No one should die because they live too far from a doctor | Raj Panjabi

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Gunperi Sisman

I want to share with you something my father taught me:

Sizinle babamın benimle paylaştığı bir şeyi paylaşmak istiyorum:

no condition is permanent.

Hiçbir durum kalıcı değildir.

It's a lesson he shared with me again and again,

Bu benimle tekrar tekrar paylaştığı bir dersti,

and I learned it to be true the hard way.

ve ben de bunun doğru olduğunu en zor şekilde öğrendim.

Here I am in my fourth-grade class.

Burada dördüncü sınıftayım.

This is my yearbook picture taken in my class in school

Bu okul yıllığındaki resmim

Monrovia, Liberya'da okulumdaki sınıfımda çekildi.

in Monrovia, Liberia.

My parents migrated from India to West Africa in the 1970s,

Annem ve babam Hindistan'dan Batı Afrika'ya 1970'lerde göç etmişlerdi,

and I had the privilege of growing up there.

ben de Liberya'da büyüme şansını yakalamıştım.

I was nine years old,

Dokuz yaşındaydım,

I loved kicking around a soccer ball,

futbol oynamayı çok seviyordum

and I was a total math and science geek.

ve tam bir matematik ve fen kurduydum.

I was living the kind of life that, really, any child would dream of.

Tüm çocukların hayal ettiği türden bir yaşam sürüyordum.

But no condition is permanent.

Ama hiçbir durum kalıcı değildir.

On Christmas Eve in 1989,

1989 Noel arifesinde

civil war erupted in Liberia.

Liberya'da iç savaş çıktı.

The war started in the rural countryside,

Savaş köylerde başladı

and within months, rebel armies had marched towards our hometown.

ve birkaç ay içinde asi orduları mahallemize kadar geldiler.

My school shut down,

Okulum kapandı

and when the rebel armies captured the only international airport,

ve asi orduları tek uluslarası hava limanını ele geçirince

people started panicking and fleeing.

insanlar paniğe kapılıp kaçmaya başladı.

My mom came knocking one morning and said, "Raj, pack your things --

Annem bir gün sabah kapımı çalıp

''Raj, eşyalarını topla, gitmeliyiz'' dedi.

we have to go."

We were rushed to the center of town,

Şehir merkezine koştuk

and there on a tarmac, we were split into two lines.

ve tarlanın üstünde iki sıraya dizildik.

I stood with my family in one line,

Ailemle bir sırada durdum

and we were stuffed into the cargo hatch

ve sonra bir kurtarma uçağının

of a rescue plane.

kargosuna sıkıştırıldık.

And there on a bench, I was sitting with my heart racing.

Orada öylece otururken kalbim hızla çarpıyordu.

As I looked out the open hatch,

Açık kargo kapısından dışarı baktığımda

I saw hundreds of Liberians in another line,

diğer sırada yüzlerce Liberyalıyı

çocukları sırtlarına bağlı bir şekilde dururken gördüm.

children strapped to their backs.

When they tried to jump in with us,

Bizimle uçağa girmeye çalıştıklarında

I watched soldiers restrain them.

askerlerin onları durduruşunu izledim.

They were not allowed to flee.

Onların kaçmalarına izin yoktu.

We were the lucky ones.

Biz şanslı olanlardık.

We lost what we had,

Sahip olduğumuz her şeyi kaybettik

but we resettled in America,

fakat Amerika'da yeniden bir düzen kurduk,

and as immigrants, we benefitted from the community of supporters

mülteciler olarak bize destek olan

that rallied around us.

birçok topluluktan faydalandık.

They took my family into their home,

Ailemi kendi evlerine aldılar,

they mentored me.

beni eğittiler.

And they helped my dad start a clothing shop.

Babama bir kumaş dükkanı açmasında yardım ettiler.

I'd visit my father on weekends as a teenager

Gençken haftasonları babamı ziyaret edip

to help him sell sneakers and jeans.

ayakkabı ve kot pantolon satmasında yardım ederdim.

And every time business would get bad,

Ne zaman işler kötü olsa

he'd remind me of that mantra:

bana hep aynı mantrayı hatırlatırdı:

no condition is permanent.

Hiçbir durum kalıcı değildir.

That mantra and my parents' persistence and that community of supporters

Bu mantra ve ailemin sabrı ve ayrıca destekleyici topluluklar

made it possible for me to go through college

üniversiteye gitmemi mümkün kıldı

and eventually to medical school.

ve sonra tıp fakültesini bitirmemi.

