An ode to living on Earth | Oliver Jeffers

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

[Oliver Jeffers]

[Oliver Jeffers]

[An ode to living on Earth]

[Dünya'da yaşamaya bir övgü]

Hello.

Merhaba.

I'm sure by the time I get to end of this sentence,

Eminim bu cümleyi bitirdiğimde,

nasıl konuştuğum göz önüne alındığında

given how I talk,

you'll all have figured out that I'm from a place called

hepiniz Dünya gezegeni denen bir yerden geldiğimi anlayacaksınız.

planet Earth.

Earth is pretty great.

Dünya gayet güzel.

It's home to us.

Bizim evimiz.

And germs.

Mikropların da.

Bu [bip] şu an için arka koltukta takılıyor,

Those [blip] take a back seat for the time being,

çünkü ister inanın ister inanmayın, olan tek şey onlar değil.

because believe it or not, they're not the only thing going on.

Bu gezegen aynı zamanda arabalara, brüksel lahanasına da ev sahipliği yapıyor;

This planet is also home to cars, brussels sprouts;

those weird fish things that have their own headlights;

kendi kafa ışığı olan garip balıklara;

art, fire,

sanata, yangına,

fire extinguishers,

yangın söndürücülere,

laws, pigeons, bottles of beer,

yasalara, güvercinlere, bira şişelerine,

lemons and light bulbs;

limonlara ve ampullere;

Pinot noir and paracetamol;

Pinot noir ve parasetamole;

ghosts, mosquitoes, flamingos, flowers,

hayaletlere, sivrisineklere, flamingolara, çiçeklere,

the ukulele, elevators and cats,

ukulelere, asansörler ve kedilere,

cat videos, the internet;

kedi videolarına, internete;

iron beams, buildings and batteries,

demir kirişlere, binalara ve pillere,

all ingenuity and bright ideas, all known life ...

tüm yaratıcılık ve parlak fikirlere, bilinen tüm yaşamlara...

and a whole bunch of other stuff.

ve diğer birçok şeye.

Pretty much everything we know and ever heard of.

Bildiğimiz ve duyduğumuz hemen hemen her şey.

It's my favorite place, actually.

Aslına benim favori yerim.

This small orb,

Evrenin soğuk ve yalnız bir bölümünde yüzen bu küçük küre.

floating in a cold and lonely part of the cosmos.

Oh, the accent is from Belfast, by the way, which is ...

Oh, aksanım Belfast'tan bu arada...

here.

burada.

Roughly.

Aşağı yukarı.

You may think you know this planet Earth,

Burada olduğunuz için

bu Dünya gezegenini bildiğinizi düşünebilirsiniz.

as you're from here.

But chances are,

Ama büyük olasılıkla

you probably haven't thought about the basics in a while.

bir süredir temellerini düşünmediniz.

I thought I knew it.

Ben bildiğimi sanıyordum.

Thought I was an expert, even.

Hatta uzman olduğumu düşünüyordum.

Until, that is, I had to explain the entire place,

Daha önce burada bulunmamış birine her yeri

and how it's supposed to work,

ve nasıl olması gerektiğini

to someone who had never been here before.

açıklamak zorunda kalana kadar.

Not what you might think,

Düşündüğünüz şey değil,

although my dad always did say

fakat babam her zaman zeki yaşamın kesin işaretinin

the sure sign of intelligent life out there

bizimle iletişime geçmeye çalışmayı denemediklerini bile söylerdi.

is that they haven't bothered trying to contact us.

It was actually my newborn son I was trying to explain things to.

Aslında bir şeyler anlatmaya çalıştığım kişi yeni doğan oğlumdu.

We'd never been parents before,

Daha önce hiç ebeveyn olmamıştık,

my wife and I,

eşim ve ben

and so treated him like most guests when he arrived home for the first time,

ilk kez eve geldiğinde ev turu yaparak

by giving him the tour.

ona misafir gibi davrandık.

Burası yaşadığın yer oğlum.

This is where you live, son.

This room is where we make food at.

Bu oda yemeği sıcak yaptığımız yer.

This is the room we keep our collection of chairs, and so on.

Bu oda sandalye koleksiyonumuz koyduğumuz oda vb.

It's refreshing,

Sıfır yaşında birine

gezegenimizin nasıl çalıştığını açıklamak ferahlatıcı bir şey.

explaining how our planet works to a zero-year-old.

