No one should die because they live too far from a doctor | Raj Panjabi

Tłumaczenie: Małgorzata Ciborska Korekta: Rysia Wand

I want to share with you something my father taught me:

Chcę podzielić się z wami lekcją, której udzielił mi ojciec:

no condition is permanent.

nie istnieją stany trwałe.

It's a lesson he shared with me again and again,

Mówił mi to wielokrotnie,

and I learned it to be true the hard way.

a ja boleśnie przekonałem się o prawdziwości tej lekcji.

Here I am in my fourth-grade class.

To ja w czwartej klasie.

This is my yearbook picture taken in my class in school

Zdjęcie z kroniki szkolnej

in Monrovia, Liberia.

w Monrowii, w Liberii.

My parents migrated from India to West Africa in the 1970s,

Rodzice przenieśli się z Indii do Afryki Zachodniej w latach 70.

and I had the privilege of growing up there.

i miałem zaszczyt tam dorastać.

I was nine years old,

Miałem dziewięć lat,

I loved kicking around a soccer ball,

uwielbiałem kopać piłkę,

and I was a total math and science geek.

miałem bzika na punkcie matematyki i przyrody.

I was living the kind of life that, really, any child would dream of.

Każde dziecko mogłoby marzyć o życiu, jakie wtedy wiodłem.

But no condition is permanent.

Nie ma jednak stanów trwałych.

On Christmas Eve in 1989,

W wigilię Bożego Narodzenia 1989 roku

civil war erupted in Liberia.

w Liberii wybuchła wojna domowa.

The war started in the rural countryside,

Zaczęła się na wsi

and within months, rebel armies had marched towards our hometown.

i w kilka miesięcy armie rebelianckie dotarły do naszego miasta rodzinnego.

My school shut down,

Moją szkołę zamknięto,

and when the rebel armies captured the only international airport,

a kiedy wojska rebelianckie przejęły jedyne międzynarodowe lotnisko,

people started panicking and fleeing.

ludzie wpadli w panikę i zaczęli uciekać.

My mom came knocking one morning and said, "Raj, pack your things --

Pewnego ranka mama powiedziała:

"Raj, pakuj się, musimy iść".

we have to go."

We were rushed to the center of town,

Zapędzono nas do centrum miasta,

and there on a tarmac, we were split into two lines.

a tam, na płycie lotniska, podzielono na dwa rzędy.

I stood with my family in one line,

Stałem w jednym rzędzie z rodziną,

and we were stuffed into the cargo hatch

wepchnięto nas do dużego luku

of a rescue plane.

samolotu ratowniczego.

And there on a bench, I was sitting with my heart racing.

Siedziałem w środku na ławce, serce tłukło mi się w piersi.

As I looked out the open hatch,

Wyjrzałem przez otwarty luk

I saw hundreds of Liberians in another line,

i zobaczyłem setki Liberyjczyków stojących w drugim rzędzie,

children strapped to their backs.

z dziećmi na plecach.

When they tried to jump in with us,

Gdy próbowali wskoczyć do nas,

I watched soldiers restrain them.

żołnierze powstrzymywali ich siłą.

They were not allowed to flee.

Nie wolno im było uciec.

We were the lucky ones.

My mieliśmy szczęście.

We lost what we had,

Straciliśmy nasz dobytek,

but we resettled in America,

ale osiedliśmy w USA

and as immigrants, we benefitted from the community of supporters

i jako imigranci korzystaliśmy ze wsparcia społeczności,

that rallied around us.

która się wokół nas utworzyła.

They took my family into their home,

Ludzie ci przyjęli nas pod swój dach,

they mentored me.

dla mnie byli mentorami.

And they helped my dad start a clothing shop.

Pomogli tacie otworzyć sklep z ubraniami.

I'd visit my father on weekends as a teenager

Będąc nastolatkiem w weekendy odwiedzałem ojca

to help him sell sneakers and jeans.

i pomagałem mu sprzedawać tenisówki i dżinsy.

And every time business would get bad,

Za każdym razem, gdy interesy nie szły,

he'd remind me of that mantra:

przypominał mi o tej mantrze:

no condition is permanent.

stany trwałe nie istnieją.

That mantra and my parents' persistence and that community of supporters

Ta mantra i wytrwałość moich rodziców oraz przychylne otoczenie sprawiły,

made it possible for me to go through college

że mogłem skończyć szkołę

and eventually to medical school.

i dostać się na studia medyczne.

