How to overcome apathy and find your power | Dolores Huerta

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I want to start out with quoting Helen Keller,

Hepimizin hayran olduğu muhteşem kadın Helen Keller'dan

that great woman that we all admire.

bir alıntıyla başlamak istiyorum.

And she had a statement that is very profound,

Çok etkili bir sözü vardı

and this statement is

ve bu söz şunu söylüyor,

that science has been able to find cures for many evils,

bilim birçok kötülük için çare bulabildi

but never the greatest evil of all in human beings,

fakat insanlardaki en büyük kötülük için hiçbir zaman bulamadı

and that evil is apathy.

ve bu kötülük de duyarsızlık.

So, we know that apathy really costs us a lot,

Bu duyarsızlığın bize pahalıya mal olduğunu biliyoruz,

especially in our democracy.

özellikle de bizim demokrasimize.

And when we think of why people do not get involved,

İnsanların neden dahil olmadıklarını,

why they do not become activists,

neden aktivist olmadıklarını düşündüğümüzde

it's often that people are so worn down with their own familial responsibilities,

insanların ailevi sorumlulukları nedeniyle genelde hallerinin kalmadığını görüyoruz,

and women especially.

özellikle de kadınların.

You know, women, they have so many inhibitions.

Bildiğiniz üzere kadınların birçok kısıtlaması var.

Many of them have suffered so much trauma in their lives,

Birçoğu hayatlarında çok fazla travmaya,

so many aggressions in their lives.

çok fazla saldırıya maruz kaldılar.

And so it's very hard for them to realize that they have leadership capacities.

Dolayısıyla liderlik kapasitelerinin olduğunu fark etmeleri çok zor.

That they can get out there, and they could change the world.

Oradan çıkabileceklerini ve dünyayı değiştirebileceklerini fark etmek de öyle.

Another thing that many women --

Çoğu kadının yaptığı diğer şey ise

we think that we have to do everything.

her şeyi yapmamız gerektiğini düşünmemiz.

That we are the only ones responsible for our families,

Ailelerimizden sorumlu tek kişi olduğumuzu düşünüyoruz

and it is so hard for us to delegate

ve sorumluluklarımızı devretmek

and just get others to help us do the duties that we are responsible for.

ve sorumlu olduğumuz işlerde diğerlerinin bize yardım etmesini sağlamak çok zor.

We feel embarrassed or we feel guilty.

Utanıyoruz veya suçlu hissediyoruz.

But we know that we have to make this happen,

Fakat bunu mümkün kılmamız gerektiğini biliyoruz,

because if not, we will never have time to be able to volunteer

çünkü aksi takdirde, şu anda yüzleştiğimiz bu birçok davaya

to help on these many causes that are now facing us.

yardım edebilmek için gönüllü olmaya hiçbir zaman vaktimiz olmayacak.

One of the areas that women can give up a little bit of time

Kadınların biraz vakitlerini feda edebilecekleri alanlardan birisi

and that is in shopping, OK?

alışveriş, değil mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And especially when we go out there

Özellikle gidip ihtiyacımız bile

shopping for things that we don't even need.

olmayan şeyler için alışveriş yaparken.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You know, you never saw a hearse with a U-Haul behind it.

Yani, hiçbir zaman arkasında bir U-Haul olan cenaze arabası görmeyiz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

We have to live simply, so that others can simply live.

Basit yaşamalıyız, böylece diğerleri de basit yaşayabilir.

And when we think of the kind of inheritance

Çocuklarımıza veya torunlarımıza

that we want to leave to our children or our grandchildren,

bırakmak istediğimiz mirası düşündüğümüzde

think of leaving them a legacy of justice.

bir adalet mirası bırakmayı düşünmeliyiz.

This is a legacy that they can not only imitate,

Bu onların sadece örnek alabileceği değil,

but they can be proud of for the rest of their lives.

hayatları boyunca gurur duyacakları bir miras da olabilir.

If we leave them a lot of material goods, all they're going to do is fight,

Onlara birçok maddî mal bırakırsak tek yapacakları kavga etmek olur

and they're going to hate each other.

ve birbirlerinden nefret ederler.

