How to overcome apathy and find your power | Dolores Huerta

Translator: Gia Bảo Nguyễn Reviewer: Nguyen Minh

Tôi muốn bắt đầu với trích dẫn của Helen Keller,

người phụ nữ vĩ đại mà ai cũng kính mến.

I want to start out with quoting Helen Keller,

Và bà từng có một tuyên bố cực kì sâu sắc,

và tuyên bố đó là

that great woman that we all admire.

khoa học có thể tìm ra phương thuốc cho rất nhiều điều xấu xa,

And she had a statement that is very profound,

and this statement is

nhưng không bao giờ có thể chữa được cái ác lớn nhất trong mỗi con người,

that science has been able to find cures for many evils,

và cái ác đó chính là sự thờ ơ.

but never the greatest evil of all in human beings,

Ta biết rằng sự thờ ơ sẽ khiến ta phải trả giá đắt,

and that evil is apathy.

nhất là trong nền dân chủ.

Và khi ta suy nghĩ về lí do mà người ta không muốn dính dáng,

So, we know that apathy really costs us a lot,

lí do mà họ không trở thành những nhà hoạt động,

especially in our democracy.

đó là bởi người ta thường bị đè nặng bởi trách nhiệm gia đình,

And when we think of why people do not get involved,

nhất là với phụ nữ.

why they do not become activists,

it's often that people are so worn down with their own familial responsibilities,

Bạn biết đấy, phụ nữ vốn mang nhiều nỗi uất ức.

Nhiều người trong số họ đã chịu nhiều tổn thương trong cuộc sống,

and women especially.

rất nhiều mâu thuẫn trong cuộc đời họ,

You know, women, they have so many inhibitions.

Và điều đó khiến họ gặp khó trông việc phát hiện ra tiềm năng lãnh đạo của mình.

Many of them have suffered so much trauma in their lives,

Rằng họ có thể vươn mình, rằng họ có thể thay đổi thế giới.

so many aggressions in their lives.

And so it's very hard for them to realize that they have leadership capacities.

Một vấn đề khác với nhiều phụ nữ đó là --

ta nghĩ rằng mình phải làm tất cả mọi thứ.

That they can get out there, and they could change the world.

Rằng ta chính là người duy nhất chịu trách nhiệm cho gia đình mình,

Another thing that many women --

và thật khó để ta có thể ủy thác

we think that we have to do everything.

và nhờ cậy người khác trong việc thực hiện các nghĩa vụ vốn thuộc trách nhiệm của ta.

That we are the only ones responsible for our families,

Ta cảm thấy xấu hổ và nhiều lúc là tội lỗi.

and it is so hard for us to delegate

Nhưng ta biết là mình phải làm những điều ấy,

and just get others to help us do the duties that we are responsible for.

bởi nếu không, ta sẽ chẳng bao giờ có thời gian để tình nguyện

We feel embarrassed or we feel guilty.

giúp đỡ những vấn đề lớn mà ta đang đối diện.

But we know that we have to make this happen,

because if not, we will never have time to be able to volunteer

Một trong những lĩnh vực mà phụ nữ có thể dành chút thời gian

to help on these many causes that are now facing us.

đó chính là mua sắm, đúng chứ?

(Cười)

Đặc biệt nhất là khi ta đi ra ngoài

One of the areas that women can give up a little bit of time

mua sắm những thứ mà ta vốn không cần đến.

and that is in shopping, OK?

(Cười)

Chắc bạn chưa thấy xe tang kèo theo xe chuyển đồ của U-Haul phía sau đâu ha.

(Laughter)

And especially when we go out there

(Cười)

shopping for things that we don't even need.

Ta cần sống bình an, thì người khác mới sống an bình được chứ.

(Laughter)

You know, you never saw a hearse with a U-Haul behind it.