I'd once had my hopes crushed in a war,

Savaşta tüm hayallerimi kaybetmiştim

but because of them,

ama onlar sayesinde,

I had a chance to pursue my dream to become a doctor.

doktor olma hayalimi gerçekleştirme şansım olmuştu.

My condition had changed.

Durumum değişmişti.

It had been 15 years since I escaped that airfield,

O hava alanından kaçışın üstünden 15 yıl geçmiş olsa da

but the memory of those two lines had not escaped my mind.

iki ayrı sıranın varlığı hiç aklımdan çıkmamıştı.

I was a medical student in my mid-20s,

20'li yaşlarımın ortasında tıp öğrencisiyken

and I wanted to go back

geri dönüp

to see if I could serve the people we'd left behind.

geride bıraktığımız insanlara hizmet etmeyi düşündüm.

But when I got back,

Ama geri döndüğümde

what I found was utter destruction.

bulduğum şey büyük bir yıkımdı.

The war had left us with just 51 doctors

Savaş dört milyon nüfuslu ülkede

to serve a country of four million people.

sadece 51 doktor bırakmıştı.

It would be like the city of San Francisco having just 10 doctors.

Bu San Francisco'da yalnızca 10 doktorun olması gibi bir şey.

So if you got sick in the city where those few doctors remain,

Eğer o doktorların bulunduğu şehirlerden birindeyseniz

you might stand a chance.

bir şansınız olabilir.

But if you got sick in the remote, rural rainforest communities,

Ancak, uzakta yağmur ormanları içindeki topluluklardaysanız,

where you could be days from the nearest clinic --

en yakın klinikten günlerce uzakta yaşıyorsanız --

I was seeing my patients die from conditions no one should die from,

hastalarımın kimsenin ölmemesi gereken nedenlerden öldüğünü görüyordum,

all because they were getting to me too late.

sadece bana gelmekte geç kaldıkları için.

Imagine you have a two-year-old who wakes up one morning with a fever,

İki yaşındaki çocuğunuzun bir sabah ateşle uyanmasıyla

and you realize she could have malaria,

sıtmaya yakalanmış olabileceğini düşünün,

and you know the only way to get her the medicine she needs

ve ona ihtiyacı olan ilaçları almak için

would be to take her to the riverbed,

onu nehir ağzına götürmeniz gerektiğini,

get in a canoe, paddle to the other side

bir kanoya binip karşıya kürek çektiğinizi,

and then walk for up to two days through the forest

ve ormanın içinde iki gün boyunca yürüyerek

just to reach the nearest clinic.

kliniğe vardığınızı düşünün.

One billion people live in the world's most remote communities,

Bir milyar insan dünyanın en uzak topluluklarında yaşıyor

and despite the advances we've made in modern medicine and technology,

ve modern tıp ve teknolojideki tüm gelişmelere rağmen

our innovations are not reaching the last mile.

icatlarımız o son mile ulaşamıyor.

These communities have been left behind,

Bu topluluklar geride bırakılıyor

because they've been thought too hard to reach

çünkü onlara erişimin ve hizmet etmenin

and too difficult to serve.

çok zor olduğu düşünülüyor.

Illness is universal;

Hastalık evrenselken

access to care is not.

tedaviye erişim değil.

And realizing this lit a fire in my soul.

Bunu fark etmek ruhumda bir ateş yaktı.

No one should die because they live too far from a doctor or clinic.

Hiç kimse bir klinikten veya doktordan uzak yaşadığı için ölmemeli.

No condition should be permanent.

Hiçbir durum kalıcı olmamalı.

And help in this case didn't come from the outside,

Bu durumda yardım dışardan gelmedi,

it actually came from within.

aksine içerden geldi.

It came from the communities themselves.

Toplulukların kendilerinden.

Meet Musu.

Musu'yla tanışın.

Way out in rural Liberia,

Liberya'nın uzak köşelerinde

where most girls have not had a chance to finish primary school,

kızların ilkokulu bitirme şanslarının olmadığı bir yerde,

Musu had been persistent.

Musu ısrarlıydı.

At the age of 18, she completed high school,

18 yaşında liseyı bitirdi

and she came back to her community.

ve topluluğuna geri döndü.

She saw that none of the children were getting treatment

Çocukların tedavi görmeleri gereken hastalıkları için

for the diseases they needed treatment for --

tedavi göremediklerini fark etti;

deadly diseases, like malaria and pneumonia.

sıtma ve zatüre gibi ölümcül hastalıklar.

So she signed up to be a volunteer.

Bu yüzden gönüllü olmaya karar verdi.

There are millions of volunteers like Musu in rural parts around our world,

Musu gibi milyonlarca gönüllülerden dünyamızın en ücra köşelerinde var

and we got to thinking --

ve bu da bizim düşünmeye itti.

community members like Musu could actually help us solve a puzzle.

