Jamil Abu-Wardeh: The Axis of Evil Middle East Comedy Tour

Tłumaczenie: Marek Kasiak Korekta: Marcin Kasiak

This talk is about righting writing wrongs.

Ten wykład jest o poprawianiu błędów,

No, the sound's not faulty -- righting writing wrongs.

Nie, nie przesłyszeliście się -- o poprawianiu błędów.

The Middle East is huge,

Bliski Wschód jest ogromny

and with all our problems, one thing's for sure: we love to laugh.

i mimo trapiących go problemów, jedno jest pewne: lubimy się śmiać.

I think humor is a great way to celebrate our differences.

Humor jest świetnym sposobem by celebrować co nas różni.

We need to take our responsibilities seriously,

Musimy podchodzić poważnie do naszych obowiązków,

but not ourselves.

lecz nie do nas samych.

Don't get me wrong: it's not like we don't have comedy in the Middle East.

Nie zrozumcie mnie źle: mamy kabarety na Bliskim Wschodzie.

I grew up at a time when iconic actors

Dorastałem w czasach, gdy znani aktorzy

from Kuwait, Syria, Egypt

z Kuwejtu, Syrii czy Egiptu

used laughter to unite the region,

używali śmiechu, by jednoczyć region,

just as football can.

w ten sam sposób co piłka nożna.

(Laughter)

(Śmiech)

Now is the time for us to laugh at ourselves,

Nadszedł czas, gdy musimy śmiać się z samych siebie,

before others can laugh with us.

nim inni będą mogli śmiać się razem z nami.

This is the story of the rise and rise of stand-up comedy in the Middle East --

Jest to opowieść o wzroście znaczenia stand-up'owej sceny kabaretowej na Bliskim Wschodzie --

a stand-up uprising, if you will.

stand-up'owe powstanie, jak kto woli.

Working in London as TV maker and writer,

Pracując w Londynie jako producent TV i scenarzysta,

I quickly realized

dotarło do mnie,

that comedy connects audiences.

że komedia łączy publiczności.

Now, the best breeding ground for good comic writing

Obecnie, najlepsze skecze powstają

is the stand-up comedy circuit,

jako stand-up'owe wystąpienia,

where they just happen to say that you kill when you do well

gdzie zabijasz śmiechem gdy idzie Ci dobrze,

and you bomb when you do badly.

i gdzie torpedujesz, gdy nie dajesz rady.

An unfortunate connection for us maybe,

To być może niefortunne dla nas porównanie,

but it reminds me

lecz przypomina mi, że

that we'd like to thank one man for, over the past decade,

powinniśmy specjalnie podziękować jednemu Panu,

working tirelessly

nieustannie pracującemu - od 10-ciu lat,

to support comedians all around the world,

wspierając komików z całego świata,

specifically comedians

a w szczególności tych,

with a Middle Eastern background.

pochodzących z Bliskiego Wschodu.

(Applause)

(Oklaski)

Like my good friends, Dean and Maysoon, at the bottom of the screen,

Jak moi dobrzy przyjaciele, Dean i Maysoon, wyświetleni na dole ekranu,

who, two years after 9/11,

którzy, 2 lata po 9/11,

started a festival to change the way

rozpoczęli festiwal mający na celu

Middle Easterners are perceived in the world.

zmianę postrzegania Arabów przez świat.

It's still going strong, with positive press to die for.

Za taki PR można by zabić.

Also, three guys working for years in Los Angeles,

Również trzech gości pracujących przez lata w Los Angeles,

an Iranian, a Palestinian and an Egyptian,

Irańczyk, Palestyńczyk i Egipcjanin,

created the aptly named Axis of Evil comedy act.

założyło grupę kabaretową trafnie nazwaną "Oś Zła".

And wherever they went,

I gdziekolwiek nie poszli,

they killed.

zabijali śmiechem.

Now, I didn't start this fire, but I did pour petrol on it.

Nie wznieciłem tego ognia, ale dolałem do niego oliwy.

I moved to Dubai as the head of original content

Przeniosłem się do Dubaju jako kierownik wydziału

for a Western TV network.

jednej z zachodnich stacji telewizyjnych.

My job was to connect the brand with a Middle Eastern audience.

Moim zadaniem było przybliżenie marki Arabskiej publiczności.

