Cesar Harada: A novel idea for cleaning up oil spills

Cesar Harada: Petrol sızıntılarını temizlemek için yeni bir fikir

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Çeviri: Ozan Vural Gözden geçirme: Meric Aydonat

In the ocean,

Okyanusta

what is the common point

petrol, plastik ve radyoaktivite arasındaki

between oil, plastic and radioactivity?

ortak nokta nedir?

On the top line, this is the BP oil spill:

En yukarıda, BP'nin atık petrol sızıntısı:

billions of barrels of oil gushing

milyarlarca varil fışkıran petrol

in the Gulf of Mexico.

Meksika körfezinde akıyor.

The middle line is millions of tons of

Ortada, milyonlarca tonlarca

plastic debris accumulating in our ocean,

plastik atığı okyanusumuzda birikiyor

and the third line is radioactive material

ve üçüncü de ise radyoaktif madde

Fukushima nükleer santralinden

leaking from Fukushima nuclear power plant

in the Pacific Ocean.

Pasifik Okyanusu'na sızıyor.

Well, the three big problems have in common

Pekala, üç büyük problemin ortak noktası

that they are man-made problems

bunların insan tarafından meydana getirilmiş

but they are controlled by natural forces.

fakat doğal güçler tarafından kontrol ediliyor olmaları.

This should make us feel very, terribly awful

Bu bizi son derece berbat hissettirdiği kadar

umut dolu da hissettirmeli

as much as it should make us feel hopeful,

because if we have the power to create these problems,

çünkü, eğer problemi yaratacak güce sahipsek

we may as well have the power

aynı zamanda biz

to remediate these problems.

bu problemleri çözme gücüne de sahip olabiliriz.

But what about natural forces?

Peki ya doğal güçler?

Well, that's exactly what I want to talk about today,

Pekala, bugün konuşmak istediğim tam olarak da bu,

is how we can use these natural forces

doğal güçleri

to remediate these man-made problems.

insan kaynaklı bu problemleri çözmek için nasıl kullanırız

When the BP oil spill happened,

BP petrol sızıntısı olduğunda,

I was working at MIT, and I was in charge

MIT de çalışıyordum ve petrol sızıntısını temizleyecek

of developing an oil spill-cleaning technology.

bir teknoloji geliştirme konusunda görevlendirilmiştim.

And I had a chance to go in the Gulf of Mexico

Meksika körfezine gitme,

and meet some fishermen and see

balıkçılarla tanışma ve onların çalıştığı

the terrible conditions in which they were working.

berbat çalışma şartlarını görme şansına eriştim.

More than 700 of these boats,

700 den fazla tekne,

which are fishermen boats repurposed

beyaz olanlar petrol emici

with oil absorbent in white

ve turuncu olarak petrol tutucu olarak

and oil containment in orange, were used,

yeniden düzenlenmiş balıkçı tekneleri kullanıldı.

but they only collected three percent of the oil on the surface,

Fakat sadece yüzeydeki petrolün yüzde 3'unu toplayabildiler

and the health of the cleaners

ve temizleme işiyle uğraşanların sağlıkları

were very deeply affected.

derinden etkilendi.

I was working on a very interesting technology

MIT de çok ilginç bir teknoloji üzerine çalışıyordum,

at MIT, but it was a very long-term view

ama bu nasıl teknoloji geliştirileceği hakkında

of how to develop technology,

uzun süreli bir bakış açısıydi

and it was going to be a very expensive technology,

ve çok pahalı bir teknoloji olacaktı

and also it would be patented.

ve de patentli olacaktı.

So I wanted to develop something that we could

Bu yüzden ben de

develop very fast, that would be cheap,

çok hızlı geliştirebileceğimiz, ucuz olan

and that would be open-source, so, because

açık kaynaklı bir teknoloji geliştirmek istedim.

oil spills are not only happening in the Gulf of Mexico,

Çünkü petrol sızıntıları sadece Meksika Körfezi'nde olmuyor

and that would be using renewable energy.

ve bu yenilenebilir enerji kullanmalıydı.