Musu gibi bireyler bu yapbozu çözmemizi sağlayabilirdi.

Our health care system is structured in such a way

Sağlık sistemimiz hastalıkların teşhis ve tedavisinin

that the work of diagnosing disease and prescribing medicines

sadece benim gibi doktorlar ve hemşireler tarafından

is limited to a team of nurses and doctors like me.

yapılması üzerine kurulu.

But nurses and doctors are concentrated in cities,

Ama doktorlar ve hemşireler daha çok şehirlerdeler

so rural communities like Musu's have been left behind.

ve Musu'nun topluluğu gibi olan topluluklar geride kalıyor.

So we started asking some questions:

Bu yüzden sorular sormaya başladık:

What if we could reorganize the medical care system?

Sağlık sistemini yeniden düzenlesek nasıl olurdu?

What if we could have community members like Musu

Musu gibi topluluk bireylerini

be a part or even be the center of our medical team?

sağlık ekiplerimizin bir parçası hatta merkezi yapsak?

What if Musu could help us bring health care from clinics in cities

Musu sağlık hizmetlerini şehirdeki kliniklerden

to the doorsteps of her neighbors?

komşularının kapılarına getirmemize yardım etse?

Musu was 48 when I met her.

Musu'yla tanıştığımda 48 yaşındaydı.

And despite her amazing talent and grit,

İnanılmaz yeteneklerine rağmen

she hadn't had a paying job in 30 years.

30 yıldır paralı bir işte çalışmamıştı.

So what if technology could support her?

Peki ya teknoloji onu destekleyebilse?

What if we could invest in her with real training,

Kendisine gerçek bir eğitim yatırımı yapsak,

equip her with real medicines,

onu gerçek ilaçlarla donatsak

and have her have a real job?

ve ona gerçek bir iş versek?

Well, in 2007, I was trying to answer these questions,

2007'de bu soruları cevaplamaya çalışıyordum,

and my wife and I were getting married that year.

o yıl eşimle evleniyorduk.

We asked our relatives to forgo the wedding registry gifts

Akrabalarımızadan hediye almak yerine

and instead donate some money

para yardımı yapmalarını istedik.

so we could have some start-up money to launch a nonprofit.

böylece bir vakıf kuracak kadar bir birikimimiz olabilecekti.

I promise you, I'm a lot more romantic than that.

İnanın bundan çok daha romantık biriyim.

(Laughter)

(Kahkahalar)

We ended up raising $6,000,

6.000 Dolar topladık,

teamed up with some Liberians and Americans

Liberya ve Amerikalılarla bir takım kurduk

and launched a nonprofit called Last Mile Health.

ve Last Mile Health isimli bir vakıf kurduk.

Our goal is to bring a health worker within reach of everyone, everywhere.

Hedefimiz herkesin her yerde ulaşabileceği sağlık çalışanları istihdam etmek.

We designed a three-step process --

Üç adımlı bir süreç tasarladık:

train, equip and pay --

eğit, donat ve öde.

to invest more deeply in volunteers like Musu

Böylece Musu gibi gönüllülerimize daha çok yatırım yapıp

to become paraprofessionals,

profesyonel olmalarını sağlayabiliriz;

to become community health workers.

yani toplum sağlık çalışanı olmalarını.

First we trained Musu to prevent, diagnose and treat

Önce Musu'yu köyündeki aileleri etkileyen 10 hastalığa karşı

the top 10 diseases afflicting families in her village.

önlem, teşhis ve tedavi konusunda eğittik.

A nurse supervisor visited her every month to coach her.

Bir hemşire her ay onu ziyaret ederek ona koçluk yaptı .

We equipped her with modern medical technology,

Sonra onu modern teknolojiyle donattık,

like this $1 malaria rapid test,

bu 1 dolarlık hızlı sıtma testi gibi

and put it in a backpack full of medicines like this

ve bu gördüğünüz sırt çantasına zatüre gibi enfeksiyonları

to treat infections like pneumonia,

tedavi eden ilaçlar yerleştirdik

and crucially,

ve en önemlisi

a smartphone, to help her track and report on epidemics.

salgın takip ve raporlaması için bir akıllı telefon verdik.

Last, we recognized the dignity in Musu's work.

Son olarak Musu'nun çalışmalarının önemini belirttik.

With the Liberian government, we created a contract,

Liberya hükümetiyle bir sözleşme yaptık,

paid her

ona maaş bağladık,

and gave her the chance to have a real job.

ve gerçek bir iş sahibi olma şansını verdik.

And she's amazing.

