George Whitesides: Toward a science of simplicity

George Whitesides: Basitlik bilimine doğru

Çeviri: Serap Çakıl Gözden geçirme: Ayşe Demirel

Most of the talks

Son bir kaç gündür

that you've heard in the last several fabulous days

duyduğunuz muhteşem konuşmaların çoğu

have been from people who have the characteristic

bir şey hakkında düşünmüş olan, uzmanlaşmış,

that they have thought about something,

neler olduğu hakkında bir fikri olan

they are experts, they know what's going on.

karaktere sahip insanların konuşmaları.

All of you know about the topic

Hepiniz bahsetmem gereken

that I'm supposed to talk about.

konu hakkında bilgilisiniz.

That is, you know what simplicity is,

Yani, basitlik nedir biliyorsunuz,

you know what complexity is.

karmaşıklık nedir biliyorsunuz.

The trouble is, I don't.

Sorun şu ki, ben bilmiyorum.

And what I'm going to do is share with you

Ve şimdi yapacağım şey, konu hakkındaki

my ignorance on this subject.

bilgisizliğimi sizlerle paylaşmak.

I want you to read this,

Şunu okumanızı istiyorum

because we're going to come back to it in a moment.

çünkü bir dakika içinde buna geri döneceğiz.

The quote is from

Bu alıntı, efsanevi

the fabled Potter Stewart

Potter Stewart'ın pornografi

opinion on pornography.

konusundaki fikri.

And let me just read it,

İzin verin okuyayım,

the important details here:

önemli detaylar var burada.

"Shorthand description, ['hardcore pornography'];

"Kısaltılmış tarif; sert pornografi;

and perhaps I could never succeed in intelligibly defining it.

ve belki de hiçbir zaman zekice tanımlamada başarılı olamayacağım.

But I know it when I see it."

Ama gördüğümde ne olduğunu bilirim."

I'm going to come back to that in a moment.

Buna birazdan tekrar geleceğim.

So, what is simplicity?

Yani, nedir basitlik?

It's good to start with some examples.

Bazı örneklerle başlamak iyi olacak.

A coffee cup -- we don't think about coffee cups,

Bir kahve bardağı, kahve bardakları hakkında düşünmeyiz,

but it's much more interesting than one might think --

ama onlar düşündüğünüzden çok daha fazla ilginç olabilirler.

a coffee cup is a device,

Bir kahve bardağı bir araçtır, evet,

which has a container and a handle.

bir haznesi vardır, evet ve tutacağı, evet.

The handle enables you to hold it

Tutacak sizin onu taşımanızı sağlarken

when the container is filled with hot liquid.

haznesi sıcak sıvı ile doludur, evet.

Why is that important?

Bu neden önemlidir?

Well, it enables you to drink coffee.

Kahvenizi içebilmenizi sağlar.

But also, by the way, the coffee is hot,

Ama aynı zamanda kahve sıcakken,

the liquid is sterile;

sıvı sterildir.

you're not likely to get cholera that way.

Bu şekilde koleraya yakalanma olasılığınız yoktur.

So the coffee cup, or the cup with a handle,

Yani kahve bardağı, ya da tutacaklı bardak,

is one of the tools used by society

toplum tarafından halk sağlığını

to maintain public health.

sağlamak için kullanılan aletlerden biridir.

Scissors are your clothes,

Makaslar kıyafetlerinizdir.

glasses enable you to see things

Gözlükler şeyleri görmenizi sağlar,

and keep you from being eaten by cheetahs

ve sizi çitalar tarafından yenmekten ya da

or run down by automobiles,

bir araba tarafından ezilmekten korurlar.

and books are, after all, your education.

Ve kitaplar, her şeyden öte, eğitiminizdir.

But there's another class of simple things,

Ama basit şeylerin aynı zamanda çok önemli olan,

which are also very important.

bir diğer sınıfı vardır.

Simple in function,

İşleyişte basit,

but not at all simple in how they're constructed.

ama yapılışlarıyla o kadar da basit olmayan.

And the two here are just examples.

Ve buradaki iki şey sadece örnek.

One is the cellphone, which we use every day.

Biri cep telefonu, her gün kullanıyoruz.

And it rests on a complexity,

Ve bu bir karmaşıklığa dayanır,

which has some characteristics

ki arkadaşım Benoit Mandelbrot'un

very different from those that my friend

tartıştıklarından farklı

Benoit Mandelbrot discussed,

bazı karakteristik özellikleri vardır,

but are very interesting.

ama bunlar çok ilginçtir.

