How early life experience is written into DNA | Moshe Szyf

Translator: Hoai Anh Nguyen Reviewer: Nguyên Võ

So it all came to life

Như một sự ngẫu nhiên

in a dark bar in Madrid.

trong một quán bar mờ ảo ở Marid

I encountered my colleague from McGill, Michael Meaney.

Tôi đã chạm mặt một đồng nghiệp từ McGill, Michael Meaney

And we were drinking a few beers,

Chúng tôi đang uống một vài ly bia,

and like scientists do,

và giống như các nhà khoa học hay làm

he told me about his work.

Anh kể cho tôi về công việc của anh.

And he told me that he is interested in how mother rats lick their pups

Anh ta bảo tôi là anh ta thấy rất thú vị về cách chuột mẹ liếm con mình

after they were born.

sau khi chúng được sinh ra.

And I was sitting there and saying,

Lúc đó, tôi đã ngồi đó và bảo rằng

"This is where my tax dollars are wasted --

"Đây là nơi tiền đóng thuế của tôi bị hoang phí -

(Laughter)

(Tiếng cười)

on this kind of soft science."

ở môn khoa học nhẹ nhàng này."

And he started telling me

Anh ta bắt đầu kể tôi nghe

that the rats, like humans,

rằng loài chuột, cũng như loài người

lick their pups in very different ways.

liếm con theo nhiều cách khác nhau

Some mothers do a lot of that,

Vài con mẹ làm việc đó thường xuyên

some mothers do very little,

Vài con khác thì thỉnh thoảng

and most are in between.

Và đa số ở giữa mức đó

But what's interesting about it

Nhưng điều thú vị về nó

is when he follows these pups when they become adults --

là khi theo dõi những con con khi đã trưởng thành

like, years in human life, long after their mother died.

như hàng năm trời trong đời người, rất lâu sau khi mẹ chúng chết.

They are completely different animals.

Chúng là những động vật khác hoàn toàn

The animals that were licked and groomed heavily,

Những con được liếm và ve vuốt nhiều,

the high-licking and grooming,

những con con được liếm và vuốt ve nhiều,

are not stressed.

không bị căng thẳng.

They have different sexual behavior.

Chúng có hành vi tình dục rất khác.

They have a different way of living

Chúng có một lối sống khác

than those that were not treated as intensively by their mothers.

với những con non không được chăm sóc tận tình như vậy bởi mẹ của chúng.

So then I was thinking to myself:

Nên sau đó tôi tự nghĩ:

Is this magic?

Có phải đây là phép màu chăng?

How does this work?

Nó hoạt động như thế nào?

As geneticists would like you to think,

như các nhà di truyền học muốn bạn nghĩ,

perhaps the mother had the "bad mother" gene

có lẽ con mẹ có gene "mẹ ác"

that caused her pups to be stressful,

làm những đứa con bị căng thẳng,

and then it was passed from generation to generation;

rồi nó được truyền qua các thế hệ;

it's all determined by genetics.

và được quyết định hoàn toàn bởi di truyền

Or is it possible that something else is going on here?

Hay là có khả năng một thứ gì khác đang xảy ra ở đây?

In rats, we can ask this question and answer it.

Đối với loài chuột, ta có thể đặt câu hỏi này và tự trả lời nó được.

So what we did is a cross-fostering experiment.

Vì vậy, việc chúng ta đã làm là một thí nghiệm đánh tráo con.

You essentially separate the litter, the babies of this rat, at birth,

Bạn cần phải tách các con chuột con ngay từ khi mới sinh,

to two kinds of fostering mothers --

cho hai loại chuột mẹ nuôi con khác nhau -

not the real mothers, but mothers that will take care of them:

Không phải mẹ thật sự, nhưng là người mẹ sẽ chăm sóc chúng:

high-licking mothers and low-licking mothers.

những con mẹ hay liếm láp và không hay liếm láp

And you can do the opposite with the low-licking pups.

Ta cũng có thể làm điều ngược lại với những con non ít được vuốt ve.

And the remarkable answer was,

Và câu trả lời đáng chú ý là,

it wasn't important what gene you got from your mother.

Nó không quan trọng gene nào bạn có từ mẹ bạn.

It was not the biological mother that defined this property of these rats.

