The journey through loss and grief | Jason B. Rosenthal

Çeviri: Nilüfer Baynal Gözden geçirme: Merve Kılıç

There are three words that explain why I am here.

Burada olma sebebimi açıklayan üç kelime var.

They are "Amy Krouse Rosenthal."

Bunlar "Amy Krouse Rosenthal."

At the end of Amy's life,

Morfin ile ayakta duran ve evde bakım tedavisi

hyped up on morphine and home in hospice,

gören Amy'nin hayatının bitiminde,

the "New York Times" published an article she wrote

"New York Times", 3 Mart 2017'de

for the "Modern Love" column on March 3, 2017.

"Modern Love" için yazdığı bir makaleyi yayınladı.

It was read worldwide by over five million people.

Dünya çapında beş milyondan fazla insan tarafından okundu.

The piece was unbearably sad,

Makale dayanılmaz bir şekilde üzücü,

ironically funny

ironik bir biçimde komik

and brutally honest.

ve acımasızca dürüsttü.

While it was certainly about our life together,

Konusu beraber geçirdiğimiz hayatımız olsa da,

the focus of the piece was me.

parçanın odağı bendim.

It was called, "You May Want to Marry My Husband."

Adı ise, "Kocamla Evlenmek İsteyebilirsiniz."

It was a creative play on a personal ad for me.

Şahsıma adanmış bir reklamda yaratıcı bir hareketti.

Amy quite literally left an empty space for me to fill

Amy başka bir aşk hikayesiyle doldurmam için

bana tam anlamıyla boş bir alan bıraktı.

with another love story.

Amy was my wife for half my life.

Amy hayatımın yarısı boyunca karımdı.

She was my partner in raising three wonderful, now grown children,

Şimdi büyümüş olan üç harika çocuğu yetiştirmekte hayat ortağımdı

and really, she was my girl, you know?

ve gerçekten benim kadınımdı, biliyor musunuz?

We had so much in common.

Çok ortak noktamız vardı.

We loved the same art,

Aynı sanatı,

the same documentaries, the same music.

aynı belgeselleri, aynı müziği çok sevdik.

Music was a huge part of our life together.

Müzik hayatımızın büyük bir parçasıydı.

And we shared the same values.

Ve aynı değerleri paylaştık.

We were in love,

Birbirimize aşıktık

and our love grew stronger up until her last day.

ve aşkımız son güne kadar daha da güçlendi.

Amy was a prolific author.

Amy üretken bir yazardı.

In addition to two groundbreaking memoirs,

Çığır açan iki anısı dışında,

she published over 30 children's books.

30'un üzerinde çocuk kitabı yayınladı.

Posthumously, the book she wrote with our daughter Paris,

Ölümünden sonra, kızımız Paris ile yazdığı

called "Dear Girl,"

"Sevgili Kız" adlı kitap,

reached the number one position on the "New York Times" bestseller list.

"New York Times" çok satanlar listesinde bir numaralı sıraya yükseldi.

She was a self-described tiny filmmaker.

Kendi deyimiyle minik bir film yapımcısıydı.

She was 5'1" and her films were not that long.

1.54 boyundaydı ve filmleri o kadar uzun değildi.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Her films exemplified her natural ability to gather people together.

Filmleri insanları bir araya getirme yetisinin bir emsali oldu.

She was also a terrific public speaker,

Aynı zamanda dünyanın her yerindeki,

talking with children and adults of all ages

her yaştan çocuk ve yetişkinle konuşabilen

all over the world.

müthiş bir konuşmacıydı.

Now, my story of grief is only unique in the sense of it being rather public.

Keder hikayem yalnızca halka açık olma anlamında eşsiz.

However, the grieving process itself was not my story alone.

Fakat, yas süreci yalnız bana mahsus bir hikaye değildi.

Amy gave me permission to move forward, and I'm so grateful for that.

Amy hayatta ilerlememe izin verdi ve bunun için çok minnettarım.

Now, just a little over a year into my new life,

Bir yıldan biraz uzun süren yeni hayatımda

I've learned a few things.

birkaç şey öğrendim.

I'm here to share with you part of the process of moving forward

Sizlere kederle birlikte ilerleme sürecinin

through and with grief.

bir kısmını paylaşmaya geldim.

But before I do that, I think it would be important

Fakat bunu yapmadan önce,

biraz hayatın sonundan söz etmenin önemli olacağını düşünüyorum,

to talk a little bit about the end of life,

because it forms how I have been emotionally since then.

zira bu o zamandan beri duygusal dünyamı şekillendiriyor.

