How loss helped one artist find beauty in imperfection | Alyssa Monks

Translator: Uyên Lê Thị Diễm Reviewer: Nhat Linh Vo

I'm a painter.

Tôi là một họa sĩ.

Tôi vẽ những bức tranh trừu tượng khổ lớn,

I make large-scale figurative paintings,

which means I paint people

tức là tôi vẽ người ta

like this.

như thế này.

But I'm here tonight to tell you about something personal

Nhưng tối nay tôi ở đây để trò chuyện về một vấn đề cá nhân

that changed my work and my perspective.

đã thay đổi cuộc sống và cái nhìn của tôi với các bạn.

It's something we all go through,

Đó là một thứ ta đều trải qua,

and my hope is that my experience may be helpful to somebody.

và tôi hi vọng rằng trải nghiệm của tôi sẽ giúp ích cho ai đó.

To give you some background on me, I grew up the youngest of eight.

Về lai lịch của tôi, tôi là đứa bé nhất trong tám người con.

Vâng, nhà tôi có tám con.

Yes, eight kids in my family.

I have six older brothers and a sister.

Tôi có sáu anh trai và một chị gái.

To give you a sense of what that's like,

Để các bạn có thể tưởng tượng nó ra sao,

when my family went on vacation,

khi gia đình tôi đi nghỉ,

we had a bus.

cả nhà phải dùng một chiếc xe buýt.

(Laughter)

(Cười)

My supermom would drive us all over town

Bà mẹ siêu phàm sẽ chở chúng tôi đi khắp thị trấn

to our various after-school activities --

để chúng tôi tham gia những hoạt động ngoài giờ học,

not in the bus.

không phải trong xe buýt.

We had a regular car, too.

Chúng tôi cũng có một chiếc xe con.

She would take me to art classes,

Mẹ sẽ chở tôi đến các lớp vẽ,

and not just one or two.

và không chỉ một vài lớp.

Bà đưa tôi đến tất cả các lớp vẽ từ khi tôi 8 tuổi đến khi tôi 16 tuổi,

She took me to every available art class from when I was eight to 16,

because that's all I wanted to do.

vì hồi đó tôi chỉ muốn học vẽ.

She even took a class with me in New York City.

Bà còn dự một lớp cùng tôi ở thành phố New York.

Giờ, vì là con thứ tám và con út, nên tôi đã học được một số kĩ năng sinh tồn.

Now, being the youngest of eight, I learned a few survival skills.

Rule number one:

Thứ nhất:

don't let your big brother see you do anything stupid.

đừng để anh trai bạn thấy bạn làm gì ngu ngốc.

So I learned to be quiet and neat

Vậy nên tôi học cách im lặng và gọn gàng

và cẩn thận tuân theo các điều luật và kỉ cương.

and careful to follow the rules and stay in line.

But painting was where I made the rules.

Nhưng hội họa là nơi tôi tạo ra các điều luật đó.

That was my private world.

Đó là thế giới riêng của tôi.

By 14, I knew I really wanted to be an artist.

Năm 14 tuổi, tôi đã biết tôi rất muốn trở thành họa sĩ.

My big plan was to be a waitress to support my painting.

Kế hoạch lớn của tôi là trở thành một bồi bàn để có tiền vẽ.

So I continued honing my skills.

Vậy là tôi tiếp tục rèn luyện các kĩ năng.

I went to graduate school and I got an MFA,

Tôi học cao học và có bằng thạc sĩ nghệ thuật,

and at my first solo show, my brother asked me,

và tại triển lãm đầu tiên của tôi, anh trai tôi hỏi,

"What do all these red dots mean next to the paintings?"

"Mấy cái chấm đỏ cạnh các bức tranh là gì vậy?"

Nobody was more surprised than me.

Không ai bất ngờ hơn tôi.

The red dots meant that the paintings were sold

Chấm đỏ có nghĩa là bức tranh đã được bán

và tôi sẽ trả được tiền thuê nhà của tôi

and that I'd be able to pay my rent

bằng cách vẽ tranh.

with painting.