Và khi ta nghĩ về những thứ đại loại như di chúc,

(Laughter)

thứ mà ta sẽ để dành lại cho con cái hay cháu của mình,

We have to live simply, so that others can simply live.

hãy nhớ trao cho chúng một thứ di sản của công lý.

And when we think of the kind of inheritance

Đó là thứ di sản mà chúng không chỉ có thể noi gương,

that we want to leave to our children or our grandchildren,

mà chúng còn có thể theo đó mà tự hào suốt cuộc đời mình.

think of leaving them a legacy of justice.

Nếu ta chỉ đơn thuần là để lại tài sản, chúng sớm muộn gì cũng sẽ đấu đá nhau,

This is a legacy that they can not only imitate,

và chúng rồi sẽ thù ghét nhau.

but they can be proud of for the rest of their lives.

Hãy nhớ kĩ điều đó khi ta nghĩ về điều mà ta đang làm.

If we leave them a lot of material goods, all they're going to do is fight,

Điều khác mà ta phải làm để giải phóng phụ nữ, về cuối cùng,

and they're going to hate each other.

nhằm giúp ta có thể tình nguyện làm những công việc cần thiết

Just remember that, when we think about what we're doing.

The other thing that we have to do to liberate our women, eventually,

nhằm thay đổi thế giới này,

đó là ta cần phải có cách giáo dục khác biệt cho những người phụ nữ trẻ.

so that we can do the kind of volunteer work that we need to do

Không may thay, trong xã hội ta ở khắp nơi trên thế giới,

to change this world,

phụ nữ hay được dạy để trở thành nạn nhân.

is we have to have a different kind of an education for our young women.

Phụ nữ không hề được dạy là họ sẽ cần bảo vệ chính mình,

Unfortunately, in our societies around the world,

rằng họ cần phải tự hỗ trợ bản thân mình

women are taught to be victims.

và rằng họ phải tự mình đề phòng.

Vì, bạn biết đấy, khi ta nhìn vào thế giới động vật,

Women are not taught that they are going to have to defend themselves,

và ta hãy xem con nào là hung dữ nhất, con đực hay con cái?

that they're going to have to support themselves

and they have to protect themselves.

Ta đều biết đó là con cái, đúng chứ?

Because, you know, when we actually look at the animal kingdom,

Vậy thì hẳn đã có sự nhầm lẫn về phụ nữ trong thế giới động vật rồi.

and we see who are the most ferocious, the male or the female?

(Cười)

We know it's the female, right?

Nên tôi muốn đưa một ví dụ về cách mà tôi tìm thấy tiếng nói của mình.

So something went wrong with us at the top of that animal kingdom as women.

Và tôi đã rất may mắn khi đó, lúc ấy tôi mới 25 tuổi,

(Laughter)

tôi đã gặp một quý ông tên là Fred Ross Sr.,

So I want to give you an example of how I found my voice.

người đã mở một chi nhánh của một nhóm gọi là Tổ chức Dịch vụ Cộng đồng

And I was very fortunate in that, when I was 25 years old,

ở quê nhà tôi tại Stockton, California.

I met a gentleman named Fred Ross Sr.,

Đây là tổ chức gốc, và tôi đã được chọn làm tình nguyện viên.

who organized a chapter of a group called the Community Service Organization

Thế là, một ngày nọ, khi chúng tôi đang ngồi trong văn phòng,

in my hometown of Stockton, California.

một anh nông dân đã đi vào.

This was a grassroots organization, and I was recruited to be a volunteer.

Và anh ta bị liệt, anh ta di chuyển khó khăn, anh còn chống nạng nữa.

So, one day, while we were sitting in the office,

Và anh ta cần sự giúp đỡ.

Anh ta cần người qua chỗ văn phòng phúc lợi

a farm worker comes in.

và nộp một tờ đơn.

And he's paralyzed, he can hardly walk, he has a crutch.

Thế là, tôi đã tình nguyện ứng cử.