And the other, of course, is a birth control pill,

Ve diğeri elbette, doğum kontrol hapı,

which, in a very simple way,

basit bir şekilde,

fundamentally changed the structure of society

toplumun yapısında, kadının rolünü değiştirip

by changing the role of women in it

onlara üreme seçimi yapabilmeleri konusunda

by providing to them

imkan sağlayarak

the opportunity to make reproductive choices.

toplumun yapısını tamamen değiştirmiştir.

So, there are two ways of thinking about this word, I think.

Bu kelime hakkında düşünmenin iki yolu var sanırım.

And here I've corrupted

Ve burada Potter Steward'tan

the Potter Stewart quotation

yaptığım alıntıyı bozuyor; makaslardan

by saying that we can think about something --

cep telefonuna, internet ve doğum kontrol haplarına

which spans all the way from scissors

kadar geniş yelpazedeki şeyleri düşündüğümüzde

to the cell phone,

bunların basit olduklarını

Internet and birth control pills --

işlevlerinin basit olduğunu

by saying that they're simple,

söyleyerek değiştiriyorum

the functions are simple,

işlevleri basittir -

and we recognize what that simplicity is

ve basitliği gördüğümüzde

when we see it.

tanıyoruz.

Or there may be another way of doing it,

Ya da belki bunu yapmanın başka bir yolu var,

which is to think about the problem in terms of what --

yani sorunları "NE" olgusu üzerinden düşünmek gibi,

if you associate with moral philosophers --

eğer ahlakçı filozoflarla ilişkilendirirseniz

is called the teapot problem.

bu çaydanlık sorunu olarak adlandırılır.

The teapot problem I'll pose this way.

Çaydanlık sorunu şekilde ortaya koyacağım.

Suppose you see a teapot,

Bir çaydanlık gördüğünüzü varsayın,

and the teapot is

ve bu çaydanlık

filled with hot water.

sıcak suyla dolu.

And you then ask the question:

Ve sonra şu soruyu sorarsınız:

Why is the water hot?

Su neden sıcak?

And that's a simple question.

Ve bu basit bir sorudur.

It's like, what is simplicity?

Şunun gibi: Basitlik nedir?

One answer would be:

Cevaplardan biri şu olabilir:

because the kinetic energy of the water molecules is high

Çünkü su moleküllerinin kinetik enerjisi yüksektir ve

and they bounce against things rapidly --

şeyler etrafında hızlı bir şekilde zıplarlar.

that's a kind of physical science argument.

Bu bir tür fizik bilimi akıl yürütmesidir.

A second argument would be:

İkincisi şu olabilir:

because it was sitting on a stove with the flame on --

Çünkü yanan bir ocağın üzerinde duruyordu.

that's an historical argument.

Bu tarihsel bir akıl yürütmedir.

A third is that I wanted hot water

Üçüncüsü, çay için sıcak su

for tea --

istedim.

that's an intentional argument.

Bu kasıtlı bir akıl yürütmedir.

And, since this is coming from a moral philosopher,

Ve ahlakçı bir filozoftan gelmesinden dolayı,

the fourth would be that it's part of God's plan for the universe.

dördüncüsü, bunun evren hakkında Tanrı'nın bir planı olduğu, olabilir.

All of these are possibilities.

Tüm bunlar ihtimallerdir.

The point is that you get into trouble

Önemli olan nokta, tek bir soru sorduğunuzda

when you ask a single question

ve cevabı için tek bir kutu olduğunda,

with a single box for an answer,

bu tek sorunun aslında içinde

in which that single question actually is many questions

bir çok farklı anlam barındıran bir çok sorunun bulunması

with quite different meanings,

ama aynı kelimelerle ifade ediliyor olması durumunda

but with the same words.

başınızın derde girdiğidir.

Asking, "What is simplicity?" I think falls in that category.

Basitlik nedir? diye sormak, sanırım bu kategoriye girer.

What is the state of science?

Bilimin durumu nedir?

And, interestingly, complexity

Ve ilginç bir şekilde, karmaşıklık

is very highly evolved.

yüksek derecede gelişmiştir.

We have a lot of interesting information

Karmaşıklığın ne olduğuna dair

about what complexity is.

ilginç birçok bilgi var.

Simplicity, for reasons

Basitlik, anlaşılması biraz

that are a little bit obscure,

güç nedenlerden dolayı,

is almost not pursued,

adeta aranmıyor,

at least in the academic world.

en azından akademik dünyada.