Just remember that, when we think about what we're doing.

Ne yaptığımızı düşünürken yalnızca bunu hatırlayın.

The other thing that we have to do to liberate our women, eventually,

Dünyayı değişirmek için yapmamız gereken

türden gönüllülük işi yapabilmek adına

so that we can do the kind of volunteer work that we need to do

er geç kadınlarımızı özgürleştirmek için yapmamız gerek diğer bir şey ise

to change this world,

is we have to have a different kind of an education for our young women.

genç kadınlarımız için farklı bir tür eğitim vermemizin gerekmesi.

Unfortunately, in our societies around the world,

Ne yazık ki dünyadaki toplumlarda

women are taught to be victims.

kadınlara kurban olmak öğretiliyor.

Women are not taught that they are going to have to defend themselves,

Kadınlara kendilerini savunmaları,

kendilerini desteklemeleri ve kendilerini korumaları gerekeceği öğretilmiyor.

that they're going to have to support themselves

and they have to protect themselves.

Because, you know, when we actually look at the animal kingdom,

Çünkü, hayvanlar alemine baktığımızda

and we see who are the most ferocious, the male or the female?

kimin en vahşi, erkeğin mi dişinin mi olduğunu görüyoruz.

We know it's the female, right?

Dişi olduğunu biliyoruz, değil mi?

So something went wrong with us at the top of that animal kingdom as women.

Hayvanlar aleminin tepesindeki kadınlar olarak bizde yanlış bir şeyler var.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So I want to give you an example of how I found my voice.

Benim sesimi nasıl bulduğuma dair bir örnek vermek istiyorum.

And I was very fortunate in that, when I was 25 years old,

Çok şanslıydım, 25 yaşımdayken

I met a gentleman named Fred Ross Sr.,

Stockton, California'daki

who organized a chapter of a group called the Community Service Organization

Kamu Hizmeti Kuruluşu adlı bir topluluk düzenleyen,

in my hometown of Stockton, California.

Fred Ross Sr. adında bir centilmenle tanıştım.

This was a grassroots organization, and I was recruited to be a volunteer.

Bu köklü bir kuruluştu ve gönüllü olarak işe alındım.

So, one day, while we were sitting in the office,

Bir gün ofiste otururken

a farm worker comes in.

bir çiftçi geldi.

And he's paralyzed, he can hardly walk, he has a crutch.

Felç geçirmişti, zorla yürüyordu ve koltuk değneği vardı.

And he needs help.

Yardıma ihtiyacı vardı.

He needs someone to help him go down to the welfare office

Sosyal hizmetlere inip başvuru yapmasına yardım edecek birisine ihtiyacı vardı.

and make an application.

So, I volunteered to do that.

Ben de bunu yapmaya gönüllü oldum.

But when I got to the welfare office,

Fakat sosyal hizmetlere gittiğimde

they would not let me make an application for this gentleman.

bu centilmen için başvuru yapmama müsaade etmediler.

So I didn't know what to do, I was at a loss.

Ne yapacağımı bilemedim, şaşırmıştım.

So I went back to the office, and I told Mr. Ross,

Ofise geri döndüm ve Bay Ross'a şöyle dedim:

"They won't let me make an application."

"Başvuru yapmama izin vermiyorlar."

And he said to me, very sternly,

Bana sert bir biçimde şöyle dedi:

"You go right back down to that welfare office,

"Direkt o sosyal hizmetlere geri dönüyorsun

and you demand to see a supervisor.

ve bir müdür görmek istediğini söylüyorsun.

And you demand that they let him make an application."

Onun başvuru yapmasına izin vermelerini talep ediyorsun."

And I thought, "Wow, I can do that?"

"Vay, bunu yapabilir miyim?" diye düşündüm.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So I thought about it,

Bu konuda düşündüm

and I kind of overcame my anxieties and my fears.

ve endişelerimin ve korkularımın bir şekilde üstesinden geldim.

I went down to the welfare office and I demanded to see the supervisor.

Sosyal hizmetlere geri gittim ve müdürü görmek istedim.