Nhưng khi tôi đến chỗ văn phòng phúc lợi,

And he needs help.

He needs someone to help him go down to the welfare office

họ không cho phép tôi nộp đơn cho quý ông đấy.

and make an application.

So, I volunteered to do that.

Nên tôi không biết phải làm sao cả, tôi đã thẫn thờ.

But when I got to the welfare office,

Nên tôi bèn trở về văn phòng, và nói với Ngài Ross,

they would not let me make an application for this gentleman.

“Họ không cho phép tôi nộp đơn.”

Và ông đã nói với tôi, giọng rất nghiêm khắc,

So I didn't know what to do, I was at a loss.

“Cô phải trở lại chỗ văn phòng phúc lợi ngay,

So I went back to the office, and I told Mr. Ross,

"They won't let me make an application."

và cô phải yêu cầu họ cho mình gặp người giám sát.

And he said to me, very sternly,

Và cô phải yêu cầu họ cho cô được nộp đơn.”

"You go right back down to that welfare office,

Và tôi đã nghĩ, “Trời, tôi mà làm thế được ư?”

and you demand to see a supervisor.

(Cười)

Nên tôi đã suy nghĩ về nó,

And you demand that they let him make an application."

và tôi đã vượt qua được nỗi lo lắng và sợ hãi của mình.

Tôi quay lại chỗ văn phòng phúc lợi và tôi yêu cầu người giám sát phải ra mặt.

And I thought, "Wow, I can do that?"

(Laughter)

Dĩ nhiên là, anh ta tới,

So I thought about it,

and I kind of overcame my anxieties and my fears.

và anh ta buộc phải để ông Ruiz nộp đơn hưởng phúc lợi.

I went down to the welfare office and I demanded to see the supervisor.

Và anh đã giúp bản thân và gia đình hưởng phúc lợi từ khuyết tật của mình.

Sure enough, he came out,

Cơ mà điều này đã dạy tôi bài học.

and they had to let Mr. Ruiz make an application for welfare.

Dạy tôi rằng tôi có thể lên tiếng.

And he got his disability for himself and his family.

Thì, Ngài Ross còn dạy chúng tôi về những thứ khác, bao gồm Cesar Chavez

But that taught me a lesson.

và nhiều tình nguyện viên khác.

That taught me that I had a voice.

Và ông dạy rằng chúng tôi không chỉ có thể ra lệnh cho người khác,

Well, Mr. Ross also taught many of us many other things, including Cesar Chavez

nhất là với các quan chức công cộng.

and many other volunteers.

Và đó là điều mà chúng tôi cần khắc ghi trong đầu:

And he taught us not only that we can make demands of people,

mọi quan chức công cộng -- đoán xem -- đều làm việc cho ta cả.

especially our public officials.

Vì ta là người trả lương cho họ bằng tiền thuế của mình.

And this is something we should always keep in mind:

Và họ thực sự là người hầu của chúng ta.

every public official -- guess what -- they work for us.

Vài người trong số họ sẽ thành lãnh đạo, nhưng đâu phải tất cả.

Because we pay their salaries with out taxes.

(Cười)

Đôi lúc ta sẽ có một nhà lãnh đạo từ đó mà ra.

And they are actually our servants.

Một điều khác mà Ngài Ross dạy chúng tôi là việc bầu cử cực kì quan trọng.

Some of them turn out to be leaders, but not all of them.

(Laughter)

Once in a while we get a leader out of there.

Và không chỉ bầu cử,

mà còn là đi ra ngoài và kêu gọi mọi người bầu cử cơ.

The other thing that Mr. Ross taught us is that voting is extremely important.

Đi đến từng nhà một.

Gọi điện thoại, trò chuyện với cử tri,

And not just voting,

bởi có nhiều cử tri gặp trở ngại và họ không hề biết cách bỏ phiếu.

but going out there and getting other people to vote.

