The journey through loss and grief | Jason B. Rosenthal

Translator: Ngoc Hien Reviewer: Thái Hưng Trần

Có 3 từ để giải thích lý do tôi ở đây.

Đó là ”Amy Krouse Rosenthal.”

There are three words that explain why I am here.

Vào cuối cuộc đời của Amy,

say trong morphine và sống ở viện dưỡng lão.

They are "Amy Krouse Rosenthal."

Tờ New York Times đã đăng một bài viết của cô ấy

trên mục ”Tình yêu hiện đại” vào ngày 3 tháng 3, 2017.

At the end of Amy's life,

hyped up on morphine and home in hospice,

Bài viết được đọc bởi hơn 5 triệu người khắp thế giới.

the "New York Times" published an article she wrote

for the "Modern Love" column on March 3, 2017.

Bài viết buồn không thể chịu nổi,

hài hước một cách mỉa mai

It was read worldwide by over five million people.

và chân thật đến tàn nhẫn.

Mặc dù chắc chắn nó nói về về cuộc sống của chúng tôi,

The piece was unbearably sad,

nhưng tâm điểm của bài viết là tôi.

ironically funny

and brutally honest.

Nó có tên là ” Có lẽ bạn sẽ muốn cưới chồng của tôi”

While it was certainly about our life together,

Đó là một nước đi sáng tạo để quảng cáo tôi.

the focus of the piece was me.

Amy thực sự đã để lại một khoảng trống để tôi lắp đầy

It was called, "You May Want to Marry My Husband."

với một câu chuyện tình yêu khác.

It was a creative play on a personal ad for me.

Amy đã làm vợ trong nửa quãng đời của tôi.

Amy quite literally left an empty space for me to fill

Cô ấy đã cùng tôi nuôi dạy 3 đứa con tuyệt vời, giờ chúng đã lớn khôn.

with another love story.

và cô ấy là cô gái của tôi, bạn hiểu chứ?

Amy was my wife for half my life.

Chúng tôi có rất nhiều điểm chung

She was my partner in raising three wonderful, now grown children,

Chúng tôi thích cùng một loại nghệ thuật

cùng bộ phim tài liệu, cùng một loại nhạc.

and really, she was my girl, you know?

Âm nhạc là một phần quan trọng trong cuộc đời của chúng tôi

We had so much in common.

Và chia sẻ các giá trị như nhau.

We loved the same art,

the same documentaries, the same music.

Chúng tôi đã yêu,

và tỉnh yêu của chúng tôi trở nên mạnh mẽ cho đến ngày cuối cùng của đời cô ấy.

Music was a huge part of our life together.

And we shared the same values.

Amy là một tác giả viết nhiều.

We were in love,

Ngoài hai cuốn hồi ký đột phá,

and our love grew stronger up until her last day.

cô ấy đã viết hơn 30 quyển sách cho thiếu nhi.

Sau khi mất, cuốn sách viết cùng Paris, con gái chúng tôi,

Amy was a prolific author.

In addition to two groundbreaking memoirs,

có tên là ”Thưa cô bé,”

she published over 30 children's books.

đứng đầu trong số những cuốn sách bán chạy nhất của tờ New York Times.

Posthumously, the book she wrote with our daughter Paris,

Cô ấy tự mô tả là một nhà làm phim nhỏ.

called "Dear Girl,"

reached the number one position on the "New York Times" bestseller list.

Cô ấy cao 1m54 và những bộ phim của cô ấy thì không dài như vậy.

(Cười)

Những bộ phim của cô ấy là minh chứng cho khả năng kết nối mọi người của cô ấy.

She was a self-described tiny filmmaker.

She was 5'1" and her films were not that long.

Cô ấy cũng là một diễn giả xuất sắc,

(Laughter)

Her films exemplified her natural ability to gather people together.

nói chuyện trẻ em và người lớn ở mọi độ tuổi

trên khắp thế giới.

She was also a terrific public speaker,

Bây giờ, câu chuyện đau buồn của tôi chỉ độc nhất ở khía cạnh nó khá là công khai.

talking with children and adults of all ages

Dù vậy, sự đau buồn của tôi không phải câu chuyện của riêng tôi

all over the world.