But after the laughs,

Fakat kahkahalardan sonra,

and once the magnitude that new humans know absolutely nothing

yeni insanların kesinlikle hiçbir şey bilmediğinin

settles on you and how little you know either,

ve ne kadar az şey bildiğinizin büyüklüğü sizi temin edince

explaining the whole planet becomes quite intimidating.

tüm gezegeni açıklamak oldukça korkutucu hale gelir.

But I tried anyway.

Ama yine de denedim.

As I walked around those first few weeks,

İlk birkaç hafta boyunca dolaşırken,

narrating the world as I saw it,

dünyayı gördüğüm gibi anlatırken

I began to take notes of the ridiculous things I was saying.

söylediğim gülünç şeyleri not almaya başladım.

The notes slowly morphed into a letter

Notlar yavaşça,

oğlumun okumayı öğrendikten sonrası için tasarlanan bir mektuba dönüştü.

intended for my son once he learned to read.

And that letter became a book

Bu mektup 21. yüzyılda

about the basic principles of what it is to be a human

Dünya'da yaşayan bir insan olmanın temel ilkelerini anlatan

living on Earth in the 21st century.

bir kitap oldu.

Some things are really obvious.

Bazı şeyler gerçekten çok açık.

Like, the planet is made of two parts:

Örneğin, gezegen iki parçadan yapılır:

land and sea.

kara ve deniz.

Some less obvious until you think about them.

Bunları düşünene kadar bazıları daha az açık.

Like, time.

Mesela zaman.

Things can sometimes move slowly here on Earth.

Dünya'da bazen bazı şeyler yavaş hareket edebilir.

But more often, they move quickly.

Ancak çoğu zaman hızlı hareket ederler.

So use your time well, it will be gone before you know it.

Bu yüzden zamanınızı iyi kullanın, fark etmeden geçip gider.

Or people.

Ya da insanlar.

People come in all different shapes, sizes and colors.

İnsanlar farklı şekil, boyut ve renklerde olur.

We may all look different,

Hepimiz farklı görünüyor,

değişik hareket edip kulağa farklı geliyor olabiliriz

act different and sound different,

but don't be fooled.

fakat buna kanmayın.

We are all people.

Hepimiz insanız.

It doesn't skip me that of all the places in the universe,

Evrendeki tüm yerlerden, insanların sadece Dünya'da yaşadıkları,

people only live on Earth,

sadece Dünya'da yaşayabileceği

can only live on Earth.

beni rahatsız etmiyor.

And even then, only on some of the dry bits.

O zaman bile sadece birkaçı.

There's only a very small part of the surface of our planet

Gezegenimizin yüzeyinin

that is actually habitable to human life,

aslında insan yaşamı için yaşanabilir olan

and squeezed in here is where all of us live.

ve burada sıkıştığımız çok küçük bir kısmı var.

It's easy to forget when you're up close to the dirt,

Topraklara, kayalara, yeşilliklere,

the rocks, the foliage, the concrete of our lands,

topraklarımızın dibine yakın olduğunuzda

just how limited the room for maneuvering is.

manevra boşluğunun ne kadar sınırlı olduğunu unutmak kolaydır.

From a set of eyes close to the ground,

Yere yakın bir dizi göze ufuk

the horizon feels like it goes forever.

sonsuza dek gidiyormuş gibi hissettirir.

After all, it's not an every-day ritual

Sonuçta, gezegenimizin neresinde olduğumuzu

to consider where we are on the ball of our planet

ve gezegenimizin uzayda nerede olduğunu düşünmek

and where that ball is in space.

günlük bir ritüel değil.

I didn't want to tell my son the same story of countries

Oğluma, bana Kuzey İrlanda'da büyüdüğümün söylendiği gibi

that we were told where I was growing up in Northern Ireland.

ülkelerin hikâyesini anlatmak istemedim.

That we were from just a small parish,

Sadece acil sorunlarının dışında

which ignores life outside its immediate concerns.

yaşamı görmezden gelen küçük bir mahalleden olduğumuzu.

I wanted to try to feel what it was like to see our planet

Gezegenimizi bir sistem olarak, tek bir nesne olarak

as one system, as a single object,

uzayda asılı görmenin nasıl bir şey olduğunu

hanging in space.

hissetmek istedim.