Musu harika biri.

Musu has learned over 30 medical skills,

30'u aşkın tıbbi yeti sahibi oldu,

from screening children for malnutrition,

beslenme sorunu olan çocukları inceledi,

to assessing the cause of a child's cough with a smartphone,

akıllı telefonuyla bir çocuğun niçin öksürdüğünü anlamaya çalıştı,

to supporting people with HIV

HIV pozitif insanları destekledi

and providing follow-up care to patients who've lost their limbs.

ve uzuvlarını kaybetmiş hastaların takip ve tedavisini yaptı.

Working as part of our team,

Ekibimizin bir parçası olarak

working as paraprofessionals,

yarı profesyonel kapasitede

community health workers can help ensure

toplum sağlık çalışanları

that a lot of what your family doctor would do

aile hekiminizin yapacağı pek çok işi yapabiliyor,

reaches the places that most family doctors could never go.

çoğu aile hekiminin hiç gitmeyeceği yerlere ulaşıyorlar.

One of my favorite things to do is to care for patients

Yapmayı en sevdiğim şeylerden biri toplum sağlık ekibiyle

with community health workers.

hastaları tedavi etmek.

So last year I was visiting A.B.,

Geçen yıl A.B.'yi ziyaret ediyordum,

and like Musu, A.B. had had a chance to go to school.

Musu gibi onun da okula gitme şansı olmamıştı.

He was in middle school, in the eighth grade,

Ailesi vefat ettiğinde

when his parents died.

sekinizci sınıftaydı.

He became an orphan and had to drop out.

Yetim kalınca okulu bırakmak zorunda kaldı.

Last year, we hired and trained A.B. as a community health worker.

Geçen yıl A.B.'yi toplum sağlık çalışanı olarak işe aldık ve eğitim verdik.

And while he was making door to door house calls,

Evden eve giderken

he met this young boy named Prince,

Prince adında bu çocukla tanıştı,

whose mother had had trouble breastfeeding him,

annesi emzirirken sorunlar yaşamıştı,

and by the age of six months, Prince had started to waste away.

altı aylık olduğunda Prince aşırı zayıflamaya başladı.

A.B. had just been taught how to use this color-coded measuring tape

A.B. renk kodlu bu ölçüm bantlarını nasıl kullanacağını öğrenmişti,

that wraps around the upper arm of a child to diagnose malnutrition.

yetersiz beslenme teşhisi için kolun üst kısmına sarılıyordu.

A.B. noticed that Prince was in the red zone,

Nitekim A.B. onun kırmızı alanda olduğunu fark etti,

which meant he had to be hospitalized.

hastaneye yatması gerekiyordu.

So A.B. took Prince and his mother to the river,

A.B., çocuk ve annesini nehre götürdü,

got in a canoe

bir kayığa bindiler

and paddled for four hours to get to the hospital.

ve hastaneye gitmek için dört saat kürek çektiler.

Later, after Prince was discharged,

Sonra Prince taburcu oldu,

A.B. taught mom how to feed baby a food supplement.

A.B. anneye takviye gıdaları nasıl kullanacağını öğretti.

A few months ago,

Birkaç ay önce,

A.B. took me to visit Prince, and he's a chubby little guy.

A.B. beni Prince'i görmeye götrüdü, şimdi balık etli bir çocuk.

(Laughter)

(Kahkahalar)

He's meeting his milestones, he's pulled himself up to a stand,

Gerektiği şekilde büyüyor, güçlendi, ayakları üstünde durabiliyor

and is even starting to say a few words.

ve hatta konuşmaya da başladı.

I'm so inspired by these community health workers.

Bu toplum sağlık çalışanları bana çok ilham veriyor.

I often ask them why they do what they do,

Bunu niçin yaptıklarını soruyorum,

and when I asked A.B.,

AB'ye bu soruyu sorduğumda

he said, "Doc, since I dropped out of school, this is the first time

bana dedi ki: ''Okulu bıraktığımdan beri

I'm having a chance to hold a pen to write.

ilk defa kalem tutup yazma şansı edindim.

My brain is getting fresh."

Beynim yenileniyor.''

The stories of A.B. and Musu have taught me something fundamental

A.B. ve Musu'nun hikayeleri bana insan olmak konusunda

about being human.

çok önemli şeyler öğretti.

Our will to serve others

Hizmet etme isteğimiz

can actually help us transform our own conditions.

kendi koşullarımızı da değiştirmemize yardım edebilir.

I was so moved by how powerful the will to serve our neighbors can be

Birkaç yıl önce küresel bir felaket yaşandığında komşularımıza

a few years ago,

yardım etme isteğinin

when we faced a global catastrophe.

gücü karşısında çok etkilendim.