Căn hộ lúc đó của tôi có bốn ổ điện,

Now, my apartment had four electrical outlets,

and I couldn't use a microwave and a toaster at the same time,

và tôi không thể dùng lò vi sóng và máy nướng bánh mì cùng lúc,

but still, I could pay my rent.

nhưng, tôi vẫn có thể trả tiền thuê nhà.

So I was very happy.

Nên tôi rất hạnh phúc.

Đây là một bức vẽ từ hồi đó.

Here's a painting from back around that time.

I needed it to be as realistic as possible.

Tôi muốn nó phải chân thực nhất có thể.

It had to be specific and believable.

Nó phải thật chân thực..

This was the place where I was isolated and in total control.

Đây là nơi tôi tách biệt và tự chủ bản thân mình.

Since then, I've made a career of painting people in water.

Từ đó, tôi bắt đầu sự nghiệp vẽ tranh người trong nước.

Bathtubs and showers were the perfect enclosed environment.

Bồn tắm và vòi sen là môi trường đóng kín hoàn hảo.

It was intimate and private,

Thật riêng tư,

and water was this complicated challenge that kept me busy for a decade.

và nước là thử thách đầy cam go khiến tôi bận rộn trong mười năm qua.

I made about 200 of these paintings,

Tôi đã vẽ khoảng 200 bức như thế,

một vài bức cao từ 6 tới 8 feet,

some of them six to eight feet,

like this one.

như bức này đây.

For this painting, I mixed flour in with the bathwater to make it cloudy

Với bức này, tôi trộn bột trong nước tắm để khiến nó trông mờ ảo

and I floated cooking oil on the surface

và tôi đã đổ dầu ăn trên bề mặt

and stuck a girl in it,

và vẽ hình ảnh một cô gái,

và khi thắp sáng nó,

and when I lit it up,

it was so beautiful I couldn't wait to paint it.

nó đẹp đến nỗi tôi không thể chờ thêm để sơn lên nó.

Chính sự tò mò tột độ đã thôi thúc tôi,

I was driven by this kind of impulsive curiosity,

lúc nào tôi cũng tìm thứ gì đó mới mẻ để thêm vào:

always looking for something new to add:

vinyl, steam, glass.

nhựa vinyl, hơi nước, thủy tinh.

Có một lần tôi đã cho hết lọ Vaseline lên đầu và tóc mình

I once put all this Vaseline in my head and hair

just to see what that would look like.

chỉ để xem xem trông sẽ như thế nào.

Don't do that.

Đừng làm giống tôi nhé.

(Laughter)

(Cười)

Mọi thứ đều suôn sẻ.

So it was going well.

I was finding my way.

Tôi đã định hướng được cho mình..

I was eager and motivated

Tôi phấn khích và tràn đầy động lực

and surrounded by artists,

và quanh tôi là những nghệ sĩ,

always going to openings and events.

những người luôn sắp sửa mở những sự kiện.

Tôi cũng đạt được một vài thành công và được công nhận

I was having some success and recognition

and I moved into an apartment with more than four outlets.

và tôi đã chuyển đến sống ở một căn hộ có nhiều hơn 4 cái ổ điện.

My mom and I would stay up very late

Mẹ tôi và tôi sẽ thức thật khuya

để nói chuyện về những ý tưởng mới nhất và truyền cảm hứng cho nhau.

talking about our latest ideas and inspiring each other.

She made beautiful pottery.

Bà ấy tạo ra những món đồ gốm tuyệt đẹp.

I have a friend named Bo who made this painting

Tôi có một cậu bạn tên Bo, người vẽ bức tranh

of his wife and I dancing by the ocean,

vợ cậu và tôi đang nhảy múa trên bờ biển,

and he called it "The Light Years."

và cậu ta gọi nó là The Light Years - Những năm ánh sáng.