Và không may thay,

Going door to door.

ta đều biết là ở nhiều quốc gia, người ta còn không được bầu cử cơ

Phone banking, talking to voters,

because many voters have a lot of doubts and they don't know how to vote.

do có sự kiểm soát bầu cử tại các quốc gia khác,

như ta đang làm ở đây, tại Hoa Kỳ.

And unfortunately,

we know that in many countries people are not allowed to vote

Nhưng vấn đề là, nếu ta có thể tự mình đến đó

because we have voter suppression in other countries,

và trò chuyện với mọi người, thì ta có thể xóa bỏ sự thờ ơ của họ

like we do here in the United States of America.

và chắc chắn rằng họ có thể bỏ phiếu.

But the thing is, if we can get out there as individuals

Nên, tôi muốn lấy một ví dụ về một người phụ nữ trong tổ chức chúng tôi,

and talk to people, so we can remove their apathy

Tổ chức Dolores Huerta,

và chỉ là tôi muốn cho bạn thấy là đôi lúc người ta có sức mạnh,

and make sure that they can vote.

So, I want to give you an example of a woman in our foundation,

nhưng họ không hề hay biết.

Nhưng một khi họ tìm ra nó, họ có thể làm những điều kì diệu.

the Dolores Huerta Foundation,

Leticia Prado là một người nhập cư từ Mexico,

and just to show you that sometimes people have power,

but they don't know it.

chỉ mới học hết lớp sáu

But once they find it, they do miraculous things.

và nói tiếng Anh rất khó khăn.

So, Leticia Prado is an immigrant from Mexico,

Nhưng cô đã rất quan ngại

vì lũ trẻ ở trường trung học tại quê nhà chúng tên Weedpatch --

only has a sixth-grade education

and speaks very limited English.

nơi này nằm ở California, Central Valley --

But she was very concerned

chúng không thể đi ra và chơi đùa ngoài sân trường,

because the children at the middle school in their town called Weedpatch --

bởi không khí quá tệ hại

this is in California, Central Valley --

tại vùng phía Nam ở Ken County, California

they couldn't go out and play in the schoolyard,

của Hoa Kỳ.

Nên cô đã cùng chồng mình đi đến đó, và họ đã thông qua trái phiếu

because the air quality is so bad

in the southern part of Kern County, California

để xây nên một phòng tập thể dục tiên tiến

in our United States of America.

cho lũ trẻ ở trường trung học.

So she and her husband went out there, and they passed a bond issue

Đó quả là một thành công lớn.

to build a brand new, state-of-the-art gymnasium

Sau đó cô đã nghe một tin đồn

rằng hiệu trưởng sẽ cắt khẩu phần bữa sáng

for the kids at their middle school.

của những đứa trẻ nhà nông,

That was a big success.

bởi hiệu trưởng cho là việc đó cần quá nhiều giấy tờ.

Then she heard a rumor

that the principal was going to end the breakfast program

Thế là, Leticia đã đề cử mình vào ghế hội đồng của trường.

for the farm worker children,

Và họ đã giữ lại khẩu phần bữa sáng còn cô ấy đã sa thải hiệu trưởng.

because the principal thought it was just too much paperwork.

(Cười)

So, Leticia got herself elected to the school board.

(Vỗ tay)

And they kept the breakfast program, and she got rid of the principal.

Và có những tin đồn khác nữa

(Laughter)

về việc tham nhũng ở khu cấp nước địa phương.

(Applause)

Thế là, Letica đã tự ứng cử vào khu cấp nước.

So there were other rumors

Rồi cô đã kiểm tra hết báo cáo tài chính của khu cấp nước

about some corruption in the local water district.

và phát hiện có tới 250,000 đô la bị thất thoát trong tài khoản của họ.

So, Leticia got herself elected to the water district.

Then she looked into all of the finances of the water district

Nên, Leticia đã gọi bồi thẩm đoàn, và một số cuộc bắt giữ đã được thực hiện.

and found there was 250,000 dollars missing from their bank account.

