John Kasaona: How poachers became caretakers

John Kasaona: Kaçak avcılıktan Bakıcılığa

Çeviri: Naz Beykan Gözden geçirme: osman oguz ahsen

In Africa we say,

Afrika'da deriz ki,

"God gave the white man a watch

"Tanrı beyaz adama saat,

and gave the black man time."

siyah adama zaman verdi."

(Laughter)

(Kahkaha)

I think, how is it possible

Düşünüyorum da,

for a man with so much time

bu kadar çok zamanı olan bir adamın

to tell his story in 18 minutes?

18 dakikada hikayesini anlatması nasıl mümkün olabilir?

I think it will be quite a challenge for me.

Bu benim için epey zor olacak.

Most African stories these days,

Bu günlerde çoğu Afrika hikayesi,

they talk about famine,

açlık,

HIV and AIDS,

HIV ve AIDS,

poverty or war.

fakirlik ya da savaştan bahsediyor.

But my story that I would like to share with you today

Ama bugün sizlerle paylaşacağım hikayem

is the one about success.

bir başarı öyküsü.

It is about a country

Afrika'nın güneybatısında

in the southwest of Africa

Namibya adlı

called Namibia.

bir ülke hakkında.

Namibia has got 2.1 million people,

Namibya'da 2.1 milyon insan var,

but it is only twice the size of California.

ama boyutu Kaliforniya'nın yalnızca iki katı.

I come from a region

Ülkenin kuzeybatısındaki

in the remote northwest part of the country.

ücra bir bölgeden geliyorum.

It's called Kunene region.

Buraya Kunene bölgesi deniyor.

And in the center of Kunene region

Ve bu Kunene bölgesinin ortasında

is the village of Sesfontein. This is where I was born.

Sesfontain köyü var. Burası doğduğum yer.

This is where I'm coming from.

Burası geldiğim yer.

Most people that are following the story

Algelina Jolie

of Angelina Jolie

ve Brad Pitt'in

and Brad Pitt

öyküsünü takip edenler

will know where Namibia is.

Namibya'nın nerede olduğunu bilecektir.

They love Namibia

Namibya'ya bayılıyorlar,

for its beautiful dunes,

Empire State Binası'ndan

that are even taller

daha yüksek

than the Empire State Building.

güzel kum tepelerinden dolayı.

Wind and time have twisted our landscape

Rüzgar ve zaman arazimizi

into very strange shapes,

çok ilginç şekillere sokmuştur.

and these shapes are speckled with wildlife

Bu şekiller,

that has become so adapted

bu haşin ve garip yere iyicene adapte olan

to this harsh and strange land.

vahşi yaşamla alacalanmış.

I'm a Himba.

Ben bir Himba'yım.

You might wonder, why are you wearing these Western clothes?

Neden bu Batılı giysileri giyiyorsun, diye merak edebilirsiniz.

I'm a Himba and Namibian.

Ben bir Himba'yım ve bir Namibyalıyım.

A Himba is one of the 29

Himba, Namibya'daki

ethnic groups in Namibia.

29 etnik gruptan bir tanesi.

We live a very traditional lifestyle.

Oldukça geleneksel bir yaşam tarzı sürdürüyoruz.

I grew up herding,

Çobanlık yaparak büyüdüm,

looking after our livestock --

hayvanlarımıza bakarak --

goats, sheep and cattle.

keçiler, koyunlar ve sığırlar.

And one day,

Bir gün,

my father actually took me into the bush.

babam beni gerçekten de çalılığa götürdü.

He said, "John,

Dedi ki: "John,

I want you to become a good herder.

iyi bir çoban olmanı istiyorum.

Boy, if you are looking after our livestock

Oğul, eğer hayvanlarımıza bakarken

and you see a cheetah

keçimizi yiyen

eating our goat --

bir çita görürsen,

cheetah is very nervous --

çita çok tedirgindir.

just walk up to it.

Yalnızca ona doğru yürü.

Walk up to it and smack it on the backside."