In December 2013,

Aralık 2013 tarihinde,

something happened in the rainforests across the border from us in Guinea.

Ginea sınırında yağmur ormanlarında bir şeyler oldu.

A toddler named Emile fell sick with vomiting, fever and diarrhea.

Emile isminde küçük bir çocuk hastalandı; ateşli ve ishaldi, kusuyordu da.

He lived in an area where the roads were sparse

Yolların yetersiz olduğu bir bölgede yaşıyordu

and there had been massive shortages of health workers.

ve sağlık çalışanları konusunda ciddi bir azalma vardı.

Emile died,

Emile hayatını kaybetti

and a few weeks later his sister died,

ve birkaç hafta sonra kızkardeşi,

and a few weeks later his mother died.

birkaç hafta sonra da annesi öldü.

And this disease would spread from one community to another.

Bu hastalık bir topluluktan diğerine yayılan cinstendi.

And it wasn't until three months later

Dünyanın bunu Ebola olarak tanıması için

that the world recognized this as Ebola.

üç ay geçmesi gerekti.

When every minute counted, we had already lost months,

Her dakika önemliyken aylar kaybetmiştik.

and by then the virus had spread like wildfire all across West Africa,

o zamana kadar da virüs Batı Afrika boyunca hızla yayıldı,

and eventually to other parts of the world.

sonra da dünyanın diğer bölgelerine.

Businesses shut down, airlines started canceling routes.

İşletmeler kapandı, havayolu şirketleri seferlerini iptal etti.

At the height of the crisis,

Kriz zirvedeyken

when we were told that 1.4 million people could be infected,

bize 1.4 milyon insanın virüsü kapmış olabileceği söylendi.

when we were told that most of them would die,

Bize çoğunun öleceği söylendiğinde

when we had nearly lost all hope,

neredeyse umudumuzu kaybetmiştik.

I remember standing with a group of health workers

Bir grup sağlık çalışanıyla

in the rainforest where an outbreak had just happened.

salgının başladığı yağmur ormanında durduğumu hatırlıyorum.

We were helping train and equip them to put on the masks,

Maske takmaları ve talimatlara uymaları için yardım ediyorduk,

the gloves and the gowns that they needed

virüsten korunmaları için gereken

to keep themselves safe from the virus

eldiven ve giysileri temin ediyorduk,

while they were serving their patients.

onlar da hastalarına yardım ediyordu.

I remember the fear in their eyes.

Gözlerindeki korkuyu hatırlıyorum.

And I remember staying up at night, terrified if I'd made the right call

Onları sahada tutarak doğru bir karar verip vermediğim korkusuyla

to keep them in the field.

geceleri uyuyamazdım.

When Ebola threatened to bring humanity to its knees,

Ebola insanlığı bu denli tehdit ettiğinde

Liberia's community health workers didn't surrender to fear.

Liberya toplum sağlık çalışanları korkuya teslim olmadı.

They did what they had always done:

Her zaman yaptıkları gibi

they answered the call to serve their neighbors.

komşularına yardım etme çağrısına cevap vermişlerdi.

Community members across Liberia learned the symptoms of Ebola,

Liberya boyunca topluluk üyeleri Ebola semptomlarını öğrendi,

teamed up with nurses and doctors to go door-to-door to find the sick

hemşire ve doktorlarla kapı kapı dolaşarak hastaları bulup

and get them into care.

onları tedavi altına aldılar.

They tracked thousands of people who had been exposed to the virus

Virüse yakalanmış binlerce insanı bulmayı başardılar

and helped break the chain of transmission.

ve bulaşmasını önlediler.

Some ten thousand community health workers risked their own lives

On bin kadar toplum sağlık çalışanı hayatlarını riske atarak

to help hunt down this virus and stop it in its tracks.

virüsün kaynağını bulup kendi yerinde hastalığı durdurdular.

(Applause)

(Alkışlar)

Today, Ebola has come under control in West Africa,

Bugün Ebola Batı Afrika'da kontrol altında

and we've learned a few things.

ve biz de bundan bazı şeyler öğrendik.

We've learned that blind spots in rural health care

Kırsal sağlık sisteminde göz ardı edilen hususların

can lead to hot spots of disease,

hastalıkların artışına neden olduğunu

and that places all of us at greater risk.

ve hepimizi büyük risk altında olduğunu öğrendik.

We've learned that the most efficient emergency system

En etkili acil durum sisteminin

is actually an everyday system,

her gün uygulanan sistemler olduğunu,

and that system has to reach all communities,

Emile'in kırsal toplumu dahil bu sistemin tüm toplumlara

including rural communities like Emile's.

ulaşması gerektiğini öğrendik.