We academics -- I am an academic --

Biz akademisyenler - Ben bir akademisyenim -

we love complexity.

karmaşıklığı severiz.

You can write papers about complexity,

Karmaşıklık hakkında yazılar yazabilirsiniz.

and the nice thing about complexity is

Ve karmaşıklığın hoş tarafı,

it's fundamentally intractable in many ways,

bir çok açıdan temel olarak ele avuca sığmamasıdır,

so you're not responsible for outcomes. (Laughter)

yani sonuçlarında sorumlu olmazsınız.

Simplicity -- all of you really would like

Basitlik - hepiniz Waring marka karıştırıcınızın

your Waring Blender in the morning

sabahları Waring karıştırıcısının

to make whatever a Waring Blender does,

yapması gerekeni yapmasını istersiniz

but not explode or play Beethoven.

patlamasını ya da Beethoven çalmasını değil.

You're not interested in the limits of these things.

Bu tarz şeylerin sınırları ile ilgilenmezsiniz.

So what one is interested in

Yani birinin ne hakkında meraklı olduğu

has a lot to do with the rewards of the system.

sistemin ödülleriyle çok ilgilidir.

And there's a lot of rewards in thinking

Karmaşıklık ve ortaya çıkışı hakkında

about complexity and emergence,

düşünmenin bir çok ödülü varken,

not so much in thinking about simplicity.

basitlikle ilgili düşündüğünüzde çok fazla yoktur.

One of the things I want to do

Yapmak istediklerimden birisi de

is to help you with a very important task --

siz böyle bir göreve sahip olduğunuzu bilmeseniz de

which you may not know that you have very often --

çok önemli bir görevde size yardımcı olmak;

which is to understand

bu görev, akşam yemeğinde

how to sit next to a physicist at a dinner party

bir fizikçinin yanına oturup nasıl sohbet edeceğinizi

and have a conversation. (Laughter)

anlamanızdır.

And the words that I would like you to focus on

Ve odaklanacağım kelimeler

are complexity and emergence,

karmaşıklık ve doğuşu olacak

because these will enable you to start the conversation

çünkü bunlar sohbeti başlatmanızı sağlar ve

and then daydream about other things.

sonrasında diğer konularda hayal kurmanızı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

All right, what is complexity in this view of things,

Pekâlâ, bu şeylerin ışığında karmaşıklık nedir?

and what is emergence?

Ve belirme-ortaya çıkış nedir?

We have, actually, a pretty good working definition of complexity.

Aslında karmaşıklığın gayet işe yarayan bir tanımlaması var.

It is a system, like traffic,

Bu bir sistem, trafik gibi,

which has components.

bir çok bileşeni var.

The components interact with one another.

Bileşenler birbirleriyle ilişki halindeler.

These are cars and drivers. They dissipate energy.

Bunlar arabalar ve sürücüler. Enerji harcarlar.

It turns out that, whenever you have that system,

Anlaşılıyor ki, ne zaman bu sisteme sahip olsanız,

weird stuff happens,

tuhaf şeyler oluyor,

and you in Los Angeles

ve Los Angeles’lı biri olduğunuzda

probably know this better than anyone.

muhtemelen bunu herkesten iyi anlarsınız.

Here's another example,

Şimdi vereceğim

which I put up because

diğer bir örnek

it's an example of really important current science.

gerçekten önemli bir güncel bilim örneği.

You can't possibly read that. It's not intended that you read it,

Bunu muhtemelen okuyamazsınız. Sizin okumanız maksadıyla yazılmamış.

but that's a tiny part

Ama bu her bir hücrenizde

of the chemical reactions going on

herhangi bir anda devam eden

in each of your cells at any given moment.

kimyasal reaksiyonların küçük bir parçası.

And it's like the traffic that you see.

Ve gördüğünüz trafik gibi.

The amazing thing about the cell is that

Hücre ile ilgili muhteşem olan şey

it actually does maintain a fairly stable

diğer hücrelerle gayet kararlı bir

working relationship with other cells,

çalışma ilişkisi sürdürmesidir.

but we don't know why.

Ama nedenini bilmiyoruz.

Anyone who tells you that we understand life,

Her kim size hayatı anladığımızı söylerse,

walk away.

uzaklaşın.

And let me reduce this to the simplest level.

Ve izin verin bunu en basit seviyesine indireyim.

We've heard from Bill Gates recently.

Yakınlarda Bill Gates'den duyduk.