Now, my story of grief is only unique in the sense of it being rather public.

Amy cho phép tôi đi bước nữa, và tôi rất mừng vì điều đó.

However, the grieving process itself was not my story alone.

Giờ đây, chỉ hơn một năm bước vào cuộc sống mới

Tôi đã học được một vài điều.

Amy gave me permission to move forward, and I'm so grateful for that.

Tôi đứng đây để chia sẻ với bạn một phần của quá trình vượt qua

Now, just a little over a year into my new life,

và đau buồn.

I've learned a few things.

Nhưng trước đó, tôi nghĩ nói một chút về

I'm here to share with you part of the process of moving forward

ngày cuộc đời kết thúc cũng quan trọng đấy,

through and with grief.

bởi nó hình thành cảm xúc của tôi kể từ đó.

But before I do that, I think it would be important

Cái chết là một chủ đề cấm kị, phải không?

to talk a little bit about the end of life,

Amy đã ăn bữa ăn cuối cùng vào ngày 9 tháng 1 năm 2017.

because it forms how I have been emotionally since then.

Death is such a taboo subject, right?

Bằng cách nào đó cô ấy sống thêm 2 tháng

mà không ăn thức ăn cứng.

Amy ate her last meal on January 9, 2017.

Bác sĩ của cô ấy nói rằng chúng tôi có thể chăm sóc tại nhà

She somehow lived an additional two months

hoặc ở bệnh viện.

without solid food.

Họ không nói với chúng tôi rằng Amy sẽ giảm còn một nửa cân nặng,

Her doctors told us we could do hospice at home

rằng cô ấy sẽ không bao giờ nằm với chồng mình nữa,

or in the hospital.

và rằng đi lên cầu thang đến phòng ngủ của chúng tôi sẽ như chạy marathon

They did not tell us that Amy would shrink to half her body weight,

that she would never lay with her husband again,

An dưỡng tại nhà có một quầng hào quang là một môi trường tuyệt đẹp để chết.

and that walking upstairs to our bedroom would soon feel like running a marathon.

Thật tuyệt vời khi bạn không phải nghe tiếng máy móc bíp bíp

Home hospice does have an aura of being a beautiful environment to die in.

liên tục không ngừng nghỉ,

không bị gián đoạn bởi giờ uống thuốc

How great that you don't have the sounds of machines beeping

ở nhà và ra đi bên cạnh người thân.

and going on and off all the time,

no disruptions for mandatory drug administration,

Chúng tôi cố hết sức để làm những tuần đó ý nghĩa nhất có thể.

home with your family to die.

Chúng tôi thường xuyên nói về cái chết.

Mọi người biết rằng chắc nó sẽ xảy đến với họ,

We did our best to make those weeks as meaningful as we could.

nhưng được nói về nó một cách thoải mái rất tuyệt.

We talked often about death.

Everybody knows it's going to happen to them, like, for sure,

Chúng tôi nói về vấn đề nuôi dạy con.

Tôi hỏi Amy cách để làm một người cha tốt nhất có thể với lũ nhỏ khi không có cô ấy.

but being able to talk openly about it was liberating.

We talked about subjects like parenting.

Trong những cuộc trò chuyện đó, cô ấy đã cho tôi tự tin

I asked Amy how I could be the best parent possible to our children in her absence.

bằng việc nhấn mạnh mối quan hệ tuyệt vời của tôi với từng đứa,

và tôi có thể làm điều đó.

In those conversations, she gave me confidence

Tôi biết sẽ có nhiều khi

by stressing what a great relationship I had with each one of them,

tôi ước có thể cùng cô ấy ra quyết định

Chúng tôi luôn đồng bộ với nhau.

and that I can do it.

I know there will be many times

Liệu tôi có thể đề nghị mọi người

where I wish she and I can make decisions together.

bạn hay nói chuyện về điều đó bây giờ,

We were always so in sync.

khi còn khỏe mạnh.

Đừng chần chừ gì cả.

