Danny Hillis: The Internet could crash. We need a Plan B

Danny Hillis: Hệ thống Internet có thể sụp đổ. Chúng ta cần phương án dự phòng

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Thắng Quang Ngọc Reviewer: minh anh

So, this book that I have in my hand

Quyển sách tôi đang cầm trên tay

is a directory of everybody who had an email address

là danh bạ của tất cả những người có địa chỉ email

in 1982. (Laughter)

vào năm 1982 (tiếng cười)

Actually, it's deceptively large.

Thật ra, nó có vẻ lớn.

There's actually only about 20 people on each page,

thực chất trong đó chứa khoảng 20 người mỗi trang

because we have the name, address

bởi vì chúng ta có tên, địa chỉ

and telephone number of every single person.

và số điện thoại của mỗi người.

And, in fact, everybody's listed twice,

Và, thật ra, tất cả mọi người được ghi vào đến 2 lần

because it's sorted once by name and once by email address.

bởi vì nó được lựa chọn một lần với tên và một lần với địa chỉ email.

Obviously a very small community.

Tất nhiên là một cộng đồng nhỏ.

There were only two other Dannys on the Internet then.

Chỉ có hai Dannys khác trên Internet.

I knew them both.

Tôi biết cả hai.

We didn't all know each other,

Chúng ta đã từng không hề biết đến nhau,

but we all kind of trusted each other,

nhưng chúng ta luôn tin tưởng lẫn nhau,

and that basic feeling of trust

và đó là cảm giác tin tưởng cơ bản

permeated the whole network,

tràn ngập khắp mạng lưới,

and there was a real sense that

và đã từng có cảm giác

we could depend on each other to do things.

chúng ta có có thể tin cậy lẫn nhau trong nhiều việc.

So just to give you an idea of the level of trust in this community,

Vì vậy để để mọi người hiểu được ý tưởng về mức độ của sự tin tưởng trong cộng đồng này,

let me tell you what it was like

để tôi nói cho mọi người về vấn đề này như thế nào

to register a domain name in the early days.

để đăng kí một tên miền trong những ngày đầu tiên.

Now, it just so happened that I got to register

Bây giờ, nó chỉ xảy ra khi tôi đăng kí

the third domain name on the Internet.

tên miền thứ ba trên internet.

So I could have anything I wanted

Vì vậy tôi có thể tạo ra những gì tôi muốn

other than bbn.com and symbolics.com.

ngoài bbn.com và symbolics.com.

So I picked think.com, but then I thought,

Vì vậy tôi chọn think.com, nhưng sau đó tôi đã nghĩ,

you know, there's a lot of really interesting names out there.

mọi người biết đấy, có rất nhiều những cái tên thú vị ngoài kia.

Maybe I should register a few extras just in case.

Có lẽ tôi nên đăng kí thêm một vài cái tên dự phòng.

And then I thought, "Nah, that wouldn't be very nice."

Và rồi tôi đã nghĩ "Không, điều đó không được tốt cho lắm."

(Laughter)

(tiếng cười)

That attitude of only taking what you need

Với thái độ chỉ lấy những gì cần thiết

was really what everybody had on the network in those days,

là những gì mà mọi người có trên mạng lưới vào những ngày này,

and in fact, it wasn't just the people on the network,

và thật ra, đó không phải là tất cả mọi người trong mạng lưới,

but it was actually kind of built into the protocols

nhưng nó thật ra là cách thức để tạo nên những nghi thức

of the Internet itself.

của mạng Internet.

So the basic idea of I.P., or Internet protocol,

Vì vậy ý tưởng ban đầu về I.P., hoặc Internet protocol,

and the way that the -- the routing algorithm that used it,

và cách mà thuật toán định tính sử dụng nó,

were fundamentally "from each according to their ability,

một cách cơ bản " từ khả năng

to each according to their need."

cho đến nhu cầu của họ."

And so, if you had some extra bandwidth,

Và rồi, nếu như bạn có thêm băng thâu,

you'd deliver a message for someone.

bạn sẽ gửi một tin nhắn cho người nào đó.

If they had some extra bandwidth, they would deliver a message for you.

Nểu họ có thêm băng thâu, họ sẽ gửi một tin nhắn đến cho bạn

You'd kind of depend on people to do that,

Bạn sẽ phụ thuộc vào người ta để làm điều đó,

and that was the building block.

và đó là khối xây dựng.