To do this,

Bunu yapmak için

I would need to switch from flat drawings for books

kitaplar için düz çizimlerden

sokakların 3B yapısına geçmem gerekecekti

to 3D sculpture for the street,

and I'd need almost 200 feet,

ve Ay, Dünya ve bizim büyük ölçekli

a New York City block,

bir modelimizi oluşturmak için

to build a large-scale model of the moon,

bir New York şehri bloğu olan

the Earth and us.

yaklaşık 60 m'ye ihtiyacım vardı.

This project managed to take place on New York City's High Line park

Bu proje geçen kış New York'un

High Line parkında,

last winter,

on the 50th anniversary of Apollo 11's mission around the Moon.

Apollo 11'in Ay çevresindeki görevinin 50. yıl dönümünde gerçekleşti.

After its installation,

Kurulumundan sonra,

I was able to put on a space helmet with my son

oğlumla birlikte uzay başlıklarımızı takıp

and launch, like Apollo 11 did half a century ago,

neredeyse yarım yüzyıl önce Apollo 11'in yaptığı gibi

towards the Moon.

Ay'a doğru fırlatıldık.

We circled around

Etrafında bir tur attık

and looked back at us.

ve dönüp bize baktık.

What I felt was

Hissettiğim şey

how lonely it was there in the dark.

karanlıkta ne kadar yalnız olduğuydu.

And I was just pretending.

Sadece öyle davranıyordum.

The Moon is the only object

Bize en yakın sayılabilecek

even remotely close to us.

tek nesne Ay.

And at the scale of this project,

Gezegenimizin 3 metre çapında olduğu

where our planet was 10 feet in diameter,

bu projenin ölçeğinde,

Mars, the next planet, will be the size of a yoga ball

bir sonraki gezegen olan Mars, bir yoga topu boyutunda

and a couple of miles away.

ve birkaç metre uzakta olacak.

Although borders are not visible from space,

Sınırlar uzaydan görünmese de

on my sculpture,

heykelimde her bir sınır çiziliydi.

every single border was drawn in.

But rather than writing the country names on the carved-up land,

Fakat ülke isimlerini oyulmuş topraklara yazmak yerine

I wrote over and over again,

tekrar tekrar şunu yazdım,

"people live here, people live here."

"burada insanlar yaşıyor, burada insanlar yaşıyor."

"People live here."

''Burada insanlar yaşıyor.''

And off on the Moon, it was written,

Ay'da yazan şuydu:

"No one lives here."

"Burada kimse yaşamıyor."

Often, the obvious things

Çoğu zaman, bariz şeyler

aren't all that obvious until you think about them.

siz düşünene kadar o kadar da açık değildir.

Seeing anything from a vast enough distance

Birçok astronotun yaşadığı gibi,

changes everything,

yeterince geniş bir mesafeden

as many astronauts have experienced.

bir şey görmek her şeyi değiştirir.

And human eyes have only ever seen our Earth

İnsan gözü dünyamızı gerçekten

from as far as the Moon, really.

sadece Ay'dan olan mesafe kadar gördü.

It's quite a ways further

Kendi Güneş sistemimizin

before we get to the edges of our own Solar System.

kenarlarına ulaşmadan önce bir hayli yol var.

And even out to other stars, to the constellations.

Hatta diğer yıldızlara, takımyıldızlara ulaşmadan.

There is actually only one point in the entire cosmos

Aslında tüm evrende tüm takımyıldızlarında bulunan

that is present in all constellations of stars,

tek bir nokta vardır

and that presence is

ve bu varlık budur,

here, planet Earth.

Dünya gezegeni.

Those pictures we have made up for the clusters of stars

Yıldız kümeleri için oluşturduğumuz resimler

only make sense from this point of view down here.

sadece buradan bu açıdan anlamlıdır.

Their stories only make sense here on Earth.

Hikâyeleri sadece burada, Dünya'da anlamlıdır.

And only something to us.

Sadece bizim için.

To people.

İnsanlar için.

We are creatures of stories.

Biz hikâyelerin yaratıklarıyız.

We are the stories we tell,

Bizler anlattığımız hikâyeleriz,

we're the stories we're told.

bizler bize anlatılan hikâyeleriz.

Consider briefly the story of human civilization on Earth.

Dünya'daki insan uygarlığının hikâyesini kısaca düşünün.