And most of all,

En önemlisi,

we've learned from the courage of Liberia's community health workers

Liberya toplum sağlık çalışanlarının cesaretinden şunu öğrendik:

that we as people are not defined by the conditions we face,

insanlar ne kadar çaresiz görünseler de

no matter how hopeless they seem.

başlarına gelenlerle tanımlanmamalı.

We're defined by how we respond to them.

Bizi tanımlayan şey, durumumuza nasıl cevap verdiğimiz.

For the past 15 years,

Son 15 yıldır,

I've seen the power of this idea

Bu fikirden doğan gücün

to transform everyday citizens into community health workers --

sıradan vatandaşları nasıl sağlık çalışanlarına dönüştürdüğünü --

into everyday heroes.

onları kahraman yaptığını gördüm.

And I've seen it play out everywhere,

Bunun her yerde işe yaradığını gördüm.

from the forest communities of West Africa,

Batı Afrika'nın orman topluluklarından

to the rural fishing villages of Alaska.

Alaska'nın kırsal balık avlama köylerine kadar.

It's true,

Doğru,

these community health workers aren't doing neurosurgery,

bu toplum sağlık çalışanları beyin ameliyatı yapmıyorlar

but they're making it possible

ama herkesin her yerde

to bring health care within reach of everyone everywhere.

sağlık erişimi olmasını mümkün kılıyorlar.

So now what?

Peki ya şimdi?

Well, we know that there are still millions of people dying

Dünyanın kırsal kesimlerinde halâ milyonlarca insanın

from preventable causes

önlenebilir sebeplerden

in rural communities around the world.

hayatını kaybettiğini biliyoruz.

And we know that the great majority of these deaths are happening

Bu ölümlerin büyük bölümünün

in these 75 blue-shaded countries.

bu 75 maviyle taralı ülkede gerçekleştiğini biliyoruz.

What we also know

Şunu da biliyoruz ki

is that if we trained an army of community health workers

bir toplum sağlık çalışanları ordusuna

to learn even just 30 lifesaving skills,

sadece 30 hayat kurtarma yetisi kazandırarak

we could save the lives of nearly 30 million people by 2030.

2030 yılına dek yaklaşık 30 milyon insanın hayatını kurtarabiliriz.

Thirty services could save 30 million lives by 2030.

30 hizmet, 2030'a kadar 30 milyon hayat kurtarabilir.

That's not just a blueprint --

Bu yalnızca bir tasarı değil -

we're proving this can be done.

bunun olabileceğini kanıtlıyoruz.

In Liberia,

Liberya'da

the Liberian government is training thousands of workers like A.B. and Musu

Liberya hükûmeti Ebola sonrasında A.B. ve Musu gibi binlerce çalışanı

after Ebola,

ülkedeki tüm çocuk ve ailelere

to bring health care to every child and family in the country.

sağlık yardımı ulaştırmak için eğitiyor.

And we've been honored to work with them,

Onlarla çalıştığımız için onur duyuyoruz,

and are now teaming up with a number of organizations

şimdi de diğer ülkelerde çalışan

that are working across other countries

birçok organizasyonla ortaklık kurarak

to try to help them do the same thing.

aynı şeyi gerçekleştrmeye çalışıyoruz.

If we could help these countries scale,

Bu ülkelerin bunu yapmasına yardım edersek

we could save millions of lives,

milyonlarca hayat kurtarabiliriz,

and at the same time,

aynı zamanda

we could create millions of jobs.

milyonlarca iş de yaratabiliriz.

We simply can't do that, though, without technology.

Tabii bunu teknoloji olmadan yapamayız.

People are worried that technology is going to steal our jobs,

İnsanlar teknolojinin işimizi elimizden alacağını düşünüyor

but when it comes to community health workers,

ama toplum sağlık çalışanları için

technology has actually been vital for creating jobs.

teknoloji iş yaratma konusunda çok önemli.

Without technology -- without this smartphone,

Teknoloji olmadan, bu akıllı telefon olmadan

without this rapid test --

bu hızlı test imkanı olmadan -

it would have been impossible for us to be able to employ A.B. and Musu.

A.B. ve Musu'yu görevlendirmemiz imkansız olurdu.

And I think it's time for technology to help us train,

Teknolojinin eğitimimize yardım etme,

to help us train people faster and better than ever before.

bizi hiç olmadığımız kadar hızlı ve daha iyi eğitme zamanı geldi.

As a doctor,

Doktor olarak

I use technology to stay up-to-date and keep certified.

teknolojiyi güncel bilgileri edinmede ve yetkili kalmada kullanıyorum.