All of us, to some extent, study

Hepimiz, bir noktaya kadar,

this thing called a Bill Gates.

Bill Gates denen şeyi çalıştık.

Terrific. You learn everything you can about that.

Dehşet. Bununla ilgili öğrenebileceğiniz her şeyi öğrendiniz.

And then there's another kind of thing that you might study,

Ve sonra çalışabileceğiniz başka tür bir şey var,

and you study that hard.

ve bunu sıkı bir şekilde çalışırsınız.

That's a Bono, this is a Bono.

Bu bir Bono'dur. Bu Bono.

But then, if you know everything you can know about those two things,

Ama sonra, eğer bu iki şey hakkında öğrenebileceğinizi öğrendiyseniz,

and you put them together,

ve onları bir araya getirirseniz,

what can you say about this combination?

bu birleşim hakkında ne söyleyebilirsiniz.

The answer is, not a lot.

Cevap: Fazla değil.

And that's complexity.

Ve bu karmaşıklıktır.

Now, imagine building that up to a city, or to a society,

Şimdi, bunu bir şehre, bir topluma yaptığınızı hayal edin,

and you've got, obviously, an interesting problem.

ve açıkçası, ilginç bir sorununuz var demektir.

All right, so let me give you an example

Pekâlâ, izin verin size basitlik ile ilgili

of simplicity

kendine özgü

of a particular kind.

bir örnek vereyim.

And I want to introduce a word

Ve sonra sizi çok faydalı olduğunu

that I think is very useful,

düşündüğüm bir kelime ile

which is stacking.

'istiflemek' ile tanıştırmak istiyorum.

And I'm going to use stacking for a kind of simplicity

Ve istiflemeyi bir tür basitlik için kullanacağım

that has the characteristic

ve çok basit ve çok güvenilir

that it is so simple

bir karaktere sahip olduğu

and so reliable

için de onunla

that I can build things with it.

bazı şeyler kurabileceğim.

Or I'm going to use simple to mean

Ya da 'basit'i güvenilir, tahmin edilebilir,

reliable, predictable, repeatable.

tekrarlanabilir anlamında kullanacağım.

And I'm going to use as an example the Internet,

Ve örnek olarak kullanacağım şey, internet

because it's a particularly good example

çünkü istiflenmiş basitlik için

of stacked simplicity.

gerçekten güzel bir örnek.

We call it a complex system, which it is,

Karmaşık bir sistem olarak tanımlıyoruz ki öyle,

but it's also something else.

ama aynı zamanda başka bir şey de.

The Internet starts with mathematics,

İnternet matematikle başlar.

it starts with binary.

İkili değerle başlar.

And if you look at the list of things on the bottom,

Ve eğer tabandaki şeylerin listesine bakarsanız,

we are familiar with the Arabic numbers

birden ona kadar ve devamındaki

one to 10 and so on.

Arap rakamlarına aşinayız.

In binary, one is 0001,

İkili değerle, bir 0001

seven is 0111.

yedi 0111.

The question is: Why is binary

Soru şu: Neden ikili değer

simpler than Arabic?

Arap rakamlarından daha basit.

And the answer is, simply,

Ve cevap basitçe şu,

that if I hold up three fingers, you can count that easily,

eğer üç parmağınızı kaldırırsanız, bu kadar kolayca sayabilirsiniz,

but if I hold up this,

ama bunu tutarsam,

it's sort of hard to say that I just did seven.

az önce yedi yaptığımı söylemek zor gibi.

The virtue of binary is that it's the simplest possible way

Bunun meziyeti, bu sayıları gösteren

of representing numbers.

en basit yöntemidir.

Anything else is more complicated.

Başka her şey daha karışıktır.

You can catch errors with it,

Onunla hataları yakalayabilirsiniz.

it's unambiguous in its reading,

Okunması da gayet açıktır.

there are lots of good things about binary.

İkili değerle ilgili bir çok güzel şey var.

So it is very, very simple

Yani bir kez nasıl okuyacağınızı

once you learn how to read it.

anladığınızda çok, çok basittir.

Now, if you like to represent

Şimdi eğer bu ikili değerin sıfır ve birini

this zero and one of binary,

göstermek isterseniz,

you need a device.

bir alete ihtiyacınız olur.

And think of things in your life

Ve hayatınızdaki ikili değerdeki

that are binary,

şeyleri düşünün.

one of them is light switches.

Bunlardan biri elektrik anahtarlarıdır.

They can be on and off. That's binary.

Açık ya da kapalı olabilir. İkili değerdir bu.

