Jamil Abu-Wardeh: The Axis of Evil Middle East Comedy Tour

Jamil Abu-Wardeh: Tour hài kịch Trung Đông "Trục của Quỷ"

Translator: Vu-An Phan Reviewer: Nhu PHAM

This talk is about righting writing wrongs.

Buổi nói chuyện hôm nay là về việc sửa lại những sai lầm trong văn bản (righting writing wrongs)

No, the sound's not faulty -- righting writing wrongs.

Các bạn không nghe lầm đâu - sửa lại cho đúng những sai lầm trong văn bản

The Middle East is huge,

Trung Đông rất rộng lớn

and with all our problems, one thing's for sure: we love to laugh.

và với tất cả những vấn đề của mình, có một điều chắc chắn là: chúng ta đều thích cười

I think humor is a great way to celebrate our differences.

Tôi nghĩ hài hước là một cách hay để thể hiện sự khác biệt

We need to take our responsibilities seriously,

Chúng ta cần phải nhận lấy trách nhiệm của mình một cách nghiêm túc,

but not ourselves.

nhưng không cần phải [nghiêm túc] với chính mình

Don't get me wrong: it's not like we don't have comedy in the Middle East.

Đừng hiểu sai ý tôi: Không phải là chúng ta không có hài kịch ở Trung Đông

I grew up at a time when iconic actors

Tôi lớn lên vào thời mà các diễn viên thần tượng

from Kuwait, Syria, Egypt

từ Kuwait, Syria, Ai Cập

used laughter to unite the region,

sủ dụng tiếng cười để đoàn kết các dân tộc

just as football can.

như bóng đá đã làm.

(Laughter)

(tiếng cười)

Now is the time for us to laugh at ourselves,

Lúc này là lúc để chúng ta cười vào bản thân mình

before others can laugh with us.

trước khi những người khác cười với chúng ta

This is the story of the rise and rise of stand-up comedy in the Middle East --

Đây là câu chuyện về sự trỗi dậy của các nghệ sĩ hài độc thoại trên sân khấu Trung Đông

a stand-up uprising, if you will.

một sự bùng nổ của hài độc thoại, đại loại như vậy.

Working in London as TV maker and writer,

Làm việc ở London với vai trò là một nhà làm phim và viết kịch bản

I quickly realized

tôi nhanh chóng nhận ra rằng

that comedy connects audiences.

hài kịch kết nối các khán giả.

Now, the best breeding ground for good comic writing

Giờ đây, vùng đất tốt nhất cho các nhà viết chuyện cười

is the stand-up comedy circuit,

chính là sân khấu hài,

where they just happen to say that you kill when you do well

nơi mà họ nói rằng bạn "tiêu diệt" (kill) khi bạn làm tốt

and you bomb when you do badly.

và bạn "đặt bom" (bomb) khi diễn dở

An unfortunate connection for us maybe,

Nó có thể là một sự liên kết không may mắn cho chúng ta

but it reminds me

nhưng nó nhắc nhở tôi rằng

that we'd like to thank one man for, over the past decade,

chúng ta nên cảm ơn một người đàn ông, hơn một thập kỉ về trước

working tirelessly

đã làm việc không mệt mỏi

to support comedians all around the world,

để ủng hộ cho những diễn viên hài trên toàn thế giới

specifically comedians

đặc biệt là những nghệ sĩ hài

with a Middle Eastern background.

đến từ Trung Đông

(Applause)

(vỗ tay)

Like my good friends, Dean and Maysoon, at the bottom of the screen,

Như những người bạn tốt của tôi đây, Dean và Maysoon, ở dưới cùng màn ảnh

who, two years after 9/11,

những người mà, hai năm sau thảm họa 11/9

started a festival to change the way

đã tổ chức một lễ hội để thay đổi

Middle Easterners are perceived in the world.

cách mà người Trung Đông được nhìn nhận trên thế giới.

It's still going strong, with positive press to die for.