So I quit my dream job,

Bu yüzden hayalimdeki işten istifa ettim

and I moved to New Orleans,

ve New Orleans'a taşındım

and I kept on studying how the oil spill was happening.

ve petrol sızıntısı nasıl oluşur üzerine çalışmaya devam ettim

Currently, what they were doing is

Bu günlerde, onların yaptığı şey

that they were using these small fishing boats,

bu küçük balıkçı teknelerini kullanmak

and they were cleaning clean lines in an ocean of dirt.

ve kir deryasında nispeten temiz bölümleri temizlemek

If you're using the exact same amount of surface

Eğer tamamen aynı petrol emici zemin miktarını

of oil absorbent, but you're just paying attention

kullanıyorsan, ama doğal akışa dikkat

to natural patterns, and if you're going up the winds,

edersen ve eğer rüzgarla gidersen

you can collect a lot more material.

çok daha fazla madde toplayabilirsiniz.

If you're multiplying the rig,

eğer donanımı çoğaltırsan

so you multiply how many layers of absorbent

kullandığın emici yüzeyi de arttırmış

you're using, you can collect a lot more.

olursun, çok daha fazla toplarsın.

But it's extremely difficult to move oil absorbent

Fakat petrol emicileri rüzgarın, yüzey akıntısının ve rüzgarın

against the winds, the surface currents and the waves.

tersine hareket ettirmek son derece zordur.

These are enormous forces.

Bunlar muazzam güçler.

So the very simple idea was to use the ancient technique

En basit fikir eski denizcilik tekniğini kullanıp

of sailing and tacking of the wind

süzülerek alçalan petrolü

to capture or intercept the oil

hapsetmek ve alıkoymak için

that is drifting down the wind.

rüzgarı sarmaktı.

So this didn't require any invention.

Yani bunun için hiçbir icat gerektirmiyordu.

We just took a simple sailing boat

Basit bir yelkenli tekneyi aldık

and we tried to pull something long and heavy,

ve uzun ağır bir şeyi çekmeyi denedik

but as we tacked back and forth,

ama gemiyi ön ve arkaya çevirdikçe

what we lost was two things:

kaybettiğimiz iki şey şunlardı:

we were losing pulling power and direction.

Çekme gücü ve yönü.

And so, I thought, what about if we just take the rudder

Ve bu yüzden, düşündüm ki, dümeni

from the back of the boat to the front,

teknenin arkasından önüne alsak nasıl olur,

would we have better control?

Daha iyi kontrol sağlar mıyız?

So I built this small sailing robot

Böylece dümeni önde olan küçük

with the rudder at the front,

yelkenli bir tekne yaptım,

and I was trying to pull something very long and heavy,

uzun ve ağır bir şeyi çekmeye çalışıyordum

so that's a four-meter-long object just to pull,

bu cekecek dört metrelik bir cisimdi

and I was surprised with just a 14-centimeter rudder,

ve 14 cm'lik dümenle dört metrelik

I could control four meters of absorbent.

soğurganı kontrol edebiliyor olmama şaşırmıştım.

Then I was so happy that I kept playing with the robot,

Sonra o kadar mutluydum ki robotla uğraşmaya devam ettim,

and so you see the robot has

gördüğünüz gibi

a front rudder here.

robotun dümeni önde.

Normally it's at the back.

Normalde arkadadır.

And, playing, I realized that the maneuverability

Uğraşırken fark ettim ki manevra kabiliyeti

of this was really amazing,

gerçekten inanılmazdı

and I could avoid an obstacle at the very last second,

ve son anda bir engelden kurtulabiliyordum

more maneuverable than a normal boat.

normal bir tekneden çok daha kıvraktı.

Then I started publishing online, and

Sonra internette yayınlamaya başladım ve

some friends from Korea, they started being

Kore'den bazı arkadaşlar bununla

interested in this, and we made a boat

ilgilenmeye başladı ve hem önde

which has a front rudder and a back rudder,

hem de arkada dümeni olan bir tekne yaptık.

so we started interacting with this,

Bununla denemeye başladık

and it was slightly better,

kısmen daha iyiydi

although it was very small and a bit off balance,

çok küçük ve dengeli olmasına rağmen

but then we thought,

ama sonra düşündük ki,

what if we have more than two points of control?

İki tane kontrol noktası olsa nasıl olur?

What if the entire boat becomes a point of control?

Bütün tekne kontrol noktası olsa nasıl olur?

