Can art amend history? | Titus Kaphar

Translator: Vân Khánh Reviewer: Võ Huỳnh Bảo Ngọc

I love museums.

Tôi yêu các viện bảo tàng

Have you guys ever been to the Natural History Museum?

Mọi người có bao giờ thử đến Bảo Tàng Lịch Sử Tự Nhiên chưa?

In New York City?

Ở New York?

(Applause)

(Vỗ tay)

So one of the things that I do is I take my kids to the museum.

Và một trong những điều tôi làm là dẫn theo các con tôi đến đó

Recently I took them to the Natural History Museum.

Gần đây tôi có dẫn bọn chúng đến Bảo Tàng Lịch Sử Tự Nhiên

I had my two sons with me, Sabian and Dabith.

Tôi dẫn hai đứa con của tôi theo, Sabian và Dabith

And we go into the front entrance of the museum,

Chúng tôi vào bằng lối vào phía trước

and there's that amazing sculpture of Teddy Roosevelt out there.

và chúng tôi thấy tượng điêu khắc của Teddy Roosevelt ở đấy

You guys know which one I'm talking about.

Mọi người có biết tôi nói về cái nào rồi đấy

Teddy Roosevelt is sitting there with one hand on the horse,

Teddy Roosevelt đang ngồi với một tay để lên con ngựa

bold, strong, sleeves rolled up.

Can đảm, mạnh mẽ, với tay áo cuộn lên

I don't know if he's bare-chested, but it kind of feels like it.

Tôi không biết ông ấy có để ngực trần không, nhưng tôi có cảm giác như vậy

(Laughter)

(Cười)

And on the left-hand side of him is a Native American walking.

Và phía bên tay trái của ông ấy là tượng một người da đỏ

And on the right-hand side of him is an African-American walking.

Còn phía tay phải là tượng người da đen

And as we're moving up the stairs,

Và rồi khi chúng tôi lên tầng trên,

getting closer to the sculpture,

đến gần bức tượng điêu khắc hơn,

my oldest son, who's nine, says,

đứa con trai lớn của tôi, chín tuổi, nói,

"Dad, how come he gets to ride,

''Bố ơi, tại sao ông ấy được đi ngựa

and they have to walk?"

còn họ phải đi bộ?''

It stopped me in my tracks.

Thằng bé làm tôi sững lại.

It stopped me in my tracks.

Thằng bé làm tôi sững lại.

There was so much history

Có quá nhiều sự kiện lịch sử

that we would have to go through to try to explain that,

mà chúng ta phải trải qua mới có thể giải thích được,

and that's something I try to do with them anyways.

và đó cũng là điều mà tôi muốn ở bọn nhóc

It's a question that I probably would have never really asked.

Đó là câu hỏi mà tôi có lẽ sẽ không bao giờ hỏi

But fundamentally what he was saying was,

Nhưng về cơ bản những gì mà thằng bé đã nói,

"That doesn't look fair.

"Điều đó thật không công bằng.

Dad, that doesn't look fair.

Bố ơi, điều đó thật không công bằng.

And why is this thing that's so not fair

Và tại sao điều không công bằng ấy

sitting outside of such an amazing institution."

lại được đặt bên ngoài một nơi tuyệt vời như vậy."

And his question got me wondering,

Và câu hỏi của thằng bé khiến tôi phải suy nghĩ,

is there a way for us to amend our public sculptures,

có cách nào để sửa đổi những bức tượng này,

our national monuments?

những di tích quốc gia của chúng ta?

Not erase them,

Không xóa bỏ nó hoàn toàn,

but is there a way to amend them?

mà chỉ sửa đổi lại thôi?

Now, I didn't grow up going to museums.

Bây giờ, tôi không thường xuyên đến viện bảo tàng nữa.

That's not my history.

Bởi đó không phải là lịch sử của tôi.

My mother was 15 years old when I was born.

Mẹ tôi sinh tôi khi bà ấy chỉ mới 15 tuổi.

She is amazing.

Bà ấy thật tuyệt vời.

My father was struggling with his own things

Còn bố tôi luôn chật vật với cuộc sống của ông ấy

for most of my life.

trong suốt cuộc đời của tôi.