I use smartphones, I use apps, I use online courses.

Akıllı telefon, uygulama ve online kurslar kullanıyorum.

But when A.B. wants to learn,

A.B. öğrenmek için

he's got to jump back in that canoe

o kayığa atlayıp

and get to the training center.

eğitim merkezine gelmek zorunda.

And when Musu shows up for training,

Musu derse geldğinde

her instructors are stuck using flip charts and markers.

öğretmenleri kağıt tahta ve kalemler kullanmak zorunda.

Why shouldn't they have the same access to learn as I do?

Neden benim sahip olduğum erişime onlar da sahip olmasın?

If we truly want community health workers to master those lifesaving skills

Toplum sağlık çalışanlarının bu hayat kurtarma yetilerini

and even more,

gerçekten öğrenmelerini istiyorsak

we've got to change this old-school model of education.

eski tip eğitim sistemini değiştirmek zorundayız.

Tech can truly be a game changer here.

Burada değişimi yaratacak olan teknoloji.

I've been in awe of the digital education revolution

Dijital eğitim devrimi beni şaşırtıyor.

that the likes of Khan Academy and edX have been leading.

Khan Academy ve edX'in geldiği noktaya bir bakın.

And I've been thinking that it's time;

Ben de zamanı geldi diye düşünüyorum;

it's time for a collision

artık dijital eğitim devrimi

between the digital education revolution

ve toplum sağlık devriminin

and the community health revolution.

iç içe geçmesinin zamanı geldi.

And so, this brings me to my TED Prize wish.

Bu da beni TED Ödülü dileğime getiriyor.

I wish --

Dilerim ki-

I wish that you would help us recruit

Dilerim dünyanın gördüğü

the largest army of community health workers the world has ever known

en geniş çaplı toplum sağlık çalışanı ordusunu oluşturmamıza,

by creating the Community Health Academy,

Toplumsal Sağlık Akademisini kurarak

a global platform to train, connect and empower.

küresel bir platformda eğitim ve güçlenmemize yardım edersiniz.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler.

Here's the idea:

Fikir şu:

we'll create and curate

En iyi dijital eğitim kaynaklarını

the best in digital education resources.

yaratacağız ve kuracağız.

We will bring those to community health workers around the world,

Bu toplum sağlık çalışanlarını dünyanın her yerine getireceğiz,

including A.B. and Musu.

A.B. ve Musu dahil.

They'll get video lessons on giving kids vaccines

Çocuklara aşı yapmayı öğreten videolar,

and have online courses on spotting the next outbreak,

bir salgını önceden anlamalarını sağlayacak online dersler olacak

so they're not stuck using flip charts.

ve kağıt tahtalarla yetinmeyecekler.

We'll help these countries accredit these workers,

Ülkelerin bu çalışanları tanımasına yardım edeceğiz,

so that they're not stuck remaining an under-recognized, undervalued group,

böylece tanınmayan, değeri bilinmeyen bir grup olmaktan çıkıp

but become a renowned, empowered profession,

güçlü ve takdir edilen bir meslek erbabı olacaklar,

just like nurses and doctors.

tıpkı doktor ve hemşireler gibi.

And we'll create a network of companies and entrepreneurs

Hayat kurtaran yenilikler getirmiş şirket ve girişimcilerden oluşan

who've created innovations that can save lives

bir ağ oluşturacağız ve Musu gibi çalışanlarla

and help them connect to workers like Musu,

bağlantı kurmasını sağlayacağız,

so she can help better serve her community.

böylece topluluğuna daha iyi yardım edebilecek.

And we'll work tirelessly to persuade governments

Bıkmadan hükümetlerle çalışmaya devam ederek toplum sağlık çalışanlarını

to make community health workers a cornerstone of their health care plans.

sağlık sistemlerinin önemli bir parçası yapmalarını sağlayacağız.

We plan to test and prototype the academy in Liberia

Akademiyi Liberya ve diğer birkaç ülkede

denemek ve pilot olarak uygulamak istiyoruz.

and a few other partner countries,

and then we plan to take it global,

Sonra Kuzey Amerika dahil

including to rural North America.

küresel bir hâle getireceğiz.

With the power of this platform,

Bu platformun yardımıyla

we believe countries can be more persuaded

ülkelerin bir sağlık evriminin

that a health care revolution really is possible.

gerçekten mümkün olduğuna inanacağını düşünüyoruz.