It was actually interesting that such a communist principle

Điều đó thật sự rất thú vị đối với kiểu nguyên tắc cộng sản

was the basis of a system developed during the Cold War

là hệ thống cơ bản trong thời kì Chiến Tranh Lạnh

by the Defense Department,

của Bộ Quốc Phòng,

but it obviously worked really well,

nhưng rõ ràng nó hoạt động rất là hiệu quả,

and we all saw what happened with the Internet.

và tất cả chúng ta đã thấy được nhờ Internet.

It was incredibly successful.

Nó vô cùng hiệu quả.

In fact, it was so successful that there's no way

Thật ra, nó rất thành công đến nỗi không có cách nào

that these days you could make a book like this.

mà ngày nay bạn có thể làm lại một quyển sách như thế này.

My rough calculation is it would be about 25 miles thick.

Theo tính toán sơ sơ của tôi, quyển sách dày khoảng 25 miles.

But, of course, you couldn't do it,

Nhưng, tất nhiên, mọi người không thể làm điều đó,

because we don't know the names of all the people

bởi vì, chúng ta không biết tên của tất cả tên người

with Internet or email addresses,

bằng Internet hoặc những địa chỉ email,

and even if we did know their names,

và cho dù chúng ta biết tên của họ,

I'm pretty sure that they would not want their name,

Tôi khá là chắc chắn họ không muốn tên của họ,

address and telephone number published to everyone.

địa chỉ và số điện thoại được công bố cho mọi người.

So the fact is that there's a lot of bad guys on the Internet these days,

Vì vậy, sự thật là có rất nhiều người xấu trên Internet ngày nay,

and so we dealt with that by making

và vì vậy chúng ta phải đối phó với chúng bằng cách xây dựng

walled communities,

bức tường cộng đồng,

secure subnetworks, VPNs,

mạng lưới đảm bảo, VPNs,

little things that aren't really the Internet

những thứ nhỏ nhặt không hẳn là Internet

but are made out of the same building blocks,

nhưng được xây từ những tòa nhà giống nhau,

but we're still basically building it out of those

nhưng chúng ta vẫn căn bản xây dựng chúng ngoài những

same building blocks with those same assumptions of trust.

tòa nhà giống nhau với những giả định về sự tin tưởng.

And that means that it's vulnerable

Và điều đó có nghĩa là dễ bị tổn thương

to certain kinds of mistakes that can happen,

với một số loại sai lầm mà có thể xảy ra,

or certain kinds of deliberate attacks,

hoặc một số kiểu tấn công có chủ định,

but even the mistakes can be bad.

nhưng ngay cả với những sai lầm có thể xấu.

So, for instance,

Vì vậy, ví dụ,

in all of Asia recently,

ở Asia gần đây,

it was impossible to get YouTube for a little while

không thể vào Youtube trong một thời gian ngắn

because Pakistan made some mistakes

bởi vì Pakistan đã có một số sai lầm

in how it was censoring YouTube in its internal network.

về làm thế nào kiểm duyệt Youtube trong nội bộ mạng.

They didn't intend to screw up Asia, but they did

Họ không có ý định phá hoại Asia, nhưng họ đã làm

because of the way that the protocols work.

vì đó là giao thức hoạt động.

Another example that may have affected many of you in this audience is,

Một ví dụ khác có thể ảnh hưởng đến nhiều thính giả,

you may remember a couple of years ago,

mọi người có thể vẫn nhớ đến một vài năm trước,

all the planes west of the Mississippi were grounded

tất cả những máy bay phía tây của Mississippi bị mắc cạn

because a single routing card in Salt Lake City

bởi vì mỗi tấm thẻ định tuyến ở thành phố Salt Lake

had a bug in it.

có một "con bọ" bên trong.

Now, you don't really think

Bây giờ, các bạn hề không nghĩ rằng

that our airplane system depends on the Internet,

hệ thống máy bay phụ thuộc vào Internet,

and in some sense it doesn't.

và theo cách hiểu nào đó cũng không.

I'll come back to that later.

Tôi sẽ trở lai một lát nữa.

But the fact is that people couldn't take off

Nhưng sự thật là người ta không thể cất cánh

because something was going wrong on the Internet,

bởi vì một số thứ sai lầm trong Internet,

and the router card was down.

và tấm thẻ định tuyến đang xuống cấp.

And so, there are many of those things that start to happen.

Và vì vậy, có rất nhiều thứ bắt đầu xảy ra.

Now, there was an interesting thing that happened last April.