Nó không phải là chuột mẹ ruột quyết định đặc điểm những con non này.

It is the mother that took care of the pups.

Mà chính là con mẹ nào đã chăm sóc chúng.

So how can this work?

Vậy làm thế nào điều này có thể vận hành như vậy?

I am an a epigeneticist.

Tôi là một nhà biểu sinh học.

I am interested in how genes are marked

Tôi thích cách các gene được đánh dấu

by a chemical mark

bởi một dấu hiệu hóa học

during embryogenesis, during the time we're in the womb of our mothers,

trong suốt sự hình thành phôi, trong thời gian chúng ta trong tử cung của mẹ,

and decide which gene will be expressed

và quyết định gene nào sẽ được biểu hiện

in what tissue.

ở loại mô nào.

Different genes are expressed in the brain than in the liver and the eye.

các gene được biểu hiện ở não khác với các gene biểu hiện ở gan và mắt.

And we thought: Is it possible

Và chúng tôi nghĩ: liệu có thể

that the mother is somehow reprogramming the gene of her offspring

là người mẹ bằng cách nào đó lập trình lại gene của con mình

through her behavior?

thông qua hành vi của mình?

And we spent 10 years,

Và chúng tôi dành ra 10 năm,

and we found that there is a cascade of biochemical events

và tìm ra rằng có một chuỗi liên tục những sự kiện sinh hóa

by which the licking and grooming of the mother, the care of the mother,

trong đó việc liếm láp và chải chuốt của người mẹ, sự chăm sóc của người mẹ

is translated to biochemical signals

được diễn giải thành các tín hiệu sinh hóa

that go into the nucleus and into the DNA

đi vào trong nhân tế bào và vào DNA

and program it differently.

và lập trình nó khác đi.

So now the animal can prepare itself for life:

Và bây giờ con vật có thể tự chuẩn bị cho cuộc sống của nó

Is life going to be harsh?

Liệu cuộc sống sẽ khắc nghiệt chăng?

Is there going to be a lot of food?

Liệu sẽ có nhiều thức ăn chăng?

Are there going to be a lot of cats and snakes around,

Liệu sẽ có nhiều mèo và rắn xung quanh,

or will I live in an upper-class neighborhood

hay tôi sẽ sống ở một khu thượng lưu

where all I have to do is behave well and proper,

nơi tất cả những gì tôi phải làm là cư xử tốt và phù hợp,

and that will gain me social acceptance?

và điều đó khiến tôi được xã hội chấp nhận?

And now one can think about how important that process can be

Bây giờ người ta có thể nghĩ quá trình này quan trọng tới mức nào

for our lives.

với cuộc sống của ta.

We inherit our DNA from our ancestors.

Chúng ta thừa hưởng DNA từ tổ tiên

The DNA is old.

DNA thì cũ rồi

It evolved during evolution.

Nó tiến hóa trong suốt quá trình tiến hoá

But it doesn't tell us if you are going to be born in Stockholm,

Nhưng nó không cho ta biết liệu bạn sẽ được sinh ở Stockholm,

where the days are long in the summer and short in the winter,

nơi ngày dài vào mùa hè và ngắn vào mùa đông,

or in Ecuador,

hay ở Ecuador,

where there's an equal number of hours for day and night all year round.

nơi có số giờ cho ngày và đêm bằng nhau quanh năm.

And that has such an enormous [effect] on our physiology.

và nó có một [tác động] rất lớn đến sinh lý của chúng ta.

So what we suggest is, perhaps what happens early in life,

Những gì ta cho là những gì có lẽ xảy ra lúc đầu đời

those signals that come through the mother,

những dấu hiệu đó đến thông qua người mẹ

tell the child what kind of social world you're going to be living in.

bảo đứa trẻ về thế giới xã hội mà chúng sẽ sống

It will be harsh, and you'd better be anxious and be stressful,

Nó sẽ khắc nghiệt, và bạn tốt hơn hết là nên lo lắng và căng thẳng,

or it's going to be an easy world, and you have to be different.

hoặc nó sẽ là một thế giới sống dễ dàng và bạn phải trở nên khác đi.

Is it going to be a world with a lot of light or little light?

Liệu nó sẽ là một thế giới tràn ngập ánh sáng hay với rất ít ánh sáng?

Is it going to be a world with a lot of food or little food?