I'd once had my hopes crushed in a war,

Kiedyś moje nadzieje zniweczyła wojna,

but because of them,

ale dzięki nim miałem szansę

I had a chance to pursue my dream to become a doctor.

dążyć do spełnienia marzenia o zawodzie lekarza.

My condition had changed.

Sytuacja się zmieniła.

It had been 15 years since I escaped that airfield,

Piętnaście lat po ucieczce z lotniska

but the memory of those two lines had not escaped my mind.

wspomnienie tamtych dwóch rzędów pozostawało w pamięci.

I was a medical student in my mid-20s,

Miałem około 25 lat, studiowałem medycynę

and I wanted to go back

i chciałem tam wrócić,

to see if I could serve the people we'd left behind.

sprawdzić, czy mogę się przydać ludziom, których zostawiliśmy.

But when I got back,

Kiedy jednak wróciłem,

what I found was utter destruction.

zastałem kompletne zniszczenie.

The war had left us with just 51 doctors

Po wojnie było zaledwie 51 lekarzy,

to serve a country of four million people.

którzy mieli leczyć czteromilionowy naród.

It would be like the city of San Francisco having just 10 doctors.

To jakby w San Francisco było tylko dziesięciu lekarzy.

So if you got sick in the city where those few doctors remain,

Jeśli więc zachorujesz w mieście, w którym są ci lekarze,

you might stand a chance.

masz szansę na przeżycie.

But if you got sick in the remote, rural rainforest communities,

Jeśli jednak zachorujesz w odległych wiejskich rejonach lasów deszczowych,

where you could be days from the nearest clinic --

o wiele dni drogi od najbliższej przychodni...

I was seeing my patients die from conditions no one should die from,

Moi pacjenci umierali na choroby, na które nie powinno się umierać

all because they were getting to me too late.

dlatego, że zbyt późno do mnie trafiali.

Imagine you have a two-year-old who wakes up one morning with a fever,

Wyobraźcie sobie, że wasza dwulatka budzi się z gorączką,

and you realize she could have malaria,

a wy zdajecie sobie sprawę, że może to być malaria

and you know the only way to get her the medicine she needs

i że jedyny sposób zdobycia leku

would be to take her to the riverbed,

to zabranie jej nad rzekę,

get in a canoe, paddle to the other side

przeprawienie się czółnem na drugi brzeg,

and then walk for up to two days through the forest

a potem nawet dwa dni pieszo przez las,

just to reach the nearest clinic.

do najbliższej przychodni.

One billion people live in the world's most remote communities,

Miliard ludzi na świecie mieszka na odludziu,

and despite the advances we've made in modern medicine and technology,

a mimo postępów w nowoczesnej medycynie i technologii

our innovations are not reaching the last mile.

nasze innowacje nie sięgają tych zakątków.

These communities have been left behind,

Społeczności te zostawiono w tyle,

because they've been thought too hard to reach

bo uznano je za zbyt niedostępne

and too difficult to serve.

i zbyt trudne do obsłużenia.

Illness is universal;

Choroba to rzecz powszechna,

access to care is not.

a dostęp do opieki medycznej - nie.

And realizing this lit a fire in my soul.

Zdałem sobie z tego sprawę i w duszy zapłonął mi ogień.

No one should die because they live too far from a doctor or clinic.

Nikt nie powinien umierać, bo mieszka zbyt daleko od lekarza.

No condition should be permanent.

Żaden stan nie powinien być trwały.

And help in this case didn't come from the outside,

W tym przypadku pomoc nie przyszła z zewnątrz,

it actually came from within.

lecz z wewnątrz.

It came from the communities themselves.

Przyszła z tych właśnie społeczności.

Meet Musu.

Oto Musu.

Way out in rural Liberia,

W głębi wiejskich obszarów Liberii,

where most girls have not had a chance to finish primary school,

gdzie większość dziewcząt nie ma szans na ukończenie szkoły podstawowej,

Musu had been persistent.

Musu była wytrwała.

At the age of 18, she completed high school,

W wieku lat 18 ukończyła liceum

and she came back to her community.

i wróciła do swojej wioski.

She saw that none of the children were getting treatment

Zauważyła, w ogóle nie leczy się dzieci,

for the diseases they needed treatment for --

które zapadają na śmiertelne choroby,

deadly diseases, like malaria and pneumonia.

jak malaria i zapalenie płuc.

So she signed up to be a volunteer.

Zgłosiła się więc jako wolontariuszka.

There are millions of volunteers like Musu in rural parts around our world,

Na obszarach wiejskich na całym świecie są miliony wolontariuszy takich jak Musu

and we got to thinking --

i zmusiło nas to do myślenia.

community members like Musu could actually help us solve a puzzle.