May I be so audacious as to suggest

that you have these conversations now,

Là một phần trong quá trình an dưỡng, chúng tôi thành lập một tổ chức

when healthy.

Amy dũng cảm biết bao khi tiếp đón họ, ngay cả khi thể chất cô ấy bắt đầu suy sụp

Please don't wait.

As part of our hospice experience, we organized groups of visitors.

Chúng tôi đã có một đêm Krouse,

bố mẹ và 3 anh chị cô ấy

How brave of Amy to receive them, even as she began her physical decline.

Tiếp đó là bạn bè và gia đình.

Mỗi người kể các câu chuyện đẹp của Amy và của chúng tôi.

We had a Krouse night,

her parents and three siblings.

Amy tác động lớn đến những người bạn chung thủy của cô ấy.

Friends and family were next.

Each told beautiful stories of Amy and of us.

Nhưng an dưỡng tại nhà không đẹp đẽ lắm với những người khỏe mạnh trong gia đình.

Amy made an immense impact on her loyal friends.

Tôi muốn nói một chuyện cá nhân một chút là cho đến giờ

But home hospice is not so beautiful for the surviving family members.

tôi vẫn ám ảnh bởi những ký ức từ những tuần cuối.

I want to get a little personal here and tell you that to this date,

Tôi nhớ đi lùi vào phòng tắm,

I have memories of those final weeks that haunt me.

đỡ Amy.

Tôi thấy thật mạnh mẽ.

I remember walking backwards to the bathroom,

Tôi không phải kiểu cao to,

nhưng tay tôi trông thật khỏe mạnh so với cơ thể yếu ớt của Amy.

assisting Amy with each step.

I felt so strong.

I'm not such a big guy,

Và cơ thể ấy dừng hoạt động trong nhà chúng tôi.

but my arms looked and felt so healthy compared to Amy's frail body.

Vào ngày 13/3 năm ngoái,

And that body failed in our house.

vợ tôi mất vì ung thư buồng trứng trên giường chúng tôi.

On March 13 of last year,

Tôi bế cơ thể lạnh lẽo của cô ấy

my wife died of ovarian cancer in our bed.

xuống tầng

đi qua phòng ăn

I carried her lifeless body

và phòng khách

down our stairs,

đặt lên băng ca đã đợi sẵn

để đi hỏa táng.

through our dining room

Hình ảnh đó không bao giờ ra khỏi đầu tôi.

and our living room

to a waiting gurney

Nếu bạn quen ai đã từng an dưỡng tại nhà,

to have her body cremated.

hãy công nhận điều đó.

Chỉ nói bạn nghe từ anh Jason này

I will never get that image out of my head.

nói về việc có những ký ức đó khó khăn như thế nào

If you know someone who has been through the hospice experience,

và bạn sẽ ở bên họ nếu họ muốn nói về việc đó.

acknowledge that.

Họ có thể không muốn nói,

Just say you heard this guy Jason

nhưng kết nối với người phải mang những ký ức đó mỗi ngày cũng hay.

talk about how tough it must be to have those memories

and that you're there if they ever want to talk about it.

They may not want to talk,

Tôi biết điều này khó tin nhưng tôi chưa bao giờ được hỏi câu đó cả.

but it's nice to connect with someone living each day with those lasting images.

Bài viết của Amy làm tôi trải qua sự đau buồn một cách công khai.

I know this sounds unbelievable, but I've never been asked that question.

Rất nhiều độc giả đã viết cho tôi những dòng suy tư sâu lắng rất hay.

Amy's essay caused me to experience grief in a public way.

Ảnh hưởng của Amy to lớn hơn rất nhiều

so với những gì mà chúng tôi và gia đình cô ấy biết.

Many of the readers who reached out to me wrote beautiful words of reflection.

Một số câu trả lời giúp tôi vượt qua giai đoạn đau buồn mạnh mẽ

The scope of Amy's impact was deeper and richer

bằng sự hài hước của chúng,

than even us and her family knew.

như cái email này từ một người phụ nữ

Some of the responses I received helped me with the intense grieving process

đã đọc bài viết, tuyên bố rằng,

“Tôi sẽ cưới anh khi anh sẵn sàng--

because of their humor,

(Tiếng cười)

like this email I received from a woman reader

ngừng uống rượu.

who read the article, declaring,

Thế thôi.