Death is such a taboo subject, right?

Ölüm konuşulması zor bir konu, değil mi?

Amy ate her last meal on January 9, 2017.

Amy son yemeğini 9 Ocak 2017'de yedi.

She somehow lived an additional two months

Bir şekilde iki ay boyunca

katı yiyecekler olmadan yaşadı.

without solid food.

Her doctors told us we could do hospice at home

Doktorları evde bakım ünitesi sağlayabileceğimizi

or in the hospital.

ya da onu hastaneye yatırabileceğimizi söyledi.

They did not tell us that Amy would shrink to half her body weight,

Bizlere Amy'nin vücut ağırlığının yarısına düşeceğini,

that she would never lay with her husband again,

kocasıyla bir daha asla yatmayacağını ve yatak odamıza çıkmanın

and that walking upstairs to our bedroom would soon feel like running a marathon.

bir maraton koşturmak gibi hissettireceğini söylemediler.

Home hospice does have an aura of being a beautiful environment to die in.

Evde bakım, ölmek için güzel bir ortam sunuyor.

How great that you don't have the sounds of machines beeping

Sürekli kesintiye uğrayan makinelere

and going on and off all the time,

ve bip seslerine maruz kalmamanız,

no disruptions for mandatory drug administration,

zorunlu ilaç uygulamasında kesinti yaşanmaması,

home with your family to die.

ailenizin olduğu evde ölecek olmanız harika.

We did our best to make those weeks as meaningful as we could.

O haftaları anlamlı kılmak için elimizden geleni yaptık.

We talked often about death.

Sıklıkla ölüm hakkında konuştuk.

Everybody knows it's going to happen to them, like, for sure,

Herkes muhakkak başına geleceğini biliyor

but being able to talk openly about it was liberating.

ama açıkça konuşabiliyor olmak iyi hissettiriyordu.

We talked about subjects like parenting.

Ebeveynlik gibi konularda konuştuk.

I asked Amy how I could be the best parent possible to our children in her absence.

Onun yokluğunda çocuklarımıza nasıl mümkün olan

en iyi ebeveyn olabileceğimi sordum.

In those conversations, she gave me confidence

Bu konuşmalarda, her biriyle ne kadar sağlam bir ilişkim olduğunu

by stressing what a great relationship I had with each one of them,

ve bunu yapabileceğimi vurgulayarak

and that I can do it.

bana güven verdi.

I know there will be many times

Onunla birlikte karar verebilmeyi umacağım

where I wish she and I can make decisions together.

birçok sefer olacağını biliyorum.

We were always so in sync.

Her zaman son derece uyumluyduk.

May I be so audacious as to suggest

Şunu büyük bir özveriyle söylemeliyim ki

that you have these conversations now,

şu anda sağlığınız yerindeyken,

when healthy.

bu konuşmaları yapın.

Please don't wait.

Lütfen beklemeyin.

As part of our hospice experience, we organized groups of visitors.

Evde bakım sürecimizin bir parçası olarak ziyaretçi grupları düzenledik.

How brave of Amy to receive them, even as she began her physical decline.

Fiziksel gerilemeye başladığında bile, Amy onları ağırlayacak kadar cesurdu.

We had a Krouse night,

Anne babası ve üç kardeşi ile birlikte,

her parents and three siblings.

Krouse adına bir gece düzenledik.

Friends and family were next.

Sonra ise arkadaşları ve ailesi dahil.

Each told beautiful stories of Amy and of us.

Her biri Amy ve bize dair güzel hikayeler anlattı.

Amy made an immense impact on her loyal friends.

Amy dostları üzerinde büyük bir etki bıraktı.

But home hospice is not so beautiful for the surviving family members.

Fakat evde bakım geride kalan aile üyeleri için pek güzel değil.

I want to get a little personal here and tell you that to this date,

Burada biraz özele girmek ve şimdiye kadar,

bu son haftaların hatıralarını aklımdan çıkaramadığımı söylemek istiyorum.

I have memories of those final weeks that haunt me.

I remember walking backwards to the bathroom,

Her adımda Amy'e yardım ederek,

assisting Amy with each step.

tuvalete doğru geri geri yürümeyi hatırlıyorum.

I felt so strong.

Çok güçlü hissettim.

I'm not such a big guy,

Ben pek cüsseli bir adam değilim

but my arms looked and felt so healthy compared to Amy's frail body.

ama kollarım Amy'nin zayıf gövdesine kıyasla çok sağlıklı görünüyordu.

And that body failed in our house.

Ve bu vücut bizim evimizde güçsüz düştü.