If you really want to know the truth,

Nếu bạn muốn biết sự thật thì,

the only reason I got into art is because of a woman.

lý do duy nhất khiến tôi bước vào con đường nghệ thuật là vì một người phụ nữ.

There was this amazing, amazing, fantastic, beautiful, smart woman,

Đó là một người phụ nữ rất rất tuyệt vời, xinh đẹp và thông minh,

four years older than me,

lớn hơn tôi 4 tuổi,

and I wanted to go out with her.

và tôi muốn hẹn hò với cô ấy,

But she said, "You're too young

Nhưng cô ấy đã nói, "Anh còn quá trẻ

and you're not thinking about your future."

và vẫn chưa suy nghĩ về tương lai của anh."

So I ran on down to the junior college,

Vậy nên tôi chạy ngay đến trường cao đẳng,

registered for some classes,

đăng kí vào một vài lớp học,

ran on back,

rồi lại chạy về,

and basically was like, "I'm thinking about my future now."

và về cơ bản thì, ''Tôi đang suy nghĩ về tương lai của mình rồi''

(Cười)

(Laughter)

"Can we go out?"

''Chúng ta hẹn hò được chưa?''

For the record, she's even more amazing.

Lúc ấy, cô ấy đã rất kinh ngạc

I married her.

Tôi đã cưới được cô ấy

(Applause)

(Vỗ tay)

So when I randomly ran down to the junior college

Và khi tôi chạy ngay đến trường cao đẳng

and registered for classes,

đăng kí một vài lớp học,

I really wasn't paying attention to what I was registering to.

tôi thậm chí còn không để ý tôi đã đăng kí vào lớp nào.

(Laughter)

(Cười)

So I ended up with an art history class,

Vì thế nên tôi bắt đầu với lớp lịch sử nghệ thuật,

and I didn't know a thing about art history.

Tôi cũng không biết chút gì về lịch sử nghệ thuật.

But something amazing happened when I went into that class.

Nhưng điều kì diệu đã xảy ra khi tôi tới lớp.

For the first time in my academic career,

Trong lần đầu tiên trong việc học tập của tôi,

my visual intelligence was required of me.

Tôi đã phải sử dụng trí thông minh về thị giác của mình

For the first time.

Lần đầu tiên.

The professor would put up an image,

Giáo sư treo lên một tấm ảnh

bold strokes of blues and yellows, and say, "Who's that?"

với những đường viền xanh và vàng đậm, và hỏi, ''Đây là ai?''

And I'd go, "That's Van Gogh. Clearly that is Van Gogh.

Và tôi trả lời, ''Đó là Van Gogh.

Rõ ràng đấy là Van Gogh.

I got this."

Tôi biết mà.''

(Cười)

(Laughter)

I got a B in that class.

Tôi nhận được một điểm B trong tiết học đó.

For me, that was amazing.

Đối với tôi, điều đó rất tuyệt vời.

In high school, let's just say I wasn't a great student. OK?

Ở trường cấp 3, hãy cứ nói là tôi không phải là một học sinh giỏi. Được chứ?

In high school, my GPA was .65.

Ở trường cấp 3, điểm GPA của tôi là .65

(Laughter)

(Cười)

Decimal point first, six five.

Dấu chấm thập phân đầu tiên, sau đó là 65.

So me getting a B was huge, huge,

Nên điểm B đối với tôi là rất, rất lớn,

absolutely huge.

Chắc chắn là rất lớn

And because of the fact that I realized that I was able to learn things visually

Và nhờ việc đó tôi nhận ra rằng tôi có thể học được bằng cách nhìn trực quang

that I couldn't learn in other ways,

hơn những cách học khác

this became my strategy, this became my tactic

nó đã trở thành một chiến lược của tôi,

nó đã trở thành một chiến thuật của tôi

for understanding everything else.

để có thể hiểu những thứ khác.

I wanted to stay in this relationship. Things were going well.

Tôi muốn giữ mối quan hệ này. Mọi thứ diễn ra rất tốt đẹp.

Tôi đã quyết định, sẽ tiếp tục học lớp lịch sử nghệ thuật.

I decided, let me keep taking these art history classes.

