Martine Rothblatt: My daughter, my wife, our robot, and the quest for immortality

Çeviri: Mehmet Şeker Gözden geçirme: Eren Gokce

Chris Anderson: So I guess what we're going to do is

Chris Anderson: Pekâlâ, öyle tahmin ediyorum ki

we're going to talk about your life,

hayatın hakkında konuşacağız

and using some pictures that you shared with me.

ve benimle paylaştığınız bazı resimleri kullanacağız.

And I think we should start right here with this one.

Sanırım şu fotoğrafla başlamalıyız.

Okay, now who is this?

Peki, kim bu?

Martine Rothblatt: This is me with our oldest son Eli.

Martine Rothblatt: Bu benim en büyük oğlumuz Eli ile birlikte.

He was about age five.

Beş yaşlarındaydı.

This is taken in Nigeria

Bu fotoğraf Nijerya'da çekilmişti,

right after having taken the Washington, D.C. bar exam.

Washington, D.C. baro sınavının hemen ertesinde çekilmişti.

CA: Okay. But this doesn't really look like a Martine.

CA: Peki ama bu çok da Martine'e benzemiyor.

MR: Right. That was myself as a male, the way I was brought up.

MR: Evet. Bu benim erkekkenki hâlim, büyütülüş şeklimdeki gibi.

Before I transitioned from male to female and Martin to Martine.

Erkekten kadına, Martin'den Martine'e dönüşümümden önce.

CA: You were brought up Martin Rothblatt.

CA: Martin Rothblatt olarak yetiştirildin.

MR: Correct.

MR: Doğru.

CA: And about a year after this picture, you married a beautiful woman.

CA: Bu resmin çekilmesinden yaklaşık bir yıl sonra güzel bir kadınla evlendin.

Was this love at first sight? What happened there?

İlk görüşte aşk mıydı? Ne oldu?

MR: It was love at the first sight.

MR: İlk görüşte aşktı.

I saw Bina at a discotheque in Los Angeles,

Bina'yı Los Angeles'da bir diskotekte gördüm

and we later began living together,

ve sonra birlikte yaşamaya başladık

but the moment I saw her, I saw just an aura of energy around her.

ama onu ilk gördüğüm anda onun etrafındaki enerjiyi gördüm.

I asked her to dance.

Ona dans etmeyi teklif ettim.

She said she saw an aura of energy around me.

O da bana benim etrafımda bir enerji gördüğünü söyledi.

I was a single male parent. She was a single female parent.

Ben bekâr ve çocuklu bir erkektim. O da bekâr ve çocuklu bir kadındı.

We showed each other our kids' pictures,

Birbirimize çocuklarımızın resimlerini gösterdik

and we've been happily married for a third of a century now.

ve yaklaşık 33 yıldır mutlu bir evlilik sürdürüyoruz.

(Applause)

(Alkış)

CA: And at the time, you were kind of this hotshot entrepreneur,

CA: O zamanlarda, uydular hakkında çalışan

working with satellites.

yetenekli bir girişimciydin.

I think you had two successful companies,

Sanırım iki tane başarılı şirketin vardı

and then you started addressing this problem

ve sonra radyoları dönüştürmek için uyduları

of how could you use satellites to revolutionize radio.

nasıl kullanabileceğimize ilişkin problemi ele almıştın.

Tell us about that.

Biraz bundan bahset.

MR: Right. I always loved space technology,

MR: Evet. Her zaman uzay teknolojisini sevmişimdir

and satellites, to me, are sort of like the canoes that our ancestors

ve uydular, bana, atalarımızın

first pushed out into the water.

kanoları ilk defa suya itmeleri gibi gelmiştir.

So it was exciting for me to be part of the navigation

Yani, gökyüzü okyanusunda seyrüseferin

of the oceans of the sky,

bir parçası olmak benim için çok heyecan vericiydi

and as I developed different types of satellite communication systems,

ve farklı uydu iletişim sistemlerini geliştirdikçe,

the main thing I did was to launch bigger and more powerful satellites,

yaptığım temel şey daha büyük ve daha güçlü uyduları fırlatmaktı,

the consequence of which was that the receiving antennas

bunun sonu olarak da alıcı antenlerin

could be smaller and smaller,

daha küçük olabileceğiydi

and after going through direct television broadcasting,

ve doğrudan televizyon yayınının ardından

I had the idea that if we could make a more powerful satellite,

eğer daha güçlü bir uydu yapabilirsek

the receiving dish could be so small

alıcı çanağın daha küçük olabileceği fikri aklıma geldi.

that it would just be a section of a parabolic dish,

Öyle ki bu çanak parabolik çanağın sadece bir parçası,

a flat little plate embedded into the roof of an automobile,

bir otomobilin üstüne yerleştirilecek küçük düz bir parça olabilirdi

and it would be possible to have nationwide satellite radio,

ve ulusal uydu radyosuna sahip olabilirdi

and that's Sirius XM today.

ve şu an bu sistem: Sirius XM.