Liệ nó sẽ là một thế giới với vô số thức ăn hay rất ít thức ăn?

If there's no food around,

Nếu chẳng có thức ăn,

you'd better develop your brain to binge whenever you see a meal,

Bạn phải phát triển bộ óc để biết ăn ngấu nghiến mỗi khi bạn thấy thức ăn,

or store every piece of food that you have as fat.

hoặc dự trữ từng mẫu thức ăn bạn có dưới dạng mỡ.

So this is good.

Vậy điều đó là tốt.

Evolution has selected this

Sự tiến hóa đã lựa chọn điều này

to allow our fixed, old DNA to function in a dynamic way

để cho phép bộ DNA cũ và cố định của ta hoạt động theo một cách năng động

in new environments.

ở những môi trường mới.

But sometimes things can go wrong;

Nhưng sai sót cũng có thể xảy ra

for example, if you're born to a poor family

ví dụ như nếu sinh ra trong một gia đình nghèo

and the signals are, "You better binge,

Và tín hiệu là: "Bạn tố nhất nên nuốt chửng,

you better eat every piece of food you're going to encounter."

bạn tốt nhất nên ăn bất cứ thực phẩm nào mà bạn bắt gặp.

But now we humans and our brain have evolved,

Nhưng nay ta, con người, với bộ não đã tiến hóa

have changed evolution even faster.

đã làm thay đổi sự tiến hoá thậm chí nhanh hơn

Now you can buy McDonald's for one dollar.

Bạn có thể mua McDonald's giá một đô-la

And therefore, the preparation that we had by our mothers

Thành ra sự chuẩn bị chúng ta có từ mẹ chúng ta

is turning out to be maladaptive.

trở nên không phù hợp cho thích nghi.

The same preparation that was supposed to protect us from hunger and famine

Chính sự chuẩn bị đáng lẽ sẽ bảo vệ chúng ta khỏi cơn đói và nạn đói

is going to cause obesity,

sẽ gây ra bệnh béo phì,

cardiovascular problems and metabolic disease.

những bệnh tim mạch và những bệnh về trao đổi chất.

So this concept that genes could be marked by our experience,

Vì vậy, quan niệm rằng gene có thể được đánh dấu bởi trải nghiệm

and especially the early life experience,

và đặc biệt những trải nghiệm đầu đời

can provide us a unifying explanation

có thể cho ta một sự giải thích thống nhất

of both health and disease.

cho cả sức khỏe và bệnh tật.

But is true only for rats?

Nhưng liệu nó chỉ đúng cho loài chuột?

The problem is, we cannot test this in humans,

vấn đề là chúng ta không thể thử nghiệm trên con người,

because ethically, we cannot administer child adversity in a random way.

vì về mặt đạo đức, ta không thể kiểm soát rủi ro ở trẻ em theo cách ngẫu nhiên.

So if a poor child develops a certain property,

Vì thế nếu một đứa trẻ nghèo phát triển với các đặc điểm nhất định,

we don't know whether this is caused by poverty

chúng ta không thể biết đó là do nghèo khó

or whether poor people have bad genes.

hay là những người nghèo có những gene xấu

So geneticists will try to tell you that poor people are poor

Vì vậy các nhà di truyền học sẽ bảo rằng người nghèo nghèo

because their genes make them poor.

vì gen của họ làm họ nghèo

Epigeneticists will tell you

Các nhà biểu sinh học sẽ bảo bạn rằng

poor people are in a bad environment or an impoverished environment

người nghèo sống trong môi trường không tốt hoặc môi trường nghèo khó

that creates that phenotype, that property.

những nơi tạo ra tính trạng đó, đặc điểm đó.

So we moved to look into our cousins, the monkeys.

Bây giờ chúng ta sẽ cùng xem xét anh em họ hàng của ta, loài khỉ

My colleague, Stephen Suomi, has been rearing monkeys

Đồng nghiệp của tôi, Stephen Suomi, đã chăm nuôi những con khỉ

in two different ways:

theo hai cách khác nhau:

randomly separated the monkey from the mother

ngẫu nhiên tách con con khỏi mẹ

and reared her with a nurse

và một y tá chăm sóc con con đó

and surrogate motherhood conditions.

đóng thay vai trò cho các điều kiện của việc làm mẹ.