Now wall switches, we all know, fail.

Şimdi tüm duvar anahtarları, bildiğimiz gibi, bozulur.

But our friends who are condensed matter physicists

Ama yoğun madde fizikçisi olan arkadaşlarımız

managed to come up, some 50 years ago,

yaklaşık 50 yıl kadar önce, çok hoş bir alet buldular,

with a very nice device, shown under that bell jar,

bu kavanozun altında görülen şeyi yaratmayı başardılar,

which is a transistor.

bu bir transistör.

A transistor is nothing more than a wall switch.

Bir transistör, bir duvar anahtarından başka bir şey değildir.

It turns things on and off,

Açıp kapar,

but it does so without moving parts

ama bunu parçaları hareket ettirmeden yapar,

and it doesn't fail, basically, for a very long period of time.

ve temelde çok uzun zaman boyunca hata yapmaz.

So the second layer of simplicity

Yani basitliğin ikinci katmanı

was the transistor in the Internet.

transistör ve internetti.

So, since the transistor is so simple,

Transistör çok basit olduğu için,

you can put lots of them together.

bir çoğunu bir araya getirebilirsiniz.

And you put lots of them together and you come with

Ve onlardan bir çoğunu bir araya getirip

something called integrated circuits.

entegre devre denilen şeyi üretirsiniz.

And a current integrated circuit

Ve güncel entegre bir devre

might have in each one of these chips

bu yongaların her birinde bir milyar

something like a billion transistors,

transistör gibi bir sayı barındırabilir,

all of which have to work perfectly every time.

her biri her defasında mükemmel şekilde çalışmak zorundadır.

So that's the next layer of simplicity,

Bu basitliğin diğer katmanı,

and, in fact, integrated circuits

ve aslında entegre devreler

are really simple in the sense that they,

gerçekte şu anlamda basittir,

in general, work really well.

genel olarak gayet iyi çalışırlar.

With integrated circuits, you can build cellphones.

Entegre devrelerle, cep telefonları yapabilirsiniz.

You all are accustomed to having your cellphones work

Hepiniz cep telefonlarınızın çoğu zaman çalışıyor

the large majority of the time.

olmasına alışkınsınızdır.

In Boston ... Boston is a little bit like Namibia

Boston'da, Boston cep telefonlarının kapsaması

in its cell phone coverage, (Laughter)

açısından Namibya gibidir,

so that we're not accustomed to that all the time,

yani buna her zaman alışkın değiliz,

but some of the time.

sadece bazen.

But, in fact, if you have cell phones,

Ama, aslında, eğer cep telefonunuz varsa,

you can now go to this nice lady

o zaman Namibya gibi bir yerde bulunan

who's somewhere like Namibia,

şu hoş hanıma gidebilirsiniz,

and who is extremely happy with the fact

ve onun MIT'den elektrik mühendisliği derecesi

that although she does not have

olmadığı halde,

an master's degree in

son derece mutlu bir şekilde

electrical engineering from MIT,

cep telefonunu kullanarak

she's nonetheless able to hack her cell phone

komik bir şekilde enerji elde ettiğini

to get power in some funny way.

görürsünüz.

And from that comes the Internet.

Ve buradan, internet geliyor.

And this is a map of bitflows across the continent.

Ve bu kıta boyunca bit (bilgi iletme birimi) akışı haritası.

The two blobs that are light in the middle there

Orada ortadaki parlak iki yuvarlak

are the United States and Europe.

ABD ve Avrupa.

And then back to simplicity again.

Ve tekrar basitliğe dönüyoruz.

So here we have what I think is one of the great ideas,

Yani burada, büyük fikirlerden biri olduğuna inandığım,

which is Google.

Google var,

Which, in this simple portal

bu basit portal içinde

makes the claim

tüm dünyanın

that it makes accessible

bilgisini ulaşabilir kılacağını

all of the world's information.

iddia ediyor.

But the point is that

Ancak önemli olan şu ki

that extraordinary simple idea

olağanüstü basit fikir

rests on layers of simplicity

her biri karmaşıklığa karışan

each compounded into a complexity

ki aslında içinde basit olan

that is itself simple,

basitlik katmanlarına dayanır,

in the sense that it is completely reliable.

bu anlamda tamamıyla güvenilirdir.

All right, let me then finish off

Pekala, izin verin dört genel

with four general statements,

açıklama, bir örnek ve iki

an example and two aphorisms.

aforizmayla bitireyim.

