi mua thêm một sản phẩm nào đó.

None of these addictions are insurmountable,

Những cái nghiện trên đều có thể khắc phục được,

but they all deserve far more attention than they currently get,

nhưng chúng cần được ta chú ý đến nhiều hơn nữa,

because look where this journey has been taking us.

bởi hãy nhìn xem hành trình này dẫn ta đến đâu.

Global GDP is 10 times bigger than it was in 1950

GDP toàn cầu giờ đây đạt gấp 10 lần so với năm 1950

and that increase has brought prosperity to billions of people,

và việc tăng trưởng này đã mang đến sự thịnh vượng cho hàng tỉ người,

but the global economy has also become incredibly divisive,

kéo theo nền kinh tế toàn cầu bắt đầu chia rẽ mạnh,

with the vast share of returns to wealth

với phần lớn lợi nhuận sinh ra

now accruing to a fraction of the global one percent.

giờ đây tụ lại về 1% toàn thế giới.

And the economy has become incredibly degenerative,

Và nền kinh tế đã suy thoái đáng kể,

rapidly destabilizing this delicately balanced planet

nhanh chóng gây bất ổn định cho sự cân bằng mỏng manh của hành tinh này -

on which all of our lives depend.

nơi cuộc sống của ta phụ thuộc vào.

Our politicians know it, and so they offer new destinations for growth.

Các chính khách biết vậy nên họ đề bạt các điểm đến mới cho sự tăng trưởng.

You can have green growth, inclusive growth,

Ta có tăng trưởng xanh, tăng trưởng bao trùm,

smart, resilient, balanced growth.

tăng trưởng thông minh, đàn hồi, và cân bằng.

Choose any future you want so long as you choose growth.

Mọi viễn cảnh tương lai đều khả thi miễn là bạn chọn tăng trưởng.

I think it's time to choose a higher ambition, a far bigger one,

Theo tôi, đã đến lúc ta đặt một tham vọng cao hơn và có tầm hơn,

because humanity's 21st century challenge is clear:

bởi thách thức của thế kỉ thứ 21 dành cho toàn nhân loại là rất rõ ràng:

to meet the needs of all people

ta cần đáp ứng được nhu cầu của tất cả mọi người

within the means of this extraordinary, unique, living planet

trong khả năng của hành tinh sống phi thường và độc nhất này

so that we and the rest of nature can thrive.

để ta và vạn vật trong tự nhiên có thể phát triển.

Progress on this goal isn't going to be measured with the metric of money.

Sự tến bộ nơi mục tiêu này sẽ không được đo bằng chỉ số tiền tệ.

We need a dashboard of indicators.

Ta cần một bảng điều khiển chỉ số.

And when I sat down to try and draw a picture of what that might look like,

Khi tôi ngồi xuống và cố vẽ ra bảng điều khiển này,

strange though this is going to sound,

nghe thì có thể kì lạ,

it came out looking like a doughnut.

nhưng nó nhìn tựa như hình chiếc bánh doughnut.

I know, I'm sorry,

Thứ lỗi cho tôi,

but let me introduce you to the one doughnut

nhưng hãy cho phép tôi giới thiệu chiếc doughnut

that might actually turn out to be good for us.

mà thực chất lại có ích cho ta.

So imagine humanity's resource use radiating out from the middle.

Hãy tưởng tượng việc sử dụng tài nguyên nhân loại toả ra từ giữa.

That hole in the middle is a place

Vòng tròn giữa bánh là nơi

where people are falling short on life's essentials.

mọi người chưa được đáp ứng nhu cầu sống thiếu yếu.

They don't have the food, health care, education, political voice, housing

Họ không có thức ăn, y tế, giáo dục, tiếng nói chính trị hay nhà ở

that every person needs for a life of dignity and opportunity.

những thứ cần cho một cuộc sống có phẩm cách và cơ hội.

We want to get everybody out of the hole, over the social foundation

Ta muốn đưa mọi người ra khỏi vòng tròn đó trên nền tảng xã hội

and into that green doughnut itself.

và hoà vào chính chiếc doughnut xanh.