CA: Wow. So who here has used Sirius?

CA: Vay be. Kimler Sirius'u kullandı?

(Applause)

(Alkış)

MR: Thank you for your monthly subscriptions.

MR: Aylık abonelikleriniz için teşekkür ediyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

CA: So that succeeded despite all predictions at the time.

CA: Yani o zamanlardaki tüm tahminlere karşı başarılı oldu.

It was a huge commercial success,

Çok büyük bir ticari başarıydı

but soon after this, in the early 1990s,

ancak ondan kısa bir süre sonra 1990'ların başında

there was this big transition in your life and you became Martine.

hayatındaki bu büyük dönüşüm başladı ve sen Martine olmaya başladın.

MR: Correct. CA: So tell me, how did that happen?

MR: Doğru. CA: Anlatsana, nasıl oldu?

MR: It happened in consultation with Bina and our four beautiful children,

MR: Bina ve dört güzel çocuğumuzla bir toplantı yaptık

and I discussed with each of them

ve her birine tek tek ruhumun

that I felt my soul was always female, and as a woman,

her zaman bir kadın gibi hissettiğini

but I was afraid people would laugh at me if I expressed it,

ama eğer bunu söylersem insanların bana güleceğinden korktuğumu,

so I always kept it bottled up

bu yüzden hep saklı tuttuğumu

and just showed my male side.

ve sadece erkeksi tarafımı gösterdiğimi söyledim.

And each of them had a different take on this.

Her biri bu konuya farklı yaklaştı.

Bina said, "I love your soul,

Bina: "Ben senin ruhunu seviyorum,

and whether the outside is Martin and Martine,

dışı Martin ya da Martine benim için fark etmez,

it doesn't it matter to me, I love your soul."

senin ruhunu seviyorum." dedi.

My son said, "If you become a woman, will you still be my father?"

Oğlum: "Eğer bir kadın olursan

hâlâ benim babam olmaya devam edecek misin?" dedi.

And I said, "Yes, I'll always be your father,"

Ben de: "Evet her zaman senin baban olarak kalacağım." dedim

and I'm still his father today.

ve hâlâ da onun babasıyım.

My youngest daughter did an absolutely brilliant five-year-old thing.

En küçük kızım mükemmel bir beş yaş tepkisi verdi.

She told people, "I love my dad and she loves me."

Bana dedi ki: "Ben babamı seviyorum

ve o (kadın) da beni seviyor.".

So she had no problem with a gender blending whatsoever.

Şöyle ki kızımın cinsiyetleri karıştırma konusunda hiçbir problemi yoktu.

CA: And a couple years after this, you published this book:

CA: Bu olaydan sonra şu kitabı yayınladın:

"The Apartheid of Sex."

"Cinsiyet Ayrımı".

What was your thesis in this book?

Bu kitaptaki iddian neydi?

MR: My thesis in this book is that there are seven billion people in the world,

MR: Benim bu kitaptaki iddiam, dünyada yedi milyar insanın yaşadığı

and actually, seven billion unique ways to express one's gender.

ve aslında bir cinsiyeti ifade etmenin yedi milyar farklı yolu olduğuydu.

And while people may have the genitals of a male or a female,

Her ne kadar insanların bir erkek veya bir kadın cinsel organı olsa da

the genitals don't determine your gender

cinsel organlar sizin cinsiyetinizi

or even really your sexual identity.

ve hatta gerçekte cinsel kimliğinizi belirlemez.

That's just a matter of anatomy

Bu sadece bir vücut yapısı

and reproductive tracts,

ve üreme yollarıdır

and people could choose whatever gender they want

ve insanlar istedikleri cinsiyeti seçebilirler,

eğer ki toplum tarafından

if they weren't forced by society into categories of either male or female

erkek veya kadın kategorisini seçmeye zorlanmazlarsa,

the way South Africa used to force people into categories of black or white.

aynen Güney Afrika'nın

insanları siyah veya beyaz kategorisini seçmeye zorladığı gibi.

We know from anthropological science that race is fiction,

Antropoloji bilimden gelen bilgimizle biliyoruz ki; ırk bir kurgudur,

even though racism is very, very real,

her ne kadar ırkçılık çok çok gerçek olsa da

and we now know from cultural studies

ve şimdilerde ise toplumsal çalışmalardan biliyoruz ki

that separate male or female genders is a constructed fiction.

ayrı erkek ve kadın cinsiyetleri yaratılmış bir kurgudur.

The reality is a gender fluidity

Gerçek olan ise cinsiyetin değişkenliğidir

that crosses the entire continuum from male to female.

ki bu da erkekten kadına bütün bir süreçte kesişmektedir.

CA: You yourself don't always feel 100 percent female.