Bây giờ, có một điều thú vị xảy ra vào tháng 4 vừa rồi.

All of a sudden,

Đột nhiên,

a very large percentage of the traffic on the whole Internet,

tỷ lệ phần trăm rất lớn trong giao thương trên toàn Internet,

including a lot of the traffic between U.S. military installations,

bao gồm rất nhiều phương tiện trong căn cứ quân sự Mỹ

started getting re-routed through China.

bắt đầu định tuyến lại qua Trung Quốc.

So for a few hours, it all passed through China.

Vì vậy trong vòng một vài tiếng đồng hồ, nó đã đi qua Trung Quốc.

Now, China Telecom says it was just an honest mistake,

Bây giờ, Viễn Thông Trung Quốc nói đó chỉ là một sai lầm trung thực,

and it is actually possible that it was, the way things work,

và nó thật sự có thể đó là cách để nhiều thứ hoạt động,

but certainly somebody could make

nhưng chắc chăn một số người có thể mắc phải

a dishonest mistake of that sort if they wanted to,

một sai lầm không trung thực về cái mà họ muốn,

and it shows you how vulnerable the system is even to mistakes.

và chúng chỉ ra hệ thống dễ bị tổn thương ngay cả với các sai lầm.

Imagine how vulnerable the system is to deliberate attacks.

Hãy tưởng tượng rằng hệ thống để bị tổn thương bị cố ý tẩn công.

So if somebody really wanted to attack the United States

Vì vậy nếu một số người muốn tấn công nước Mỹ

or Western civilization these days,

hay nền văn minh Tây phương ngày nay,

they're not going to do it with tanks.

họ sẽ không làm việc đó với xe tăng.

That will not succeed.

Bởi vì hiển nhiên là nó không thành công.

What they'll probably do is something

Những thứ mà họ có thể làm là một số thứ

very much like the attack that happened

rất giống như vụ tấn công đã từng xảy ra

on the Iranian nuclear facility.

tại cơ sở hạt nhân của Iran.

Nobody has claimed credit for that.

Không ai nhận rằng đã làm điều đó

There was basically a factory of industrial machines.

Về cơ bản là có một nhà máy chế tạo máy móc công nghiệp

It didn't think of itself as being on the Internet.

Nó thực sự đã không nghĩ rằng nó đã ở trên Internet

It thought of itself as being disconnected from the Internet,

Nó nghĩ rằng nó không hề được kết nối với Internet,

but it was possible for somebody to smuggle

nhưng có khả năng ai đó lén đưa thông tin ra

a USB drive in there, or something like that,

in cái USB hay cái gì đó đại loại như thế

and software got in there that causes the centrifuges,

và một phần mềm được cài vào là nguyên nhân dẫn đến những máy li tâm

in that case, to actually destroy themselves.

thực sự phá hủy chính chúng

Now that same kind of software could destroy an oil refinery

Hiện tại, loại phần mềm tương tự có thể phá hủy một nhà máy lọc dầu

or a pharmaceutical factory or a semiconductor plant.

hoặc một nhà máy dược phẩm hay cả một hệ thống bán dẫn

And so there's a lot of -- I'm sure you've read a lot in papers,

và nhiều thứ khác nữa - Tôi tin chắc rằng các bạn đã đọc rất nhiều văn bản

about worries about cyberattacks

trong đó nêu lên sự lo lắng về những vụ tấn công qua mạng

and defenses against those.

và những cuộc phòng thủ chống lại những vụ tấn công này.

But the fact is, people are mostly focused on

Nhưng thực tế là, chúng ta chủ yếu chỉ tập trung vào

defending the computers on the Internet,

bảo vệ những chiếc máy tính khi ở trên Internet

and there's been surprisingly little attention

và thật ngạc nhiên rằng ít người chú ý

to defending the Internet itself as a communications medium.

để bảo vệ chính Internet như một phương tiện truyền thông.