Ona doğru yürü ve sırtına bir şaplak at."

(Laughter)

(Kahkaha)

"And he will let go of the goat

"Keçiyi bırakacak

and run off."

ve kaçıp gidecektir."

But then he said,

Ama sonra dedi ki:

"Boy, if you run into a lion,

"Oğul, eğer bir aslanla karşılaşırsan,

don't move.

sakın kımıldama.

Don't move. Stand your ground.

Sakın kımıldama. Olduğun yerde kal.

Puff up and just look it in the eye

Göğsünü kabart, yalnızca gözlerinin içine bak

and it may not want to fight you."

ve belki senle mücadele etmek istemez."

(Laughter)

(Kahkaha)

But then, he said,

Ama sonra, dedi ki:

"If you see a leopard,

"Eğer bir leopar görürsen,

boy, you better run like hell."

oğul, tabanları yağlasan iyi edersin."

(Laughter)

(Kahkaha)

"Imagine you run faster than those goats you are looking after."

"Baktığın o keçilerden daha hızlı koştuğunu düşünsene."

In this way --

Bu şekilde --

(Laughter)

(Kahkaha)

In this way, I actually started to learn about nature.

Bu şekilde, aslında doğa hakkında bir şeyler öğrenmeye başladım.

In addition to being an ordinary Namibian

Biliyorsunuz ki, sıradan bir Namibyalı olmama ek olarak,

and in addition to being a Himba

bir Himba olmama ek olarak,

I'm also a trained conservationist.

aynı zamanda eğitimli bir doğa korumacısıyım.

And it is very important if you are in the field

Alandaysanız neyle karşılaşacağınızı

to know what to confront

ve neyden kaçacağınızı bilmek

and what to run from.

çok önemlidir.

I was born in 1971.

1971'de doğdum.

We lived under apartheid regime.

Irkçı bir rejim altında yaşadık.

The whites could farm, graze

Beyazlar dilediklerince çiftçilik yapabilir,

and hunt as they wished,

hayvanlarını otlatabilir ve avcılık yapabilirlerdi;

but we black, we were not regarded as responsible

ama biz siyahlar, biz doğal hayatı kullanacak kadar

to use wildlife.

sorumluluk sahibi kabul edilmiyorduk.

Whenever we tried to hunt,

Her ne zaman avlanmaya çalışsak,

we were called poachers.

kaçak avcı olarak nitelendiriliyorduk.

And as a result, we were fined and locked up in jail.

Sonuç olarak da para cezasına çarptırılıyor ve hapse atılıyorduk.

Between 1966 and 1990,

1966 ile 1990 arasında,

the U.S. and Soviet interests

ABD ve Sovyet çıkarları

fought for control over my country.

ülkemin kontrolünü ele geçirmek için savaştı.

And you know, during war time,

Biliyorsunuz ki, savaş zamanında

there are militaries, armies, that are moving around.

ortada dolaşan askeri birlikler, ordular vardır.

And the army hunted for valuable rhino horns

Ordu değerli gergedan boynuzları ve

and tusks.

fildişi için avlandı.

They could sell these things for anything between

Bu şeyleri, kilosu 5.000 dolara kadar

$5,000 a kilo.

herhangi bir fiyata satıyorlardı.

During the same year

Aynı yıl,

almost every Himba had a rifle.

neredeyse her Himba'nın bir tüfeği vardı.

Because it was wartime,

Çünkü savaş zamanıydı,

the British .303 rifle

İngiliz .303 tüfeği

was just all over the whole country.

ülkenin her tarafındaydı.

Then in the same time, around 1980,

Sonra, yine aynı zamanda, 1980 civarında,

we had a very big drought.

çok büyük bir kuraklık yaşadık.

It killed almost everything that was left.

Neredeyse kalan her şeyi öldürdü.

Our livestock was

Neredeyse yok olmanın eşiğindeki

almost at the brink of extinction,

sürümüz

protected as well.

de koruma altındaydı.

We were hungry.

Açtık.