But, and it's a big but,

Nhưng, điều quan trọng là

we cannot let our collective resource use overshoot that outer circle,

ta không thể để việc sử dụng tài nguyên tập thể vượt quá khung bánh ngoài,

the ecological ceiling,

hay tầng sinh thái,

because there we put so much pressure on this extraordinary planet

vì khi đó ta sẽ đặt áp lực quá lớn lên hành tinh phi thường này

that we begin to kick it out of kilter.

đến nỗi khiến nó quá tải.

We cause climate breakdown, we acidify the oceans,

Ta gây ra biến đổi khí hậu, axit hoá đại dương,

a hole in the ozone layer,

tạo nên lỗ hổng ở tầng ozon,

pushing ourselves beyond the planetary boundaries

đẩy bản thân ta vượt quá ranh giới địa cầu

of the life-supporting systems that have for the last 11,000 years

của các hệ thống đã nuôi dưỡng sự sống trong suốt 11,000 năm qua

made earth such a benevolent home to humanity.

và biến Trái Đất thành mái nhà thân thương của toàn nhân loại.

So this double-sided challenge to meet the needs of all

Nên thách thức hai mặt này nhằm đáp ứng nhu cầu tất cả

within the means of the planet,

trong khả năng của Trái Đất,

it invites a new shape of progress,

cần một xu hướng tiến bộ mới.

no longer this ever-rising line of growth,

Tăng trưởng không ngừng,

but a sweet spot for humanity,

điều mà nhân loại yêu thích,

thriving in dynamic balance between the foundation and the ceiling.

không còn giúp ta phát triển mạnh ở thế cân bằng động giữa sàn và trần nhà nữa.

And I was really struck once I'd drawn this picture

Tôi đã rất sốc khi vẽ ra bức tranh này

to realize that the symbol of well-being in many ancient cultures

vì tôi nhận ra rằng biểu tượng hạnh phúc trong nhiều nền văn hoá cổ đại

reflects this very same sense of dynamic balance,

cũng thể hiện ý niệm tương tự về thế cân bằng động trên,

from the Maori Takarangi

từ xoắn ốc Takarangi của người Maori,

to the Taoist Yin Yang, the Buddhist endless knot,

đến Thái Cực Đồ (Đạo giáo), Cát Tường Kết (Phật giáo),

the Celtic double spiral.

và xoắn ốc đôi của người Celt.

So can we find this dynamic balance in the 21st century?

Liệu ta có thể tìm được thế cân bằng động ở thế kỉ thứ 21 không?

Well, that's a key question,

Đó là câu hỏi cốt yếu,

because as these red wedges show, right now we are far from balanced,

vì theo những hình nêm đỏ này, ta hiện đang ở rất xa thế cân bằng,

falling short and overshooting at the same time.

vừa không gần lại vừa ở quá xa.

Look in that hole, you can see that millions or billions of people worldwide

Nhìn vào vòng tròn ở giữa, bạn có thể thấy hàng triệu, hàng tỉ người

still fall short on their most basic of needs.

vẫn còn thiếu thốn những nhu cầu cơ bản nhất.

And yet, we've already overshot at least four of these planetary boundaries,

Không chỉ vậy, ta vốn đã vượt quá xa ít nhất 04 ranh giới địa cầu,

risking irreversible impact of climate breakdown

gây ra những hậu quả không thể phục hồi về biến đổi khí hậu

and ecosystem collapse.

và sự suy tàn hệ sinh thái.

This is the state of humanity and our planetary home.

Đây là trạng thái hiện tại của toàn nhân loại và Trái Đất.

We, the people of the early 21st century,

Chúng ta, con người của thế kỉ thứ 21,

this is our selfie.

đây là chân dung của ta.

No economist from last century saw this picture,

Chưa nhà kinh tế nào từ thế kỉ thứ 20 từng thấy điều này,

so why would we imagine that their theories

vậy vì sao ta lại cho rằng học thuyết của họ

would be up for taking on its challenges?

có thể đối đầu với thử thách của thế kỉ thứ 21?