Now, the American head of programming

Amerykański kierownik programowy

wanted new local Arabic comedy.

chciał pozyskać nową Arabską scenę kabaretową.

In a thick Arabic accent, my brain went,

Z mocnym arabskim akcentem, pomyślałem:

"Berfect."

"Super!"

(Laughter)

(Śmiech)

Now, I had friends in the U.S.

Miałem przyjaciela w Stanach,

who had started a successful new tribe.

który założył odnoszącą sukcesy trupę.

And I had every intention of taking this tribe

Jak najbardziej chciałem zgarnąć ich,

from being outliers in the Middle East

przybliżyć na Bliskim Wschodzie,

and pushing them over the tipping point

przepchnąć ich przez punkt zwrotny

towards success.

w stronę sukcesu.

Now, as with any new idea, it wasn't easy.

Jak z każdym nowym pomysłem, nie było to łatwe.

I had four phases to this plan.

Podzieliłem plan na cztery etapy.

First, we'd need to buy content from the West and air it.

Po pierwsze, musieliśmy zdobyć zachodnie skecze.

Then I'd bring my friends, and we'd show local amateurs how it's done.

Następnie zaprezentować je lokalnym amatorom by zrozumieli jak to się robi.

We would film that and air it,

Zostałoby to nagrane oraz wyemitowane.

and then I could work with the local amateurs and write new comedy.

Wtedy można by rozpocząć pracę z lokalnymi komikami nad nowymi skeczami.

I excitedly presented this to the big boss,

Podekscytowany, przedstawiłem pomysł szefowi,

and his reaction was, "Um, I don't get it."

jego reakcją było: "Hm, nie łapię."

So I retreated back to my cave

Więc się wycofałem

and continued to support and produce comedy

i kontynuowałem prace nad skeczami,

and let my friends use my couch

pozwalając znajomym korzystać z mojej kanapy

as a regional operations hub.

jako 'centrum regionalnych działań'.

Now, fast forward two years, to early 2007.

Teraz przewińmy czas o dwa lata, jest początek 2007-ego.

The earth rotated, as did our management,

Ziemia się zmieniła, tak samo nasz zarząd.

(Laughter)

(Śmiech)

and as if by divine intervention,

I jakby za sprawą boskiego wstawiennictwa

things came together

wszystko się ułożyło do kupy

to help this revolution take shape.

i nasza rewolucja nabrała kształtów.

Here's how the dots connected.

Oto jak się wszystko ułożyło.

First, the Axis guys recorded a Comedy Central special

Po pierwsze, ludzie z 'Osi' nagrali odcinek dla Comedy Central

that aired in the States,

wyemitowany w Stanach,

and it was getting great hits on YouTube.

oraz rozchwytywany na YouTube.

Our new French CEO

Nasz francuski dyrektor generalny

believed in the power of positive PR ...

wierzył w moc pozytywnego PR'u...

(Laughter)

(Śmiech)

and ideas du bon marche.

i pomysły 'du bon marche'.

Let's just say "value for money."

Powiedzmy, 'warte swojej ceny'.

I produced in Dubai a show for Ahmed Ahmed

Nagrałem w Dubaju show dla Ahmed Ahmed'a

to showcase his new Axis special to a packed room.

i zaprezentowałem nowy odcinek 'Osi' pełnej sali.

I invited our new CEO,

Zaprosiłem naszego nowego dyrektora generalnego.

and as soon as he realized we had a room packed full of laughing infidels,

Jak tylko się zorientował, że ma pokój pełen rozchichotanych niewiernych,

his reaction was very simple:

jego reakcja była prosta:

"Let's make this happen.

"Zróbmy to."

And one more thing: No, don't F it up."

Oraz jeszcze jedno: "Nie zawalcie tego."

So I quickly went to work

Tak więc zabrałem się do roboty

with a great team around me.

z świetną drużyną u boku.

I happened to find

Udało mi się znaleźć

a funny guy to present it in Arabic,

śmiesznego gości do arabskich skeczy,

who is originally Korean,

który jest z pochodzenia Koreańczykiem,

a perfect fit for the Axis of Evil.

co sprawia, że świetnie pasuje do 'Osi Zła'.

This is all true.

Taka prawda.