So these monkeys didn't have a mother; they had a nurse.

Những con khỉ đó không có mẹ; chúng có một y tá.

And other monkeys were reared with their normal, natural mothers.

Những con khác được nuôi bởi mẹ đẻ.

And when they were old, they were completely different animals.

Và khi chúng già, chúng khác hoàn toàn

The monkeys that had a mother did not care about alcohol,

Những con khỉ có mẹ thì không thích rượu,

they were not sexually aggressive.

không gây hấn để quyến rũ bạn tình.

The monkeys that didn't have a mother were aggressive, were stressed

Còn những con không mẹ thì hiếu chiến, căng thẳng

and were alcoholics.

và nghiện rượu

So we looked at their DNA early after birth, to see:

Vì vậy chúng tôi xem lại DNA của chúng sau khi sinh và thấy rằng:

Is it possible that the mother is marking?

Có thể nào con mẹ đang đánh dấu hay không?

Is there a signature of the mother in the DNA of the offspring?

Có dấu hiệu của con mẹ trong DNA của con con hay không?

These are Day-14 monkeys,

Đây là những con khỉ 14 ngày tuổi

and what you see here is the modern way by which we study epigenetics.

còn thứ bạn thấy đây là một cách hiện đại chúng tôi dùng để tìm hiểu biểu sinh học.

We can now map those chemical marks, which we call methylation marks,

Chúng ta có thể vẽ ra những dấu hiệu hóa học mà được gọi là điểm methyl hóa

on DNA at a single nucleotide resolution.

trên DNA với độ phân giải đến từng nu-clê-ô-tít.

We can map the entire genome.

Ta có thể vẽ bản đồ toàn bộ hệ gene.

We can now compare the monkey that had a mother or not.

Giờ chúng ta có thể so sánh cá thể khỉ có mẹ hay không có mẹ.

And here's a visual presentation of this.

Và đây là sự trình bày trực quan cho điều đó

What you see is the genes that got more methylated are red.

Cái bạn thấy là các gene bị methyl hoá có màu đỏ.

The genes that got less methylated are green.

Các gene ít bị methyl hóa hơn thì màu xanh

You can see many genes are changing,

Các bạn cũng thấy có nhiều gen đang thay đổi

because not having a mother is not just one thing --

Vì không có mẹ không chỉ là một vấn đề

it affects the whole way;

nó ảnh hưởng toàn bộ quá trình;

it sends signals about the whole way your world is going to look

Nó gửi tín hiệu về toàn bộ quá trình thế giới của bạn sẽ trông ra sao

when you become an adult.

khi bạn trưởng thành.

And you can see the two groups of monkeys

Và bạn cũng có thể nhìn thấy hai nhóm khỉ

extremely well-separated from each other.

cực kì tách biệt với nhau.

How early does this develop?

Điều này phát triển sớm như thế nào?

These monkeys already didn't see their mothers,

Các con khỉ này đã không được trông thấy mẹ

nên chúng có một trải nghiệm xã hội.

so they had a social experience.

Do we sense our social status, even at the moment of birth?

Liệu chúng ta có thể nhận thức được địa vị xã hội ngay khi mới sinh không?

So in this experiment, we took placentas of monkeys

Nên trong thí nghiệm này, chúng tôi lấy đi nhau thai của những con khỉ

that had different social status.

có địa vị xã hội khác nhau.

What's interesting about social rank is that across all living beings,

Điều thú vị về thứ bậc xã hội là xuyên suốt tất cả các dạng sống,

they will structure themselves by hierarchy.

chúng sẽ cấu hình chính chúng theo cấp bậc.

Monkey number one is the boss;

Con khỉ số một là chủ;

monkey number four is the peon.

con khỉ thứ tư là kẻ làm việc.

You put four monkeys in a cage,

Bạn đặt bốn con vào chung một chuồng,

there will always be a boss and always be a peon.

sẽ luôn luôn có một con làm chủ và một con làm việc

And what's interesting is that the monkey number one

Một điều thú vị là con khỉ số một

is much healthier than monkey number four.

khỏe mạnh hơn con khỉ số bốn

And if you put them in a cage,

Và nếu đặt hai con vào một chuồng,

monkey number one will not eat as much.

thì con khỉ số một ăn không nhiều bằng.