Nó vẫn phát triển mạnh mẽ, với một sức ép tích cực để người ta hết lòng vì nó

Also, three guys working for years in Los Angeles,

Cũng phải kể đến, ba chàng trai làm việc nhiều năm tại Los Angeles

an Iranian, a Palestinian and an Egyptian,

một người, Iran, một người Palestine và một người Ai Cập

created the aptly named Axis of Evil comedy act.

thực hiện vở diễn hài có tên:: "Trục của quỷ"

And wherever they went,

Và bất cứ nơi nào họ đi qua,

they killed.

họ "tiêu diệt" (thành công) ở đó.

Now, I didn't start this fire, but I did pour petrol on it.

Bây giờ, tôi không châm ngòi cho ngọn lửa này, nhưng tôi tiếp dầu cho nó

I moved to Dubai as the head of original content

Tôi chuyển đến Dubai với vai trò là người chịu trách nhiệm về nội dung

for a Western TV network.

cho một đài TV của phương Tây.

My job was to connect the brand with a Middle Eastern audience.

Công việc của tôi là kết nối thương hiệu này với khán giả Trung Đông

Now, the American head of programming

Hiện tại, Giám đốc chương trình ở Mĩ

wanted new local Arabic comedy.

muốn một kiểu hài kịch Ả Rập bản xứ mới

In a thick Arabic accent, my brain went,

Với một giọng Ả Rập đặc sệt , trí óc tôi bảo rằng,

"Berfect."

"Buyệt vời"

(Laughter)

(tiếng cười)

Now, I had friends in the U.S.

Giờ đây, tôi có những người bạn ở Mĩ

who had started a successful new tribe.

những người đã khởi xướng thành công một bộ lạc mới.

And I had every intention of taking this tribe

Và tôi đã có khá nhiều ý định để biến bộ lạc này

from being outliers in the Middle East

từ những kẻ đứng ngoài tại Trung Đông

and pushing them over the tipping point

và thúc đẩy nó đi tới điểm bùng phát

towards success.

vươn đến thành công.

Now, as with any new idea, it wasn't easy.

Giờ đây, như với bất kì ý tưởng mới nào, điều đó không hề dễ dàng

I had four phases to this plan.

Tôi có bốn giai đoạn cho kế hoạch này.

First, we'd need to buy content from the West and air it.

Đầu tiên, chúng tôi cần mua nội dung từ phương Tây và phát sóng nó

Then I'd bring my friends, and we'd show local amateurs how it's done.

Tôi sẽ mang vài người bạn chuyên gia đến đây và chỉ cho người địa phương cách thực hiện.

We would film that and air it,

Chúng tôi sẽ quay lại và phát sóng nó,

and then I could work with the local amateurs and write new comedy.

và sau đó, tôi có thể làm việc với những người nghiệp dư địa phương và viết vở hài mới.

I excitedly presented this to the big boss,

Tôi đã rất hào hứng trình bày nó với sếp lớn,

and his reaction was, "Um, I don't get it."

và phản ứng của ông ta là: "Um, tôi không hiểu"

So I retreated back to my cave

Thế nên tôi lui về ở ẩn

and continued to support and produce comedy

và tiếp tục hỗ trợ và sản xuất phim hài

and let my friends use my couch

và để những người bạn của tôi sử dụng chiếc ghế của mình

as a regional operations hub.

như một trung tâm hoạt động vùng.

Now, fast forward two years, to early 2007.

Bây giờ thì, lui về trước hai năm, đến đầu năm 2007.

The earth rotated, as did our management,

trái đất vẫn quay, và công việc quản lý của chúng tôi cũng vậy,

(Laughter)

(tiếng cười)

and as if by divine intervention,

và như thể có một sự can thiệp tuyệt diệu

things came together

mọi thứ đến với nhau

to help this revolution take shape.

để giúp hình thành cuộc cách mạng này

Here's how the dots connected.

Đây là cách mà các dấu chấm được nối với nhau.