Và đây là một ví dụ về một phụ nữ chưa bao giờ học cấp ba,

So, Leticia called in the grand jury, and several arrests have been made.

chưa từng học đại học,

nhưng cô tìm ra sức mạnh của mình.

And this is just an example of a woman who never went to high school,

Và hơn thế nữa, cô còn chiêu mộ được nhiều người khác trong cộng đồng

cùng tranh cử vào chức vụ công,

never went to college,

và đoán xem -- tất cả bọn họ đều được bầu cử.

but she found her power.

And in addition, she has recruited other people in the community

Nên, ví dụ ấy của tôi về Leticia như một sự hiện thân

to also run for public office,

của điều mà Coretta Scott King từng nói.

and guess what -- they've all gotten themselves elected.

So, I take that Leticia really embodies

Và tôi muốn chia sẻ điều này, Coretta Scott King đã nói,

“Thế giới này sẽ chẳng bao giờ có hòa bình nếu phụ nữ không đứng ra nắm quyền.”

something that Coretta Scott King said.

And I want to share this with you. Coretta Scott King said,

(Vỗ tay)

"We will never have peace in the world until women take power."

Giờ, tôi đã sửa lại tuyên bố ấy thành

(Applause)

rằng thế giới này sẽ chẳng thể có hòa bình nếu các nhà nữ quyền không lên ngôi.

(Cười)

Now, I have amended that statement to say

Bởi ta đều biết sự khác nhau mà, đúng chứ?

that we will never have peace in the world until feminists take power.

Không chỉ thế, cơ mà nếu ta muốn ám chỉ đến một nhà nữ quyền --

thì đó là một người đứng lên để thiết lập lại lẽ phải,

(Laughter)

Because we know there is a difference, right?

lẽ phải cho người nhập cư, cho môi trường,

Not only that, but if we want to define what is a feminist --

cho quyền lợi của LGBT và còn cho công đoàn và người lao động nữa.

a person who stands up for reproductive rights,

for immigrants' rights, for the environment,

(Vỗ tay)

for LGBT rights and also for labor unions and working people.

Điều đó có nghĩa là đàn ông cũng có thể là nhà nữ quyền.

(Applause)

(Vỗ tay)

Which also means that men can also be feminists.

Nên khi ta nghĩ về sự nữ quyền,

(Applause)

ta cũng nên nghĩ về cái cách để nữ hóa các chính sách,

và đó không chỉ là cho đất nước của ta,

So when we think of feminization,

những đất nước giàu mạnh như Hoa Kỳ,

we should also think of how can we feminize the policies,

mà còn là các nước trên thế giới,

chính sách đối nội và đối ngoại của ta.

Và một trong những điều ta có thể làm để chấm dứt chiến tranh và có hòa bình

and not only of our major countries,

the wealthy countries like the United States,

đó là đảm bảo rằng các nước giàu trên thế giới

but all over the world,

our domestic and foreign policy.

hỗ trợ những nước đang phát triển.

And one of the things that we can do to stop wars and to have peace

Ta đã từng làm thế trong quá khứ.

Sau thế chiến thứ II,

khi Nhật và Đức bị tàn phá sau chiến tranh,

is to make sure that the wealthiest countries in the world

also help the developing countries.

Hoa Kỳ đã trao rất nhiều khoản đô la thuế cho hai đất nước này,

Now, we did this in the past.

After World War II,

when Japan and Germany were devastated after the war,

nhằm giúp họ tái xây dựng nền kinh tế và cơ cấu lại các tập đoàn.

United States of America gave many tax dollars to those two countries,

Và ta có thể làm thế lần nữa.

Và nếu ta suy nghĩ về cái cách mà ta có thể giúp các nước khác.

so that they can rebuild their economies and rebuild their corporations.