Monkey number four will eat [a lot].

con khỉ số bốn thì lại ăn [rất nhiều].

And what you see here in this methylation mapping,

Và các bạn thấy đây trong việc lập bản đồ methyl hoá này,

a dramatic separation at birth

việc tách ra ngay sau khi sinh

of the animals that had a high social status

ở các con có địa vị xã hội cao

versus the animals that did not have a high status.

so với những con không có địa vị cao.

So we are born already knowing the social information,

Vậy nên khi được sinh ra ta đã biết về các thông tin xã hội,

and that social information is not bad or good,

và các thông tin xã hội đó không tốt hoặc xấu,

it just prepares us for life,

nó chỉ chuẩn bị cho ta vào đời,

because we have to program our biology differently

Vì chúng ta phải lập trình hệ sinh học theo một cách khác.

if we are in the high or the low social status.

nếu chúng ta ở cấp bậc cao hay thấp trong xã hội.

But how can you study this in humans?

Nhưng làm sao bạn nghiên cứu điều này ở người?

We can't do experiments, we can't administer adversity to humans.

Chúng ta không thể làm thí nghiệm, ta cũng không thể kiểm soát rủi ro ở người

But God does experiments with humans,

Nhưng Chúa làm thí nghiệm với người,

and it's called natural disasters.

và nó được gọi là thảm hoạ tự nhiên.

One of the hardest natural disasters in Canadian history

Một trong những thảm họa kinh hoàng nhất lịch sử Canada

happened in my province of Quebec.

xảy ra ở tỉnh Quebec của tôi.

It's the ice storm of 1998.

Đó là trận bão tuyết năm 1998.

We lost our entire electrical grid because of an ice storm

Chúng tôi mất toàn bộ mạng lưới điện bởi một trận bão tuyết

when the temperatures were, in the dead of winter in Quebec,

khi nhiệt độ xuống đến, trong sự chết chốc của mùa đông ở Quebec,

minus 20 to minus 30.

âm 20 đến âm 30 độ.

And there were pregnant mothers during that time.

Có những bà mẹ đang mang thai vào thời gian đó

And my colleague Suzanne King followed the children of these mothers

Và đồng nghiệp Suzanne King của tôi đã theo dõi những đứa con của các bà mẹ này.

for 15 years.

trong 15 năm.

And what happened was, that as the stress increased --

Và điều đã xảy ra là, khi sự căng thẳng gia tăng -

and here we had objective measures of stress:

và ở đây chúng tôi đã có cách đo khách quan căng thẳng:

How long were you without power? Where did you spend your time?

Bạn đã mất điện trong bao lâu? Bạn dành thời gian của bạn ở đâu?

Was it in your mother-in-law's apartment or in some posh country home?

Liệu đó là ở nhà mẹ chồng/vợ hay một ngôi nhà nông thôn sang trọng nào đó?

So all of these added up to a social stress scale,

Tất cả các thứ này gộp lại tạo một thang đo căng thẳng xã hội,

and you can ask the question:

và bạn có thể hỏi rằng:

How did the children look?

Bọn trẻ kia đã trông như thế nào?

And it appears that as stress increases,

Dường như rằng khi stress gia tăng,

the children develop more autism,

các đứa trẻ bị bệnh tự kỷ nhiều hơn

they develop more metabolic diseases

chúng bị nhiều bệnh liên quan đến chuyển hoá hơn.

and they develop more autoimmune diseases.

và chúng bị nhiều bệnh tự miễn hơn.

We would map the methylation state,

Chúng tôi đã lập bản đồ tình trạng methyl hoá,

and again, you see the green genes becoming red as stress increases,

và một lần nữa, và bạn sẽ thấy gene xanh trở nên đỏ khi mức độ căng thẳng tăng cao,

the red genes becoming green as stress increases,

và các gene đỏ biến thành xanh khi sự căng thẳng tăng,

an entire rearrangement of the genome in response to stress.

một sự sắp xếp lại của cả một hệ gene khi phản ứng lại với sự căng thẳng.

So if we can program genes,

Vậy nếu chúng ta có thể lập trình các gene

if we are not just the slaves of the history of our genes,

Nếu chúng ta không phải chỉ là nô lệ của lịch sử của các gene của chúng ta,

that they could be programmed, can we deprogram them?

rằng chúng có thể được lập trình, ta có thể "phản" lập trình chúng không?