The characteristics, which I think

Basit şeylerle ilgili düşünürken

are useful to think about for simple things:

faydalı olacağını düşündüğüm özellikler:

First, they are predictable.

Birinci olarak, tahmin edilebilirdir.

Their behavior is predictable.

Davranışları tahmin edilebilir.

Now, one of the nice characteristics

Şimdi, basit şeylerin hoş özelliklerinden

of simple things

bir tanesi,

is you know what it's going to do, in general.

genel olarak ne yapacağını bilmenizdir.

So simplicity and predictability

Yani basitlik ve tahmin edilebilirlik

are characteristics of simple things.

basit şeylerin özellikleridir.

The second is, and this is a real world statement,

İkincisi, ve bu gerçek dünyaya ait bir beyandır,

they're cheap.

ucuzdurlar.

If you have things that are cheap enough,

Eğer yeterince ucuz şeylere sahipseniz,

people will find uses for them,

insanlar onları kullanım yolları bulacaklardır,

even if they seem very primitive.

çok ilkel görünse dahi.

So, for example, stones.

Yani, mesela, taşlar.

You can build cathedrals out of stones,

Taşlarla katedraller inşa edebilirsiniz,

you just have to know what it does.

nasıl yapılacağını bilmeniz yeter.

You carve them in blocks and then you

Onları bloklar halinde oyar ve sonra

pile them on top of one another,

birbirleri üzerine yığarsınız,

and they support weight.

ve ağırlığı taşırlar.

So there has to be function, the function has to be predictable

Yani bir işlevi olmalı, işlevi tahmin edilebilir olmalı ve

and the cost has to be low.

maliyeti düşük olmalı.

What that means is

Bunun anlamı,

that you have to have a high performance

yüksek bir performansınız ya da düşük maliyetiniz

or value for cost.

olması gerektiğidir.

And then I would propose

Ve sonra, son bileşen olarak

as this last component

şunu önereceğim,

that they serve, or have the potential to serve,

yapıtaşı olarak hizmet etmesi ya da edecek

as building blocks.

potansiyeli olması.

That is, you can stack them.

Yani, onları yığabilirsiniz.

And stack can mean this way, or it can mean this way,

Ve yığma şu anlamdadır, ya da şu anlama gelebilir,

or it can mean in some arbitrary n-dimensional space.

ya da keyfi ve boyutlu bir uzay anlamına gelebilir.

But if you have something that has a function,

Ama eğer işlevi olan bir şeye sahipseniz,

and it's really cheap,

ve gerçekten ucuzsa,

people will find new ways of putting it together

insanlar onu bir araya getirerek yeni şeyler

to make new things.

üretmenin yollarını bulacaktır.

Cheap, functional, reliable things

Ucuz, işlevsel, güvenilir şeyler

unleash the creativity of people

insanların yaratıcılığını serbest bırakır,

who then build stuff that you could not imagine.

böylece hayal edemeyeceğiniz şeyler inşa ederler.

There's no way of predicting the Internet

İlk transistöre dayanarak interneti

based on the first transistor.

tahmin etmenin yolu yoktur.

It just is not possible.

Basitçe bu mümkün değildir.

So these are the components.

Yani bileşenler bunlardır.

Now, the example

Şimdi vermek istediğim

is something that I want to give you

örnek kendimizin yaptığı

from the work that we ourselves do.

işten bir örnek.

We are very interested in

Gelişmiş dünyaya

delivering health care in the developing world,

sağlık hizmeti götürmekle çok ilgiliyiz.

and one of the things that we wish to do in this particular business

Ve bu belirli iş alanında yapmak istediğimiz şeylerden biri,

is to find a way of doing medical diagnosis

medikal tanıyı mümkün olduğunca

at as close to zero cost

sıfır maliyete yakın

as we can manage.

yapmanın yolunu tutmak.

So, how does one do that?

Peki, bu nasıl yapılır?

This is a world in which there's no electricity,

Bu, elektriğin olmadığı, paranın olmadığı,

there's no money, there's no medical competence.

tıbbi yeterliliğin olmadığı bir dünya.

And I don't want to spend your time in going through the details,

Ve detaylara girerek zamanınızı almak istemiyorum,

but in the lower right-hand corner,

ama sağ aşağıda bizim sahip

you see an example of the kind of thing that we have.

olduğumuz şeye benzer bir şeyin örneğini görüyorsunuz.

It's a little paper chip.

Küçük bir kağıt parçası.