CA: Sen kendini her zaman yüzde yüz kadın hissetmiyorsun.

MR: Correct. I would say in some ways

MR: Doğru. Bazı açılardan cinsiyetimi

I change my gender about as often as I change my hairstyle.

aynen saç stilimi değiştirdiğim gibi değiştirdiğimi söyleyebilirim.

CA: (Laughs) Okay, now, this is your gorgeous daughter, Jenesis.

CA: (Gülüşmeler) Peki, şimdi, bu senin mükemmel kızın, Jenesis.

And I guess she was about this age when something pretty terrible happened.

Oldukça kötü bir şey meydana geldiğinde yaklaşık bu yaşlardaydı.

MR: Yes, she was finding herself unable to walk up the stairs

MR: Evet, evimizde kendi yatak odasına çıkan merdivenleri

in our house to her bedroom,

çıkamadığını fark etti

and after several months of doctors,

ve doktorlarla geçirdiğimiz birkaç aydan sonra

she was diagnosed to have a rare, almost invariably fatal disease

çok nadir görülen

hemen hemen değişmeyecek şekilde ölümcül bir hastalık olan

called pulmonary arterial hypertension.

pulmoner arteriyel hipertansiyon teşhisi konuldu.

CA: So how did you respond to that?

CA: Peki buna nasıl tepki verdiniz?

MR: Well, we first tried to get her to the best doctors we could.

MR: Şey, öncelikle onu götürebileceğimiz en iyi doktorlara götürmeye çalıştık.

We ended up at Children's National Medical Center in Washington, D.C.

Kendimizi en sonunda

Washington, D.C.'deki Ulusal Çocuk Hastanesi'nde bulduk.

The head of pediatric cardiology

Çocuk kardiyolojisinin başındaki kişi,

told us that he was going to refer her to get a lung transplant,

kızımı akciğer nakline yönlendireceğini

but not to hold out any hope,

ama umutlu olmamamız gerektiğini,

because there are very few lungs available,

çünkü uygun akciğerin, özellikle de çocuklar için,

especially for children.

çok az olduğu söyledi.

He said that all people with this illness died,

Bize, bu teşhisin konulduğu herkesin öldüğünü söyledi

and if any of you have seen the film "Lorenzo's Oil,"

ve aranızda "Lorenzo'nun yağı" filmini izleyenleriniz varsa,

there's a scene when the protagonist

ana karakterin ağlayarak merdivenlerden aşağı indiği

kind of rolls down the stairway crying and bemoaning the fate of his son,

ve oğlunun kaderine üzüldüğü bir sahne vardır,

and that's exactly how we felt about Jenesis.

işte bizim de Jenesis için tam olarak hissettiğimiz şey buydu.

CA: But you didn't accept that as the limit of what you could do.

CA: Ama sen bunu yapabileceklerinin bir sınırı olarak kabul etmedin.

You started trying to research and see if you could find a cure somehow.

Araştırmaya ve bu hastalığı

tedavi edecek bir yol bulmak için çalışmaya başladın.

MR: Correct. She was in the intensive care ward for weeks at a time,

MR: Doğru. O dönemde haftalarca yoğun bakımda kaldı

and Bina and I would tag team to stay at the hospital

ve Bina ve ben hastanede kalacakları seçtik,

while the other watched the rest of the kids,

diğeri ise çocuklarla ilgilenecekti

and when I was in the hospital and she was sleeping,

ve ben hastanedeyden ve o uyuyorken,

I went to the hospital library.

hastanenin kütüphanesine gittim.

I read every article that I could find on pulmonary hypertension.

Pulmoner hipertansiyon hakkında bulabildiğim tüm makaleleri okudum.

I had not taken any biology, even in college,

Okulda bile hiç biyoloji dersi almamıştım,

so I had to go from a biology textbook to a college-level textbook

bu yüzden temel biyoloji kitaplarından

üniversite seviyesindeki kitaplara kadar gittim

and then medical textbook and the journal articles, back and forth,

ve sonra tıbbi ders kitaplarına ve ardından dergi makalelerine, git gel,

and eventually I knew enough to think that it might be possible

sonunda birilerinin, bir tedavi bulma ihtimali olabileceğini düşünmek için

that somebody could find a cure.

yeterli bilgiyi elde etmiştim.

So we started a nonprofit foundation.

Böylece kâr amacı gütmeyen bir dernek kurduk.

I wrote a description asking people to submit grants

İnsanlara bağış yapmaları için bir talepte bulundum

and we would pay for medical research.

ve böylece tıbbi araştırmayı karşılayabilecektik.

I became an expert on the condition -- doctors said to me, Martine,

Konu hakkında uzmanlaşmıştım-- doktorlar bana, Martine,

we really appreciate all the funding you've provided us,

bize sağladığın tüm destekler için çok minnetarız

but we are not going to be able to find a cure in time

ama kızını kurtabilecek bir tedaviyi

to save your daughter.

zamanında bulamayacağız dedi.