I remember a night

Aç bir leoparın

when a hungry leopard

komşularımızdan birinin evine girip

went into the house

uyuyan çocuğunu

of one of our neighbors

yatağından aldığı

and took a sleeping child out of the bed.

bir gece hatırlıyorum.

It's a very sad story.

Çok acıklı bir hikaye.

But even today,

Bugün bile

that memory is still in people's minds.

o anı insanların aklında.

They can pinpoint the exact location

Tüm bunların meydana geldiği

where this all happened.

yeri tam olarak işaret edebiliyorlar.

And then, in the same year,

Sonra, yine aynı yıl,

we almost lost everything.

neredeyse her şeyi kaybettik

And my father said, "Why don't you just go to school?"

ve babam dedi ki, "Neden okula gitmiyorsun?"

And they sent me off to school, just to get busy somewhere there.

Böylece beni okula yolladılar, orada bir yerde, sırf meşgul olayım diye.

And the year I went to school,

Okula gittiğim yıl,

my father actually got a job with a non-governmental organization

babam, IRDNC -- Entegre Kırsal Gelişim ve Doğa Koruma --

called IRDNC, Integrated Rural Development and Nature Conservation.

adında bir sivil toplum kuruluşunda iş buldu.

They actually spend a lot of time a year in the communities.

Bu STK aslında yılın büyük bir kısmını topluluklarla geçiriyordu.

They were trusted by the local communities

Yerel topluluklar onlara,

like our leader, Joshua Kangombe.

liderimiz Joshua Kangombe gibi, güveniyordu.

Joshua Kangombe saw what was happening:

Joshua Kangombe olanları görmüştü:¨

wildlife disappearing,

doğal hayat yok oluyordu,

poaching was skyrocketing,

kaçak avcılık tavan yapıyordu

and the situation seemed very hopeless.

ve durum oldukça ümitsiz görünüyordu.

Death and despair surrounded Joshua

Ölüm ve ümitsizlik Joshua

and our entire communities.

ve tüm topluluklarımızı sarmıştı.

But then, the people from IRDNC proposed to Joshua:

Ama sonra, IRDNC'nin adamları Joshua'ya bir teklifte bulundular:

What if we pay people that you trust

Doğal hayatı kollamanız için

to look after wildlife?

güvendiğiniz insanlara para versek?

Do you have anybody in your communities, or people,

Topluluğunuzda, halkınızda,

that know the bush very well

çalılığı çok iyi bilen

and that know wildlife very well?

ve doğal hayatı çok iyi bilen biri var mı?

The headman said: "Yes. Our poachers."

Kabile reisi dedi ki, "Elbette. Kaçak avcılarımız."

"Eh? The poachers?"

"Ne? Kaçak avcılar mı?"

"Yes. Our poachers."

"Evet. Kaçak avcılarımız."

And that was my father.

İşte o, babamdı.

My father has been a poacher for quite a long time.

Babam epey uzun bir süredir kaçak avcıydı.

Instead of shooting poachers dead

Afrika'nın başka bir yerinde yapıldığı gibi

like they were doing elsewhere in Africa,

kaçak avcıları vurup öldürmek yerine,

IRDNC has helped men reclaim their abilities

IRDNC, bu adamların, halklarını yönetecek becerilerini

to manage their peoples

ve doğal hayata sahip olma ve onu idare etme haklarını

and their rights to own and manage wildlife.

geri kazanmalarına yardım etti.

And thus, as people started feeling ownership over wildlife,

Böylece, insanlar doğal hayat üstünde sahiplik hissettikçe,

wildlife numbers started coming back,

doğal hayat geri dönmeye başladı

and that's actually becoming a foundation for conservation in Namibia.

ve bu aslında Namibya'daki korumanın temeli oluyordu.

With independence, the whole approach of community getting involved

Bağımsızlıkla birlikte, toplumun katılımı yaklaşımı

was embraced by our new government.

yeni hükümet tarafından benimsendi.