I asked him what that meant, and he said,

Tôi hỏi cậu ý nghĩa của nó, và cậu ta trả lời là,

"Well, that's when you've stepped into adulthood, you're no longer a child,

''Đó là khi cậu trưởng thành, không còn là trẻ con nữa,

but you're not yet weighed down by the responsibilities of life."

nhưng chưa lo lắng về những trách nhiệm trong đời.''

Đó chính là ý nghĩa. Ý nghĩa của những năm ánh sáng.

That was it. It was the light years.

On October 8, 2011,

Vào ngày 8 tháng 10, 2011,

the light years came to an end.

những năm ánh sáng chấm dứt.

My mom was diagnosed with lung cancer.

Mẹ tôi bị chẩn đoán mắc ung thư phổi.

Nó di căn vào xương bà, và nằm trong não bà.

It had spread to her bones, and it was in her brain.

When she told me this, I fell to my knees.

Khi bà cho tôi biết sự thật, tôi đã ngã quỵ.

I totally lost it.

Tôi đã mất tất cả.

And when I got myself together and I looked at her,

Và khi tôi bình tĩnh lại và nhìn bà,

tôi nhận ra vấn đề không phải ở tôi.

I realized, this isn't about me.

This is about figuring out how to help her.

Vấn đề là phải làm gì đó để giúp bà.

Bố tôi là bác sỹ,

My father is a doctor,

and so we had a great advantage having him in charge,

và vì vậy chúng tôi có thể trông cậy vào ông

và ông đã chăm sóc mẹ tôi rất chu đáo.

and he did a beautiful job taking care of her.

But I, too, wanted to do everything I could to help,

Nhưng tôi cũng muốn làm mọi thứ để có thể giúp bà,

so I wanted to try everything.

cho nên tôi đã thử mọi cách.

Việc gì chúng tôi cũng làm.

We all did.

I researched alternative medicines,

Tôi thử các loại thuốc thay thế,

diets, juicing, acupuncture.

chế độ ăn kiêng, thải độc, châm cứu.

Finally, I asked her,

Cuối cùng, tôi hỏi bà,

''Có phải đây là những điều mẹ muốn con làm không?''

"Is this what you want me to do?"

And she said, "No."

Và bà trả lời, "Không.''

She said, "Pace yourself. I'm going to need you later."

Bà nói, ''Con hãy tự lo cho mình. Rồi mẹ sẽ cần đến con thôi.''

Bà biết điều gì đang diễn ra,

She knew what was happening,

and she knew what the doctors

và biết rõ những điều bác sỹ

and the experts and the internet didn't know:

và các chuyên gia và internet không biết:

how she wanted to go through this.

cách mà bà muốn vượt qua mọi chuyện.

I just needed to ask her.

Tôi chỉ cần hỏi bà.

I realized that if I tried to fix it,

Tôi nhận ra nếu tôi cố sửa chữa điều gì,

I would miss it.

tôi sẽ bỏ lỡ nó.

So I just started to be with her,

Nên tôi chỉ bắt đầu ở bên cạnh bà,

cho dù điều đó có nghĩa gì hay mọi chuyện ra sao đi nữa,

whatever that meant and whatever situation came up,

just really listen to her.

chỉ cần thật tâm lắng nghe bà.

If before I was resisting, then now I was surrendering,

Nếu trước đây tôi phản kháng lại thì giờ đây tôi đang đầu hàng,

từ bỏ việc cố gắng kiểm soát những điều không thể kiểm soát

giving up trying to control the uncontrollable

and just being there in it with her.

và chỉ ở đó với bà.

Time slowed down,

Thời gian trôi đi chậm rãi,

and the date was irrelevant.

và ngày giờ không còn quan trọng nữa.

Chúng tôi tạo ra một lịch trình.

We developed a routine.

Early each morning I would crawl into bed with her and sleep with her.

Mỗi sáng sớm tôi sẽ nằm trên giường bà và ngủ với bà.