What if the entire boat changes shape?

Bütün tekne şekil değiştirse nasıl olur?

So — (Applause)

böylece- (Alkış)

Thank you very much. (Applause)

Çok teşekkür ederim.(Alkış)

And so that's the beginning of Protei,

İşte bu Protei'nin başlangıcı

and that's the first boat in history

ve bu tarihteki gövde şekli

that completely changed the shape of the hull

kontrol sağlamak için

in order to control it,

tamamen değişen ilk tekne

and the properties of sailing that we get

ve sahip olduğumuz denizcilik özelllikleri

are very superior compared to a normal boat.

normal teknelerden çok daha üstün.

When we're turning, we have the feeling of surfing,

Dönüş yaparken sörf yapıyormuş gibi hissettik

and the way it's going up-wind, it's very efficient.

ve rüzgara karşı da çok etkili.

This is low speed, low wind speed,

Bu düşük hız, düşük rüzgar hızı

and the maneuverability is very increased,

ve manevra kabiliyeti çok arttırılmış

and here I'm going to do a small jibe,

ve burada küçük bir dalgayı geçiyorum.

and look at the position of the sail.

yelkenin pozisyonuna bakın.

What's happening is that, because the boat changes shape,

Olan şey şu, tekne şekil değiştiriyor

the position of the front sail and the main sail

ön yelkenin ve ana yelkenin pozisyonu

are different to the wind.

rüzgara göre değişiyor.

We're catching wind from both sides.

Rüzgarı iki taraftan da sarıyorlar.

And this is exactly what we're looking [for]

İşte bu bizim tam da aradığımız şey.

if we want to pull something long and heavy.

Eğer uzun ve ağır bir şeyi çekmek istiyorsak

We don't want to lose pulling power, nor direction.

Çekiş gücümüzü ve ya yönümüzü kaybetmek istemeyiz.

So, I wanted to know if this was possible

Dolayısıyla , endüstriyel seviyede

to put this at an industrial level,

bunun mümkün olup olamayacağını bilmek istedim.

so we made a large boat with a large sail,

Bu yüzden büyük yelkenli

and with a very light hull, inflatable,

gövdesi çok hafif olan, şişirilebilir,

very small footprint,

çevreye çok zarar veren büyük bir tekne yaptık.

so we have a very big size and power ratio.

Yani, çok büyük bir boyuta ve güç oranına sahibiz.

After this, we wanted to see if we could

Ondan sonra, bunu otomatik sisteme

implement this and automate the system,

uygulayabilir miyiz diye görmek istedik.

so we used the same system but we added

Bu yüzden aynı sistemi kullandık ama

a structure to it so we could activate the machine.

makineyi aktifleştirebilmek için bir yapı ekledik

So, we used the same bladder-inflated system,

Bildiğimiz içten şişirmeli sistemi kullandık

and we took it for testing.

ve test ettik.

So this is happening in the Netherlands.

Bu Hollanda'da gerçekleşiyor

We tried in the water without any skin or ballast

Suda denge ağırlığı ve dış kaplama olmadan

just to see how it works.

sadece nasıl gittiğini görmek için denedik.

And then we mounted a camera for controlling it,

Sonra kontrol etmek için bir kamera monte ettik

but quickly we saw that we would need

ama çok geçmeden dipte çok daha fazla

a lot more weight at the bottom,

ağırlığa ihtiyaç duyabileceğimizi gördük.

so we had to take it back to the lab,

Laboratuvara geri götürmek zorunda kaldık

and then we built a skin around it,

ve dış kaplamasını da yaptık.

we put batteries, remote controllers, and then

Bataryalar ve uzaktan kumandalar koyduk ve sonra

we put it in the water and then we

tekneyi suya indirdik ve açılmasına

let it go in the water and see how well it would work,

izin verdik ve ne kadar iyi çalışabileceğini gördük

so let some rope out, and hope it's going to work,

böylece bazı halatları attık ve işe yaramasını umduk

and it worked okay, but we still have a long way.

ve gayet iyi çalıştı, fakat hala önümüzde uzun bir yol var.

Our small prototype has given us good insight

Küçük prototipimiz bize çok iyi olacağına dair

that it's working very well,

iyi sezgiler veriyordu

but we still need to work a lot more on this.

fakat hala üzerinde çok çalışmamız gerekiyordu.