"I will marry you when you are ready --

Tôi hứa sẽ sống lâu hơn anh.

(Laughter)

"provided you permanently stop drinking.

Cảm ơn nhiều.”

Rồi, tôi thích một ly tequila ngon, nhưng đó không phải vấn đề.

No other conditions.

I promise to outlive you.

Nhưng làm sao tôi có thể từ chối lời cầu hôn đó chứ?

Thank you very much."

(Tiếng cười)

Now, I do like a good tequila, but that really is not my issue.

Tôi cười ra nước mắt khi đọc lời nhắn này từ một người quen của gia đình tôi:

Yet how could I say no to that proposal?

“Tôi nhớ trong bữa tối ngày Shabbat ở nhà anh

(Laughter)

và Amy dạy tôi cách làm bánh croutons ngô.

I laughed through the tears when I read this note from a family friend:

Chỉ có Amy có thể tìm thấy sự sáng tạo trong món bánh mỳ giòn đó thôi.”

"I remember Shabbat dinners at your home

and Amy teaching me how to make cornbread croutons.

(Tiếng cười)

Only Amy could find creativity in croutons."

Ngày 27 tháng 7, chỉ một vài tháng sau ngày Amy mất,

bố tôi chết vì những biến chứng

(Laughter)

của bệnh Parkinson kéo dài cả thập kỷ.

On July 27, just a few months after Amy's death,

Tôi phải tự hỏi: tình trạng con người có thể chịu đựng đến mức nào?

my dad died of complications

related to a decades-long battle with Parkinson's disease.

Điều gì làm chúng ta có thể đối phó với mất mát to lớn này

và vẫn sống tiếp?

I had to wonder: How much can the human condition handle?

Đó có phải là một bài kiểm tra?

Sao lại là gia đình và những đứa con tuyệt vời của tôi?

What makes us capable of dealing with this intense loss

and yet carry on?

Tìm kiếm câu trả lời, thật tiếc phải nói rằng, là chuyện cả đời,

Was this a test?

nhưng chìa khóa cho sự kiên trì của tôi

Why my family and my amazing children?

là lời chỉ dẫn được bày tỏ và công khai của Amy

Looking for answers, I regret to say, is a lifelong mission,

đó là tôi phải tiếp tục.

but the key to my being able to persevere

Trong suốt năm nay, tôi đã làm như vậy.

is Amy's expressed and very public edict

Tôi đã nỗ lực bưóc ra ngoài và tìm kiếm niềm vui và vẻ đẹp

that I must go on.

mà tôi biết cuộc sống này có thể mang lại.

Throughout this year, I have done just that.

I have attempted to step out and seek the joy and the beauty

Nhưng đây là thực tại:

that I know this life is capable of providing.

các cuộc họp mặt gia đình,

tham dự các lễ cưới và các sự kiện tôn vinh Amy

dù ấm cúng đến mức nào

But here's the reality:

cũng rất khó để chịu đựng.

those family gatherings,

Họ nói tôi tuyệt vời.

attending weddings and events honoring Amy,

“Sao anh chịu đựng được chuyện này suốt thời gian qua?”

as loving as they are,

Họ nói, ”Anh làm được vậy giỏi thật đấy.”

have all been very difficult to endure.

People say I'm amazing.

Nhưng mà biết gì không?

"How do you handle yourself that way during those times?"

Nhiều lúc tôi thật sự buồn.

They say, "You do it with such grace."

Tôi thường cảm thấy mình là một mớ hỗn độn,

Well, guess what?

và tôi biết những cảm xúc ấy cũng có trong người ở lại

I really am sad a lot of the time.

con cái, phụ huynh

I often feel like I'm kind of a mess,

và thành viên khác trong nhà.

and I know these feelings apply to other surviving spouses,

Trong Thiền tông Nhật Bản, có một cụm từ là “Shoji”

children, parents

có nghĩa là “sinh tử“.

and other family members.