Miejscowi tacy jak Musu, mogliby pomóc rozwiązać problem.

Our health care system is structured in such a way

Nasz system opieki zdrowotnej zbudowany jest w sposób,

that the work of diagnosing disease and prescribing medicines

który ogranicza diagnozowanie chorób i przepisywanie leków

is limited to a team of nurses and doctors like me.

do pielęgniarek i lekarzy, takich jak ja.

But nurses and doctors are concentrated in cities,

Jednak pielęgniarki i lekarze skupieni są w miastach,

so rural communities like Musu's have been left behind.

więc społeczności wiejskie, do których należy Musu, zostały zapomniane.

So we started asking some questions:

Zaczęliśmy zadawać pytania:

What if we could reorganize the medical care system?

czy da się zreformować system opieki zdrowotnej?

What if we could have community members like Musu

Może miejscowi, jak Musu,

be a part or even be the center of our medical team?

mogliby być częścią lub nawet centrum zespołu medycznego?

What if Musu could help us bring health care from clinics in cities

Może Musu mogłaby pomóc nam przenieść opiekę z przychodni

to the doorsteps of her neighbors?

wprost do drzwi jej sąsiadów?

Musu was 48 when I met her.

Gdy ją spotkałem, Musu miała 48 lat.

And despite her amazing talent and grit,

Mimo niesamowitego talentu i siły ducha,

she hadn't had a paying job in 30 years.

przez 30 lat nie miała płatnej pracy.

So what if technology could support her?

Może technologia mogłaby ją wspomóc?

What if we could invest in her with real training,

Może moglibyśmy zainwestować w nią, przeszkolić porządnie,

equip her with real medicines,

wyposażyć w prawdziwe leki

and have her have a real job?

i dać jej możliwość posiadania prawdziwej pracy?

Well, in 2007, I was trying to answer these questions,

W 2007 roku próbowałem znaleźć odpowiedzi na te pytania,

and my wife and I were getting married that year.

a w tym samym roku brałem ślub.

We asked our relatives to forgo the wedding registry gifts

Poprosiliśmy krewnych o niekupowanie nam prezentów,

and instead donate some money

a zamiast tego darowanie pieniędzy

so we could have some start-up money to launch a nonprofit.

na założenie organizacji non-profit.

I promise you, I'm a lot more romantic than that.

Jestem o wiele bardziej romantyczny, słowo.

(Laughter)

(Śmiech)

We ended up raising $6,000,

Udało nam się zebrać 6 tysięcy dolarów,

teamed up with some Liberians and Americans

połączyć siły z ludźmi z Liberii i ze Stanów

and launched a nonprofit called Last Mile Health.

i uruchomić organizację nonprofit o nazwie Last Mile Health.

Our goal is to bring a health worker within reach of everyone, everywhere.

Chcemy sprawić, by pracownik medyczny był w zasięgu każdego i wszędzie.

We designed a three-step process --

Opracowaliśmy trzy-etapowy proces,

train, equip and pay --

czyli szkolenie, wyposażenie, płaca,

to invest more deeply in volunteers like Musu

aby lepiej inwestować w wolontariuszy takich jak Musu,

to become paraprofessionals,

by mogli stać się para-medykami,

to become community health workers.

społecznymi pracownikami medycznymi.

First we trained Musu to prevent, diagnose and treat

Najpierw przeszkoliliśmy Musu w zakresie zapobiegania, diagnozy i leczenia

the top 10 diseases afflicting families in her village.

dziesięciu głównych chorób nękających rodziny w jej wiosce.

A nurse supervisor visited her every month to coach her.

Nadzorująca pielęgniarka odwiedzała ją i szkoliła co miesiąc.

We equipped her with modern medical technology,

Wyposażyliśmy ją w nowoczesną technologię medyczną,

like this $1 malaria rapid test,

jak kosztujący dolara test szybkiego wykrywania malarii,

and put it in a backpack full of medicines like this

który znalazł się w plecaku pełnym leków, takich jak te,

to treat infections like pneumonia,

do leczenia infekcji jak zapalenie płuc,

and crucially,

a co najważniejsze,

a smartphone, to help her track and report on epidemics.

w smartfon, który pomaga jej śledzić i spisywać epidemie.

Last, we recognized the dignity in Musu's work.

Na koniec uznaliśmy godność pracy Musu.

With the Liberian government, we created a contract,

Wraz z rządem Liberii stworzyliśmy umowę,

paid her

zapłaciliśmy jej

and gave her the chance to have a real job.

i daliśmy szansę na prawdziwą pracę.