Anh trai tôi sẽ mang bữa sáng tới

My brother would come for breakfast

and we'd be so glad to hear his car coming up the driveway.

và chúng tôi háo hức khi nghe tiếng anh đánh xe xuống đường.

So I'd help her up and take both her hands

Tôi giúp mẹ thức dậy và đỡ tay bà

and help her walk to the kitchen.

và giúp bà đi bộ xuống bếp.

She had this huge mug she made

Bà tự làm cho mình một chiếc cốc tròn lớn

she loved to drink her coffee out of,

bà thích uống cà phê trong đó,

and she loved Irish soda bread for breakfast.

và cả bánh mỳ soda Irish vào bữa sáng.

Afterwards was the shower,

Sau đó bà sẽ tắm,

và bà yêu việc này.

and she loved this part.

She loved the warm water,

Bà thích nước ấm,

so I made this as indulgent as I could,

nên tôi đều làm theo ý bà,

like a spa.

như trong một cái spa.

My sister would help sometimes.

Thỉnh thoảng chị gái đến giúp tôi.

Chúng tôi chuẩn bị sẵn những chiếc khăn ấm

We had warm towels

and slippers ready immediately

và dép đi trong nhà

so she never got cold for a second.

để bà không bị lạnh chân.

I'd blow-dry her hair.

Tôi sẽ sấy tóc cho bà.

My brothers would come in the evenings and bring their kids,

Các anh trai của tôi sẽ tới vào buổi tối và đưa con theo,

và đây là điều bà ý nghĩa nhất trong ngày của bà.

and that was the highlight of her day.

Dần dà, chúng tôi dùng một chiếc xe lăn,

Over time, we started to use a wheelchair,

và bà thì không còn muốn ăn quá nhiều,

and she didn't want to eat so much,

and she used the tiniest little teacup we could find to drink her coffee.

và bà dùng chiếc tách trà nhỏ nhất mà chúng tôi có để uống cà phê.

Tôi không thể tự giúp bà được nữa,

I couldn't support her myself anymore,

cho nên chúng tôi đã mướn một người đến giúp đỡ việc tắm rửa.

so we hired an aide to help me with the showers.

These simple daily activities

Những công việc hàng ngày này

trở thành nghi lễ quan trọng của chúng tôi

became our sacred ritual,

and we repeated them day after day

và chúng tôi lặp lại chúng hàng ngày

as the cancer grew.

khi căn bệnh phát triển.

It was humbling and painful

Điều đó thật khiêm nhường và đau đớn

and exactly where I wanted to be.

và đó chính xác là nơi tôi muốn.

Chúng tôi gọi nó là ''một nỗi đau đẹp đẽ.''

We called this time "the beautiful awful."

She died on October 26, 2012.

Bà mất vào ngày 26 tháng 10 năm 2012.

Một năm ba tuần sau khi phát hiện bệnh.

It was a year and three weeks after her diagnosis.

She was gone.

Bà đã đi xa mãi mãi.

My brothers, sister, and father and I

Các anh, chị, bố và tôi

all came together in this supportive and attentive way.

đã cùng bảo bọc và quan tâm lẫn nhau.

It was as though our whole family dynamic

Như thể những biến động trong nhà

and all our established roles vanished

và tất cả những vai trò vốn có của mỗi thành viên bỗng biến mất

and we were just all together in this unknown,

và chúng tôi đã ở cùng nhau trong một điều xa lạ ấy

feeling the same thing

trải qua cùng những khung bậc cảm xúc

and taking care of each other.

và chăm sóc lẫn nhau.

I'm so grateful for them.

Tôi rất biết ơn họ.

Là một người dành hầu hết thời gian một mình trong phòng tranh,

As someone who spends most of my time alone in a studio working,

I had no idea that this kind of connection

tôi không biết rằng sự kết nối ấy

could be so important, so healing.

quan trọng, có tác dụng chữa lành đến vậy.

This was the most important thing.