However, there is a medicine

Fakat, Burroughs Wellcome Şirketi tarafından geliştirilen

that was developed at the Burroughs Wellcome Company

that could halt the progression of the disease,

hastalığın seyrini kesebilecek bir ilaç var

but Burroughs Wellcome has just been acquired by Glaxo Wellcome.

fakat Burroughs Wellcome, Glaxo Wellcome tarafından alındı.

They made a decision not to develop

Nadir ve seyrek görülen hastalıklar için

any medicines for rare and orphan diseases,

hiçbir ilaç geliştirmeme kararı aldılar

and maybe you could use your expertise in satellite communications

ve belki sen uydu iletişimleri alanındaki bilgini

to develop this cure for pulmonary hypertension.

pulmoner hipertansyion için bir tedavi geliştirmek için kullanabilirsin.

CA: So how on earth did you get access to this drug?

CA: Nasıl olur da bu ilaca erişebilirsin?

MR: I went to Glaxo Wellcome

MR: Glaxo Wellcome'a gittim

and after three times being rejected and having the door slammed in my face

ve üç kez reddedilişimden ve kapının yüzüme kapanmasından sonra,

because they weren't going to out-license the drug

çünkü ilaç üzerindeki lisans hakkını

to a satellite communications expert,

bir uydu iletişimleri uzmanına vermeyeceklerdi,

they weren't going to send the drug out to anybody at all,

hiç kimseye ilacı vermeyeceklerdi

and they thought I didn't have the expertise,

ve benim bu alanda uzman olmadığımı düşündüler,

finally I was able to persuade a small team of people to work with me

en sonunda küçük bir grubu benimle birlikte çalışmaya ikna edebildim

and develop enough credibility.

ve yeterli güvenirliliği oluşturabildik.

I wore down their resistance,

Onların direncini zayıflattım

and they had no hope this drug would even work, by the way,

ve bu arada bu işin başarılı olabileceğine dair hiçbir inançları yoktu,

bana "zamanını boşa harcıyorsun. Kızın hakkında çok üzgünüz."

and they tried to tell me, "You're just wasting your time.

We're sorry about your daughter."

demeye çalıştılar.

But finally, for 25,000 dollars

Ancak en nihayetinde, 25.000 dolara

and agreement to pay 10 percent of any revenues we might ever get,

ve elde edilen gelirlerin yüzde 10'u dâhil,

they agreed to give me worldwide rights to this drug.

bana bu ilacın dünya çapındaki haklarını verme konusunda anlaştık.

CA: And so you put this drug on the market in a really brilliant way,

CA: Yani sen bu ilacı mükemmel bir şekilde piyasaya sürdün,

by basically charging what it would take to make the economics work.

temelde parasal dengeyi saptayıp bir değer biçerek yaptın.

MR: Oh yes, Chris, but this really wasn't a drug that I ended up --

MR: Ah evet Chris ama bu benim nihai sonucum değildi--

after I wrote the check for 25,000,

onlara 25.000 dolarlık bir çek yazdıktan sonra,

and I said, "Okay, where's the medicine for Jenesis?"

onlara "Peki, Jenesis için olan ilaç nerede?" dedim.

they said, "Oh, Martine, there's no medicine for Jenesis.

Onlar bana "Ah, Martine, Jenesis için uygun bir ilaç yok.

This is just something we tried in rats."

Bu bizim sadece farelerde denediğimiz bir şey." dediler.

And they gave me, like, a little plastic Ziploc bag

Bana, içinde az miktarda toz olan

of a small amount of powder.

kilitlenebilir plastik torbada bir şey verdiler.

They said, "Don't give it to any human,"

Bana "Bunu hiçbir insana verme" dediler

and they gave me a piece of paper which said it was a patent,

ve bana patent olduğu söylenilen bir kâğıt parçası verdiler,

and from that, we had to figure out a way to make this medicine.

ondan sonra bu ilacı hayata geçirecek bir yol bulmak zorundaydık.

A hundred chemists in the U.S. at the top universities

Birleşik Devletler'de en iyi üniversitelerde çalışan yüz kimyacı,

all swore that little patent could never be turned into a medicine.

bu küçük patenti bir ilaca dönüştürmenin mümkün olmadığına yemin ettiler.

If it was turned into a medicine, it could never be delivered

Eğer ilaç ortaya çıkarsa, bu ilaç alınamaz,

because it had a half-life of only 45 minutes.

çünkü ilaç sadece 45 dakikalık bir yarılanma ömrüne sahipti.

CA: And yet, a year or two later, you were there with a medicine

CA: Ve fakat, bir veya iki yıl sonra elinde Jenesis için işe yarayan

that worked for Jenesis.

bir ilaç vardı.