And I think we probably do need to pay

Và tôi nghĩ rằng chúng ta có lẽ cũng nên

some more attention to that, because it's actually kind of fragile.

dành sự quan tâm cho vấn đề này, bởi vì Internet thực ra khá mỏng manh

So actually, in the early days,

Vì thế thực ra là , trong những ngày đầu tiên,

back when it was the ARPANET,

khi mà nó còn có tên là ARPANET

there were actually times -- there was a particular time it failed completely

đã từng có những thời điểm nó đã hỏng hoàn toàn

because one single message processor

bởi một bộ xử lý tin nhắn đơn

actually got a bug in it.

mà thực tế là nó có một "con bọ" trong đó

And the way the Internet works is

Và cái cách mà Internet làm việc là

the routers are basically exchanging information

những đường dẫn là nơi thiết yếu để trao đổi thông tin

about how they can get messages to places,

về việc làm thế nào mà họ có thể gửi những tin nhắn đó đến những địa điểm

and this one processor, because of a broken card,

và bộ xử lý này, chỉ vì một tấm thẻ hỏng,

decided it could actually get a message

đã quyết định việc nó gửi tin nhắn

to some place in negative time.

tới một vài địa điểm vào một thời gian không phù hợp

So, in other words, it claimed it could deliver a message before you sent it.

Hay nói cách khác, nó đã có thể truyền đi một tin nhắn ngay cả trước khi bạn bấm nút gửi đi.

So of course, the fastest way to get a message anywhere

Và đương nhiên, cách nhanh nhất để nhận được tin nhắn từ bất cứ nơi đâu

was to send it to this guy,

là gửi nó đến những gã này,

who would send it back in time and get it there super early,

người mà có thể gửi cho bạn đúng lúc và gửi nó đến cực sớm,

so every message in the Internet

và vì vậy mọi tin nhắn trên Internet

started getting switched through this one node,

đều bắt đầu chuyển sang qua nút này,

and of course that clogged everything up.

và tất nhiên điều này cản trở mọi thứ.

Everything started breaking.

Mọi thứ bắt đầu đổ vỡ.

The interesting thing was, though,

Điều thú vị là mặc dù

that the sysadmins were able to fix it,

hệ thống máy chủ có khả năng sửa nó,

but they had to basically turn every single thing on the Internet off.

những điều này về cơ bản nghĩa là tắt mọi thứ ở trên Internet đi

Now, of course you couldn't do that today.

Hiện nay thì đương nhiên là bạn không thể làm được việc đó rồi.

I mean, everything off, it's like

Ý tôi là, mọi thứ đều tắt, nó giống như là

the service call you get from the cable company,

bạn nhận được cuộc gọi từ công ty truyền hình cáp,

except for the whole world.

chứ không phải ai khác trên thế giới.

Now, in fact, they couldn't do it for a lot of reasons today.

Thực tế là ngày nay họ không thể làm điều đó bởi nhiều lý do.

One of the reasons is a lot of their telephones

Một trong những lý do là rất nhiều điện thoại

use IP protocol and use things like Skype and so on

sử dụng giao thức IP và nhiều phần mềm khác như Skype, vân vân,...

that go through the Internet right now,

thông qua Internet bây giờ

and so in fact we're becoming dependent on it

và thực ra thì chúng ta đang ngày càng phụ thuộc vào Internet

for more and more different things,

ở nhiều nhiều thức khác nữa,

like when you take off from LAX,

như khi bạn cất cánh từ sân bay Los Angeles

you're really not thinking you're using the Internet.

bạn thực sự không nghĩ rằng bạn đang sử dụng Internet.

When you pump gas, you really don't think you're using the Internet.

Khi bạn bơm ga, bạn cũng không nghĩ rằng mình đang sử dụng Internet.

What's happening increasingly, though, is these systems

Thứ mà ngày càng diễn ra nhiều mặc dù đó là những hệ thống

are beginning to use the Internet.

đã bắt đầu sử dụng Internet.

Most of them aren't based on the Internet yet,

Phần lớn chúng thì không phải dựa trên Internet

but they're starting to use the Internet for service functions,

nhưng chúng đang bắt đầu sử dụng Internet cho các chức năng dịch vụ,

for administrative functions,

cho chức năng quản trị,

and so if you take something like the cell phone system,

và nếu bạn sử dụng một số như như là hệ thống điện thoại cầm tay chẳng hạn,

which is still relatively independent of the Internet for the most part,

thứ mà vẫn đc cho là tương đối không phụ thuộc vào Internet trong phần lớn các công đoạn,

Internet pieces are beginning to sneak into it

Từng mảnh nhỏ của Internet đang dần dần len lỏi xâm chiếm vào bên trong nó

in terms of some of the control and administrative functions,

trong chức năng để điều khiển và quản trị,

and it's so tempting to use these same building blocks

và thật hấp dẫn khi sử dụng cho những tòa nhà giống hệt nhau

because they work so well, they're cheap,

bởi vì nó làm việc thật tốt và nó lại rẻ nữa.

they're repeated, and so on.

