How we use astrophysics to study earthbound problems | Federica Bianco

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu

I am an astrophysicist.

Ben bir astrofizikçiyim.

I research stellar explosions across the universe.

Evrendeki yıldız patlamalarını araştırıyorum.

But I have a flaw:

Ancak bir kusurum var:

I'm restless, and I get bored easily.

Tez canlıyım ve çok kolay sıkılıyorum.

And although as an astrophysicist, I have the incredible opportunity

Bir astrofizikçi olmama rağmen

tüm evreni araştırmak gibi harika bir olanağım var,

to study the entire universe,

the thought of doing only that, always that,

sadece bunu, her zaman bunu yapma düşüncesi

makes me feel caged and limited.

beni hapsolmuş ve kısıtlanmış hissettiriyor.

What if my issues with keeping attention and getting bored

Peki ya dikkatimi sürdürmek ve sıkılmakla ilgili olan sorunlarım bir kusur değilse?

were not a flaw, though?

What if I could turn them into an asset?

Peki ya onları değerli bir niteliğe dönüştürebilseydim?

An astrophysicist cannot touch or interact with

Bir astrofizikçi araştırdığı şeylere dokunamaz veya etkileşimde bulunamaz.

the things that she studies.

Neden veya nasıl patladığını bulmak için

No way to explode a star in a lab to figure out why or how it blew up.

laboratuvarda bir yıldızı patlatmanın hiçbir yolu yok.

Just pictures and movies of the sky.

Sadece resimler ve gökyüzünün videoları.

Everything we know about the universe,

Evren hakkında bildiğimiz her şeyi,

from the big bang that originated space and time,

uzay ve zamanı yaratan büyük patlamadan tutun

to the formation and evolution of stars and galaxies,

yıldızların ve galaksilerin oluşumuna ve evrimine,

to the structure of our own solar system,

kendi Güneş sistemimizin yapısına kadar her şeyi

we figured out studying images of the sky.

gökyüzünün resimlerini inceleyerek bulduk.

And to study a system as complex as the entire universe,

Tüm evren kadar karışık bir sistemi incelemek için

astrophysicists are experts at extracting simple models and solutions

astrofizikçiler ve uzmanlar büyük ve karışık veri setlerinden

örnek modeller ve çözümler çıkarıyorlar.

from large and complex data sets.

So what else can I do with this expertise?

O hâlde bu uzmanlıkla başka ne yapabiliriz?

What if we turned the camera around towards us?

Peki kamerayı kendimize doğrultsak ne olurdu?

At the Urban Observatory, that is exactly what we are doing.

Urban Observatory'de yaptığımız şey tam olarak da bu.

Greg Dobler, also an astrophysicist

Bir astrofizikçi olan kpcam Greg Dobler

and my husband,

created the first urban observatory in New York University in 2013,

2013'te New York Üniversitesi'nde ilk şehir gözlemevini kurdu

and I joined in 2015.

ve ben de 2015'te katıldım.

Here are some of the things that we do.

Yaptığımız bazı şeyler şunlar:

We take pictures of the city at night

Geceleyin şehrin resimlerini çekiyoruz

and study city lights like stars.

ve şehir ışıklarını yıldızlar gibi inceliyoruz.

By studying how light changes over time

Işıkların zaman içinde nasıl değiştiğini

and the color of astronomical lights,

ve astronomik ışıkların rengini inceleyerek

I gain insight about the nature of exploding stars.

patlayan yıldızların doğası hakkında fikir sahibi oluyorum.

By studying city lights the same way,

Aynı şekilde şehir ışıklarını inceleyerek

we can measure and predict how much energy the city needs and consumes

şehrin ne kadar enerjiye gerek duyduğunu, tükettiğini ölçüp tahmin edebiliyoruz

and help build a resilient grid

ve kentsel çevrenin büyümesini veya ihtiyaçlarını destekleyecek

that will support the needs of growing urban environments.

dayanaklı bir sistem kurmaya yardımcı olabiliyoruz.

In daytime images, we capture plumes of pollution.

Gündüz resimlerinde kirliliğin dumanlarını yakalıyoruz.

Seventy-five percent of greenhouse gases in New York City

New York'taki sera gazlarının yüzde 75'i

come from a building like this one, burning oil for heat.

bunun gibi ısı için petrol yakan bir binadan geliyor.

You can measure pollution with air quality sensors.

Hava kirliliği sensörleri ile kirliliği ölçebilirsiniz.

But imagine putting a sensor on each New York City building,

Ancak her New York binasının üzerine bir sensör koyduğunuzu hayal edin,

reading in data from a million monitors.

bir milyon monitörden veri okurdu.

Imagine the cost.

Masrafı hayal edin.

With a team of NYU students, we built a mathematical model,

NYU öğrencilerinden oluşan bir ekiple matematiksel bir model yaptık,

a neural network that can detect and track these plumes

New York üzerindeki bu dumanları belirleyebilen

over the New York City skyline.

ve takip edebilen bir sinir ağı.