And she's amazing.

Jest niesamowita.

Musu has learned over 30 medical skills,

Musu nauczyła się ponad trzydziestu procedur medycznych,

from screening children for malnutrition,

od badania dzieci pod kątem niedożywienia

to assessing the cause of a child's cough with a smartphone,

przez ocenę przyczyn kaszlu dziecka przy użyciu smartfona

to supporting people with HIV

po wsparcie chorych na HIV

and providing follow-up care to patients who've lost their limbs.

i zapewnienie badań kontrolnych pacjentom, którzy stracili kończyny.

Working as part of our team,

Pracując jako część naszego zespołu,

working as paraprofessionals,

jako para-medycy,

community health workers can help ensure

społeczni pracownicy medyczni mogą pomóc

that a lot of what your family doctor would do

upewnić się, że funkcje lekarza rodzinnego

reaches the places that most family doctors could never go.

sięgną miejsc, do których lekarze rodzinni nigdy by nie dotarli.

One of my favorite things to do is to care for patients

Jedną z moich ulubionych rzeczy jest opieka nad pacjentami

with community health workers.

wraz ze społecznymi pracownikami medycznymi.

So last year I was visiting A.B.,

W zeszłym roku odwiedziłem A.B.,

and like Musu, A.B. had had a chance to go to school.

który tak jak Musu miał szansę iść do szkoły.

He was in middle school, in the eighth grade,

Był w gimnazjum,

when his parents died.

kiedy zmarli jego rodzice.

He became an orphan and had to drop out.

Został sierotą i musiał odejść ze szkoły.

Last year, we hired and trained A.B. as a community health worker.

W zeszłym roku zatrudniliśmy i przeszkoliliśmy A.B.

na społecznego pracownika medycznego.

And while he was making door to door house calls,

Podczas wizyt domowych

he met this young boy named Prince,

spotkał chłopczyka o imieniu Prince,

whose mother had had trouble breastfeeding him,

którego matka miała problemy z karmieniem go piersią.

and by the age of six months, Prince had started to waste away.

Prince zaczął słabnąć zanim skończył sześć miesięcy.

A.B. had just been taught how to use this color-coded measuring tape

A.B. właśnie nauczył się używania miarki wielobarwnej,

that wraps around the upper arm of a child to diagnose malnutrition.

którą opasuje się ramię dziecka, by zdiagnozować niedożywienie.

A.B. noticed that Prince was in the red zone,

A.B. zauważył, że Prince jest w strefie czerwonej,

which meant he had to be hospitalized.

co znaczyło, że musi iść do szpitala.

So A.B. took Prince and his mother to the river,

A.B. zabrał Prince'a wraz z matką nad rzekę,

got in a canoe

wsadził do czółna

and paddled for four hours to get to the hospital.

i wiosłował cztery godziny, by dotrzeć do szpitala.

Later, after Prince was discharged,

Po wypisaniu Prince'a ze szpitala,

A.B. taught mom how to feed baby a food supplement.

A.B. nauczył jego mamę, jak podawać dziecku suplement.

A few months ago,

Kilka miesięcy temu

A.B. took me to visit Prince, and he's a chubby little guy.

A.B. zabrał mnie w odwiedziny do Prince'a, który jest pulchniutki.

(Laughter)

(Śmiech)

He's meeting his milestones, he's pulled himself up to a stand,

Robi niezbędne postępy, podciąga się do wstawania,

and is even starting to say a few words.

zaczął nawet trochę mówić.

I'm so inspired by these community health workers.

Społeczni pracownicy medyczni bardzo mnie inspirują.

I often ask them why they do what they do,

Często pytam ich, dlaczego robią to, co robią,

and when I asked A.B.,

a kiedy zapytałem A.B.,

he said, "Doc, since I dropped out of school, this is the first time

powiedział: "Doktorku, pierwszy raz, odkąd rzuciłem szkołę,

I'm having a chance to hold a pen to write.

mam szansę trzymać długopis i pisać.

My brain is getting fresh."

Mój mózg się odświeża".

The stories of A.B. and Musu have taught me something fundamental

Historie A.B. i Musu nauczyły mnie fundamentalnej rzeczy

about being human.

o byciu człowiekiem.

Our will to serve others

Nasza wola służenia innym

can actually help us transform our own conditions.

może pomóc nam zmienić własne warunki.

I was so moved by how powerful the will to serve our neighbors can be

Byłem bardzo poruszony tym, jak silna może być wola służenia sąsiadom

a few years ago,

kilka lat temu,

when we faced a global catastrophe.

gdy stanęliśmy w obliczu globalnej katastrofy.