First, the Axis guys recorded a Comedy Central special

Đầu tiên, những gã Axis quay một bộ phim hài đặc biệt

that aired in the States,

và đã được lên sóng tại Mĩ

and it was getting great hits on YouTube.

và nó còn trở thành một hit lớn trên Youtube

Our new French CEO

Vị CEO mới người Pháp của chúng tôi

believed in the power of positive PR ...

tin vào sức mạnh của PR tích cực

(Laughter)

(tiếng cười)

and ideas du bon marche.

và rẻ tiền ( tiếng Pháp)

Let's just say "value for money."

Hãy nói đơn giản nó là "đáng đồng tiền"

I produced in Dubai a show for Ahmed Ahmed

Tôi đã cho sản xuất ở Dubai một show diễn cho Ahmed Ahmed

to showcase his new Axis special to a packed room.

để giới thiệu phần Axis đặc biệt của anh với một khán phòng chật kín người.

I invited our new CEO,

Tôi cũng mời vị CEO mới của mình tới,

and as soon as he realized we had a room packed full of laughing infidels,

và ngay khi ông ta nhận ra rằng, chúng tôi đang có một khán phòng chật cứng

his reaction was very simple:

những người không theo đạo, cười nghiêng ngả phản ứng của ông ta rất đơn giản

"Let's make this happen.

"Hãy tiếp tục nó ."

And one more thing: No, don't F it up."

và một điều nữa: Đừng phá hỏng nó"

So I quickly went to work

Thế nên tôi nhanh chóng bắt tay vào làm việc

with a great team around me.

với một đội ngũ tuyệt vời quanh mình.

I happened to find

Tôi tình cờ tìm thấy

a funny guy to present it in Arabic,

một chàng trai vui tính để trình bày nó bằng tiếng Ả Rập,

who is originally Korean,

một người Hàn Quốc chính gốc,

a perfect fit for the Axis of Evil.

một người thích hợp hoàn hảo cho bộ phim "Trục của quỷ"

This is all true.

Tất cả đều là sự thật.

Now, while preparing for the tour,

Bây giờ, trong khi chuẩn bị cho chuyến lưu diễn,

I had to remind the guys to be culturally sensitive.

Tôi phải nhắc nhở những anh chàng này cần phải nhạy cảm với văn hóa

I used the three Bs of stand-up don'ts

Tôi đã sử dụng ba "B" những điều nên tránh cho những nghệ sĩ hài

as I call them in the Middle East:

như cách mà tôi vẫn hay gọi ở Trung Đông:

blue content, keep it clean; beliefs, not religion;

nội dung Búng bắn (đúng đắn), giữ cho nó sạch sẽ; niềm tin, không đụng chạm đến tôn giáo;

and the third B, bolitics.

và chữ B thứ ba, Bính trị. (chính trị) ( người Ả Rập phát âm tiếng Anh, chữ P thành B)

Stay away from bolitics in the Middle East.

Tránh xa các vấn đề Bính trị ở Trung Đông.

Oh course, you might think, what's left

Tất nhiên, bạn có thể nghĩ rằng, với những gì còn lại

without bolitics, sex and religion, how can you make people laugh?

nếu không có Bính trị, tình dục và tôn giáo, sẽ phải làm thế nào để mọi người cười?

I'd say, watch any successful well-written,

Tôi sẽ nói rằng, hãy xem thành công của những bộ phim

family-friendly sitcom in the West

truyền hình gia đình ở phương Tây với một kịch bản tốt

for your answers.

như câu trả lời của bạn.

Now, were the Axis successful?

Bây giờ, liệu Trục của quỷ có thành công hay không?

In five countries, in just under a month,

Tại năm quốc gia, trong chỉ dưới một tháng,

we had thousands of fanatical fans come and see them live.

chúng tôi đã có hàng ngàn người hâm mộ cuồng tín đến và xem show diễn trực tiếp.

We had millions see them on TV and on TV news.

Chúng tôi đã có hàng triệu người xem chúng trên TV và trên các bản tin truyền hình.

In Jordan, we had His Majesty the King come and see them.

Ở Jordan, chúng tôi đã có nhà Vua đến và xem họ biểu diễn.

In fact, they were so successful

Trên thực tế, họ đã thành công đến nỗi

that you could buy a pirated copy of their DVD,

bạn có thể mua một bản sao DVD lậu của họ,

even before it was released in the Middle East.

ngay cả trước khi nó được phát hành tại Trung Đông.