We need ideas of our own,

Ta cần ý tưởng riêng

because we are the first generation to see this

vì ta là thế hệ đầu tiên chứng kiến điều này

and probably the last with a real chance of turning this story around.

và có thể là thế hệ cuối cùng có cơ hội làm xoay chuyển tình thế.

You see, 20th century economics assured us that if growth creates inequality,

Kinh tế học thế kỉ thứ 20 dám chắc rằng nếu tăng trưởng dẫn đến bất bình đẳng,

don't try to redistribute,

thì đừng cố gắng tái phân phối.

because more growth will even things up again.

Vì tăng trưởng chỉ khiến tình hình tồi tệ hơn.

If growth creates pollution,

Nếu tăng trưởng gây ô nhiễm,

don't try to regulate, because more growth will clean things up again.

đừng cố chỉnh lý, vì tiếp tục tăng trưởng sẽ dọn sạch mọi thứ.

Except, it turns out, it doesn't,

Nhưng, chỉ trừ việc, sự thật không phải vậy,

and it won't.

và sẽ không bao giờ như vậy.

We need to create economies that tackle this shortfall and overshoot together,

Ta cần tạo ra những nền kinh tế khắc phục các hạn chế này và cùng nhau tiến bộ

by design.

như đã định.

We need economies that are regenerative and distributive by design.

Ta cần những mô hình kinh tế tái tạo và phân phối bài bản.

You see, we've inherited degenerative industries.

Ta đã và đang kế thừa những nền công nghiệp suy thoái.

We take earth's materials, make them into stuff we want,

Ta lấy vật liệu từ Trái Đất và biến chúng thành những thứ ta muốn,

use it for a while, often only once, and then throw it away,

sử dụng chúng một lúc, thường chỉ một lần, và rồi ném chúng đi.

and that is pushing us over planetary boundaries,

Chính điều đó đẩy ta vượt xa ranh giới địa cầu,

so we need to bend those arrows around,

vậy nên ta cần đổi hướng đi của các mũi tên,

create economies that work with and within the cycles of the living world,

tạo nên các nền kinh tế sẽ vận động cùng và nội trong vòng xoay của thế giới sống,

so that resources are never used up but used again and again,

để tài nguyên không bao giờ cạn kiệt mà luôn được tái sử dụng.

economies that run on sunlight,

và vận động nhờ ánh sáng Mặt Trời,

where waste from one process is food for the next.

để rác thải từ quy trình này được dùng làm nhiên liệu cho quy trình khác.

And this kind of regenerative design is popping up everywhere.

Mô hình kinh tế tái tạo này đang xuất hiện khắp nơi,

Over a hundred cities worldwide, from Quito to Oslo,

tại hơn một trăm thành phố trên toàn thế giới từ Quito đến Oslo,

from Harare to Hobart,

từ Harare đến Hobart,

already generate more than 70 percent of their electricity

và đã tạo ra hơn 70% điện năng của họ

from sun, wind and waves.

từ mặt trời, gió và sóng nước.

Cities like London, Glasgow, Amsterdam are pioneering circular city design,

Các đô thị như London, Glasgow, Amsterdam đang tiên phong mô hình kinh tế tuần hoàn,

finding ways to turn the waste from one urban process

tìm cách dùng rác thải từ mỗi quy trình đô thị

into food for the next.

làm nhiên liệu cho các quy trình sau.

And from Tigray, Ethiopia to Queensland, Australia,

Và từ Tigray, Ethiopia đến Queensland, Úc,

farmers and foresters are regenerating once-barren landscapes

nông dân và kiểm lâm đang tái tạo những vùng đất cằn cỗi

so that it teems with life again.

để nhằm tái tạo sự sống cho chúng.