Không có sự ngăn cách giữa cuộc sống và cái chết

In Japanese Zen, there is a term "Shoji,"

ngoài đường thẳng mỏng manh giữa chúng.

which translates as "birth death."

Sinh, phần vui vẻ, tuyệt vời, cần thiết của cuộc đời

There is no separation between life and death

other than a thin line that connects the two.

và tử, những gì chúng ta muốn bỏ đi,

đối mặt nhau.

Birth, or the joyous, wonderful, vital parts of life,

Trong cuộc đời mới này của tôi,

and death, those things we want to get rid of,

tôi cố nhớ điều này trong khi vượt qua nỗi đau.

are said to be faced equally.

In this new life that I find myself in,

Vài tháng ngay sau khi Amy mất,

I am doing my best to embrace this concept as I move forward with grieving.

tôi chắc chắn cảm giác vô vọng này sẽ luôn hiện hữu,

và nó sẽ làm tôi hao mòn.

In the early months following Amy's death, though,

Nhưng tôi sớm may mắn nhận được những lời khuyên hữu ích.

I was sure that the feeling of despair would be ever-present,

Nhiều thành viên của hội những người đã mất đi bạn đời

that it would be all-consuming.

đã kết nối với tôi.

Soon I was fortunate to receive some promising advice.

Một người bạn cũng mất bạn đời của cô ấy hay nói với tôi

Many members of the losing-a-spouse club

“Jason, rồi anh sẽ tìm thấy niềm vui thôi.”

reached out to me.

One friend in particular who had also lost her life partner kept repeating,

Tôi đã không hiểu ý cô ấy là gì.

Làm sao có thể được?

"Jason, you will find joy."

Nhưng vì Amy đã công khai

I didn't even know what she was talking about.

cho phép tôi tìm hạnh phúc của riêng mình,

How was that possible?

nhiều khi tôi cũng tận hưởng.

But because Amy gave me very public permission

Nhảy suốt đêm ở concert của LCD Soundsystem,

to also find happiness,

I now have experienced joy from time to time.

du lịch với anh và bạn thân tôi hoặc đồng nghiệp

There it was, dancing the night away at an LCD Soundsystem concert,

gặp những anh chàng tuyệt vời mà tôi chưa từng gặp.

Ngắm nhìn ánh mặt trời chói sáng từ boong tàu trong một ngày lạnh,

traveling with my brother and best friend or with a college buddy on a boys' trip

to meet a group of great guys I never met before.

nằm đó, trong ánh nắng,

tôi thấy hơi ấm tràn ngập trong tôi.

From observing that my deck had sun beating down on it on a cold day,

Niềm vui đến từ ba đứa con tuyệt vời của tôi.

stepping out in it, laying there,

the warmth consuming my body.

Con trai tôi, Justin

The joy comes from my three stunning children.

gửi một tấm ảnh của thằng bé với một quý ông lớn tuổi

với một cánh tay to lớn và chắc khỏe kèm lời nhắn,” Con vừa mới gặp Popeye,”

There was my son Justin,

với nụ cười toe tét trên mặt.

texting me a picture of himself with an older gentleman

(Tiếng cười)

Và em của nó, Miles, đi đến ga tàu

with a massive, strong forearm and the caption, "I just met Popeye,"

trong ngày đầu tiên đi làm sau khi tốt nghiệp đại học,

with a huge grin on his face.

quay lại hỏi tôi,

(Laughter)

There was his brother Miles, walking to the train

“Con còn quên gì không nhỉ?”

Tôi lập tức trấn an nó: “Con đã 100% sẵn sàng rồi. Con làm được mà.”

for his first day of work after graduating college,

who stopped and looked back at me and asked,

Và con gái tôi Paris,

"What am I forgetting?"

chúng tôi đi cùng nhau qua công viên Battersea ở London,

I assured him right away, "You are 100 percent ready. You got this."

lá khô chất đống,

ánh nắng buổi sáng sớm lấp lánh trên đường chúng tôi đi đến lớp yoga.