MR: Chris, the astonishing thing is that this absolutely worthless

MR: Chris, mükemmel olan şey,

bu değersiz toz parçasının sadece Jenesis için değil

piece of powder

that had the sparkle of a promise of hope for Jenesis

diğer insanların yaşamaları için de bir umut ışığı taşımasıdır,

is not only keeping Jenesis and other people alive today,

ne var ki; bu toz, yıllık

but produces almost a billion and a half dollars a year in revenue.

bir buçuk milyar dolar gelir getiriyor.

(Applause)

(Alkış)

CA: Bak işte yaptın.

CA: So here you go.

So you took this company public, right?

Bu yüzden bu şirketi halka açtın değil mi?

And made an absolute fortune.

Bundan büyük bir servet elde ettin.

And how much have you paid Glaxo, by the way, after that 25,000?

Peki Glaxo'ya kaç para ödemiştin, unutmadan, 25.000 doların yanısıra?

MR: Yeah, well, every year we pay them 10 percent of 1.5 billion,

MR: Evet, yani, her yıl onlara 1,5 milyar doların yüzde 10'unu ödüyoruz.

150 million dollars, last year 100 million dollars.

150 milyon dolar, geçen yıl 100 milyon dolar.

Bu onlar için hayatları boyunca yaptıkları

It's the best return on investment they ever received. (Laughter)

en büyük yatırımdı. (Gülüşmeler)

CA: And the best news of all, I guess,

CA: Sanırım en iyi haber ise

is this.

şudur.

MR: Yes. Jenesis is an absolutely brilliant young lady.

MR: Evet. Jenesis tamamıyla mükemmel genç bir kız.

She's alive, healthy today at 30.

Hâlâ hayatta, 30 yaşında ve sağlıklı.

You see me, Bina and Jenesis there.

Beni, Bina'yı ve Jenesis'i görüyorsunuz.

The most amazing thing about Jenesis

Jenesis hakkındaki en muhteşem şey,

is that while she could do anything with her life,

onun hayatta her şeyi yapabilecek olmasıydı

and believe me, if you grew up your whole life with people

ve inanın ki, eğer insanların sizin yüzünüze karşı

in your face saying that you've got a fatal disease,

ölümcül bir hastalığa yakalandığınızı söyleyerek yetiştiyseniz,

I would probably run to Tahiti and just not want to run into anybody again.

muhtemelen Tahiti'ye giderdim,

bunu da sadece kimseyle karşılaşmamak için yapardım.

But instead she chooses to work in United Therapeutics.

Bunun yerine o, United Therapeutics'de çalışmayı yeğledi.

She says she wants to do all she can to help other people

Nadir görülen hastaların ilaç alabilmesi için

with orphan diseases get medicines,

elinden gelen her şeyi yapmak istediğini söylüyor

and today, she's our project leader for all telepresence activities,

ve bugün o bizim telekonferans etkinliklerimizin proje lideri.

where she helps digitally unite the entire company to work together

Bu telekonferanslarda, pulmoner hipertansiyon için tedavi bulmak amacıyla

to find cures for pulmonary hypertension.

tüm şirketin dijital olarak bir araya gelmesine yardımcı oluyor.

CA: But not everyone who has this disease has been so fortunate.

CA: Ancak bu hastalığa yakalanan herkes o kadar da şanslı değil.

There are still many people dying, and you are tackling that too. How?

Birçok insan bu sebeple ölüyor ve siz de bununla uğraşıyorsunuz. Peki nasıl?

MR: Exactly, Chris. There's some 3,000 people a year in the United States alone,

MR: Kesinlikle Chris. Bu hastalıktan ölmeye devam edenler

perhaps 10 times that number worldwide,

sadece Birleşik Devletler'de yılda takriben 3.000 kişi,

who continue to die of this illness

dünya çapında ise belki de bunun 10 katı,

because the medicines slow down the progression

çünkü ilaçlar süreci yavaşlatıyor

but they don't halt it.

ama onu durdurmuyor.

The only cure for pulmonary hypertension, pulmonary fibrosis,

Pulmoner hipertansiyon, pulmoner fibroz,

cystic fibrosis, emphysema,

kistik fibroz, amfizem

COPD, what Leonard Nimoy just died of,

ve Leonard Nimoy'ın ölme sebebi olan koah için

is a lung transplant,

tek çare akciğer nakli

but sadly, there are only enough available lungs for 2,000 people

ama maalesef ki akciğer nakli için

Birleşik Devletler'de yılda

in the U.S. a year to get a lung transplant,

sadece 2.000 insan için yeterli sayıda akciğer var

whereas nearly a half million people a year

ancak yılda yaklaşık yarım milyon insan

die of end-stage lung failure.

akciğer yetersizliğinin son aşamasında ölüyor.

CA: So how can you address that?

CA: Peki bu konuda nasıl hareket ediyorsunuz?