Một trong những buổi học cuối cùng, tôi sẽ không quên, tôi sẽ không bao giờ quên.

One of the last art history classes, I will not forget, I will never forget.

It was one of those survey art history classes.

Đó là một buổi khảo sát lịch sử nghệ thuật.

Mọi người có ai từng tham gia buổi khảo sát,

Anybody ever have one of those survey art history classes,

where they try to teach you the entire history of art

mà họ cố dạy bạn toàn bộ về lịch sử của nghệ thuật

trong một học kì chưa?

in a single semester?

I'm talking about cave paintings and Jackson Pollock

Tôi đang nói về tranh hang động và Jackson Pollock

just crunched together all in the same --

cứ nhồi nhét chúng vào với nhau --

It doesn't really work, but they try anyway.

Nó không hiệu quả lắm, nhưng họ cũng đã cố gắng

Well, at the beginning of the semester,

Nên, vào buổi đầu của học kì

Tôi nhìn vào cuốn sách,

I looked at the book,

and in this 400-page book was about a 14-page section

và trong cuốn sách 400 trang này có khoảng 14 trang trong một mục

that was on black people in painting.

viết về những người da đen trong bức tranh.

Now, this was a crammed in section

Nhiều thứ như thế lại bị nhét vào một chương

that had representations of black people in painting

với những đại diện của người da đen trong bức tranh

and black people who painted.

và những người da đen được vẽ.

It was poorly curated, let's just put it that way.

Sự nhồi nhét đó rất tệ nên hãy cứ bỏ qua nó.

(Laughter)

Nonetheless I was really excited about it,

Dù sao thì tôi đã rất hào hứng về chương đấy

because in all the other classes that I had,

bởi vì trong tất cả các lớp tôi học

we didn't even have that conversation.

chúng tôi chưa bao giờ có những bàn luận về vấn đề đấy.

We didn't talk about it at all.

chúng tôi không nói gì về người da đen cả.

So imagine my surprise

Vì thế hãy tưởng tượng sự bất ngờ của tôi đi

when I get to class

khi mà tôi bước vào lớp

and on the day that we're supposed to go over that particular chapter,

vào ngày mà tôi đáng lý phải đọc hết chương đấy,

my professor announces,

giáo sư của tôi thông báo rằng,

"We're going to skip this chapter today

''Chúng ta sẽ bỏ qua chương này hôm nay

because we do not have time to go through it."

vì ta không có thời gian để học nó.''

"Whoa, I'm sorry, hold on, professor, professor.

''Khoan đã, tôi xin lỗi, chờ chút, giáo sư, giáo sư.

I'm sorry. This is a really important chapter to me.

Tôi xin lỗi. Nhưng đây là một chương rất quan trọng với tôi.

Are we going to go over it at any point?"

Và chúng ta sẽ bỏ qua tất cả nó?''

"Titus, we don't have time for this."

''Titus, chúng ta không có nhiều thời gian cho nó.''

"I'm sorry, I'm sorry, I'm sorry, I'm sorry,

''Tôi xin lỗi, tôi xin lỗi, tôi xin lỗi, tôi xin lỗi,

làm ơn, tôi rất cần phải hiểu.

please, I really need to understand.

Rõ ràng là tác giả đã nghĩ chương đấy ý nghĩa.

Clearly the author thinks that this is significant.

Why are we skipping over this?"

Vậy thì tại sao chúng ta lại bỏ qua nó?''

''Titus, tôi không có thời gian cho việc này.''

"Titus, I do not have time for this."

"OK, last question, I'm really sorry here.

''Được rồi, câu hỏi cuối cùng, tôi thật sự xin lỗi.

When can we talk, because we need to talk."

Khi nào chúng ta mới có thể bàn về việc này, bởi vì chúng ta cần bàn về nó đấy.''

(Laughter)

(Cười)

I went to her office hours.

Tôi vào văn phòng của cô ấy cả tiếng đồng hồ.

I ended up getting kicked out of her office.

Và kết thúc bằng việc bị đá ra khỏi văn phòng của cô ấy.

I went to the dean.

Tôi tới phòng của hiệu trưởng.

The dean finally told me, "I can't force her to teach anything."