But as well as being regenerative by design,

Nhưng bên cạnh mô hình tái tạo bài bản,

our economies must be distributive by design,

các nền kinh tế của ta còn phải theo mô hình thiết kế phân phối.

and we've got unprecedented opportunities for making that happen,

Ta đang có những cơ hội chưa từng thấy để biến điều này thành sự thật,

because 20th-century centralized technologies,

bởi thế kỉ thứ 20 tập trung hoá vào công nghệ

institutions,

và thể chế,

concentrated wealth, knowledge and power in few hands.

nơi một số ít nắm giữ tri thức, quyền lực, và sự thịnh vượng.

This century, we can design our technologies and institutions

Thế kỉ này, ta có thể thiết kế những công nghệ và thể chế

to distribute wealth, knowledge and empowerment to many.

để phân phối tri thức, sự thịnh vượng, và quyền lực đến nhiều người.

Instead of fossil fuel energy and large-scale manufacturing,

Thay vì năng lượng nhiên liệu hoá thạch và sản xuất quy mô lớn,

we've got renewable energy networks, digital platforms and 3D printing.

ta có những mạng lưới năng lượng tái tạo, nền tảng kĩ thuật số và công nghệ in 3D.

200 years of corporate control of intellectual property is being upended

200 năm quản trị doanh nghiệp sở hữu trí tuệ đang được nâng đỡ

by the bottom-up, open-source, peer-to-peer knowledge commons.

nhờ nguồn tri thức mở, phổ rộng từ dưới lên, và trao đổi giữa mỗi cá nhân

And corporations that still pursue maximum rate of return

Và những tập đoàn vẫn trên đà theo đuổi tỉ lệ hoàn vốn tối đa

for their shareholders,

cho những cổ đông,

well they suddenly look rather out of date

thì bỗng nhiên trở nên lỗi thời

next to social enterprises that are designed to generate

khi đặt cạnh các doanh nghiệp xã hội được thiết kế để tạo ra

multiple forms of value and share it with those throughout their networks.

nhiều hình thức giá trị và chia sẻ với các thành viên còn lại cùng mạng lưới.

If we can harness today's technologies,

Nếu ta có thể khai thác công nghệ ngày nay

from AI to blockchain

từ AI đến công nghệ chuỗi khối

to the Internet of Things to material science,

đến Internet vạn vật rồi khoa học vật liệu,

if we can harness these in service of distributive design,

nếu ta có thể thai thác những công nghệ đó theo mô hình phân phối,

we can ensure that health care, education, finance, energy, political voice

ta có thể đảm bảo rằng y tế, giáo dục, tài chính, năng lượng, tiếng nói chính trị

reaches and empowers those people who need it most.

sẽ được trao vào tay những người đang cần chúng nhất.

You see, regenerative and distributive design

Bạn thấy đấy, mô hình tái tạo và phân phối

create extraordinary opportunities for the 21st-century economy.

tạo nên những cơ hội tuyệt diệu cho nền kinh tế thế kỉ thứ 21.

So where does this leave Rostow's airplane ride?

Vậy điều này sẽ dẫn máy bay của Rostow về đâu?

Well, for some it still carries the hope of endless green growth,

Với một số, nó vẫn mang theo hy vọng về sự tăng trưởng xanh mãi mãi,

the idea that thanks to dematerialization,

ý tưởng mà nhờ có sự phi vật chất hoá,

exponential GDP growth can go on forever while resource use keeps falling.

tăng trưởng GDP sẽ mãi tăng theo luỹ thừa trong khi ít phải sử dụng tài nguyên hơn.

But look at the data. This is a flight of fancy.

Nhưng hãy nhìn dữ liệu mà xem: đây là một chuyến bay phi thực.

Yes, we need to dematerialize our economies,

Đúng là ta cần phi vật chất hoá kinh tế, nhưng

but this dependency on unending growth cannot be decoupled from resource use

sự phụ thuộc vào tăng trưởng không ngừng không thể tách rời việc sử dụng tài nguyên

on anything like the scale required

nếu ta mong muốn

to bring us safely back within planetary boundaries.

được bình ổn về trong ranh giới địa cầu.

I know this way of thinking about growth is unfamiliar,

Tôi biết lối suy nghĩ về tăng trưởng này còn xa lạ

because growth is good, no?

bởi vì tăng trưởng tốt mà, phải vậy không?