Because epigenetic causes can cause diseases like cancer,

Vì các nguyên nhân biểu sinh có thể gây ra các bệnh như ung thư

metabolic disease

bệnh liên quan đến trao đổi chất

and mental health diseases.

và các bệnh về sức khoẻ thần kinh.

Let's talk about cocaine addiction.

Bây giờ ta hãy nói về chứng nghiện cocaine.

Cocaine addiction is a terrible situation

Nghiện cocaine là một bệnh trạng kinh khủng

that can lead to death and to loss of human life.

có thể dẫn đến tử vong và sự mất đi chất lượng sống của con người.

We asked the question:

Chúng ta đã đặt ra câu hỏi:

Can we reprogram the addicted brain

rằng ta có thể tái lập bộ não bị nghiện

to make that animal not addicted anymore?

để làm cho con vật đó không bị nghiện nữa?

We used a cocaine addiction model

Chúng tôi đã dùng một mô hình nghiện cocaine

that recapitulates what happens in humans.

tóm lược lại những gì xảy ra ở người.

In humans, you're in high school,

Ở con người, khi bạn học trung học,

some friends suggest you use some cocaine,

Vài đứa bạn bảo bạn dùng cocaine,

you take cocaine, nothing happens.

bạn dùng cocaine, và chẳng có gì xảy ra.

Months pass by, something reminds you of what happened the first time,

hàng tháng trôi qua, có gì đó làm bạn nhớ những gì đã xảy ra trong lần đầu tiên đó,

a pusher pushes cocaine,

Một sự thúc đẩy đẩy bạn đến với cocaine,

and you become addicted and your life has changed.

Thế rồi bạn bị nghiện và cuộc đời bạn thay đổi.

In rats, we do the same thing.

Ở chuột, chúng tôi làm điều tương tự.

My colleague, Gal Yadid,

Đồng nghiệp của tôi, Gal Yadid,

he trains the animals to get used to cocaine,

đã huấn luyện loài vật này cho chúng quen với cocaine,

then for one month, no cocaine.

sau đó là một tháng không cocaine.

Then he reminds them of the party when they saw the cocaine the first time

Sau đó gợi lại cho chúng về lần đầu tiên chúng nhìn thấy cocaine

by cue, the colors of the cage when they saw cocaine.

bằng việc gợi lại màu của cái lồng nơi lần đầu chúng thấy cocaine.

And they go crazy.

Và chúng trở nên điên cuồng.

They will press the lever to get cocaine

Chúng sẽ ấn cái bẩy để lấy được cocaine

until they die.

cho đến khi chết.

We first determined that the difference between these animals

Ban đầu chúng tôi cho rằng sự khác biệt giữa các con vật này

is that during that time when nothing happens,

là trong suốt thời kì trên, khi không có gì xảy ra,

there's no cocaine around,

không có cocaine xung quanh,

their epigenome is rearranged.

hệ gene biểu sinh của chúng được bố trí lại.

Their genes are re-marked in a different way,

Các gene của chúng được đánh dấu lại theo một cách khác,

and when the cue comes, their genome is ready

và khi có gì gợi nhớ thì hệ gene đó đã sẵn sàng

to develop this addictive phenotype.

để phát triển tính trạng nghiện cocaine này.

So we treated these animals with drugs that either increase DNA methylation,

Vì thế nên chúng tôi đã điều trị chúng với thuốc hoặc là làm tăng sự methyl hoá DNA,

which was the epigenetic marker to look at,

thứ đã là dấu hiệu gene biểu sinh để theo dõi,

or decrease epigenetic markings.

hoặc là giảm những điểm đánh dấu gene biểu sinh.

And we found that if we increased methylation,

Và chúng tôi thấy rằng nếu gia tăng sự methyl hoá,

these animals go even crazier.

các con vật thậm chí còn phát điên hơn nữa.

They become more craving for cocaine.

Chúng trở nên thèm khát cocaine,

But if we reduce the DNA methylation,

Nhưng nếu chúng tôi giảm sự methyl hoá DNA,

the animals are not addicted anymore.

thì chúng không bị nghiện nữa.

We have reprogrammed them.

Chúng tôi đã tái lập trình chúng.