Sure enough, he came out,

Hakikaten de geldi

and they had to let Mr. Ruiz make an application for welfare.

ve Bay Ruiz'in yardım için başvuru yapmasına izin vermeleri gerekti.

And he got his disability for himself and his family.

Kendisi ve ailesi için engelleri vardı.

But that taught me a lesson.

Fakat bu bana bir şey öğretti.

That taught me that I had a voice.

Bu bana, bir sesimin olduğunu öğretti.

Well, Mr. Ross also taught many of us many other things, including Cesar Chavez

Bay Ross ayrıca çoğumuza birçok şey öğretti, Cesar Chavez

and many other volunteers.

ve diğer birçok gönüllülere de dahil.

And he taught us not only that we can make demands of people,

Yalnızca insanlardan değil, özellikle de kamu görevlilerinden

especially our public officials.

bir şey istemeyi öğretti.

And this is something we should always keep in mind:

Bu her zaman aklımızda tutmamız gereken bir şey:

every public official -- guess what -- they work for us.

Her kamu görevlisi -- bilin bakalım -- onlar bizim için çalışıyorlar.

Because we pay their salaries with out taxes.

Çünkü onların maaşlarını, vergilerimizle ödüyoruz.

And they are actually our servants.

Aslında onlar bizim hizmetçilerimiz.

Some of them turn out to be leaders, but not all of them.

Bazıları lider olabiliyor, ama hepsi değil.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Once in a while we get a leader out of there.

Arada sırada oradan bir lider çıkarıyoruz.

The other thing that Mr. Ross taught us is that voting is extremely important.

Bay Ross'un bize öğrettiği diğer şey, oy vermenin aşırı derecede önemli olması.

And not just voting,

Yalnızca oy vermek değil,

but going out there and getting other people to vote.

dışarıya çıkıp insanların oy vermelerini sağlamak.

Going door to door.

Kapı kapı dolaşmak.

Phone banking, talking to voters,

Telefon bankacılığı, seçmenlerle konuşmak,

because many voters have a lot of doubts and they don't know how to vote.

çünkü çoğunun birçok şüphesi var ve nasıl oy vereceklerini bilmiyorlar.

And unfortunately,

Ne yazık ki

we know that in many countries people are not allowed to vote

birçok ülkede insanların oy vermelerinin yasak olduğunu biliyoruz

because we have voter suppression in other countries,

çünkü diğer ülkelerde seçmen baskısı var, tıpkı burada,

like we do here in the United States of America.

Amerika Birleşik Devletleri'nde olduğu gibi.

But the thing is, if we can get out there as individuals

Fakat mesele şu ki, bireyler olarak ortaya çıkar

and talk to people, so we can remove their apathy

ve insanlarla konuşursak duyarsızlıklarını yok edebiliriz

and make sure that they can vote.

ve oy verdiklerinden emin olabiliriz.

So, I want to give you an example of a woman in our foundation,

Bu yüzden size kurumumuzdaki, Dolores Huerta Vakfı'ndaki

bir kadından örnek vermek istiyorum

the Dolores Huerta Foundation,

and just to show you that sometimes people have power,

ve sadece size bazen insanların gücü olduğunu ama bilmediklerini

but they don't know it.

göstermek istiyorum.

But once they find it, they do miraculous things.

Ama bir kere bu gücü bulduklarında mucizevi şeyler yapıyorlar.

So, Leticia Prado is an immigrant from Mexico,

Leticia Prado bir Meksika göçmeni,

only has a sixth-grade education

sadece altıncı sınıf eğitimi var

and speaks very limited English.

ve çok kısıtlı bir İngilizce konuşuyor.

But she was very concerned

Ama o, California, Central Valley'deki Weedpatch adındaki kasabalarında

because the children at the middle school in their town called Weedpatch --

ortaokuldaki çocukların dışarı çıkamamaları

this is in California, Central Valley --

ve okul bahçesinde oynayamamalarını

they couldn't go out and play in the schoolyard,

konusunda oldukça ilgiliydi.

because the air quality is so bad

Çünkü Amerika Birleşik Devletleri'nin

in the southern part of Kern County, California

California eyaletindeki Kern County ilçesinin güney kısmında

in our United States of America.

hava kalitesi o kadar kötü ki.