Three things that actually help to build on this foundation:

Bu temelin üstüne inşa etmede üç şey yardımcı oldu:

The very first one is

İlki,

honoring of tradition and being open to new ideas.

geleneklerin onurlandırılması ve yeni fikirlere açık olmak.

Here is our tradition:

İşte geleneğimiz.

At every Himba village, there is a sacred fire.

Her Himba köyünde, kutsal bir ateş vardır.

And at this sacred fire, the spirit of our ancestors

Bu kutsal ateşte, atalarımızın ruhları

speak through the headman

kabile reisi aracılığıyla konuşur

and advise us where to get water,

ve bize, suyun nereden alınacağını,

where to get grazings,

otlakların nerede olduğunu

and where to go and hunt.

ve nereye gidip avlanılacağını tavsiye eder.

And I think this is the best way of regulating ourselves

Bunun doğa üstünde kendimizi düzenlemenin

on the environment.

en iyi yolu olduğunu düşünüyorum.

And here are the new ideas.

İşte, yeni fikirler.

Transporting rhinos using helicopters

Gergedanları helikopterlerle taşımak,

I think is much easier

göremediğiniz bir ruhla konuşmaktan

than talking through a spirit that you can't see, isn't it?

çok daha kolay bence, değil mi?

And these things we were taught by outsiders.

Ve bu şeyler yabancılar tarafından öğretildi.

We learned these things from outsiders.

Bunları yabancılardan öğrendik.

We needed new boundaries to describe our traditional lands;

Geleneksel topraklarımızı tanımlamak için yeni sınırlara ihtiyacımız vardı;

we needed to learn more things like GPS

GPS gibi daha nice şeyi öğrenmemiz gerekti,

just to see whether --

yalnızca GPS'in toprağın gerçek yansıması olup olmadığını

can GPS really reflect the true reflection of the land

ya da onun yalnızca Batı'da bir yerlerde yapılmış

or is this just a thing made somewhere in the West?

bir şey olup olmadığını görmek için.

And we then wanted to see whether we can match our

Daha sonra, atalardan kalma haritalarımızın,

ancestral maps with digital maps made somewhere in the world.

dünyanın bir başka yerinde yapılmış dijital haritalarla eşleşip eşleşemeyeceğini görmek istedik.

And through this,

Bu yolla,

we actually started realizing our dreams,

hayallerimizi gerçekleştirmeye başladık

and we maintained honoring our traditions

ve geleneklerimizi onurlandırmayı da sürdürdük,

but we were still open to new ideas.

ama yeni fikirlere hâlâ açıktık.

The second element is that we wanted to have a life,

İkinci unsur, birçok şeyden yararlanabileceğimiz

a better life where we can benefit through many things.

bir hayat, iyi bir hayat istememizdi.

Most poachers, like my father,

Çoğu kaçak avcı, babam gibi,

were people from our own community.

kendi toplumumuzun insanlarıydı.

They were not people from outside.

Dışarıdan insanlar değillerdi.

These were our own people.

Bizim insanlarımızlardı.

And sometimes, once they were caught,

Bazen, yakalandıklarında,

they were treated with respect, brought back into the communities

saygıyla muamele görüyor, topluluklarına geri getiriliyor

and they were made part of the bigger dreams.

ve daha büyük hayallerin parçası yapılıyorlardı.

The best one, like my father -- I'm not campaigning for my father --

En iyileri, babam gibi -- babamın reklamını yapmıyorum --

(Laughter)

(Kahkaha)

they were put in charge to stop others from poaching.

başkalarının kaçak avcılık yapmasını engellemekle görevlendiriliyordu.

And when this thing started going on,

Bu devam ettikçe,

we started becoming one community,

tek bir topluluk olmaya başladık;

renewing our connection to nature.

doğayla olan bağımızı biliyorduk.

And that was a very strong thing in Namibia.

Bu, Nabimya'da çok çok güçlü bir şeydi.

The last element that actually helped develop these things

Son unsur, bu şeylerin gerçekten gelişmesine yardım eden,

was the partnerships.

ortaklıklardı.