Now, while preparing for the tour,

Przygotowując się do trasy

I had to remind the guys to be culturally sensitive.

uczuliłem chłopaków na bycie wyrozumiałych kulturowo.

I used the three Bs of stand-up don'ts

Zabroniłem trzech rzeczy w stand-up'ach,

as I call them in the Middle East:

źle widzianych na Bliskim Wschodzie --

blue content, keep it clean; beliefs, not religion;

Seks - trzymamy z daleka -- wierzenia, nie religia,

and the third B, bolitics.

oraz ostatnie - polityka.

Stay away from bolitics in the Middle East.

Trzymamy się z dala od polityki na Bliskim Wschodzie.

Oh course, you might think, what's left

Oczywiście możecie się zastanawiać co więcej w takim razie zostaje?

without bolitics, sex and religion, how can you make people laugh?

bez polityki, seksu i religii - jak możemy rozśmieszać ludzi?

I'd say, watch any successful well-written,

Zobaczcie dobrze napisany,

family-friendly sitcom in the West

przyjazny rodzinie sitkom na zachodzie,

for your answers.

oto wasza odpowiedź.

Now, were the Axis successful?

Co okazało się udane w Osi?

In five countries, in just under a month,

W pięciu krajach, w ciągu jednego miesiąca,

we had thousands of fanatical fans come and see them live.

mieliśmy tysiące oddanych fanów przychodzących na pokazy.

We had millions see them on TV and on TV news.

Mieliśmy miliony widzów w telewizji.

In Jordan, we had His Majesty the King come and see them.

W Jordanie Jego Królewska Mość przyszedł na występ.

In fact, they were so successful

Byli tak świetni,

that you could buy a pirated copy of their DVD,

że można było kupić nielegalną kopię ich DVD

even before it was released in the Middle East.

nim zdołała być wydana na Bliskim Wschodzie.

Anywhere you go.

Gdziekolwiek by się nie poszło.

So everywhere we went,

Gdziekolwiek nie poszliśmy,

we auditioned amateurs.

przesłuchiwaliśmy amatorów.

We filmed that process and aired a documentary.

Filmowaliśmy ich i emitowaliśmy.

I called it "Three Guys and Wonho."

Nazwałem to "Trzech Gości i Wonho."

It really is his name.

To naprawdę jego imię.

And all this TV and Internet exposure

Całe to internetowe i telewizyjne przedstawienie

has led to a great many

doprowadziło do pozyskania wielu

recruits to our cause.

rekrutów dla naszej sprawy.

In Dubai this year, we've just had

Tego roku w Dubaju mieliśmy

the first all-women's, homegrown stand-up show.

pierwszy, w pełni kobiecy, stand up.

And notice two of them are wearing headscarves,

Co warto zauważyć, dwie z nich nosiły chusty na głowę.

and yes, even they can laugh.

Tak, nawet one mogą się śmiać.

Dubai, to me, is like a hand

Dubaj, według mnie, jest jak dłoń

that supports anyone who wants to make things happen.

wspomagająca każdego, kto chce spełnienia marzeń.

20 years ago,

20 lat temu,

no one had heard of it.

nikt o tym nie słyszał.

Look at it now.

Spójrzcie teraz.

With an inspirational leader, I think this year,

Z inspirującym kierownictwem, tego roku

the opening of the tallest tower in the world

otwarcie najwyższego budynku na świecie

is like adding a finger to that hand,

jest jak dodanie palca do tej dłoni,

that points at all those

wskazującego wszystkich,

who spread fallacious stories about us.

którzy szerzą mylny obraz na nasz temat.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Oklaski)

Now, in three short years, we've come a long way

W ciągu trzech krótkich lat przeszliśmy długą drogę

with stand-up comedy shows happening even in Saudi Arabia.

gdzie stand-up'owe show dzieją się nawet w Arabii Saudyjskiej.

These comics are now going to the New York festival.

Ci komicy jadą teraz na festiwal w Nowym York'u.

And the Lebanese, brilliant Lebanese,

I Libańczyk, genialny Libańczyk

Nemr Abou Nassar, we featured in our first tour,

Nemr Abou Nassar, którego pokazaliśmy podczas naszej pierwszej trasy,

has just been performing in L.A.'s legendary comedy clubs.

występuje obecnie w najlepszych komediowych klubach w L.A.