Anywhere you go.

Ở bất cứ nơi nào bạn đến.

So everywhere we went,

Vì thế ở mỗi nơi chúng tôi đi qua,

we auditioned amateurs.

chúng tôi cho những người nghiệp dư thử vai .

We filmed that process and aired a documentary.

Chúng tôi quay lại quá trình thực hiện đó và phát sóng một bộ phim tài liệu.

I called it "Three Guys and Wonho."

Tôi gọi nó là "Ba chàng trai và Wonho."

It really is his name.

Nó thực sự là tên của anh ta.

And all this TV and Internet exposure

Và tất cả những sự xuất hiện trên TV và Internet này

has led to a great many

đưa đến rất nhiều

recruits to our cause.

những tuyển chọn mới thành công cho mục tiêu của chúng tôi

In Dubai this year, we've just had

Tại Dubai năm nay, chúng tôi vừa có

the first all-women's, homegrown stand-up show.

lần đầu tiên, một buổi diễn hài toàn phụ nữ địa phương.

And notice two of them are wearing headscarves,

Và hãy chú ý đến hai trong số họ đội khăn trùm đầu,

and yes, even they can laugh.

và tất nhiên, ngay cả những người đó cũng có thể cười.

Dubai, to me, is like a hand

Dubai, với tôi, giống như một bàn tay

that supports anyone who wants to make things happen.

ủng hộ bất cứ ai muốn biến những ý tưởng thành hiện thực.

20 years ago,

20 năm trước,

no one had heard of it.

không ai nghe nói về nó cả.

Look at it now.

Hãy nhìn vào nó, ngày hôm nay.

With an inspirational leader, I think this year,

Với một nhà lãnh đạo đầy cảm hứng, tôi nghĩ rằng trong năm nay,

the opening of the tallest tower in the world

buổi khánh thành tòa tháp cao nhất trên thế giới

is like adding a finger to that hand,

sẽ giống như thêm một ngón tay vào bàn tay ấy,

that points at all those

bàn tay mà đang chỉ vào tất cả những người

who spread fallacious stories about us.

lan truyền những câu chuyện dối trá về chúng tôi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

Now, in three short years, we've come a long way

Giờ đây, trong ba năm ngắn ngủi, chúng tôi đã đi một chặng đường dài

with stand-up comedy shows happening even in Saudi Arabia.

với những vở hài kịch trước đám đông diễn ra ngay cả tại Ả Rập Saudi.

These comics are now going to the New York festival.

Những câu chuyện hài này sắp tới đây sẽ đến lễ hội ở New York.

And the Lebanese, brilliant Lebanese,

Và một người Lebanon, tài năng

Nemr Abou Nassar, we featured in our first tour,

Nemr Abou Nassar, một người đã sát cánh cùng chúng tôi trong chuyến lưu diễn đầu tiên,

has just been performing in L.A.'s legendary comedy clubs.

vừa mới biểu diễn tại câu lạc bộ hài kịch huyền thoại của L.A..

So clearly, from the inside, we are doing our best to change our image,

Như vậy, rõ ràng là, từ bên trong, chúng tôi đang làm những gì tốt nhất của chính mình,

and it's exploding.

để thay đổi hình ảnh của mình và điều đó đang bùng nổ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So, as for the outsiders looking in,

Vì vậy, những người ngoài khi nhìn vào,

watch the CNN report on the second Amman Comedy Festival.

hãy xem CNN nói về Festival hài kịch Amman lần thứ hai

The reporter did a great job, and I thank her,

Phóng viên đã làm tốt công việc, và tôi biết ơn cô ấy,

but somebody forgot to send the positive PR email

nhưng ai đó đã quên gửi một email PR tích cực

to the person operating the automatic news ticker that appears at the bottom.

tới người vận hành dòng tin chạy phía dưới màn ảnh.