We want our children to grow, our gardens to grow.

Chúng ta đều mong con cái khôn lớn, vườn tược sum suê.

Yes, look to nature and growth is a wonderful, healthy source of life.

Vâng, ta thấy sinh trưởng trong tự nhiên là nguồn sống tuyệt diệu và khoẻ mạnh.

It's a phase, but many economies like Ethiopia and Nepal today

Đây là một thời kì mà những nền kinh tế như Ethiopia và Nepal dường như

may be in that phase.

đang trải qua ngày nay.

Their economies are growing at seven percent a year.

Nền kinh tế của họ phát triển ở mức 7% một năm.

But look again to nature,

Nhưng hãy nghĩ về tự nhiên mà xem:

because from your children's feet to the Amazon forest,

từ mặt đất dưới chân con bạn đến khu rừng rậm Amazon,

nothing in nature grows forever.

không gì là sinh trưởng mãi mãi.

Things grow, and they grow up and they mature,

Vạn vật đều sinh trưởng, lớn lên, và trưởng thành.

and it's only by doing so

Chỉ bằng cách đó

that they can thrive for a very long time.

chúng mới có thể phát triển trường tồn.

We already know this.

Chúng ta ai cũng biết rõ điều đó.

If I told you my friend went to the doctor

Nếu tôi nói rằng bạn tôi khi đi khám

who told her she had a growth

biết tin mình có một khối u

that feels very different,

và bạn sẽ cảm thấy rất bất thường,

because we intuitively understand that when something tries to grow forever

bạn sẽ hiển nhiên hiểu rằng khi một yếu tố cố tăng trưởng mãi mãi

within a healthy, living, thriving system,

bên trong một hệ thống sống, khoẻ mạnh và đang phát triển,

it's a threat to the health of the whole.

thì nó sẽ đe doạ sức mạnh của toàn thể.

So why would we imagine that our economies

Vậy tại sao ta lại cho rằng nền kinh tế

would be the one system that could buck this trend

sẽ là một hệ thống có khả năng phá vỡ quy luật này

and succeed by growing forever?

và thành công nhờ tăng trưởng liên tục?

We urgently need financial, political and social innovations

Ta khẩn thiết nhờ đến những đổi mới về tài chính, chính trị và xã hội

that enable us to overcome this structural dependency on growth,

có khả năng giúp ta chiến thắng kết cấu phụ thuộc vào tăng trưởng này,

so that we can instead focus on thriving and balance

để ta có thể tập trung vào việc cân bằng và lớn mạnh

within the social and the ecological boundaries of the doughnut.

bên trong những ranh giới về xã hội và sinh thái của chiếc doughnut.

And if the mere idea of boundaries makes you feel, well, bounded,

Và nếu như ý niệm về giới hạn khiến bạn cảm thấy bị trói buộc

think again.

thì hãy nghĩ lại mà xem.

Because the world's most ingenious people

Bởi vì những nhân tài trên thế giới này

turn boundaries into the source of their creativity.

đều biến cái giới hạn thành những cung đường sáng tạo bất tận.

From Mozart on his five-octave piano

Từ Mozart với cây đàn dương cầm chỉ năm quãng tám,

Jimi Hendrix on his six-string guitar,

Jimi Hendrix cùng cây ghita sáu dây đàn,

Serena Williams on a tennis court,

Serena Williams trên sân quần vợt,

it's boundaries that unleash our potential.

chính các rào cản đã khai phá tiềm năng trong họ, trong ta.

And the doughnut's boundaries unleash the potential for humanity to thrive

Ranh giới của chiếc doughnut cho phép ta khai phá tiềm năng để lớn mạnh

with boundless creativity, participation, belonging and meaning.

với những khả năng vô tận về sáng tạo, đóng góp, hoà nhập, và sống ý nghĩa.

It's going to take all the ingenuity that we have got to get there,

Ta sẽ cần vận dụng mọi kĩ năng đang có để đạt được mục tiêu này.

so bring it on.

Vậy, xin đừng chần chừ nữa.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)