It has a few things printed on it

Üzerine çizgi romanları basarken

using the same technology

kullanılan teknolojiye benzer,

that you use for making comic books,

ki bu fikrin ilhamı da budur,

which was the inspiration for this particular idea.

bir teknolojiyle birkaç şey basılmış.

And you put a drop, in this case, of urine at the bottom.

Ve altına bir damla damlatıyorsunuz, bu durumda, idrar.

It wicks its way up into these little branches.

Şu küçük dallara doğru yükseliyor.

You know, no power required.

Herhangi bir güç gerekmiyor.

It turns colors. In this particular case,

Renkler değişiyor. Bu durumda,

you're reading kidney function.

böbrek işlevini okuyorsunuz.

And, since the health care worker

Ve, bu dünyanın bu tarafındaki

of much of this part of the world

sağlık çalışanları çoğunlukla

is an 18 year-old with an AK-47,

bu tür şeyleri yapmaya meraklı

who happens to be out of work and is willing

18 yaşında AK-47'si olan

to go around and do this sort of thing,

işsiz ve dünyayı gezmeye meraklı kişiler olduğu için,

he can take a picture of it with his cellphone,

o bunun cep telefonuyla fotoğrafını çekip

send the picture back to where there is a doctor,

doktorun olduğu yere resmi yollayabilir,

and the doctor can look at it.

ve doktor resme bakabilir.

So what you've done is to take a technology,

Burada yaptığınız, her yerde ulaşılabilir olan

which is available everywhere,

teknolojiyi alarak

make a device, which is extremely cheap,

gayet ucuz olan bir alet yapmak ve

and make it in such a fashion

bunu da çok çok güvenilebilir

that it is very, very reliable.

bir dizaynda gerçekleştirmek.

If we can pull this off,

Eğer bunu yapabilirsek,

if we can build more function,

daha fazla işlev kurabilirsek,

it will be stackable.

yığılabilir olacaktır.

That is to say, if we can make the basic technology

Demek istediğim, eğer bir ya da iki basit teknolojili

of one or two things work,

şeyin çalışmasını sağlayabilirsek,

it will be applicable to a very, very

bir çok geniş çeşitlilikteki insani duruma

large variety of human conditions,

uygulanabilir olacaktır,

and hence, extendable in both

ve böylece, hep düşey hem de

vertical and horizontal directions.

dikey yönde genişleyebilir olacaktır.

Part of my interest in this, I have to say,

Benim buna ilgimin bir kısmı, söylemeliyim ki,

is that I would like to -- how do I put this politely? --

bunu nasıl kibarca söyleyebilirim,

change the way, or maybe eviscerate,

temel olarak bozulduğunu düşündüğüm

the capital structure of the U.S. health care system,

Amerikan sağlık sisteminin temel yapısını

which I think is fundamentally broken.

değiştirmek ya da temizlemektir.

So, let me close --

İzin verin,

(Applause)

(Alkışlar)

Let me close with my two aphorisms.

İki aforizmayla kapatmama izin verin.

One of them is from Mr. Einstein,

Bir tanesi Bay Einstein'dan.

and he says, "Everything should be made

'Her şey mümkün olduğunca basit yapılmalıdır

as simple as possible, but not simpler."

ama daha basit değil' der.

And I think that's a very good way of thinking about the problem.

Ve bunun bir problem hakkında düşünmenin iyi bir yolu olduğunu sanıyorum.

If you take too much out

Eğer zaten basit olan bir şeyden

of something that's simple, you lose function.

çok fazla şey çıkarırsanız, işlevini kaybedersiniz.

You have to have low cost,

Düşük maliyetli olmalı,

but you also have to have a function.

ama aynı zamanda işlevsel olmalı.

So you can't make it too simple.

Yani çok basit yapamazsınız.

And the second is a design issue,

Ve ikincisi tasarım meselesi,

and it's not directly relevant, but it's a nice statement.

ve bu direk ilişkili değil ama hoş bir ifade.

This is by de Saint-Exupery.

Bu Saint-Exupery'den.

And he says, "You know you've achieved perfection in design,

'Tasarımda mükemmele ulaştığınızı, ekleyecek bir şey olmadığında değil,

not when you have nothing more to add,

çıkaracak bir şey olmadığında

but when you have nothing more to take away."

anlarsınız' demiştir.

And that certainly is going in the right direction.

Ve bu kesinlikle doğru bir istikamette gidiyorsunuz demektir.