And my daughter Paris,

walking together through Battersea Park in London,

the leaves piled high,

Tôi cũng muốn nói thêm là vẻ đẹp luôn ở quanh ta,

the sun glistening in the early morning on our way to yoga.

và ý tôi không chỉ là thẩm mỹ

mà là cái đẹp nói chung.

I would add that beauty is also there to discover,

Một phần, mỗi khi tôi thấy gì đó trong phạm trù này, tôi muốn nói,

and I mean beauty of the wabi-sabi variety

“Amy, em có thấy không? Em nghe thấy chứ?

but beauty nonetheless.

Đẹp vậy mà em không cho anh xem.”

On the one hand, when I see something in this category, I want to say,

Mặt khác,

"Amy, did you see that? Did you hear that?

It's too beautiful for you not to share with me."

giờ tôi tận hưởng những khoảnh khắc như thế

theo cách hoàn toàn khác.

On the other hand,

Tôi tìm thấy cái đẹp trong âm nhạc,

I now experience these moments

như trong album mới nhất của Manchester Orchestra,

in an entirely new way.

khi bài “The Alien”

mượt mà chuyển sang bài ”The Sunshine”,

There was the beauty I found in music,

like the moment in the newest Manchester Orchestra album,

hay cái đẹp đầy ám ảnh trong bài “Killing Me” của Luke Sital-Singh,

when the song "The Alien"

đoạn điệp khúc là

seamlessly transitions into "The Sunshine,"

“Và em không ở đây khiến anh chết dần.

or the haunting beauty of Luke Sital-Singh's "Killing Me,"

Anh đang hạnh phúc, nhưng anh thấy tội lỗi.”

whose chorus reads,

"And it's killing me that you're not here with me.

Trong những khoảnh khắc giản đơn của cuộc sống đều có cái đẹp,

I'm living happily, but I'm feeling guilty."

đó là cách nhìn thế giới rất Amy,

There is beauty in the simple moments that life has to offer,

như là trên con đường tôi đi mỗi sáng,

nhìn ánh mặt trời phản chiếu xuống hồ Michigan,

a way of seeing that world that was so much a part of Amy's DNA,

hay dừng lại và nhìn kỹ ánh nắng chiếu xuống

like on my morning commute,

lên căn nhà chúng tôi xây nên

looking at the sun reflecting off of Lake Michigan,

tại các thời điểm khác nhau trong ngày;

or stopping and truly seeing how the light shines

ngay cả sau cơn bão Chicago, nhìn thấy đống tuyết còn mới

at different times of the day

trong khu nhà của chúng tôi;

in the house we built together;

hay hé nhìn vào phòng con gái tôi

even after a Chicago storm, noticing the fresh buildup of snow

khi con bé đang tập đàn guitar bass.

throughout the neighborhood;

Nghe này, tôi muốn nói rõ rằng tôi là một người rất may mắn.

or peeking into my daughter's room

as she's practicing the bass guitar.

Tôi có một gia đình tuyệt vời nhất luôn yêu thương và ủng hộ tôi.

Listen, I want to make it clear that I'm a very fortunate person.

Tôi có những cách để phát triển bản thân trong quãng thời gian đau buồn.

I have the most amazing family that loves and supports me.

Nhưng dù cho đó là một cuộc ly hôn,

mất công việc mà bạn đã rất tâm huyết

I have the resources for personal growth during my time of grief.

hay có một người thân ra đi đột ngột

hay vì một cái chết từ từ và đau đớn

But whether it's a divorce,

losing a job you worked so hard at

Tôi muốn cho các bạn

những gì tôi được nhận:

or having a family member die suddenly

một tờ giấy trắng.

or of a slow-moving and painful death,

I would like to offer you

Bạn sẽ làm gì với khoảng trống đã định sẵn,

what I was given:

a blank of sheet of paper.

với khởi đầu mới của bạn?

What will you do with your intentional empty space,

Cảm ơn.

(Vỗ tay)

with your fresh start?

Thank you.

(Applause)