So she and her husband went out there, and they passed a bond issue

Bu yüzden o ve kocası oraya gittiler ve ortaokuldaki çocukları için

to build a brand new, state-of-the-art gymnasium

modern spor salonunu inşa etmek için tahvil çıkardılar.

for the kids at their middle school.

That was a big success.

Bu, büyük bir başarıydı.

Then she heard a rumor

Sonra müdürün kahvaltı programını çiftçi çocuklar için

that the principal was going to end the breakfast program

bitireceğine dair bir söylenti duydu.

for the farm worker children,

because the principal thought it was just too much paperwork.

Çünkü müdür çok fazla evrak işi gerektirdiğini düşündü.

So, Leticia got herself elected to the school board.

Bu yüzden, Leticia kendini okul yönetim kuruluna şeçtirdi.

And they kept the breakfast program, and she got rid of the principal.

Kahvaltı programını sürdürdüler ve müdürden de kurtuldu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)

So there were other rumors

Yerel su işlerinde

about some corruption in the local water district.

bazı yolsuzluklar olduğuna dair başka söylentiler vardı.

So, Leticia got herself elected to the water district.

Bu yüzden Leticia kendini su işleri için seçtirdi.

Then she looked into all of the finances of the water district

Sonra bütün su işlerinin maliyesini inceledi

and found there was 250,000 dollars missing from their bank account.

ve banka hesaplarında 250.000 dolar eksik olduğunu buldu.

So, Leticia called in the grand jury, and several arrests have been made.

Bu yüzden Leticia büyük juriyi aradı ve birkaç tutuklama yapıldı.

And this is just an example of a woman who never went to high school,

Bu sadece liseye gitmemiş bir kadının örneğiydi.

never went to college,

Asla üniversiteye gitmemiş,

but she found her power.

ama kendi gücünü bulmuş.

And in addition, she has recruited other people in the community

Ayrıca, topluluklarındaki diğer insanları da

siyasete atılmak için katılmaya ikna etti

to also run for public office,

and guess what -- they've all gotten themselves elected.

ve tahmin edin ne oldu -- hepsi kendilerini seçtirdiler.

So, I take that Leticia really embodies

Bu yüzden, Leticia'nın gerçekten

Coretta Scott King'in söylediği bir şeyi somutlaştırdığını anladım.

something that Coretta Scott King said.

And I want to share this with you. Coretta Scott King said,

Sizinle bunu paylaşmak istiyorum. Coretta Scott King şöyle dedi:

"We will never have peace in the world until women take power."

"Dünyada kadınlar gücü ele alana kadar barış asla olmayacak."

(Applause)

(Alkış)

Now, I have amended that statement to say

Şimdi, bu sözü şöyle değiştiriyorum:

that we will never have peace in the world until feminists take power.

Dünyada feministler gücü ele alana kadar barış asla olmayacak.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Because we know there is a difference, right?

Çünkü bir farkın olduğunu biliyoruz, değil mi?

Not only that, but if we want to define what is a feminist --

Bununla kalmayıp feministin ne olduğunu tanımlamak istersek şöyle söyleyebiliriz:

a person who stands up for reproductive rights,

en temel insan haklarını,

for immigrants' rights, for the environment,

göçmenlerin haklarını, çevreyi,

for LGBT rights and also for labor unions and working people.

LGBT haklarını ve aynı zamanda işçi sendikasını ve işçileri savunan kişidir.

(Applause)

(Alkış)

Which also means that men can also be feminists.

Ki bu aynı zamanda erkeklerin de feminist olabileceği anlamına geliyor.

(Applause)

(Alkış)

So when we think of feminization,

Bu yüzden kadının toplumdaki yerini düşündüğümüzde

we should also think of how can we feminize the policies,

aynı zamanda politikaları nasıl feminize edebileceğimizi düşünmeliyiz,

and not only of our major countries,

sadece Amerika Birleşik Devleti gibi

the wealthy countries like the United States,

zengin ve büyük ülkelerde değil,

but all over the world,

aynı zamanda tüm dünyada

our domestic and foreign policy.

iç ve dış politikamız.