Và tôi muốn lấy một ví dụ

về các vấn đề mà ta đang đối diện ở Hoa Kỳ.

And we can do that again.

ví dụ như,

Ta đều biết là hiện nay

And if we can think about how we can help these other countries.

ta có rất nhiều người tị nạn đến từ Trung Mỹ

And I want to give an example

of issues that we are facing in the United States of America,

đang vất vưởng tại biên giới Hoa Kỳ.

Tại sao người ta lại bỏ nhà mình,

for instance.

We know that right now

những ngôi nhà đẹp đẽ mà ta hay thấy khi đi du llịch?

we have a lot of refugees from Central America

Vì họ không hề có cơ hội nào ở đó cả.

that are at the border of the United States.

Và rồi ta nghĩ, “Hừm, mấy quả chuối,”

Why do people leave their homes,

their beautiful homes that we go to as tourists?

Chúng ta tiêu thụ bao nhiêu tỷ quả chuối ở Hoa Kỳ mỗi ngày vậy?

Because they don't have opportunities there.

Và trên toàn thế giới.

And then we think, "Hm, bananas."

Giờ thì, liệu những người ở Trung Mỹ

How many jillions of bananas do we consume in the United States every single day?

có thu được lợi nhuận nào từ mấy quả chuối mà ta tiêu thụ không?

Không, họ không hề.

And throughout the world.

Nó chỉ mang đến lợi nhuận cho các tập đoàn từ Hoa Kỳ.

Now, do the people in Central America

get the profits from the bananas that we consume?

Và ta nghĩ điều đó không đúng ư.

Giờ, nếu những người ở Trung Mỹ có thể nhận được phần nào số tiền

No, they don't.

The profits go to corporations from the United States of America.

mà ta dùng để chi cho chuối,

And we think that this is wrong.

thì họ sẽ không cần phải từ bỏ quê nhà mình.

Now, if the people in Central America were to be able to get some of that money

Họ sẽ chẳng cần phải đến đây với tư cách người tị nạn

tại vùng biên giới của Hoa Kỳ.

that we pay for bananas,

Và nhiều khả năng, những đứa trẻ sẽ không bị chia lìa khỏi ba mẹ chúng.

then they wouldn't have to leave their homes.

They wouldn't have to come as asylum seekers

Giờ, ta đều biết là có những quốc gia trên thế giới

to the borders of the United States of America.

And then maybe, many children would not have to be separated from their parents.

thực sự có hệ thống giáo dục và chăm sóc y tế miễn phí

cho tất cả công dân trên quốc gia họ.

Now, we know that there are countries in the world

Và quốc gia đó là Cuba.

Cuba có hệ thống chăm sóc y tế cho mọi công dân của họ.

that actually have free education and have free health care

và họ còn miễn phí học đại học cho các công dân của nước mình.

for all of the people in their country.

And that country is Cuba.

Họ có 11 triệu công dân.

Cuba has health care for every one of their citizens,

Giờ, ta hãy nghĩ, nếu một nước nghèo như Cuba

and they have a free college education for every one of their citizens.

có thể cung cấp những hệ thống như thế, và ta đều biết họ là một nước nghèo,

They're 11 million citizens.

thì không lí nào mà một trong những nước giàu nhất thế giới,

Now, we think, if a poor country like Cuba

như Hoa Kì,

can have these kind of resources, and we know that they're a poor country,

lại không thể?

Tôi nghĩ là ta có thể thực hiện điều đó.

(Vỗ tay)

then why can't some of the other wealthier countries,

like the United States of America,

Nhưng ta đều biết điều này là viễn vong

do the same?

đến khi mà chúng ta, những công dân Hoa Kỳ,

I think that we can make that happen.