Our government has given legal status over our traditional lands.

Hükümetimiz, geleneksel topraklarımız üzerinde hukuki statü vermişti.

The other partners that we have got

Sahip olduğumuz diğer ortaklar,

is business communities.

iş çevreleriydi.

Business communities helped bring Namibia onto the world map

İş dünyası, Namibya'nın dünya haritasına çıkmasına

and they have also helped make wildlife

ve doğal hayatın, tarım gibi,

a very valuable land use like any other land uses

diğer arazi kullanımları gibi

such as agriculture.

çok değerli bir arazi kullanımı olmasına yardım ettiler.

And most of my conservation colleagues today

Bugün Namibya'da bulacağınız

that you find in Namibia

korumacı olan çoğu iş arkadaşım

have been trained through the initiative,

bu girişimle,

through the involvement of World Wildlife Fund

Doğal Hayatı Koruma Derneği'nin (WWF) katılımıyla

in the most up-to-date conservation practices.

en güncel koruma pratikleriyle yetiştirilmişlerdir.

They have also given funding for two decades

Bütün bu programa

to this whole program.

yirmi yılı aşkındır fon sağlamaktalar.

And so far, with the support of World Wildlife Fund,

Şimdiye kadar, WWF'nin desteğiyle

we've been able to scale up the very small programs

çok küçük programlarımızı,

to national programs today.

şu anki ulusal programlarımıza büyütebildik.

Namibia ... or Sesfontein

Namibya... veya, Sesfontein,

was no more an isolated village somewhere,

Nabimya'da bir yerlerde saklanmış

hidden away in Namibia.

yalıtılmış bir köyden başka bir şey değildi.

With these assets we are now part of the global village.

Bu değerler artık küresel köyün bir parçası.

Thirty years have passed

Babamın toplumda kontrol mekanizması olan ilk işinin üzerinden

since my father's first job as a community game guard.

otuz yıl geçti.

It's very unfortunate that he passed away and he cannot see the success

Ne yazık ki, vefat etti ve bugün benim ve çocuklarımın

as I and my children see it today.

gördüğü başarıyı göremiyor.

When I finished school in 1995,

1995'te okulu bitirdiğimde,

there were only 20 lions in the entire Northwest -- in our area.

tüm kuzeydoğuda -- bizim alanımızda -- sadece 20 aslan vardı.

But today, there are more than 130 lions.

Ama bugün, 130'dan fazla aslan var.

(Applause)

(Alkış)

So please, if you go to Namibia,

Bu nedenle, lütfen, eğer Namibya'ya giderseniz,

make sure that you stay in the tents.

çadırlardan çıkmayın.

Don't walk out at night!

Geceleri dışarıda yürümeyin!

(Laughter)

(Kahkaha)

The black rhino -- they were almost extinct in 1982.

Kara gergedan -- 1982'de neredeyse türleri tükeniyordu.

But today, Kunene has the largest concentration of black rhino --

Ama bugün, Kunene, dünyadaki en yoğun kara gergedan nüfusuna sahip --

free-roaming black rhinos -- in the world.

serbest dolaşan kara gergedanlar.

This is outside the protected area.

Bu korunan alanın dışı.

(Applause)

(Alkış)

The leopard -- they are now in big numbers

Leopar -- artık sayıları çok fazla,

but they are now far away from our village,

ama artık köyümüzden uzaktalar,

because the natural plain has multiplied,

çünkü doğal düzlükleri çoğaldı,

like zebras, springboks and everything.

zebralar, keseli ceylanlar ve her şey gibi.

They stay very much far away

Oldukça uzakta duruyorlar,

because this other thing has multiplied

binden daha azdan onlarca bin hayvana

from less than a thousand to tens of thousands of animals.

çoğalan bu diğer şeylerden dolayı.

What started as very small,

Çok küçük olarak başlayan bu şey,

community rangers getting community involved,

toplum korucularının halkın katılımını sağlamasıyla,

has now grown into something that we call conservancies.

bugün doğal kaynakları koruma teşkilatları adını verdiğimiz bir şeye büyüdü.