So what we are doing is an accelerated evolution

Yaptığımız şey denizcilik teknolojisinde

of sailing technology.

hızlandırılmış bir açılım.

We went from a back rudder to a front rudder

Arka dümenden ön dümene, oradan iki dümene

to two rudders to multiple rudders

iki dümenden çok sayıda dümene ve oradan da

to the whole boat changing shape,

tüm teknenin şekil değiştirmesine geçmiştik

and the more we are moving forward,

ve aşama kaydettikçe

and the more the design looks simple and cute. (Laughter)

tasarim daha basit ve hoş bir görünüm kazandı.(Gülüşmeler)

But I wanted to show you a fish because --

Ama size bir balık göstermek istedim çünkü--

In fact, it's very different from a fish.

Aslında, bu bir balıktan çok farklı.

A fish will move because -- by changing like this,

Bir balık hareket edecektir çünkü-- böyle değişerek,

but our boat is propelled by the wind still,

fakat bizim teknemiz hala rüzgar tarafından itiliyor

and the hull controls the trajectory.

ve gövde yörüngeyi kontrol ediyor.

So I brought to you for the first time on the TED stage

Size TED sahnesinde ilk defa

Protei Number Eight. It's not the last one,

Protei Number Eight'i takdim ediyorum.Bu sonuncusu değil

but it's a good one for making demos.

ama demo yapmak için iyi.

So the first thing as I show you in the video is

Videoda gösterdiğim gibi ilk olan

that we may be able to control the trajectory

yelkenli teknenin yörüngesini daha iyi

of a sailing boat better,

kontrol edebiliyor olmamız

or we may be able to never be in irons,

veya elimizin hiç kelepçeli olmaması

so never facing the wind,

yani hiç rüzgarla karşı karşıya kalmıyor olmamız,

we always can catch the wind from both sides.

iki taraftan da rüzgarı her zaman yakalayabiliriz.

But new properties of a sailing boat.

Fakat yelkenli teknenin yeni özellikleri.

So if you're looking at the boat from this side,

Yani eğer tekneye bu taraftan bakarsanız

this might remind you of an airplane profile.

size bir uçak profilini hatırlatabilir.

An airplane, when you're moving in this direction,

Bir uçak, siz bu yönde ilerliyorken

starts to lift, and that's how it takes off.

yükselmeye başlar, böylece havalanır.

Now, if you're taking the same system,

Şimdi, eğer aynı sistemi alırsanız,

and you're putting vertical, you're bending,

ve düşey yerleştirirseniz, bükerseniz

and if you're moving this way forward,

ve eğer bu yönde ilerlerseniz

your instinct will tell you that you might go this way,

içgüdüleriniz bunu yapabileceğinizi söyleyecek.

but if you're moving fast enough,

Fakat yeterince hızlı olursanız

you might create what we call lateral lift,

yan kaldırma dediğimiz şeyi gerçekleştirebilirsiniz.

so we could get further or closer to the wind.

böylece daha ileri ya da rüzgara daha yakın olabilirsiniz.

Other property is this:

Diğer nitelik ise şu:

A normal sailing boat has a centerboard here

normal yelkenli bir teknenin kontra omurgası buradadır

and a rudder at the back,

ve dümeni arkadadır,

and these two things are what creates most

ve bu ikisi teknenin arkasında en çok

resistance and turbulence behind the boat,

direnç ve çalkantı yaratan şeylerdir,

but because this doesn't have either

fakat bunda ne bir kontra omurgası

a centerboard or a rudder,

ne de dümen olduğundan

we hope that if we keep working on this hull design

eğer bu gövde tasarımı üzerinde çalışırsak umuyoruz ki

we can improve and have less resistance.

geliştirir ve daha az dirençle karşılaşırız.

The other thing is, most boats, when they reach

Bir başka şey de, çoğu tekne, belli bir

a certain speed, and they are going on waves,

hıza eriştiğinde, dalgalanmaya başlar,

they start to hit and slap on the surface of the water,

suyun üstünde çarpıp vurmaya başlar,

and a lot of the energy moving forward is lost.

ilerleyen gücün büyük bir kısmını kaybeder.