On March 13 of last year,

Geçen sene 13 Mart'ta,

my wife died of ovarian cancer in our bed.

karım yatağımızda yumurtalık kanserinden öldü.

I carried her lifeless body

Onun cansız bedenini

down our stairs,

merdivenlerimizden aşağı,

through our dining room

yemek salonumuzdan

and our living room

ve oturma odamızdan geçerek

to a waiting gurney

vücudunu yakmak üzere bekleyen

to have her body cremated.

bir sedyeye taşıdım.

I will never get that image out of my head.

O görüntüyü asla aklımdan çıkaramayacağım.

If you know someone who has been through the hospice experience,

Evde bakım sürecinden geçmiş birini tanıyorsanız,

acknowledge that.

bu gerçeği kabul edin.

Just say you heard this guy Jason

Sadece Jason adında birinin o anılara

talk about how tough it must be to have those memories

sahip olmanın ne kadar zor olduğundan söz ettiğini

and that you're there if they ever want to talk about it.

ve konuşmak isterlerse yanlarında olacağınızı söyleyin.

They may not want to talk,

Konuşmak istemeyebilirler,

but it's nice to connect with someone living each day with those lasting images.

ancak her gününü o kalıcı anılarla geçiren biriyle bağ kurmak güzel.

I know this sounds unbelievable, but I've never been asked that question.

İnanılmaz olduğunu biliyorum ama bu soru bana hiç sorulmadı.

Amy's essay caused me to experience grief in a public way.

Amy'nin makalesi, beni kederi halka açık bir şekilde yaşamaya itti.

Many of the readers who reached out to me wrote beautiful words of reflection.

Bana ulaşan okuyucuların çoğu güzel sözler yazdı.

The scope of Amy's impact was deeper and richer

Amy'nin etki alanı

biz ve ailesinin bildiğinden daha derin ve zengindi.

than even us and her family knew.

Some of the responses I received helped me with the intense grieving process

Aldığım yanıtlardan bazıları mizahlarından dolayı

yoğun bir yas sürecine yardımcı oldu,

because of their humor,

like this email I received from a woman reader

makaleyi okuyan bir kadın okuyucudan

who read the article, declaring,

aldığım bu e-posta gibi,

"I will marry you when you are ready --

“Hazır olduğunuzda sizinle evleneceğim --

(Laughter)

(Kahkahalar)

"provided you permanently stop drinking.

"size temelli olarak içmeyi bıraktıracağım.

No other conditions.

Başka şart yok.

I promise to outlive you.

Sizden daha uzun yaşayacağıma söz veriyorum.

Thank you very much."

Çok teşekkür ederim."

Now, I do like a good tequila, but that really is not my issue.

İyi bir tekila severim ama cidden bağımlılığım yok.

Yet how could I say no to that proposal?

Yine de bu teklife nasıl hayır diyebilirim?

(Laughter)

(Kahkahalar)

I laughed through the tears when I read this note from a family friend:

Bir aile dostundan gelen notu okuduğumda gözyaşlarıyla gülüyordum:

"I remember Shabbat dinners at your home

"Evinizde Şabat akşamı düzenlenen yemekleri

and Amy teaching me how to make cornbread croutons.

ve Amy'nin bana mısır ekmeği krutonları yapmayı öğrettiğini anımsıyorum.

Only Amy could find creativity in croutons."

Sadece Amy krutonlarda marifetli olabilirdi."

(Laughter)

(Kahkahalar)

On July 27, just a few months after Amy's death,

27 Temmuz'da, Amy'nin ölümünden birkaç ay sonra,

my dad died of complications

babam yıllardır mücadele ettiği

related to a decades-long battle with Parkinson's disease.

Parkinson hastalığının yan etkilerinden öldü.

I had to wonder: How much can the human condition handle?

Merak ediyordum, bir insan yaşadıklarına ne kadar dayanabilirdi?

What makes us capable of dealing with this intense loss

Bu ağır kayıpla başa çıkabilmemizi

and yet carry on?

ve yine de devam etmemizi sağlayan nedir?

Was this a test?

Bu bir sınav mıydı?

Why my family and my amazing children?

Neden ailem ve harika çocuklarım?

Looking for answers, I regret to say, is a lifelong mission,

Ne yazık ki cevapları aramak ömür boyu süren bir görev,

but the key to my being able to persevere

ancak sebat edebilmemin anahtarı

is Amy's expressed and very public edict

Amy'nin hayatıma devam etmem gerektiğini

that I must go on.

ifade ettiği halka açık yazısıdır.

Throughout this year, I have done just that.