And a fundamental difference between an epigenetic drug

và một sự khác biệt cơ bản giữa thuốc biểu sinh

and any other drug

và các loại thuốc khác

is that with epigenetic drugs,

là với thuốc biểu sinh

we essentially remove the signs of experience,

chúng tôi loại bỏ những tín hiệu từ sự trải nghiệm,

and once they're gone,

và khi chúng đã biến mất,

they will not come back unless you have the same experience.

chúng sẽ không quay lại nếu bạn không có trải nghiệm tương tự.

The animal now is reprogrammed.

Loài vật giờ đã được lập trình lại.

So when we visited the animals 30 days, 60 days later,

Vậy nên khi chúng tôi thăm chúng 30, 60 ngày sau đó,

which is in human terms many years of life,

tương đương với nhiều năm của cuộc đời con người,

they were still not addicted -- by a single epigenetic treatment.

chúng vẫn không bị nghiện - bởi chỉ một cách điều trị biểu sinh duy nhất.

So what did we learn about DNA?

Vậy ta đã học được gì về DNA?

DNA is not just a sequence of letters;

DNA không phải chỉ là một chuỗi các ký tự;

it's not just a script.

Cũng không phải chỉ là một bản thảo.

DNA is a dynamic movie.

DNA là một bộ phim năng động.

Our experiences are being written into this movie, which is interactive.

Trải nghiệm của ta đang được ghi vào bộ phim đó, thứ mang tính tương tác.

You're, like, watching a movie of your life, with the DNA,

Bạn giống như đang xem một bộ phim về đời mình, với DNA,

with your remote control.

với cái điều khiển từ xa của bạn.

You can remove an actor and add an actor.

Bạn có thể loại bỏ một diễn viên và thêm vào một diễn viên.

And so you have, in spite of the deterministic nature of genetics,

Và vì vậy bạn có, mặc cho bản chất định tính của di truyền học,

you have control of the way your genes look,

Bạn có sự kiểm soát cách các gene của mình biểu hiện,

and this has a tremendous optimistic message

và điều này tạo ra một thông điệp tích cực to lớn

for the ability to now encounter some of the deadly diseases

cho khả năng đối mặt với một số bệnh nan y

like cancer, mental health,

như là ung thư, sức khoẻ thần kinh,

with a new approach,

theo một cách tiếp cận mới,

looking at them as maladaptation.

nhìn nhận chúng như sự không thích nghi.

And if we can epigenetically intervene,

Và nếu ta có thể can thiệp một cách biểu sinh,

[we can] reverse the movie by removing an actor

[ta có thể] đảo ngược cuốn phim bằng việc thay thế một diễn viên

and setting up a new narrative.

và thiết lập một cốt truyện mới.

So what I told you today is,

Vậy những gì tôi đã kể cho các bạn nghe hôm nay,

our DNA is really combined of two components,

DNA của chúng ta được cấu thành bởi hai thành phần,

two layers of information.

hai lớp thông tin,

One layer of information is old,

Một lớp thông tin thì cũ,

evolved from millions of years of evolution.

tiến hóa từ hàng triệu năm của quá trình tiến hoá.

It is fixed and very hard to change.

Nó được cố định và rất khó để thay đổi.

The other layer of information is the epigenetic layer,

Lớp thông tin còn lại là lớp gene biểu sinh,

which is open and dynamic

rất cởi mở và năng động

and sets up a narrative that is interactive,

và tạo nên một câu chuyện mang tính tương tác,

that allows us to control, to a large extent, our destiny,

cho phép ta nắm trong tay, đến mức độ nào đó, số phận của mình.

to help the destiny of our children

để giúp cho các số phận của các đứa trẻ

and to hopefully conquer disease

và hy vọng là để chiến thắng bệnh tật

and serious health challenges

và những vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng,

that have plagued humankind for a long time.

những căn bệnh đã hành hạ loài người trong một thời gian dài.

So even though we are determined

Mặc dù chúng ta được xác định

by our genes,

bởi hệ gene của mình,

we have a degree of freedom

chúng ta vẫn có được một mức độ tự do

that can set up our life to a life of responsibility.

thứ có thể thiết lập cuộc sống của ta thành một cuộc sống đầy trách nhiệm.

Thank you.

Cảm ơn

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)