So clearly, from the inside, we are doing our best to change our image,

Niewątpliwie, od wewnątrz robimy wszystko co naszej mocy by zmienić nasz wizerunek

and it's exploding.

i staje się on wybuchowy.

(Laughter)

(Śmiech)

So, as for the outsiders looking in,

Jak gdy postronni ludzie oglądają

watch the CNN report on the second Amman Comedy Festival.

w CNN raport nt. drugiego festiwalu komediowego w Anmanie.

The reporter did a great job, and I thank her,

Reporterka odwaliła kawał dobre roboty, za co jestem jej wdzięczny

but somebody forgot to send the positive PR email

lecz ktoś zapomniał o wysłaniu maila z pozytywnym PR'em

to the person operating the automatic news ticker that appears at the bottom.

osobie odpowiedzialnej za pasek informacyjny u dołu ekranu.

For example, when Dean talks,

Dla przykładu, gdy Dean mówi,

the ticker says, "U.S.: Suspect gave 'actionable intel."

pasek wyświetla: "U.S.: Podejrzany zdradza informacje."

Well, if you're used to listening to comedians,

Cóż, jeżeli przywykliście do słuchania komików,

then I'm not surprised.

przestaje mnie to zadziwiać.

Sadly, this leads me to another three Bs

Co smutne, to obrazuje

that represents how the media in the West

jak zachodnie media

talks about us as bombers, billionaires

mówią tylko o zamachowcach, miliarderach

and belly dancers.

oraz tancerkom brzucha.

Enough.

Wystarczy.

We're not all angry fanatics

Nie wszyscy jesteśmy wściekłymi fanatykami,

who want to kill the infidel.

którzy chcą zabić wszystkich niewiernych.

We have a positive story to tell

Mamy pozytywną przekaz do przekazania

and image to sell.

jak i obraz.

In fact, one thing's for sure, in my experience,

Z mojego doświadczenia wiem, że jedno jest pewne.

we love to laugh like hell.

Piekielnie lubimy się śmiać.

(Laughter)

(Śmiech)

Here are three questions that I like to use

Oto trzy pytania, które lubię używać

to test the truthiness of our representation

by sprawdzić prawdziwość i reprezentatywność

in any media story.

każdej historii w mediach.

One: Is the Middle East

Pierwsze: Czy Bliski Wschód

being shown in a current time

jest pokazany we właściwym czasie

and correct context?

i właściwym kontekście?

(Laughter)

(Śmiech)

Two: Do the Middle Eastern characters

Drugie: Czy arabskie postacie

laugh or smile

śmieją się lub uśmiechają

without showing the whites of their eyes?

bez furii w oczach?

(Laughter)

(Śmiech)

Three: Is the Middle Eastern character

Trzecie: Czy arabskie postacie

being played by one?

są grane przez jednego aktora?

Clearly, there are wrongs that need to be righted.

Oczywiście niektóre z nich mogą wymagać poprawki.

We've started in our region.

Zaczęliśmy od naszego regionu.

My challenge to the rest of the world

Mój przekaz dla świata to

is please, start using

proszę pokazujcie pozytywny

positive Middle Eastern images in your stories.

obraz Bliskiego Wschodu w swoich opowieściach.

For inspiration, go to one of our festivals,

Po inspirację idźcie na jeden z naszych festiwali,

go online, drop us a line.

lub napiszcie w Internecie.

Let's change the narrative together

Zmieńmy ten obraz razem

and let's start righting writing wrongs.

i zacznijmy poprawiać błędy.

I'd like to end, before going back to the Middle East,

Przed zakończeniem i powrotem na Bliski Wschód,

with a quote from one of the greatest Sheikhs

chciałbym zacytować jednego z największych Szejków,

to put quill to parchment.

tym samym stawiając kropkę nad i.

As my father likes to call him, "Asheikh Azubare;"

Jak mój ojciec zwykł go nazywać "Szejk Azubare"

as my mother would say, "Shakespeare."

zaś matka: "Szekspir".

(Laughter)

(Śmiech)

"And now we go in content

"Teraz dążymy z zadowoleniem

to liberty and not to banishment."

do wolności, nie zaś na wygnanie."

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)