So, what I think one can begin to do

Yani, bence basitlik kelimesiyle

with this kind of

Rancuzzi'yi kapsamayan

cut at the word simplicity,

bu tür bir dersle

which doesn't cover Brancusi,

yapılabilecek şey,

it doesn't answer the question of

Modrian'ın neden Van Gogh'tan

why Mondrian is better or worse

daha iyi ya da kötü veya

or simpler or less simpler than Van Gogh,

Van Gogh'dan neden daha basit ya da karmaşık

and certainly doesn't address the question

olduğunun, ve Mozart'ın Bach'tan daha basit

of whether Mozart is simpler than Bach.

olup olmadığı sorusunun cevabına işaret etmez.

But it does make a point --

Ama, bir anlamda

which is one which, in a sense,

gerçek hayatta bir şeyler yapan insanlarla

differentiates the real world of people who make things,

şeyler hakkında düşünen insanları ayırmada

and the world of people who think about things,

bir noktayı işaret eder,

which is, there is an intellectual merit

ki bu da, soru sormanın entelektüel

to asking: How do we make things

bir başarısıdır: Şeyleri olabildiğince

as simple as we can,

NASIL basitleştirebiliriz;

as cheap as we can, as functional as we can

olabildiğince ucuz, olabildiğince işlevsel

and as freely interconnectable as we can?

ve kendi içinde rahatça bağlanabilir (yığılabilir) yapabiliriz?

If we make that kind of simplicity in our technology

Eğer teknolojimizde bu tür bir basitliğe ulaşabilirsek

and then give it to you guys,

ve sonra bunu size verirsek,

you can go off and do all kinds of fabulous things with it.

gidip tüm o muhteşem şeyleri yapabilirsiniz.

Thank you very much.

Çok teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

Chris Anderson: Quick question.

Chris Anderson: Hızlı bir soru.

So can you picture

Yani bu basitlik bilimi ile

that a science of simplicity

bir gün gelip bir çok sistemi;

might get to the point where

diyelim finansal sistemi ya da

you could look out at various systems --

hukuki sistemi, sağlık sistemini ve diyelim

say a financial system or a legal system, health system -- and say,

bir takım nedenlerden ötürü tehlikeli bir noktaya gelmiş,

"That has got to the point of danger

hatta işlevsizleşmiş sistemleri

or dysfunctionality for the following reasons,

düzeltebileceğine inanıyor musunuz,

and this is how we might simplify it"?

ve bunu basitleştirmenin yolu bu mudur?

George Whitesides: Yes, I think you could. Because if you look

George Whitesides: Evet, bence olabilir çünkü eğer sistemin

at the components from which the system is made

oluştuğu bileşenlere bakarsanız ve

and examine their fragility, or their stability,

hassasiyetini ya da istikrarını incelerseniz,

you can probably build a kind of risk assessment based on that basis.

bu temele dayanarak muhtemelen bir tür risk değerlendirmesi yapabilirsiniz.

CA: Have you started to do that?

CA: Bunu yapmaya başladınız mı?

I mean, with the health system, you got a sort of

Yani, sağlık sistemiyle, maliyet tarafında

radical solution on the cost side,

bir tür radikal çözümünüz var

but in terms of the system itself?

ama sistem açısından bakınca?

GW: Well, no.

GW: Hayır.

How do I put that simply? No.

Bunu nasıl basitçe anlatabilirim. hayır.

CA: That was a simple, powerful answer. GW: Yes.

CA: Bu basit, güçlü bir cevaptı. GW: Evet.

CA: So, in terms of

CA: Sahip olduğunuz

that diagnostic technology that you've got,

diagnostik teknoloji açısından bakarsak,

where is that, and when do you see that

bu belki ölçekten dışarı çıkma diye tanımlayabileceğimiz şey

maybe getting rolled out to scale.

nerede ve ne zaman görülebilir.

GW: That's coming out soon. I mean, the systems work,

GW: Hızlı bir şekilde ortaya çıkıyor, yani sistemler çalışır,

and we have to find out how to manufacture them and do things of this kind,

ve onları nasıl üretebileceğimizi ve bu tür şeyleri yapabileceğimizi bulmalıyız,

but the basic technology works.

ama basit teknoloji çalışır.

CA: You've got a company set up to ...

CA: Bir şirketiniz var -

GW: A foundation, a foundation. Not-for-profit.

GW: Bir vakıf, bir vakıf. Kar amacı gütmeyen.

CA: All right. Well, thank you so much for your talk. Thank you. (Applause)

CA: Pekâlâ. Peki, teşekkürler konuşmanız için. Teşekkürler.