MR: So I conceptualize the possibility

MR: Ben aynen binaların ve makina parçalarının

that just like we keep cars and planes

sınırsız kaynağı ile arabaları ve uçakları

and buildings going forever

ve binaları elimizde tuttuğumuz gibi,

with an unlimited supply of building parts and machine parts,

neden insanları, özellikle de akciğer hastalığı olanları,

why can't we create an unlimited supply of transplantable organs

süresiz olarak hayatta tutacak organ nakli için sınırsız bir kaynak

to keep people living indefinitely,

yapmayalım ihtimalini zihnimde canlandırıyorum.

and especially people with lung disease.

So we've teamed up with the decoder of the human genome, Craig Venter,

Böylece, insan genomunu çözen Craig Venter

ve X ödülünün kurucusu olan

Peter Diamandis ile birlikte kurduğu bir şirketle,

and the company he founded

with Peter Diamandis, the founder of the X Prize,

domuzun genetiğini değiştirmek için

to genetically modify

bir takım oluşturduk,

the pig genome

so that the pig's organs will not be rejected by the human body

böylece domuzun organları insan vücudu tarafından reddedilmeyecek

and thereby to create an unlimited supply

ve dolayısıyla da nakledilebilir organlar için

of transplantable organs.

sınırsız bir kaynak sağlamış olacağız.

We do this through our company, United Therapeutics.

Bunu şirketimiz, United Therapeutics, aracılığıyla yapıyoruz.

CA: So you really believe that within, what, a decade,

CA: Yani sen, neydi, bir on yıl içinde

that this shortage of transplantable lungs maybe be cured, through these guys?

bu kişilerle, nakledilebilir akciğer sıkıntısını çözeceğinize inanıyorsun.

MR: Absolutely, Chris.

MR: Kesinlikle, Chris.

I'm as certain of that as I was of the success that we've had

Direkt televizyon yayını, Sirius XM'de başarılı olduğumuz kadar

with direct television broadcasting, Sirius XM.

bunda da başarılı olacağımızdan eminim.

It's actually not rocket science.

Aslına bakarsan bu atla deve değil.

It's straightforward engineering away one gene after another.

Bu, bir genden diğerine kadar uzak olan, kolay bir mühendislik.

We're so lucky to be born in the time that sequencing genomes

Genom dizilimlemenin rutin olduğu

ve Synthetic Genomics'deki mükemmel insanların

is a routine activity,

and the brilliant folks at Synthetic Genomics

domuz genomu üzerinde sıfırlama yapabildiği,

are able to zero in on the pig genome,

problemli genleri bulabildiği ve onu düzeltebildiği

find exactly the genes that are problematic, and fix them.

bir dönemde doğduğumuz için çok şanslıyız.

CA: But it's not just bodies that -- though that is amazing.

CA: Ancak bu sadece vücutta değil -- bu tabii ki muhteşem.

(Applause)

(Alkış)

It's not just long-lasting bodies that are of interest to you now.

Bu, şu an için sizin ilginizi çeken dayanıklı vücutlar değil sadece.

It's long-lasting minds.

Bu dayanıklı zihinler de demek.

And I think this graph for you says something quite profound.

Sanırım bu grafik size oldukça etkili bir şey söylüyor.

What does this mean?

Bu ne anlama geliyor?

MR: What this graph means, and it comes from Ray Kurzweil,

MR: Bu grafiğin söylediği şey, Ray Kurzweil'dan geliyor,

is that the rate of development in computer processing

bilgisayarın donanım,

aygıt ve yazılımını işleme sürecindeki

hardware, firmware and software,

has been advancing along a curve

oran eğri boyunca artıyor,

such that by the 2020s, as we saw in earlier presentations today,

2020 yıllarında, bugün önceki sunumlarda da gördüğümüz gibi,

there will be information technology

bilgiyi ve etrafımızdaki dünyayı

that processes information and the world around us

insan zihni ile aynı oranda işleyen bilgi teknolojileri olacak.

at the same rate as a human mind.

CA: And so that being so, you're actually getting ready for this world

CA: Böyle olunca da, beynimizin içeriğini elde edeceğinize

by believing that we will soon be able to, what,

ve onu sonsuza kadar saklayacağınıza inanarak

actually take the contents of our brains and somehow preserve them forever?

aslında dünya için hazır olmuş mu olacaksınız?

How do you describe that?

Bunu nasıl ifade edersin?