For example, when Dean talks,

Ví dụ, khi Dean nói,

the ticker says, "U.S.: Suspect gave 'actionable intel."

dòng tin lại chạy "Mỹ.: Nghi ngờ xung quanh việc Intel bị kiện"

Well, if you're used to listening to comedians,

Vâng, nếu bạn vẫn hay xem các buổi hài kịch,

then I'm not surprised.

tôi sẽ không lấy làm ngạc nhiên

Sadly, this leads me to another three Bs

Đáng buồn thay, điều này dẫn tôi đến ba chữ B khác

that represents how the media in the West

những điều đại diện cho cách các phương tiện truyền thông ở phương Tây

talks about us as bombers, billionaires

vẫn thường nói về chúng tôi như là những kẻ ném bom, tỷ phú

and belly dancers.

và vũ công múa bụng ( các từ này đều bắt đầu bằng "b" trong tiếng Anh).

Enough.

Đủ rồi

We're not all angry fanatics

Chúng tôi không phải là những kẻ cuồng tín tức giận

who want to kill the infidel.

muốn giết chết những người không theo đạo.

We have a positive story to tell

Chúng tôi có một câu chuyện tích cực để kể

and image to sell.

và hình ảnh tích cực để rao bán.

In fact, one thing's for sure, in my experience,

Trên thực tế, một điều chắc chắn, với kinh nghiệm của tôi,

we love to laugh like hell.

chúng ta thích cười như điên

(Laughter)

(Tiếng cười)

Here are three questions that I like to use

Dưới đây là ba câu hỏi mà tôi muốn dùng

to test the truthiness of our representation

để kiểm tra tính chân thật về sự hiện diện của chúng tôi

in any media story.

trong bất kỳ câu chuyện nào trên phương tiện truyền thông.

One: Is the Middle East

Một: Có phải Trung Đông

being shown in a current time

đang được trình chiếu là một Trung Đông trong thời điểm hiện tại

and correct context?

và trong một ngữ cảnh đúng đắn?

(Laughter)

(Tiếng cười)

Two: Do the Middle Eastern characters

Hai: Có phải các nhân vật người Trung Đông

laugh or smile

cười lớn hay mỉm cười

without showing the whites of their eyes?

mà không để lộ tròng trắng của mình?

(Laughter)

(Tiếng cười)

Three: Is the Middle Eastern character

Ba: Có phải nhân vật người Trung Đông

being played by one?

được diễn bởi một người Trung Đông?

Clearly, there are wrongs that need to be righted.

Rõ ràng, có những sai lầm cần phải được sửa chữa

We've started in our region.

Chúng tôi đã bắt đầu từ chính khu vực của mình.

My challenge to the rest of the world

Thách thức của tôi với phần còn lại của thế giới

is please, start using

là xin vui lòng, bắt đầu sử dụng

positive Middle Eastern images in your stories.

những hình ảnh Trung Đông tích cực trong câu chuyện của các bạn.

For inspiration, go to one of our festivals,

Để lấy cảm hứng, hãy đi đến một trong những lễ hội của chúng tôi,

go online, drop us a line.

lên mạng, nhắn lại cho chúng tôi đôi dòng.

Let's change the narrative together

Hãy cùng nhau thay đổi các câu chuyện kể

and let's start righting writing wrongs.

và hãy bắt đầu bằng việc sửa lại cho đúng những sai lầm trong văn bản trước đây.

I'd like to end, before going back to the Middle East,

Tôi muốn kết thúc bài diễn thuyết của mình, trước khi trở lại Trung Đông,

with a quote from one of the greatest Sheikhs

bằng trích dẫn câu nói của một trong những già làng nổi tiếng

to put quill to parchment.

"viết lông ngỗng thì phải đi với giấy da," (gần giống với "nồi nào vung nấy")

As my father likes to call him, "Asheikh Azubare;"

người mà cha tôi thích gọi bằng "Asheikh Azubare;"

as my mother would say, "Shakespeare."

trong khi mẹ tôi thì sẽ nói, "Shakespeare."

(Laughter)

(Tiếng cười)

"And now we go in content

"Và giờ đây chúng ta đi vào nội dung

to liberty and not to banishment."

đi đến tự do chứ không phải sự nghiêm cấm"

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)