My dream is that this academy will contribute to the training

Hayalim bu akademinin yüz binlerce toplum sağlık çalışanının

of hundreds of thousands of community members

eğitimine katkıda bulunarak

to help bring health care to their neighbors --

sağlık yardımını komşularına götürmesi -

the hundreds of millions of them

yüz milyonlarcası

that live in the world's most remote communities,

dünyanın en ücra yerlerinde yaşıyorlar,

from the forest communities of West Africa,

Batı Afrika'nın yağmur topluluklarından

to the fishing villages of rural Alaska;

Alaska'nın balık avlama köylerine kadar;

from the hilltops of Appalachia, to the mountains of Afghanistan.

Appalachia tepelerinden, Afganistan'ın dağlarına kadar.

If this vision is aligned with yours,

Bu vizyon size de hitap ediyorsa

head to communityhealthacademy.org,

communityhealthacademy.org adresini ziyaret edin

and join this revolution.

ve bu devrime katılın.

Let us know if you or your organization or someone you know could help us

Organizasyonunuz veya tanıdığınız birilerinin yardımı olabilirse bildirin,

as we try to build this academy over the next year.

biz de önümüzdeki yıl içinde bu akademiyi kurmakla uğraşalım.

Now, as I look out into this room,

Şimdi salona bir göz attığımda

I realize that our journeys are not self-made;

hayat mücadelemizin bireysel değil

they're shaped by others.

başkalarıyla şekillendiğini görüyorum

And there have been so many here that have been part of this cause.

Bu amacın bir parçası olan çok kişi var.

We're so honored to be part of this community,

Bu topluluğun bir parçası olduğumuz için büyük onur duyuyoruz,

and a community that's willing to take on a cause

böylesine cesur bir amaca katkı koymaya

as audacious as this one,

gönüllü bir topluluk,

so I wanted to offer, as I end,

o yüzden ben de hissettiklerimi

a reflection.

paylaşmak istiyorum.

I think a lot more about what my father taught me.

Babamın bana öğrettiği şeyi çok daha sık düşünüyorum.

These days, I too have become a dad.

Bu günlerde ben de baba oldum.

I have two sons,

İki oğlum var,

and my wife and I just learned that she's pregnant with our third child.

eşimin üçüncü çocuğumuza hamile olduğunu yeni öğrendik.

(Applause)

Thank you.

(Alkışlar)

(Applause)

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)

I was recently caring for a woman in Liberia

Yakın zamanda Liberya'da bir kadın hastaya bakıyordum,

who, like my wife, was in her third pregnancy.

benim eşim gibi üçüncü hamileliğini geçirmekteydi.

But unlike my wife,

Ancak eşimden farklı olarak

had had no prenatal care with her first two babies.

ilk iki çocuğu için doğum öncesi bir hizmet almamıştı.

She lived in an isolated community in the forest that had gone for 100 years

Ormanda izole olmuş ve hiçbir sağlık hizmeti olmadan 100 yıl geçirmiş

without any health care

bir toplulukta yaşıyordu.

until ...

Ta ki...

until last year when a nurse trained her neighbors

geçen sene bir hemşire komşularını toplum sağlık çalışanları

to become community health workers.

olmaları için eğitene kadar.

So here I was,

Ben de ordaydım,

seeing this patient who was in her second trimester,

Hamileliğinin ilk 3 ayını doldurmuş bu hastayı gördüm,

and I pulled out the ultrasound to check on the baby,

ultrason aletiyle bebeğine baktım,

and she started telling us stories about her first two kids,

bize ilk iki çocuğuyla ilgili hikayeler anlatmaya başladı,

and I had the ultrasound probe on her belly,

ultrasonu karnında basılı tutmuştum,

and she just stopped mid-sentence.

lafını yarıda kesti.

She turned to me and she said,

Bana döndü ve şöyle dedi:

"Doc, what's that sound?"

''Doktor, bu ses ne?''

It was the first time she'd ever heard her baby's heartbeat.

Bir bebeğin kalbini ilk defa duymuştu.

And her eyes lit up in the same way my wife's eyes and my own eyes lit up

Gözleri tıpkı benim ve eşimin bebeğimizin kalp atışını duyduğumuzda

when we heard our baby's heartbeat.

olduğu gibi ışıkla parladı.

For all of human history,

İnsan tarihi boyunca

illness has been universal and access to care has not.

hastalıklar evrensel iken tedaviye erişim değildi.

But as a wise man once told me:

Ancak çok erdemli bir adamın bana dediği gibi

no condition is permanent.

hiçbir durum kalıcı değildir.

It's time.

Artık zaman geldi.

It's time for us to go as far as it takes

Artık bu durumu değiştirmek için

to change this condition together.

ne kadar gitmemiz gerekiyorsa gitmeliyiz.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)