MR: Well, Chris, what we're working on is creating a situation

MR: Şey, Chris, üzerinde çalıştığımız şey;

where people can create a mind file,

insanların, kişisel özelliklerinin,

and a mind file is the collection of their mannerisms, personality,

kişiliklerinin, hatıralarının, duygularının, inançlarının,

recollection, feelings,

davranışlarının ve değerlerinin,

beliefs, attitudes and values,

bizim bugün Google'a, Amazon'a, Facebook'a yüklediğimiz her şeyin

everything that we've poured today into Google, into Amazon, into Facebook,

bütününden oluşan bir zihin dosyası yaratabileceği bir durum oluşturmak.

and all of this information stored there will be able, in the next couple decades,

Orada depolanmış olan tüm bilgi, gelecek birkaç on yıl içinde

once software is able to recapitulate consciousness,

yazılımın bilinci yineleyebildiği zaman geldiğinde,

be able to revive the consciousness which is imminent in our mind file.

zihin dosyamızda olması muhtemel bilinci hayata döndürebilecek.

CA: Now you're not just messing around with this.

CA: Şimdi sen sadece bununla boşa uğraşıp durmuyorsun.

You're serious. I mean, who is this?

Sen ciddisin. Yani, kim bu?

MR: This is a robot version of my beloved spouse, Bina.

MR: Bu benim sevgili eşim, Bina'nın bir robot versiyonu.

And we call her Bina 48.

Biz ona Bina 48 diyoruz.

She was programmed by Hanson Robotics out of Texas.

Teksas'ta Hanson Robotics tarafından programlandı.

There's the centerfold from National Geographic magazine

National Geographic dergisinin orta sayfası

with one of her caregivers,

o ve bakıcılarından birisiyle,

and she roams the web

kendisi internette geziniyor

and has hundreds of hours of Bina's mannerisms, personalities.

ve Bina'nın kişisel özelliklerinin, kişiliklerinin yüzlerce saatine sahip.

She's kind of like a two-year-old kid,

O, sanki iki yaşında bir çocuk gibi

but she says things that blow people away,

ama insanları şaşkına çeviren şeyler söylüyor,

best expressed by perhaps

bunu en iyi ifade eden belki de

a New York Times Pulitzer Prize-winning journalist Amy Harmon

Bina'nın cevaplarının genellikle sinir bozucu olduğunu

ama diğer zamanlarda ise

who says her answers are often frustrating,

daha önce röportaj yaptığı

but other times as compelling as those of any flesh person she's interviewed.

kanlı canlı insanlar kadar inandırıcı olduğunu söyleyen

Pulitzer ödülü sahibi, New York Times gazetecisi Amy Harmon.

CA: And is your thinking here, part of your hope here, is that

CA: Yani burada senin düşüncen, umudunun bir parçası,

this version of Bina can in a sense live on forever, or some future upgrade

Bina'nın bu versiyonunun veya ileride daha üst bir versiyonunun

sonsuza kadar yaşayacağı mı?

to this version can live on forever?

MR: Yes. Not just Bina, but everybody.

MR: Evet. Sadece Bina değil, herkes.

You know, it costs us virtually nothing to store our mind files

Bilirsin, sanal olarak zihin dosyalarımızı

Facebook'da, Instagram'da, neye sahipsek onda tutmak

on Facebook, Instagram, what-have-you.

bize bedavaya mal oluyor.

Social media is I think one of the most extraordinary inventions of our time,

Sosyal medya, bence, zamanımızın en mükemmel buluşu

and as apps become available that will allow us

ve bize Siri'den daha iyi Siri'yi çıkaran, gittikçe daha iyisine imkân sağlayan

to out-Siri Siri, better and better,

ve bilinç işletim sistemlerini geliştiren

and develop consciousness operating systems,

uygulamalar kullanışlı hâle geldikçe

everybody in the world, billions of people,

dünyadaki herkes, milyarlarca insan,

will be able to develop mind clones of themselves

kendilerinin zihin klonlarını geliştirebilecek,

that will have their own life on the web.

bunların internette kendi yaşamları olacak.

CA: So the thing is, Martine,

CA: Yani mesele şu Martine,

that in any normal conversation, this would sound stark-staring mad,

herhangi normal bir konuşma içinde bu kulağa çok delice geliyor

but in the context of your life, what you've done,

ama hayat açısından yaptığınız şey,

some of the things we've heard this week,

bu hafta burada duyduğumuz şeyler,

the constructed realities that our minds give,

zihinlerimizin verdiği inşa edilmiş gerçeklikler,

I mean, you wouldn't bet against it.

diyorum ki, buna karşı bahse giremezsin.

MR: Well, I think it's really nothing coming from me.

MR: Yani, sanırım gerçekten benden gelen bir şey yok.

If anything, I'm perhaps a bit of a communicator of activities

Bilakis, belki ben, Çin'de, Japonya'da, Hindistan'da,

that are being undertaken by the greatest companies

Birleşik Devletler'de, Avrupa'daki mükemmel şirketlerin

in China, Japan, India, the U.S., Europe.

yürüttüğü olayların birazcık da olsa haber vericisiyim.