And one of the things that we can do to stop wars and to have peace

Barış sağlamak ve savaşları durdurmak için yapabilceğimiz şeylerden biri de

is to make sure that the wealthiest countries in the world

dünyadaki en zengin ülkelerinin

gelişmekte olan ülkelere yardım ettiğinden emin olmak.

also help the developing countries.

Now, we did this in the past.

Bunu geçmişte yaptık.

After World War II,

2. Dünya Savaşı sonrasında,

when Japan and Germany were devastated after the war,

Japonya ve Almanya savaştan sonra yıkıldığında

United States of America gave many tax dollars to those two countries,

Amerika Birleşik Devleti ekonomilerini ve şirketlerini tekrar inşa etsinler diye

so that they can rebuild their economies and rebuild their corporations.

bu iki ülkeye para yardımı yaptı.

And we can do that again.

Bunu tekrar yapabiliriz.

And if we can think about how we can help these other countries.

Diğer ülkelere nasıl yardım edebileceğimizi düşünürsek yapabiliriz.

And I want to give an example

ABD'de karşı karşıya kaldığımız sorunlardan birini örnek vermek istiyorum.

of issues that we are facing in the United States of America,

for instance.

Örneğin,

We know that right now

şimdi Amerika Birleşik Devletleri'nin sınırında

we have a lot of refugees from Central America

that are at the border of the United States.

Orta Amerika'dan birçok mülteci olduğunu biliyoruz.

Why do people leave their homes,

İnsanlar neden evlerini, turist olarak gittiğimiz

their beautiful homes that we go to as tourists?

o güzel evlerini terk ediyorlar?

Because they don't have opportunities there.

Çünkü orada olanakları yok.

And then we think, "Hm, bananas."

Sonra da düşünüyoruz, "Hım, muzlar."

How many jillions of bananas do we consume in the United States every single day?

Amerika Birleşik Devletleri'nde ve dünyanın her yerinde

And throughout the world.

her gün ne kadar muz tüketiyoruz?

Now, do the people in Central America

O halde, Orta Amerika'daki insanlar

get the profits from the bananas that we consume?

tükettiğimiz muzlardan kâr elde ediyor mu?

No, they don't.

Hayır, etmiyorlar.

The profits go to corporations from the United States of America.

Kazançlar Amerika Birleşik Devletleri'ndeki şirketlere gidiyor.

And we think that this is wrong.

Bunun yanlış olduğunu düşünüyoruz.

Now, if the people in Central America were to be able to get some of that money

O halde, Orta Amerika'daki insanlar

muzlar için ödediğimiz parayı alabilseler

that we pay for bananas,

then they wouldn't have to leave their homes.

o zaman evlerini terk etmek zorunda kalmazdılar.

They wouldn't have to come as asylum seekers

Amerika Birleşik Devletleri sınırına

to the borders of the United States of America.

sığınmacı olarak gelmek zorunda kalmazdılar.

And then maybe, many children would not have to be separated from their parents.

O zaman belki de birçok çocuk ebeveynlerinden ayrılmak zorunda kalmazdı.

Now, we know that there are countries in the world

Dünyada ülkelerindeki her insan için

that actually have free education and have free health care

gerçekten de ücretsiz eğitim ve sağlık hizmeti sağlayan

for all of the people in their country.

ülkelerin olduğunu biliyoruz.

And that country is Cuba.

O ülkelerden biri ise Küba.

Cuba has health care for every one of their citizens,

Küba'nın her bir vatandaşı için

and they have a free college education for every one of their citizens.

sağlık hizmeti ve ücretsiz üniversite eğitimi var.

They're 11 million citizens.

11 milyon vatandaşı var.