But if we're going with the flow,

Fakat eğer akımla birlikte gidersek,

if we pay attention to natural patterns

eğer daha güçlü olmaya çalışmak yerine

instead of trying to be strong,

doğal yollara dikkat edersek,

but if you're going with the flow, we may absorb

ama eğer akımla birlikte gidiyorsak, biz

a lot of environmental noises, so the wave energy,

birçok çevreci gürültüyü soğurabiliriz, yani dalga enerjisini

to actually save some energy to move forward.

daha ileriye gitmek için enerjiden tasarruf etmek için kullanabiliriz.

So we may have developed the technology

Yani teknolojiyi geliştirmiş olabiliriz

which is very efficient for pulling something long and heavy,

ki bu teknoloji gerçekten uzun ve ağır bir şeyi çekmekte çok etkili

but the idea is, what is the purpose of technology

ama fikir şu ki, eğer doğru ellere ulaşmıyorsa

if it doesn't reach the right hands?

teknolojinin amacı nedir ki?

Normal technology or innovation happens like this:

Normal teknoloji ya da buluş şu şekilde olur:

Somebody has an interesting idea,

Birilerinin ilginç bir fikri vardır,

some other scientist or engineer,

başka bir bilim adamı ya da mühendis,

they take it to the next level, they make a theory about it

onu başka bir boyuta taşır, bir teori geliştirir

and maybe they patent it,

ve belki patentini alır

and then some industry will make a contract

ve sonra herhangi bir sanayi kolu

of exclusivity to manufacture and sell it,

ayrıcalıklı üretim kontratı yapar ve satar,

and then, eventually, a buyer will buy it,

ve en sonunda bir tüketici satın alır.

and we hope that they are going to use [it] for a good purpose.

Umuyoruz ki bunu iyi bir amaç uğruna kullanacaklar.

What we really want is that this innovation happens

Asıl istediğimiz gelişimin sürekli olması

continuously. The inventor and engineers

mucit ve mühendislerin

and also the manufacturers and everybody

ve üreticilerinde ve herkesin

works at the same time, but this would be sterile

aynı anda çalışması, fakat bu verimsiz olabilirdi

if this was happening in a parallel and uncrossed process.

eğer bu paralel ve açık bir süreç olsaydı.

What you really want is not a sequential,

İstediğiniz asıl şey dizgisel olmayan

not parallel development.

paralel olmayan bir gelişme.

You want to have a network of innovation.

Bir gelişim ağına sahip olmak istiyorsunuz.

You want everybody, like we're doing now,

Herkesi istiyorsunuz, şu anda yaptığımız gibi,

to work at the same time, and that can only happen

aynı anda çalışmak için, bu bir şartla olabilir

if these people all together decide to share the information,

eğer bu insanlar hep beraber bilgi paylaşmaya karar verirse.

and that's exactly what open hardware is about.

Açık bilgisayar donanım sistemi bu tam olarak budur.

It's to replace competition by collaboration.

Yarışı yardımlaşmayla yer değiştirmektir.

It's to transform any new product into a new market.

Herhangi yeni bir ürünü yeni bir piyasaya dönüştürmektir.

So what is open hardware?

Öyleyse açık bilgisayar donanım sistemi nedir?

Essentially, open hardware is a license.

Aslında, açık bilgisayar donanım sistemi yasal bir izindir.

It's just an intellectual property setup.

Sadece bir fikirsel nitelik kurgusudur.

It means that everybody is free to use,

Bu herkes kullanmakta değiştirmekte ve dağıtmakta

modify and distribute, and in exchange

özgürdür anlamına geliyor,

we only ask for two things:

sadece iki şey soruyoruz:

The name is credited -- the name of the project --

Onaylanmış isim-- projenin ismi--

and also the people who make improvement,

ve geliştirmek isteyen insanlar,

they share back with the community.

onların toplumla geri paylaşmaları.

So it's a very simple condition.

Yani çok basit bir koşul.

And I started this project alone in a garage in New Orleans,

Ben bu projeye New Orleans'da bir garajda kendi başıma başladım

but quickly after I wanted to publish and share

ama çok geçmeden bu bilgiyi yayınlamak ve

this information, so I made a Kickstarter,

paylaşmak istedim, böylelikle bir para toplama platformu

which is a crowd-fundraising platform,

olan Kickstarter'ı yaptım

and in about one month we fundraised 30,000 dollars.

ve yaklaşık bir ay içinde, 30 bin dollar para topladık.