Đây là điều quan trọng nhất.

Đó luôn là điều tôi luôn muốn.

It was what I always wanted.

Sau lễ tang, tôi trở lại làm việc tại phòng tranh.

So after the funeral, it was time for me to go back to my studio.

So I packed up my car and I drove back to Brooklyn,

Tôi dọn đồ và lái xe trở lại Brooklyn,

and painting is what I've always done, so that's what I did.

và vẽ vời là những gì tôi luôn làm, đó là những gì tôi đã làm.

And here's what happened.

Và đây là những điều đã xảy ra.

Nó giống như một sự giải thoát mọi thứ đã vụn vỡ trong tôi.

It's like a release of everything that was unraveling in me.

That safe, very, very carefully rendered safe place

Là nơi cực kỳ an toàn

that I created in all my other paintings,

là nơi tôi tạo ra tất cả những bức vẽ khác của mình,

it was a myth.

không có thật.

Nó không xảy ra.

It didn't work.

And I was afraid, because I didn't want to paint anymore.

Và tôi đã lo lắng, bởi vì tôi không muốn vẽ thêm nữa.

Vậy nên tôi đã vào rừng.

So I went into the woods.

I thought, I'll try that, going outside.

Tôi nghĩ,

mình sẽ thử ra ngoài xem sao.

I got my paints, and I wasn't a landscape painter,

Tôi mang theo sơn, và tôi không phải là họa sỹ phong cảnh,

nhưng tôi không thực sự chuyên về mảng vẽ nào,

but I wasn't really much of any kind of painter at all,

so I had no attachment, no expectation,

cho nên tôi không bị gò bó, không kỳ vọng,

which allowed me to be reckless and free.

điều cho phép tôi táo bạo và phóng khoáng.

I actually left one of these wet paintings

Tôi đã để một trong những bức vẽ còn ướt

outside overnight

ngoài trời qua đêm

bên cạnh một bóng đèn trong khu rừng.

next to a light in the woods.

By the morning it was lacquered with bugs.

Vào buổi sáng hôm sau nó bị phủ đầy côn trùng.

But I didn't care. It didn't matter. It didn't matter.

Nhưng tôi không quan tâm. Nó không hề ảnh hưởng.

Tôi mang tất cả cả các bức tranh trở lại phòng làm việc,

I took all these paintings back to my studio,

and scraped them, and carved into them,

và phá chúng, khắc vào chúng,

and poured paint thinner on them,

và đổ sơn pha loãng vào chúng

put more paint on top, drew on them.

đổ nhiều sơn vào trên đầu, vẽ lên chúng.

Tôi không định làm gì,

I had no plan,

but I was watching what was happening.

nhưng tôi đã xem những gì xảy ra.

This is the one with all the bugs in it.

Đây là bức bị côn trùng bám.

I wasn't trying to represent a real space.

Tôi không hề cố thể hiện một không gian thực.

Chính là sự xáo trộn và không hoàn hảo khiến tôi hứng thú

It was the chaos and the imperfections that were fascinating me,

and something started to happen.

và điều gì đó bắt đầu xảy đến.

I got curious again.

Tôi lại tò mò.

This is another one from the woods.

Đây là một bức nữa từ khu rừng.

There was a caveat now, though.

Mặc dù lúc đó có một sự cảnh báo.

Tôi đã không thể kiếm soát bức vẽ nữa.

I couldn't be controlling the paint like I used to.

Nó phải là về ám chỉ và gợi mở,

It had to be about implying and suggesting,

không phải giải thích hay mô tả.

not explaining or describing.

And that imperfect, chaotic, turbulent surface

Và bề mặt náo loạn, xáo trộn, không hoàn hảo đó

là điều dẫn nên câu chuyện.

is what told the story.

I started to be as curious as I was when I was a student.

Tôi bắt đầu tò mò như thời còn đi học.