It tells of the ingenuity, elegance,

Kendine odaklanan, savunmasız

generous and nurturing nature of a species

ve meydan okuyan koruyucu bir türün

that is also self-focused, vulnerable

yaratıcılığını, zarafetini, cömert

and defiantly protective.

ve korumacı doğasını anlatır.

We, the people, shield the flame of our existence

Biz, insanlar olarak varlığımızın ateşini

from the raw, vast elements outside our control,

kontrolümüz dışındaki ham, engin unsurlardan,

the great beyond.

çok ötesinden koruyoruz.

Yet it is always to the flame we look.

Yine de her zaman aleve bakarız.

"For all we know,"

"Bildiğimiz her şey,"

when said as a statement,

beyan olarak ifade edildiğinde

it means the sum total of all knowledge.

tüm bilginin toplamı anlamına gelir.

But when said another way,

Ama başka bir şekilde söylendiğinde

"for all we know,"

"bildiğimiz her şey,"

it means that we do not know at all.

hiç bilmediğimiz anlamına gelir.

This is the beautiful, fragile drama of civilization.

Bu güzel, kırılgan uygarlık draması.

We are the actors and spectators of a cosmic play

Bizler burada bizim için dünya anlamına gelen

that means the world to us here,

ama başka hiçbir şey ifade etmeyen

but means nothing anywhere else.

kozmik bir oyunun aktörleri ve seyircileriyiz.

Possibly not even that much down here, either.

Muhtemelen burada da o kadar değil.

If we truly thought about our relationship with our boat,

Teknemizle, Dünya'mızla olan ilişkimizi gerçekten düşünürsek

with our Earth,

it might be more of a story of ignorance and greed.

daha çok cehalet ve açgözlülük hikâyesi olabilir.

As is the case with Fausto,

Fausto'da olduğu gibi,

her şeye sahip olduğuna inanan ve onun ne olduğunu araştırmak için

a man who believed he owned everything

and set out to survey what was his.

yola çıkan bir adam.

He easily claims ownership of a flower,

Kolayca bir çiçeğin, bir koyunun, bir ağacın

a sheep, a tree and a field.

ve bir tarlanın mülkiyetinde hak iddia eder.

The lake and the mountain prove harder to conquer,

Göl ve dağı fethetmek daha zordur

but they, too, surrender.

ama onlar da teslim olurlar.

It is in trying to own the open sea

Açgözlülüğünün tersini kanıtladığı

where his greed proves his undoing,

açık denize sahip olmaya çalışırken

when, in a fit of arrogance,

kibirli bir şekilde,

he climbs overboard to show that sea who is boss.

patronun kim olduğunu göstermek için denize açılır.

But he does not understand,

Ama anlamaz,

slips beneath the waves, sinks to the bottom.

dalgaların altına kayar ve dibe batar.

The sea was sad for him

Deniz onun için üzgündü

but carried on being the sea.

ama deniz olmaya devam etti.

As do all the other objects of his ownership,

Sahipliğindeki diğer tüm nesneler gibi,

for the fate of Fausto does not matter to them.

Fausto'nun kaderi de onlar için önemli değildir.

For all the importance in the cosmos we believe we hold,

Evrende sahip olduğumuza inandığımız tüm öneme rağmen,

we'd have nothing

bu Dünya olmasaydı

if not for this Earth.

hiçbir şeyimiz olmazdı.

While it would keep happily spinning,

Mutluca dönmeye devam ederdi,

obliviously without us.

tabii ki biz olmadan.

On this planet, there are people.

Bu gezegende insanlar var.

We have gone about our days,

Günlerimizi geçiririz,

sometimes we look up and out,

bazen yukarı ve dışarı bakarız,

mostly we look down and in.

çoğunlukla aşağı ve içeri bakarız.

Looking up and by drawing lines between the lights in the sky,

Yukarıya bakıp gökyüzündeki ışıklar arasında çizgiler çizerek

we've attempted to make sense out of chaos.

kaostan anlam çıkarmaya çalıştık.

Looking down, we've drawn lines across the land to know where we belong

Aşağıya baktığımızda nereye ait olduğumuzu ve olmadığımızı bilmek için

and where we don't.

karadan çizgiler çizdik.

We do mostly forget that these lines that connect the stars

Yıldızları birbirine bağlayan çizgilerin ve toprağı bölen çizgilerin

and those lines that divide the land

sadece kafamızda olduğunu

live only in our heads.