Bütün sene boyunca böyle yaptım.

I have attempted to step out and seek the joy and the beauty

Dışarıya çıkıp, bu hayatın sunduğunu bildiğim

that I know this life is capable of providing.

neşe ve güzelliği aramaya giriştim.

But here's the reality:

Fakat gerçek şu ki:

those family gatherings,

Amy'yi onurlandıran aile toplantılarına,

attending weddings and events honoring Amy,

düğünlere ve etkinliklere katılmak,

as loving as they are,

her ne kadar sevgi dolu olsalar da,

have all been very difficult to endure.

katlanması çok zordu.

People say I'm amazing.

İnsanlar harika olduğumu söylüyor.

"How do you handle yourself that way during those times?"

"Tüm bunların üstesinden nasıl geliyorsunuz?"

They say, "You do it with such grace."

"Bunu büyük bir incelikle yapıyorsunuz," diyorlar.

Well, guess what?

Ama tahmin edebileceğiniz üzere,

I really am sad a lot of the time.

çoğu zaman fazlasıyla üzgün ve

I often feel like I'm kind of a mess,

darmadağın bir haldeymiş gibi hissediyorum

and I know these feelings apply to other surviving spouses,

ve bu hislerin geride kalan eşler,

children, parents

çocuklar, ebeveynler

and other family members.

ve diğer aile üyeleri için de öyle olduğunu biliyorum.

In Japanese Zen, there is a term "Shoji,"

Japon Zen'inde, "doğum-ölüm" anlamına gelen

which translates as "birth death."

"Shoji" terimi vardır.

There is no separation between life and death

Yaşam ve ölüm arasında,

other than a thin line that connects the two.

ikisini birbirine bağlayan ince bir çizgi dışında hiçbir ayrım yoktur.

Birth, or the joyous, wonderful, vital parts of life,

Doğum ya da yaşamın neşe dolu, harika, can alıcı kısımları

and death, those things we want to get rid of,

ve ölüm ya da kurtulmak istediğimiz şeylerin

are said to be faced equally.

eşit olarak karşımıza çıktığı söylenir.

In this new life that I find myself in,

Kendimi içinde bulduğum bu yeni yaşamda kederle ilerlerken,

I am doing my best to embrace this concept as I move forward with grieving.

elimden geldiğince bu anlayışı benimsiyorum.

In the early months following Amy's death, though,

Yine de Amy'nin ölümünü izleyen ilk aylarda,

I was sure that the feeling of despair would be ever-present,

umutsuzluk hissinin her zaman var olacağından

that it would be all-consuming.

ve beni tamamiyle tüketeceğinden emindim.

Soon I was fortunate to receive some promising advice.

Çok geçmeden umut verici bir tavsiye aldığım için şanslıydım.

Many members of the losing-a-spouse club

Eşini kaybedenler kulübünün

reached out to me.

birçok üyesi bana ulaştı.

One friend in particular who had also lost her life partner kept repeating,

Özellikle hayat arkadaşını kaybeden biri tekrarlamaya devam etti,

"Jason, you will find joy."

"Jason, hayatta neşe kaynağını bulacaksın."

I didn't even know what she was talking about.

Ne hakkında konuştuğunu bile bilmiyordum.

How was that possible?

Bu nasıl mümkündü?

But because Amy gave me very public permission

Ama Amy, bana bir de mutluluğu bulmam için

to also find happiness,

halka açık bir şekilde izin verdiğinden,

I now have experienced joy from time to time.

zaman zaman hayatta neşeyi tatmış oldum.

There it was, dancing the night away at an LCD Soundsystem concert,

Geceyi bir LCD Soundsystem konserinde dans ederek geçirerek,

traveling with my brother and best friend or with a college buddy on a boys' trip

erkek kardeşim ve en iyi arkadaşımla ya da bir üniversite arkadaşımla seyahat

to meet a group of great guys I never met before.

edip, daha önce hiç tanışmadığım bir grup harika insanla tanışarak.

From observing that my deck had sun beating down on it on a cold day,

Güneşin soğuk bir günde güvertenin üzerine vurmasını izleyerek,

stepping out in it, laying there,

içeriye adım atıp, oraya uzandığımda,

the warmth consuming my body.

vücudumu saran sıcaklığı hissederek.

The joy comes from my three stunning children.

Neşe kaynağım üç harika çocuğumdan geliyor.

There was my son Justin,

Oğlum Justin,

texting me a picture of himself with an older gentleman

güçlü, şişkin pazulu bir beyefendiyle resmini çekip

with a massive, strong forearm and the caption, "I just met Popeye,"

"Popeye ile tanıştım" başlıklı bir mesaj yollamıştı,

with a huge grin on his face.

yüzünde kocaman bir sırıtış vardı.