Nó cứ lắp đi lặp lại như thế.

So all of our systems, more and more,

Vì thế tất cả hệ thống của chúng ta, ngày càng nhiều,

are starting to use the same technology

đang bắt đầu sử dụng những công nghệ giống nhau

and starting to depend on this technology.

và bắt dầu dựa vào những công nghệ này.

And so even a modern rocket ship these days

Và kể cả tàu vũ trụ hiện đại ngày nay

actually uses Internet protocol to talk

thực ra cũng dùng Internet protocol để nói chuyện

from one end of the rocket ship to the other.

từ phần đuổi của tàu vũ trụ đến khác phần khác trên con tàu.

That's crazy. It was never designed to do things like that.

Thật điên rồ. Nó chưa bao giờ được thiết kế để làm những việc như vậy.

So we've built this system

Vậy là chúng ta đã xây dựng hệ thống này

where we understand all the parts of it,

nơi mà chúng ta hiểu rõ từng phần nhỏ của nó,

but we're using it in a very, very different way than we expected to use it,

nhưng chúng ta đang sử dụng nó theo rất nhiều cách khác mà chúng ta không hề ngờ đến,

and it's gotten a very, very different scale

và nó trở nên như vậy ở những mức độ khác nhau

than it was designed for.

chứ không phải như chúng ta đã thiết kế nó như vậy.

And in fact, nobody really exactly understands

Và trên thực tế là, không một ai thực sự hiểu chính xác

all the things it's being used for right now.

tất cả những thứ đang ứng dụng Internet trong hiện tại.

It's turning into one of these big emergent systems

Nó đang trở thành một trong những hệ thống lớn

like the financial system, where we've designed all the parts

giống như hệ thống tài chính, nơi mà chúng ta thiết kế tất cả các bộ phận

but nobody really exactly understands

nhưng thực ra lại chả ai hiểu chính xác

how it operates and all the little details of it

cách nó làm việc và hiểu rõ từng chi tiết nhỏ của nó

and what kinds of emergent behaviors it can have.

và những cái cách phản ứng mà nó có thể có.

And so if you hear an expert talking about the Internet

Vậy nên nếu bạn nghe một chuyên gia nói về internet

and saying it can do this, or it does do this, or it will do that,

và ông ta nói rằng nó có thể làm thế này, nó đang làm thế này hay nó sẽ làm được cái này,

you should treat it with the same skepticism

bạn nên giữ thái độ hoài nghi cũng như vậy

that you might treat the comments of an economist about the economy

như khi bạn đánh giá một lời bình phẩm của một nhà kinh tế học về nền kinh tế

or a weatherman about the weather, or something like that.

hay như khi bạn nghe nhân viên dự báo thời tiết nói về thời tiết vậy.

They have an informed opinion,

Họ trình bày một quan điểm của riêng họ,

but it's changing so quickly that even the experts

nhưng nó thay đổi ngày càng nhanh ngay kể cả những chuyên gia

don't know exactly what's going on.

không thể nào biết chính xác điều gì đang diễn ra nữa.

So if you see one of these maps of the Internet,

Vậy nên nếu mà bạn có thấy những cái bản đồ ở trên Internet,

it's just somebody's guess.

nó chỉ là sự dự đoán của ai đó thôi.

Nobody really knows what the Internet is right now

Không ai thực sự biết Internet hiện nay là gì cả

because it's different than it was an hour ago.

bởi vì nó đã thay đổi hoàn toàn so với 1 giờ trước rồi.

It's constantly changing. It's constantly reconfiguring.

Nó có một điều cố định là thay đổi. Nó có một điều cố định là tự sắp xếp lại

And the problem with it is,

Và vấn đề xảy ra với nó

I think we are setting ourselves up for a kind of disaster

tôi nghĩ chúng ta đang lập trình bản thân mình gắn với một cuộc khủng hoảng

like the disaster we had in the financial system,

như cuộc khủng hoảng chúng ta có với hệ thống tài chính,

where we take a system that's basically built on trust,

nơi mà chúng ta xây dựng nó chủ yếu dựa trên niềm tin,

was basically built for a smaller-scale system,

được dựng cho một hệ thống với tỷ lệ nhỏ hơn

and we've kind of expanded it way beyond the limits

và chúng ta đang mở rộng hơn cả giới hạn mà nó

of how it was meant to operate.

được định ra khi nó vận hành.