Hiệu trưởng cuối cùng đã nói với tôi, ''Tôi không thể bắt cô ấy dạy những gì.''

And I knew in that moment if I wanted to understand this history,

Và vào lúc ấy tôi biết rằng nếu tôi muốn hiểu được phần lịch sử này,

if I wanted to understand the roles of those folks who had to walk,

nếu tôi muốn hiểu vai trò của những người luôn phải đi bộ,

I was probably going to have to figure that out myself.

Thì tôi chắc chắn sẽ phải tự tìm hiểu.

So ...

Thế nên ...

above you right here on the slide

phía trên các bạn ngay đây trên màn hình

is a painting by Frans Hals.

là một bức tranh được vẽ bởi Frans Hals.

This is one of the kinds of images

Đây là một trong những hình ảnh

that was in that chapter.

có trong chương đấy.

I taught myself how to paint

Tôi đã tự học vẽ

by going to museums and looking at images like this.

bằng cách đến viện bảo tàng và nhìn vào những bức tranh như thế này.

I want to show you something.

Tôi muốn cho các bạn xem vài thứ.

I made this.

Tôi đã vẽ nó.

I --

Tôi --

(Applause)

(Vỗ tay)

I made some alterations.

Tôi đã sửa đôi chút.

You'll see there are some slight differences in the painting.

Mọi người sẽ thấy một vài điểm khác biệt trong bức tranh.

All this art history that I had been absorbing

Tất cả những lịch sử nghệ thuật mà tôi đã học

helped me to realize that painting is a language.

đã giúp tôi nhận ra rằng bức vẽ là một ngôn ngữ.

There is a reason

Phải có lý do

why he is the highest in the composition here.

tại sao ông ấy là người cao nhất trong những người ở đây.

There is a reason

Phải có lý do

why the painter is showing us this gold necklace here.

tại sao họa sĩ lại cho ta thấy chiếc vòng cổ vàng này.

He's trying to tell us something about the economic status

Ông ấy đang cố cho ta thấy điều gì đấy về giai cấp

of these people in these paintings.

của những người trong bức vẽ này.

Painting is a visual language

Vẽ là một ngôn ngữ bằng hình ảnh

where everything in the painting

nơi mà mọi thứ trong các bức vẽ

is meaningful, is important.

đều có ý nghĩa, đều quan trọng.

It's coded.

Nó được mã hóa

But sometimes, because of the compositional structure,

Nhưng đôi khi, bởi vì cấu trúc thành phần,

because of compositional hierarchy,

bởi vì hệ thống cấp bậc,

it's hard to see other things.

nên khó có thể nhận ra những thứ khác

This silk is supposed to tell us also that they have quite a bit of money.

Bức tranh lụa này đã nói ta biết rằng họ giàu có.

There's more written

Có những bài viết

about dogs in art history

viết về những chú chó trong lịch sử nghệ thuật

than there are about this other character here.

còn nhiều hơn nhân vật này.

Historically speaking, in research on these kinds of paintings,

Nói về mặt lịch sử,

nếu nghiên cứu về những bức tranh này,

I can find out more about the lace

tôi có thể tìm ra nhiều hơn về cái ren

that the woman is wearing in this painting --

mà người phụ nữ đang mặc trong bức tranh --

the manufacturer of the lace -- than I can about this character here,

hay người chế tạo ra chiếc ren -- thông qua nhân vật ở đây,

about his dreams, about his hopes,

về giấc mơ, về hy vọng của cậu ta,

about what he wanted out of life.

về những gì cậu ta muốn trong cuộc sống.

I want to show you something.

Tôi muốn cho mọi người xem thứ này.

I don't want you to think

Tôi không muốn mọi người nghĩ rằng

that this is about eradication.

tôi muốn phá hủy bức tranh này.

It's not.

Không phải.

The oil that you saw me just put inside of this paint

Loại dầu mà mọi người thấy tôi đổ vào hộp sơn này

is linseed oil.

là dầu hạt lanh.

It becomes transparent over time,

Sau một lúc nó sẽ trở nên trong suốt

so eventually what's going to happen

và cuối cùng những gì sắp xảy ra

is these faces

là những khuôn mặt này

will emerge a little bit.

sẽ từ từ hiện ra lại.