With this money, I hired a team of young engineers

Bu parayla, dünyanın her yerinden bir grup genç mühendisi

from all over the world, and we rented a factory

işe aldım ve Hollanda'nın

in Rotterdam in the Netherlands.

Rotterdam kentinde bir fabrika kiraladık.

We were peer-learning, we were engineering,

Birbirimizden öğreniyorduk, planlayıp düzenliyorduk

we were making things, prototyping,

bir şeyler yapıyorduk, prototip yapıyorduk

but most importantly we were trying our prototypes

ama en önemlisi prototiplerimizi

in the water as often as possible,

mümkün olduğunca sık suda deniyorduk

to fail as quickly as possible, to learn from.

mümkün olduğunca hızlı başarısız olmak için, bundan ders çıkarmak için.

This is a proud member of Protei from Korea,

Bu Kore 'den Protei'nin önemli bir üyesi

and on the right side, this is a multiple-masts

ve sağ tarafta, çoklu bir gemi direği var

design proposed by a team in Mexico.

Bu direğin tasarımı Meksika'da bir takım tarafından önerildi.

This idea really appealed to Gabriella Levine

Bu fikiri New York'daki Gabbriella Levine

in New York, and so she decided to prototype

çok beğendi ve böylece bu gördüğü

this idea that she saw, and she documented

fikrin bir prototipini yapmaya kara verdi.

every step of the process,

Sürecin her basamağını kayıt altında tuttu

and she published it on Instructables,

ve buluşların paylaşıldığı bir site olan

which is a website for sharing inventions.

Instructables' da yayınladı.

Less than one week after,

Bir haftadan kısa bir süre sonra,

this is a team in Eindhoven, it's a school of engineering.

Bu Eindhoven'daki bir takım, bir mühendislik okulu.

They made it, but they eventually published

Onlar bunu yaptılar, ama en sonunda

a simplified design.

basitleştirilmiş bir tasarımı yayınladılar.

They also made it into an Instructable,

Aynı zamanda Instructables'da da yayınladılar

and in less than one week, they had

ve bir hafatdan kısa bir sürede

almost 10,000 views, and they got many new friends.

neredeyse 10 bin kişi gördü ve birçok yeni arkadaş edindiler.

We're working on also simpler technology,

Biz de daha basit bir teknoloji üzerine çalışıyoruz,

not that complex, with younger people

karmaşık değil, daha genç insanlarla

and also older people,

ve daha yaşlı insanlarla da

like this dinosaur is from Mexico. (Laughter)

tıpkı Meksika'dan gelen bu dinozor gibi. (Gülüşmeler)

So Protei is now an international network

Protei şuanda teknoloji satışı konusunda

of innovation for selling technology

bu şekil değiştiren gövdeyi kullanarak

using this shape-shifting hull.

uluslararası düzeyde bir gelişim ağı.

And what puts us together is that we have a common,

ve bizi bir araya getiren şey, ortak noktamız

at least, global understanding

en azından, 'işletim' kelimesinin ne olduğunu veya olması gerektiğini

of what the word "business" is, or what it should be.

küresel algılayışımızın aynı olması.

This is how most work today.

Birçoğu bugün bu işlerle uğraşıyor.

Business as usual is saying, what's most important

İşletme de her zaman söylendiği gibi, en önemli şey

is to make lots of profit, and you'll be using

çok kar etmektir ve bunu için teknoloji kullacaksınız

technology for that, and people will be your work force,

ve araçlaştırılmış insanlar

instrumentalized,

iş gücünüz olacak,

and environment is usually the last priority.

çevre genellikle en son düşünülür.

It will be just a way to, say, greenwash your audience

Bu sadece toplumun gözünü yeşile boyamanın

and, say, increase your price tag.

ve etiket fiyatını arttırmanın başka bir yolu.

What we're trying to do, or what we believe,

Yapmaya çalıştığımız şey ya da inandığımız şey

because this is how we believe the world really works,

çünkü bu dünyanın gerçekte nasıl yürüdüğüne olan inanışımız

is that without the environment you have nothing.