We can classify them --

Onları şöyle sınıflandırabiliriz --

harmless steam plumes, white and evanescent;

Zararsız buhar dumanları, beyaz ve gözden çabuk kaybolan;

polluting smokestacks, dark and persistent --

kirletici bacalar, siyah ve kalıcı --

and provide policy makers with a map of neighborhood pollution.

ve siyasete yön verenlere semt kirliliğinin haritasını temin edebiliriz.

This cross-disciplinary project created transformational solutions.

Bu çapraz disiplinli proje dönüşümsel çözümler yarattı.

But the data analysis methodologies we use in astrophysics

Ancak astrofizikte kullandığımız veri analizi yöntemleri

can be applied to all sorts of data,

her tür veriye uygulanabilir,

not just images.

sadece resimlere değil.

We were asked to help a California district attorney

Bir Kaliforniya bölge savcısının

understand prosecutorial delays in their jurisdiction.

yargıdaki gecikmeleri anlamasına yardımcı olmamız istenmişti.

There are people on probation or sitting in jail,

Şartlı tahliyede veya hapiste olan insanlar var,

awaiting for trial sometimes for years.

bazen yıllarca duruşma için bekliyorlar.

They wanted to know what kind of cases dragged on,

Bitmek bilmeyen ne tür davaların olduğunu bilmek istediler

and they had a massive data set to explore to understand it,

ve bunu anlamak için bakılacak devasa bir veri seti vardı

but didn't have the expertise

ancak ofislerinde bunu yapacak uzmanlıkları veya araçları yoktu.

or the instruments in their office to do so.

And that's where we came in.

İşte bu noktada biz dâhil oluyoruz.

I worked with my colleague, public policy professor Angela Hawken,

Meslektaşım kamu politikası profesörü Angela Hawken ile çalıştım

and our team first created a visual dashboard

ve ekibimiz ilk olarak bölge savcılarının yargılama sürecini görmesi

for DAs to see and better understand the prosecution process.

ve daha iyi anlaması için görsel bir pano oluşturdu.

But also, we ourselves analyzed their data,

Ama aynı zamanda biz de verilerini inceledik,

looking to see if the duration of the process

sürecin süresinin yargılama güçlerindeki

suffered from social inequalities in their jurisdiction.

sosyal eşitsizliklerden etkilenip etkilenmediğine baktık.

We did so using methods

Bunu, binlerce yıldız patlamasını sınıflandırmak için

that I would use to classify thousands of stellar explosions,

kullandığım yöntemleri kullanarak yaptık

applied to thousands of court cases.

ve bu yöntemleri binlerce davaya uyguladık.

And in doing so,

Bunu yaparken

we built a model that can be applied to other jurisdictions

ön yargılarını keşfetmeye gönüllü olan

who are willing to explore their biases.

diğer yargı yetkililerine uygulanabilecek bir model kurduk.

These collaborations between domain experts and astrophysicists

Alan uzmanları ve astrofizikçiler arasındaki bu iş birliği

created transformational solutions

insanların hayat kalitesini iyileştirmesine yardımcı olmak için

to help improve people's quality of life.

dönüşümsel çözümler yarattı.

But it is a two-way road.

Ancak bu, çift yönlü bir yol.

I bring my astrophysics background to urban science,

Astrofizik geçmişimi şehirciliğe uyguluyorum

and I bring what I learn in urban science back to astrophysics.

ve şehircilikte öğrendiklerimi astrofiziğe uyguluyorum.

Light echoes:

Işık ekosu:

the reflections of stellar explosions onto interstellar dust.

Yıldız patlamalarının yansımalarının kozmik tozların üzerine yansıması.

In our images, these reflections appear as white, evanescent, moving features,

Resimlerimizde bu yansımalar

beyaz, gözden çabuk kaybolan, hareketli şekiller olarak görünür,

just like plumes.

tıpkı bulutlar gibi.

I am adapting the same models that detect plumes in city images

Şehir resimlerinde bulutları belirleyen aynı modelleri

to detect light echoes in images of the sky.

gökyüzü resimlerinde ışık ekosunu belirlemek için uyarlıyorum.

By exploring the things that interest and excite me,

İlgimi çeken ve beni heyecanlandıran şeyleri keşfederek,

reaching outside of my domain,

alanımın dışına çıkarak

I did turn my restlessness into an asset.

tez canlılığımı değerli bir niteliğe dönüştürdüm.

We, you, all have a unique perspective that can generate new insight

Biz, siz, hepimiz yeni bir kavrayış oluşturacak

ve yeni, beklenmedik dönüşümsel çözümlere yol açacak

and lead to new, unexpected, transformational solutions.

benzersiz bir bakış açısına sahibiz.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)