What I'm trying to do,

Điều mà tôi đang muốn làm,

what I'm trying to show you,

Điều mà tôi muốn cho mọi người thấy,

is how to shift your gaze just slightly,

là làm sao chuyển ánh nhìn của mọi người chỉ một chút,

just momentarily,

chỉ trong một khoảnh khắc,

just momentarily,

chỉ trong một khoảnh khắc,

to ask yourself the question,

hãy tự hỏi bản thân mình,

why do some have to walk?

tại sao một số người luôn phải đi bộ?

What is the impact of these kinds of sculptures at museums?

Sự ảnh hưởng của những bức tượng điêu khắc ở bảo tàng là gì?

What is the impact of these kinds of paintings

Sự ảnh hưởng của những bức tranh này

on some of our most vulnerable in society,

lên những người dễ tổn thương trong xã hội,

seeing these kinds of depictions of themselves all the time?

khi nhìn thấy những loại miêu tả như thế về họ suốt?

I'm not saying erase it.

Tôi không nói là sẽ xóa nó đi.

We can't erase this history.

Chúng ta không thể xóa đi dòng lịch sử này.

It's real. We have to know it.

Nó là sự thật. Chúng ta phải biết điều đó.

I think of it in the same way

Tôi nghĩ về nó theo cùng một cách

we think of --

chúng ta nghĩ về --

Let me step back a second.

Để tôi lùi lại một chút.

You remember old-school cameras,

Mọi người có nhớ những chiếc máy ảnh cũ,

where when you took a picture, you actually had to focus. Right?

Khi mà mọi người chụp một bức ảnh, thì phải có tiêu điểm phải không?

You'd put the camera up,

Mọi người đặt máy ảnh lên,

and if I wanted you in focus,

và nếu muốn bản thân nằm trong tiêu điểm,

I would move the lens a little to the left

tôi sẽ phải di chuyển ống kính về bên trái một chút

and you would come forward.

và mọi người tiến về phía trước.

I could move the lens a little to the right,

Tôi có thể di chuyển ống kính sang bên phải,

and you would go back and the folks in the background would come out.

và mọi người lùi về sau và những người ở đằng sau sẽ xuất hiện.

I'm just trying to do that here.

Tôi chỉ đang cố làm điều đó thôi.

I'm trying to give you that opportunity.

Tôi đang cố cho mọi người thấy cơ hội đó.

I'm trying to answer that question

Tôi đang cố trả lời câu hỏi

that my son had.

mà con trai tôi đã đặt ra.

I want to make paintings,

Tôi muốn vẽ tranh,

I want to make sculptures

Tôi muốn làm nên một bức tượng điêu khắc

that are honest,

mà được thể hiện một cách chân thực,

that wrestle with the struggles of our past

mà thể hiện được những đấu tranh với khó khăn trong quá khứ

but speak to the diversity and the advances of our present.

nhưng lại nói về sự đa dạng và phát triển trong cuộc sống ta hiện tại.

And we can't do that by taking an eraser and getting rid of stuff.

Và chúng ta không thể làm được bằng cách xóa hay bỏ đi mọi thứ.

That's just not going to work.

Nó sẽ không hiệu quả.

I think that we should do it in the same way

Tôi nghĩ chúng ta nên làm giống với

the American Constitution works.

cách làm của Hiến pháp Mỹ.

When we have a situation

Khi chúng ta có vấn đề gì

where we want to change a law in the American Constitution,

nơi khi ta muốn thay đổi luật trong Hiến pháp

we don't erase the other one.

chúng ta không xóa nó đi.

Alongside that is an amendment,

Mà chỉ sửa đổi nó thôi,

something that says,

Có người từng nói,

"This is where we were, but this is where we are right now."

''Đây là nơi ta từng ở, nhưng đây mới là nơi chúng ta đang ở hiện tại.''

I figure if we can do that,

Tôi nhận ra rằng nếu chúng ta làm thế,

then that will help us understand a little bit

nó sẽ giúp chúng ta hiểu hơn

about where we're going.

về nơi mà ta định đi

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)