Vì vậy tiếp theo tôi muốn điểm xuyến nhân vật vào những bức tranh, con người

So the next thing was I wanted to put figures in these paintings, people,

và tôi yêu môi trường mới này,

and I loved this new environment,

so I wanted to have both people and this atmosphere.

cho nên tôi muốn có cả con người và bầu không khí này.

When the idea hit me of how to do this,

Khi nảy ra ý tưởng về cách thực hiện,

I got kind of nauseous and dizzy,

tôi cứ bị đau đầu và nôn mửa,

which is really just adrenaline, probably,

cứ như thể là adrenaline,

but for me it's a really good sign.

nhưng với tôi đó là dấu hiệu tốt.

And so now I want to show you what I've been working on.

Và bây giờ tôi muốn cho mọi người xem công việc dang dở của tôi.

It's something I haven't shown yet, and it's like a preview, I guess,

Đây là một vài thứ tôi chưa cho ai xem, và nó giống như xem trước vậy,

of my upcoming show,

cho buổi triển lãm sắp tới của tôi,

what I have so far.

cho những bức vẽ trước giờ của tôi.

Expansive space

Không gian mở rộng

thay vì bồn tắm cách biệt.

instead of the isolated bathtub.

I'm going outside instead of inside.

Tôi đang hướng ngoại thay vì khép mình.

Loosening control,

Nới lỏng sự kiểm soát,

savoring the imperfections,

thưởng thức sự không hoàn hảo,

allowing the --

cho phép --

cho phép sự không hoàn hảo.

allowing the imperfections.

And in that imperfection,

Và trong sự không hoàn hảo ấy,

you can find a vulnerability.

bạn có thể tìm thấy một thứ mỏng manh

I could feel my deepest intention, what matters most to me,

Tôi có thể cảm nhận ý định sâu thẳm nhất trong tôi, điều ảnh hưởng nhất tới tôi,

sự gắn kết con người

that human connection

that can happen in a space where there's no resisting or controlling.

mà có thể xảy ra trong không gian nơi mà kháng cự và điều khiển không tồn tại.

I want to make paintings about that.

Tôi muốn vẽ về điều đó.

So here's what I learned.

Đây là những gì tôi học được.

We're all going to have big losses in our lives,

Chúng ta sẽ trải qua những mất mát lớn lao trong đời,

như mất việc hay cả sự nghiệp,

maybe a job or a career,

các mối quan hệ, tình yêu, tuổi trẻ ta chẳng hạn.

relationships, love, our youth.

We're going to lose our health,

Chúng ta sẽ mất đi sức khỏe,

people we love.

người thân yêu.

These kinds of losses are out of our control.

Những mất mát này là bất khả kháng.

They're unpredictable,

Chúng không được báo trước,

and they bring us to our knees.

và chúng làm ta ngã quỵ.

And so I say, let them.

Tôi muốn nói là, hãy mặc chúng.

Fall to your knees. Be humbled.

Cứ ngã quỵ Hãy khiêm nhường.

Let go of trying to change it

Đừng cố thay đổi nó

or even wanting it to be different.

hay thậm chí muốn nó khác đi.

It just is.

Đó là bản chất.

Và rồi có một không gian mà ở đó

And then there's space,

and in that space feel your vulnerability,

bạn cảm nhận được sự yếu ớt của bản thân mình,

what matters most to you,

điều quan trọng nhất với bạn,

your deepest intention.

ý định sâu thẳm nhất trong bạn.

And be curious to connect

Và hãy cứ kết nối trong tò mò

to what and who is really here,

với những điều và những người thực sự hiện diện ở đây,

awake and alive.

những người còn trên cõi đời này.

Đó là tất cả những gì chúng ta đều muốn.

It's what we all want.

Let's take the opportunity to find something beautiful

Hãy nắm lấy cơ hội tìm kiếm điều gì đó đẹp đẽ

in the unknown, in the unpredictable,

trong sự xa lạ, trong sự bất đoán,

and even in the awful.

và thậm chí là trong nỗi đau.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)