And so right now, I think it's literally true

Và vì vậy ngay bây giờ, tôi nghĩ rằng nó thực sự đúng theo nghĩa đen là

that we don't know what the consequences

chúng ta đang không biết hậu quả

of an effective denial-of-service attack

khi một một cuộc tấn công "denial-of-servive" có hiệu quả (gây ra sự từ chối tiếp nhận thông tin hàng loạt)

on the Internet would be,

trên Internet thì sẽ thế nào,

and whatever it would be is going to be worse next year,

bất kỳ điều gì tối tệ hơn nữa có thể xảy ra vào năm tới,

and worse next year, and so on.

và điều tội tệ hơn nữa vào năm tiếp theo,...

But so what we need is a plan B.

Cái chúng ta cần bây h` là kế hoạch dự phòng

There is no plan B right now.

Hiện nay không hề có một kế hoạch dự phòng nào cả.

There's no clear backup system that we've very carefully kept

Không có một hệ thống dự phòng nào mà chúng ta đang gìn giữ cẩn thận

to be independent of the Internet,

để có thể giúp mình độc lập khỏi Internet,

made out of completely different sets of building blocks.

tạo ra những tòa nhà khác hoàn toàn.

So what we need is something that doesn't necessarily

Vậy nên cái chúng ta cần là một thứ không thực sự cần thiết

have to have the performance of the Internet,

phải được phô ra ở trên Internet,

but the police department has to be able

nhưng mà sở cảnh sát phải có khả năng

to call up the fire department even without the Internet,

gọi cho đội phòng cháy chữa cháy ngay cả khi không có Internet,

or the hospitals have to order fuel oil.

hay là bệnh viện cần phải gọi thêm xăng.

This doesn't need to be a multi-billion-dollar government project.

Đây không cần thiết phải là một dự án hàng tỉ đô la của chính phủ.

It's actually relatively simple to do, technically,

Nó thực ra rất đơn giản, một cách kỹ thuật,

because it can use existing fibers that are in the ground,

bởi vì chúng ta có thể sử dụng những kết cấu có sẵn ở trong lòng đất,

existing wireless infrastructure.

hay cơ sở hạ tầng wireless.

It's basically a matter of deciding to do it.

Nó thực ra chỉ là vấn đề của sự quyết định làm.

But people won't decide to do it

Nhưng mọi người sẽ không lựa chọn làm nó

until they recognize the need for it,

cho tới khi họ nhận ra là họ cần nó,

and that's the problem that we have right now.

và đấy là vấn đề chúng ta đang có.

So there's been plenty of people,

Vì vậy đã có rất nhiều người,

plenty of us have been quietly arguing

nhiều rất người trong chúng ta đã ngấm ngầm tranh luận

that we should have this independent system for years,

rằng chúng ta nên có những hệ thống độc lập cho nhiều năm,

but it's very hard to get people focused on plan B

nhưng nó rất khó để khiến cho mọi người tập trung vào kế hoạch dự phòng

when plan A seems to be working so well.

khi mà kế hoạch A có vẻ như vẫn đang hoạt động tốt.

So I think that, if people understand

Vì vậy tôi nghĩ rằng, nếu như mọi người hiểu rằng

how much we're starting to depend on the Internet,

chúng ta phụ thuộc vào Internet như thế nào,

and how vulnerable it is,

và nó dể bị tổn thương như thế nào,

we could get focused on

chúng ta có thể tập trung vào

just wanting this other system to exist,

việc muốn nhưng hệ thống khác tồn tại,

and I think if enough people say, "Yeah, I would like to use it,

và tôi nghĩ nếu có đủ số người người nói, "Đúng, tôi muốn sử dụng nó,

I'd like to have such a system," then it will get built.

Tôi rất muốn có một hệ thống như thế," thì nó sẽ được tạo ra.

It's not that hard a problem.

Đó không phải là vấn đề khó khăn

It could definitely be done by people in this room.

Điều đó có thế được thực hiện bới những người ở trong phòng này.

And so I think that this is actually,

Và vì vậy tôi nghĩ rằng thực sự là

of all the problems you're going to hear about at the conference,

trong tất cả vấn đề mà bạn đang dược nghe về buổi dàm luận này

this is probably one of the very easiest to fix.

đây có lẽ là vấn đề dễ nhất để sửa chữa

So I'm happy to get a chance to tell you about it.

Vì vậy tôi rất vui khi có cơ hội để có thể nói với tất cả mọi người về vẩn đề này

Thank you very much.

Cảm ơn quý vị.

(Applause)

(Vỗ tay)