There are tens of millions of people working on writing code

İnsan bilincimizin gittikçe artan yönlerini tanımlayan kodu

that expresses more and more aspects of our human consciousness,

yazma üzerine çalışan onlarca milyon insan var

and you don't have to be a genius to see that all these threads

ve bütün bu bağlantıların bir araya geleceğini

are going to come together and ultimately create human consciousness,

ve sonunda insan bilincini oluşturacağını görmek için dâhi olmaya gerek yok

and it's something we'll value.

ve bu da bizim değer verdiğimiz bir şey.

There are so many things to do in this life,

Hayatta yapacak çok fazla şey var

ve eğer kitapları işlememize,

and if we could have a simulacrum, a digital doppelgänger of ourselves

alışveriş yapmamıza, en iyi arkadaşımız olmasına yardımcı olacak,

that helps us process books, do shopping,

kendimizin bir dijital tıpatıp aynısına sahip olabilirsek,

be our best friends,

inanıyorum ki zihin klonlarımız,

I believe our mind clones, these digital versions of ourselves,

kendimizin dijital versiyonları

bizim nihai en iyi arkadaşlarımız olacak

will ultimately be our best friends,

ve kişisel olarak benim için, Bina için

and for me personally and Bina personally,

yine kişisel olarak,

we love each other like crazy.

birbirimizi deli gibi seviyoruz.

Each day, we are always saying, like,

Her gün, diyoruz ki;

"Wow, I love you even more than 30 years ago.

"Vay be, seni 30 yıl öncekinden daha çok seviyorum.

And so for us, the prospect of mind clones

Bizim için, zihin klonlarının

and regenerated bodies

ve iyileştirilmiş vücutların beklentisi

is that our love affair, Chris, can go on forever.

bizlerin gönül ilişkisidir Chris, sonsuza kadar gidebilecek bir aşk.

And we never get bored of each other. I'm sure we never will.

Biz hiç birbirimizden sıkılmıyoruz. Eminim ki sıkılmayacağız da.

CA: I think Bina's here, right? MR: She is, yeah.

CA: Sanırım Bina burada, değil mi? MR: Evet, burada.

CA: Would it be too much, I don't know, do we have a handheld mic?

CA: Çok olabilir, bilmiyorum, mikrofonumuz var mı?

Bina, could we invite you to the stage? I just have to ask you one question.

Bina, seni sahneye davet edebilir miyiz? Sana bir soru sormak istiyorum.

Besides, we need to see you.

Ayrıca seni görmeliyiz.

(Applause)

(Alkış)

Thank you, thank you.

Teşekkürler, teşekkürler.

Come and join Martine here.

Gel hadi, Martine'e katıl.

I mean, look, when you got married,

Yani, bak, evlendiğinde,

if someone had told you that, in a few years time,

biri sana, birkaç yıl içinde,

the man you were marrying would become a woman,

evlendiğin adam, kadın olacak,

and a few years after that, you would become a robot --

bundan sonraki birkaç yıl içinde de sen bir robot olacaksın deseydi--

(Laughter) --

(Gülüşmeler) --

how has this gone? How has it been?

Nasıl olurdu? Nasıl düşünürdün?

Bina Rothblatt: Çok heyecanlı bir maceraydı

Bina Rothblatt: It's been really an exciting journey,

and I would have never thought that at the time,

ve o zamanlar bunun olacağını hiç düşünmezdim,

but we started making goals and setting those goals

fakat yeni hedefler bulmaya ve bu hedefleri değerlendirmeye

and accomplishing things,

ve bunları başarmaya başladık

and before you knew it, we just keep going up and up

ve farkına varmadan daha ileriye sürekli ileri gidiyorduk

and we're still not stopping, so it's great.

ve hâlâ da durmuş değiliz, bu muhteşem bir şey.

CA: Martine told me something really beautiful,

CA: Martine bana gerçekten çok güzel bir şey söyledi,

just actually on Skype before this,

aslında buraya gelmeden önce Skype üzerinden,

which was that he wanted to live for hundreds of years

zihin dosyası olarak yüzlerce yıl yaşamak istediğini

as a mind file,

söyledi

but not if it wasn't with you.

ama sensiz değil.

BR: That's right, we want to do it together.

BR: Doğru, bunu birlikte yapmak istiyoruz.

We're cryonicists as well, and we want to wake up together.

Biz aynı zamanda dondurulmuş canlılarız

ve birlikte uyanmak istiyoruz.

CA: So just so as you know, from my point of view,

CA: İşte gördüğünüz gibi, benim bakış açımla,

this isn't only one of the most astonishing lives I have heard,

bu sadece benim duyduğum en mükemmel hayatlardan bir tanesi değil,

it's one of the most astonishing love stories I've ever heard.

o, benim duyduğum en mükemmel aşk hikâyelerinden birisi.

It's just a delight to have you both here at TED.

İkinizi de TED'de görmüş olmak büyük bir mutluluk.

Thank you so much.

Çok teşekkür ederim.

MR: Thank you.

MR: Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)