(Laughter)

(Kahkahalar)

There was his brother Miles, walking to the train

Kardeşi Miles, mezuniyet sonrası

for his first day of work after graduating college,

ilk iş günü yola çıkmak üzereyken,

who stopped and looked back at me and asked,

durup bana baktı

"What am I forgetting?"

ve "Neyi unutuyorum?" diye sordu.

I assured him right away, "You are 100 percent ready. You got this."

Onu hemen teskin ettim, "Hazırsın. Bu iş sende."

And my daughter Paris,

Ve kızım Paris ile

walking together through Battersea Park in London,

Londra'daki Battersea Parkı'nda,

the leaves piled high,

sabahın erken saatlerinde parıldayan güneşin

the sun glistening in the early morning on our way to yoga.

ve kaldırımda yığılmış yaprakların arasından yürüyerek yogaya gidiyoruz.

I would add that beauty is also there to discover,

Güzellik keşfedilmek için var

and I mean beauty of the wabi-sabi variety

ve bunu derken wabi-sabi türden

but beauty nonetheless.

herhangi bir güzelliği kastediyorum.

On the one hand, when I see something in this category, I want to say,

Bir yandan, bu türde bir şey gördüğümde,

"Amy, did you see that? Did you hear that?

"Amy, bunu gördün mü? Bunu duydun mu?

It's too beautiful for you not to share with me."

Paylaşmanı gerektirecek kadar güzel." demek istiyorum.

On the other hand,

Diğer yandan,

I now experience these moments

artık bu anları

in an entirely new way.

tamamen yeni bir şekilde deneyimliyorum.

There was the beauty I found in music,

Müzikte bulduğum güzellik vardı,

like the moment in the newest Manchester Orchestra album,

son çıkan Manchester Orchestra albümünde,

when the song "The Alien"

"The Alien" şarkısının kusursuzca

seamlessly transitions into "The Sunshine,"

"The Sunshine" adlı şarkıya geçişi gibi

or the haunting beauty of Luke Sital-Singh's "Killing Me,"

ya da Luke Sital-Singh'in unutulmaz parçası

"Killing Me" nin nakaratı gibi,

whose chorus reads,

"And it's killing me that you're not here with me.

"Ve benimle burada olmaman öldürüyor beni.

I'm living happily, but I'm feeling guilty."

Mutlu bir şekilde yaşıyorum ama suçlu hissediyorum kendimi."

There is beauty in the simple moments that life has to offer,

Hayatın basit anlarda sunduğu,

a way of seeing that world that was so much a part of Amy's DNA,

Amy'nin varoluşunun bir parçası olan dünyayı görmenin bir güzelliği var,

like on my morning commute,

sabah işe gitmek gibi,

looking at the sun reflecting off of Lake Michigan,

Michigan Gölü'nden yansıyan güneş parıltılarına bakmak

or stopping and truly seeing how the light shines

ya da ışığın günün farklı saatlerinde

at different times of the day

birlikte inşa ettiğimiz evin içinde

in the house we built together;

nasıl parladığını görmek;

even after a Chicago storm, noticing the fresh buildup of snow

Şikago'da bir fırtınadan sonra bile,

çevrede yeni birikmiş karları fark etmek;

throughout the neighborhood;

or peeking into my daughter's room

ya da kızım bas gitarını çalarken

as she's practicing the bass guitar.

odasına göz atmak gibi.

Listen, I want to make it clear that I'm a very fortunate person.

Bakın, ne kadar şanslı bir insan olduğumu belirtmek istiyorum.

I have the most amazing family that loves and supports me.

Beni seven ve destekleyen en muhteşem aileye sahibim.

I have the resources for personal growth during my time of grief.

Keder sürecimde kendimi geliştirmemi sağlayan olanaklara sahibim.

But whether it's a divorce,

Ama bu bir boşanma olsun,

losing a job you worked so hard at

çok sıkı çalıştığınız bir işi kaybetmek

or having a family member die suddenly

ya da ailenizden birisinin aniden

or of a slow-moving and painful death,

veya ağır ve acı verici bir şekilde ölmesi olsun,

I would like to offer you

size bana sunulanı

what I was given:

önermek istiyorum:

a blank of sheet of paper.

bir parça kâğıt.

What will you do with your intentional empty space,

Size adanmış boş alanınızla,

with your fresh start?

yeni başlangıcınızla ne yapacaksınız?

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)