Now, we think, if a poor country like Cuba

Küba gibi fakir bir ülkenin

can have these kind of resources, and we know that they're a poor country,

bu tür olanakları olabileceğini düşünürsek

then why can't some of the other wealthier countries,

o halde Amerika Birleşik Devleri gibi

like the United States of America,

bazı diğer zengin ülkeler

do the same?

neden aynısını yapamaz?

I think that we can make that happen.

Bence bunu gerçekleştirebiliriz.

(Applause)

(Alkış)

But we know it's not going to happen

Ancak biz, Amerika Birleşik Devletleri'nin insanları

until we, the people of the United States of America,

ve tüm dünyadaki insanlar hükümetlerine

and people throughout the world,

start making sure that they get public officials elected to their governments

bölge halkına gerçekten önem veren, insanlara önem veren,

kaynakların savaş için değil vatandaşları için kullanıldığından

that really care about the constituents, they care about people,

emin olmaya kendini adamış

they will commit to make sure that the resources that they have

kamu görevlileri seçmeye başlamadıkça

are going to be used for their citizens, and not to be used for war.

bunun gerçekleşmiceğini biliyoruz.

So, how do we make this happen?

O halde, bunu nasıl gerçekleştiririz?

We have to get rid of the apathy,

Duyarsızlıktan kurtulmalıyız,

we have to get more people involved.

daha fazla insanı dahil etmeliyiz.

We know that if we can't have a democracy in the United States,

Amerika Birleşik Devletleri'nde bir demokrasi olmazsa

we can't have democracies throughout the world,

insanlar katılmadıkça tüm dünyada demokrası olmayacağını biliyoruz.

unless people participate.

So it is imperative that all of us get out there and we say,

Bu yüzden hepimizin dışarı çıkması ve şunu söylemesi mecburi:

"Get rid of the apathy, get off of the sidewalk,

"Duyarsızlıktan kurtul, kaldırımdan in,

come and join the march for peace and justice,

gel, barış ve adalet için yürüyüşe katıl,

let's make Coretta Scott's vision a reality,

dünyada barışı sağlamak için

Coretta Scott'un vizyonunu gerçek yapalım.

to have peace in the world."

We recently had midterm elections in the United States of America.

Son zamanlarda Amerika Birleşik Devletleri'nde bir ara seçim yaptık.

And what did we see?

Ve ne gördük?

We saw that so many more women,

Birçok kadının,

young people, people of color, LGBT folks,

genç insanların, beyaz olmayan insanların, LGBT halkının,

were all elected to public office.

hepsinin devlet dairesine seçildiğini gördük.

And we know this happened -- why?

Bunun olduğunu biliyoruz -- neden?

Because so many women were on the march.

Çünkü birçok kadın protesto yürüyüşündeydi.

We had the Women's March in the United States.

Amerika Birleşik Devletleri'nde Kadın Yürüyüşü yaptık.

They had the Women's Marches all over the world.

Dünyanın her yerinde Kadın Yürüyüşleri yapıldı.

And so we now see that we have this potential.

Bu yüzden şimdi bu potansiyele sahip olduğumuzu görüyoruz.

We have this potential to get rid of the apathy.

Duyarsızlıktan kurtulmanın potansiyeline sahibiz.

And if we get everyone involved, get everyone committed,

Eğer herkesi dahil edersek, herkes gönül verirse

then, I think, we can make Coretta Scott's vision come true.

o zaman bence Coretta Scott'un vizyonunu gerçekleştirebiliriz.

So, I want to just remind everybody,

Tüm dünyadaki herkese sadece şunu hatırlatmak istiyorum:

throughout the world, one of the things is,

we have power,

güce sahibiz,

poor people have power,

yoksul insanlar güce sahip,

every citizen has power.

her vatandaş güce sahip.

But in order to achieve the peace that we all yearn for,

Ama hepimizin can attığı barışı sağlamak için

then we've all got to get involved.

hepimizin dahil olması gerekiyor.

So, what do we say?

O halde ne diyoruz?

Can we do it?

Yapabilir miyiz?

We say, "Yes, we can!"

"Evet, yapabiliriz!" diyoruz.

And in Spanish, we say, "Sí, se puede."

İspanyolcada "Sí, se puede." diyoruz.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)