Conservancies are legally instituted institutions

Bu koruma teşkilatları devlet tarafından

by the government,

hukuken kurulmuş kuruluşlar

and these are run by the communities themselves, for their benefit.

ve toplulukların kendileri tarafından, kendi yararları için yürütülüyorlar.

Today, we have got 60 conservancies

Bugün, Namibya topraklarında

that manage and protect over 13 million hectares

13 milyon hektar alanı idare eden ve koruyan

of land in Namibia.

60 koruma teşkilatımız var.

We have already reshaped conservation in the entire country.

Tüm ülkedeki koruma anlayışını çoktan tekrar biçimlendirdik.

Nowhere else in the world

Dünyada hiçbir yerde

has community-adopted conservation at this scale.

bu ölçekte toplumca benimsenmiş bir koruma anlayışı yok.

(Applause)

(Alkış)

In 2008, conservancy generated 5.7 million dollars.

2008'de, koruma teşkilatları 5.7 milyon dolar gelir elde ettiler.

This is our new economy --

Bu yeni ekonomimiz --

an economy based on the respect of our natural resources.

doğal kaynaklara saygıyı temel alan bir ekonomi.

And we are able to use this money for many things:

Ve bu parayı pek çok şey için kullanabiliyoruz.

Very importantly, we put it in education.

En önemlisi, eğitime yatırıyoruz.

Secondly, we put it for infrastructure. Food.

İkincisi, altyapıya yatırıyoruz. Gıdaya.

Very important as well -- we invest this money in AIDS and HIV education.

Yine çok önemli -- bu parayı AIDS ve HIV eğitimine yatırıyoruz.

You know that Africa is being affected by these viruses.

Afrika'nın bu virüslerden etkilendiğini biliyorsunuz.

And this is the good news from Africa

Bu Afrika için,

that we have to shout from the rooftops.

tüm dünyaya haykırmamız gereken, iyi haber.

(Applause)

(Alkış)

And now, what the world really needs

Şimdi, dünyanın gerçekten ihtiyacı olan

is for you to help me and our partners

sizin bana ve ortaklarımıza

take some of what we have learned in Namibia

Namibya'da öğrendiklerimizi alıp

to other places with similar problems:

benzer sorunları olan başka yerlere götürmemize yardım etmeniz:

places like Mongolia,

Moğolistan gibi yerler

or even in your own backyards,

ya da kendi arka bahçeniz,

the Northern Great Plains,

bizonlar ve diğer hayvanların zarar gördüğü

where buffalo and other animals have suffered

ve çoğu topluluğun nüfusunun azalmakta olduğu

and many communities are in decline.

Büyük Düzlükler.

I like that one:

Bunu sevdim:

Namibia serving as a model to Africa,

Namibya'nın Afrika için bir model olması

and Africa serving as a model to the United States.

ve Afrika'nın ise ABD için model olması.

(Applause)

(Alkış)

We were successful in Namibia

Namibya'da başarılı olduk,

because we dreamed of a future

çünkü sadece sağlıklı bir doğal hayattan

that was much more than just a healthy wildlife.

çok daha öteye bir gelecek hayal ettik.

We knew conservation would fail

Korumanın, yerel tolulukların hayatlarını geliştirmezse

if it doesn't work to improve the lives of the local communities.

başarısız olacağını biliyorduk.

So, come and talk to me about Namibia,

Gelin ve benimle Namibya hakkında konuşun,

and better yet, come to Namibia

ve hatta daha iyisi, Namibya'ya gelin

and see for yourself how we have done it.

ve neler yaptığımıza kendiniz tanık olun.

And please, do visit our website

Ve lütfen, daha fazla bilgi için

to learn more and see how you can help CBNRM

ve Afrika'da ve dünyada CBNRM'ye nasıl yardım edebileceğinizi öğrenmek için

in Africa and across the world.

web sitemizi ziyaret edin.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)