çoğunlukla unutuyoruz.

They, too, are stories.

Onlar da hikâyelerdir.

We carry out our everyday routines and rituals

Günlük rutinlerimizi ve ritüellerimizi

according to the stories we most believe in,

en çok inandığımız hikayelere göre yapıyoruz

and these days, the story is changing as we write it.

ve bugünlerde hikaye yazdıkça değişiyor.

There is a lot of fear in this current story,

Bu mevcut hikayede çok fazla korku var

and until recently,

ve yakın zamana kadar,

the stories that seemed to have the most power

en fazla güce sahip gibi görünen hikayeler,

are those of bitterness,

her şeyin bireysel

of how it had all gone wrong for us individually and collectively.

ve toplu olarak nasıl yanlış gittiğine dair acılardır.

En iyinin en kötüsünden nasıl geldiğini izlemek ilham verici olmuştur.

It has been inspiring to watch how the best comes from the worst.

How people are waking up in this time of global reckoning

Birbirleriyle olan bağlantılarımızın sahip olduğumuz

to the realization that our connections with each other

en önemli şeylerden biri olduğunun farkına varıldığında,

are some of the most important things we have.

insanlar evrensel hesap zamanında nasıl uyanıyorlar.

But stepping back.

Bir adım geri atalım.

For all we've had to lament,

Hepimiz ağlamamıza rağmen,

we spend very little time relishing the single biggest thing

şimdiye kadar bizim için doğru olan en büyük şeyin tadını çıkarmak için

that has ever gone right for us.

çok az zaman harcıyoruz.

That we are here in the first place,

Önce biz buradaydık,

that we are alive at all.

biz yaşıyoruz.

That we are still alive.

Hâlâ canlıyız.

A million and a half years after finding a box of matches,

Bir kutu kibrit bulduktan bir buçuk milyon yıl sonra

we haven't totally burned the house down.

evi tamamen yakmadık.

Yet.

Henüz.

The chances of being here are infinitesimal.

Burada olma şansı sonsuz küçüktür.

Yet here we are.

Fakat işte buradayız.

Perils and all.

Tehlikeler ve hepsi.

There have never been more people living on Earth.

Dünya'da daha fazla insan yaşamamıştır.

Using more stuff.

Daha çok şey kullanan.

And it's become obvious that many of the old systems

Kendimiz için icat ettiğimiz

we invented for ourselves

eski sistemlerin çoğunun

are obsolete.

demode olduğu çok açık.

And we have to build new ones.

Yenilerini yapmak zorundayız.

If it wasn't germs,

Mikroplar olmasaydı

our collective fire might suffocate us before long.

kolektif ateşimiz bizi çok önceden boğmuş olurdu.

As we watch the wheels of industry grind to a halt,

Endüstrinin çarklarının durma noktasına gelmesini izlerken

the machinery of progress become silent,

ilerleme makineleri sessizleşiyor,

we have the wildest of opportunities

sıfırlama düğmesine basmak için

to hit the reset button.

en çılgın fırsatlara sahibiz.

To take a different path.

Farklı bir yol izleyin.

Here we are on Earth.

Burada Dünya'dayız.

And life on Earth is a wonderful thing.

Dünya'daki hayat müthiş bir şey.

It looks big, this Earth,

Bu Dünya büyük görünüyor

but there are lots of us on here.

ama bizden burada çok fazla var.

Seven and a half billion at last count,

Her gün daha fazlasıyla,

with more showing up every day.

son sayımda yedi buçuk milyar.

Even so,

Öyle olsa bile

there is still enough for everyone,

eğer birazcık paylaşırsak

if we all share a little.

herkese yetecek kadar var.

So please,

Lütfen,

be kind.

kibar olun.

When you think of it another way,

Başka bir şekilde düşündüğünüzde,

if Earth is the only place where people live,

eğer Dünya insanların yaşadığı tek yerse

it's actually the least lonely place in the universe.

aslında evrendeki en az yalnız yerdir.

There are plenty of people to be loved by

Bizi sevecek bir sürü insan

and plenty of people to love.

ve bizim seveceğimiz bir sürü insan var.

We need each other.

Birbirimize ihtiyacımız var.

We know that now, more than ever.

Bunu daha önce olduğundan daha iyi biliyoruz.

Good night.

İyi geceler.