(Applause)

và các công dân trên toàn cầu,

bắt đầu chắc chắn rằng mình được bầu cử một cách công khai bởi chính phủ,

But we know it's not going to happen

until we, the people of the United States of America,

những người quan tâm thật sự đến cử tri, quan tâm đến người dân,

and people throughout the world,

start making sure that they get public officials elected to their governments

họ sẽ cam kết đảm bảo rằng các tài sản mà họ có

sẽ được dùng cho chính những công dân, chứ không phải cho chiến tranh.

that really care about the constituents, they care about people,

Nên là, làm sao để ta thực hiện điều đó đây?

they will commit to make sure that the resources that they have

Ta cần phải xóa bỏ sự thờ ơ,

are going to be used for their citizens, and not to be used for war.

ta cần phải kêu gọi thêm sự đồng lòng.

Ta đều biết là nếu ta không thể có sự dân chủ ở Hoa Kỳ,

So, how do we make this happen?

ta sẽ không có sự dân chủ trên cả thế giới,

We have to get rid of the apathy,

we have to get more people involved.

nếu không có ai đồng lòng.

Nên tất cả chúng ta đều phải cùng đứng ra và hô to,

We know that if we can't have a democracy in the United States,

we can't have democracies throughout the world,

“Đả đảo sự thờ ơ, đừng có ngồi ngoài nữa,

unless people participate.

hãy đến tham gia cuộc tuần hành vì hòa bình và công lý,

So it is imperative that all of us get out there and we say,

hãy cùng biến nguyện vọng của Coretta Scott thành sự thật,

"Get rid of the apathy, get off of the sidewalk,

nhằm có nền hòa bình thế giới.”

Gần đây chúng ta đã có cuộc bầu cử giữa kỳ ở Hoa Kỳ.

come and join the march for peace and justice,

let's make Coretta Scott's vision a reality,

Và ta đã thấy gì?

Ta đã thấy rất nhiều phụ nữ,

to have peace in the world."

những người trẻ, người da màu, người LGBT,

We recently had midterm elections in the United States of America.

đều được bầu vào cơ quan công quyền.

And what did we see?

Và ta biết điều này xảy ra -- tại sao?

We saw that so many more women,

Vì có rất nhiều phụ nữ đã ở buổi tuần hành.

young people, people of color, LGBT folks,

Ta đã có cuộc Tuần hành Phụ nữ ở Hoa Kỳ.

were all elected to public office.

Họ thì có buổi Tuần hành Phụ nữ trên khắp thế giới.

And we know this happened -- why?

Because so many women were on the march.

Và thế nên, giờ ta đều thấy rằng ta có đủ tiềm năng.

We had the Women's March in the United States.

Tiềm năng để xóa bỏ sự thờ ơ.

They had the Women's Marches all over the world.

Và nếu ai cũng tham gia, ai cũng cùng cam kết,

And so we now see that we have this potential.

thì, tôi nghĩ, ta có thể biến nguyện vọng của Coretta Scott thành sự thật.

We have this potential to get rid of the apathy.

Thế nên, tôi chỉ muốn gợi nhắc mọi người,

And if we get everyone involved, get everyone committed,

trên khắp thế giới, những thứ sau đây,

then, I think, we can make Coretta Scott's vision come true.

ta có quyền lực,

người nghèo có quyền lực,

So, I want to just remind everybody,

mọi công dân đều có quyền lực.

throughout the world, one of the things is,

Nhưng để có được nền hòa bình mà chúng ta đều khao khát,

we have power,

poor people have power,

thì chúng ta đều cần phải tham gia.

every citizen has power.

Nên là, ta nói gì đây?

But in order to achieve the peace that we all yearn for,

Ta có làm nổi không?

Ta nói, “Có, ta làm nổi!”

Và trong tiếng Tây Ban Nha, là “Sí, se puede.”

then we've all got to get involved.

Cám ơn mọi người.

So, what do we say?

(Vỗ tay)

Can we do it?

We say, "Yes, we can!"

And in Spanish, we say, "Sí, se puede."

Thank you very much.

(Applause)