çevre olmazsa hiçbir şeye sahip değilsiniz.

We have the people so we need to protect each other, yes,

İnsanlara sahibiz bu yüzden birbirimizi korumalıyız, evet

and we're a technology company,

ve biz bir teknoloji şirketiyiz

and profit is necessary to make this happen. (Applause)

ve kar bu işin yürümesi için şart.(Alkış)

Thank you very much. (Applause)

Teşekkürler (Alkış)

If we have the courage to understand or accept

Eğer dünyanın gerçekte nasıl yürüdüğünü anlama ya da

that this actually how the world really works,

kabul etme cesaretine sahipsek

and this is the order of priority that we need to choose,

ve bu seçmemiz gereken önceliklerin sırası.

then it makes obvious why we need

Sonra çevre teknolojisini geliştirmek için bu açık bilgisayar

to choose open hardware for developing environmental

donanım sistemini seçmemiz gerektiğini apaçık ortaya koyuyor

technology, because we need to share information.

çünkü bilgi paylaşmaya ihtiyacımız var.

What's next for us?

Bizi ne bekliyor?

So, this small machine that you've seen,

Bu görmüş olduğunuz küçük makine,

we're hoping to make small toys like

Bir metrelik uzaktan kumandalı güncelleyebileceğiniz

one-meter remote control Protei that you can upgrade --

Proteiler gibi küçük oyuncaklar yapmayı umuyoruz--

so replace the remote control parts by Androids,

böylece uzaktan kumandayı Androidlerle değiştirmeyi

so the mobile phone, and Arduino micro-controller,

yani cep telefonu ve Arduino micro kontrol sistemi

so you could be controlling this

böylece bunu

from your mobile phone, your tablet.

cep telefonunuzdan tabletinizden kontrol edebileceksiniz.

Then what we want to do is create six-meter versions

Daha sonra bunu altı metrelik çeşitlerini yamak istiyouz

so we can test the maximum performance of these machines,

böylece bu makinelerin maksimum performansını test edebiliriz.

so we can go at very, very high speed.

böylece çok ama çok hızlı gidebiliriz.

So imagine yourself.

Kendinizi hayal edin.

You are laying down in a flexible torpedo,

Rahat bir torpidonun üzerinde uzanıyorsunuz

sailing at high speed,

çok hızlı gidiyorsunuz

controlling the shape of the hull with your legs

ayaklarınızla gövdenin şeklini değiştirerek

and controlling the sail with your arms.

ve yönünüzü kollarınızla kontrol eederek

So that's what we're looking for developing. (Applause)

İşte bu geliştirmeye çalıştığımız şey.(Alkış)

And we replace the human being --

Biz insanoğlunu yer değiştiriyoruz--

to go, for example, for measuring radioactivity,

gitmeye, örneğin, radyoaktiviteyi ölçmek için

you don't want a human to be sailing those robots --

Bir insanın bu robotları kullanmasını istemezsiniz

with batteries, motors, micro-controllers and sensors.

bataryalarla, motorlarla, mikrokontrol sistemleriyle, sensörlerle.

This is what our teammates, we dream of at night.

Bu takım arkadaşlarımızın geceleri hayalini kurduğu şey.

We hope that we can sometime clean up oil spills,

Bir gün petrol sızıntılarını tamamen temizlemeyi umuyoruz

or we can gather or collect plastic in the ocean,

ya da okyanustaki plastiği toplayabiliriz,

or we can have swarms of our machines

bizim cok oyunculu video oyunu motorları tarafından

controlled by multi-player video game engines

kontrol edilen makinelerimizden yığınlarca sahip olabiliriz,

to control many of these machines,

bu makinelerin birçoğunu kullanmak için,

to monitor coral reefs

mercan resiflerini gözlemlemek için

or to monitor fisheries.

ya da su ürünlerini gözlemlemek için

Our hope is that we can use open hardware technology

Bizim umudumuz açık bilgisayar donanım sistemi teknolojisini

to better understand and protect our oceans.

okyanuslarımızı daha iyi anlamak ve korumak için kullanmak.

Thank you very much. (Applause)

Çok teşekkür ederim.(Alkış)

(Applause)

(Alkış)