In December 2013,

W grudniu 2013 roku

something happened in the rainforests across the border from us in Guinea.

coś stało się w lasach deszczowych na granicy z Gwineą.

A toddler named Emile fell sick with vomiting, fever and diarrhea.

Mały Emile poczuł się źle, wymiotował, miał gorączkę i biegunkę.

He lived in an area where the roads were sparse

Mieszkał na bezdrożach,

and there had been massive shortages of health workers.

dramatycznie brakowało pracowników medycznych.

Emile died,

Emile zmarł,

and a few weeks later his sister died,

po kilku tygodniach zmarła jego siostra,

and a few weeks later his mother died.

a po kilku następnych - jego matka.

And this disease would spread from one community to another.

Choroba rozprzestrzeniała się z jednej wsi do drugiej.

And it wasn't until three months later

Dopiero trzy miesiące później

that the world recognized this as Ebola.

świat zdiagnozował tę chorobę jako wirus Ebola.

When every minute counted, we had already lost months,

Gdy liczyła się każda minuta, my straciliśmy miesiące,

and by then the virus had spread like wildfire all across West Africa,

a wtedy wirus zdążył błyskawicznie ogarnąć całą Afrykę Zachodnią,

and eventually to other parts of the world.

sięgnąć do innych części świata.

Businesses shut down, airlines started canceling routes.

Firmy padały, linie lotnicze zaczęły odwoływać trasy lotów.

At the height of the crisis,

W najkrytyczniejszym punkcie,

when we were told that 1.4 million people could be infected,

gdy mówiono, że 1,4 miliona osób jest zainfekowane,

when we were told that most of them would die,

gdy mówiono, że większość z nich umrze,

when we had nearly lost all hope,

gdy utraciliśmy prawie całą nadzieję,

I remember standing with a group of health workers

pamiętam, że staliśmy wtedy z grupą pracowników medycznych

in the rainforest where an outbreak had just happened.

w lesie deszczowym, gdzie właśnie wybuchła choroba.

We were helping train and equip them to put on the masks,

Pomagaliśmy szkolić ich i wyposażać

the gloves and the gowns that they needed

w maseczki, rękawice i fartuchy

to keep themselves safe from the virus

potrzebne do ochrony przed wirusem

while they were serving their patients.

podczas opieki nad pacjentami.

I remember the fear in their eyes.

Pamiętam strach w ich oczach.

And I remember staying up at night, terrified if I'd made the right call

Pamiętam nieprzespane noce pełne wątpliwości w słuszność decyzji

to keep them in the field.

o pozostaniu na ich terenie.

When Ebola threatened to bring humanity to its knees,

Gdy zagrożenie wirusem Ebola powaliło ludzkość na kolana,

Liberia's community health workers didn't surrender to fear.

społeczni pracownicy medyczni Liberii nie poddali się w obliczu strachu.

They did what they had always done:

Robili to, co zawsze:

they answered the call to serve their neighbors.

odpowiadali na wezwania sąsiadów.

Community members across Liberia learned the symptoms of Ebola,

Mieszkańcy Liberii zapoznali się z objawami wirusa Ebola,

teamed up with nurses and doctors to go door-to-door to find the sick

współpracowali z pielęgniarkami i lekarzami szukając chorych w domach

and get them into care.

i zapewniając im opiekę.

They tracked thousands of people who had been exposed to the virus

Namierzyli tysiące osób mających kontakt z wirusem

and helped break the chain of transmission.

i pomogli przerwać łańcuch zakażeń.

Some ten thousand community health workers risked their own lives

Około dziesięciu tysięcy społecznych pracowników medycznych ryzykowało życie,

to help hunt down this virus and stop it in its tracks.

aby pomóc wyśledzić i powstrzymać wirusa.

(Applause)

(Brawa)

Today, Ebola has come under control in West Africa,

Dziś wirus Ebola jest opanowany w Afryce Zachodniej,

and we've learned a few things.

a my nauczyliśmy się kilku rzeczy.

Nauczyliśmy się, że martwe punkty w opiece zdrowotnej na wsiach

We've learned that blind spots in rural health care

can lead to hot spots of disease,

mogą prowadzić do powstania ognisk choroby,

and that places all of us at greater risk.

a to podwyższa ryzyko dla nas wszystkich.

We've learned that the most efficient emergency system

Wiemy, że najwydajniejszy system reagowania w nagłych wypadkach

is actually an everyday system,

to system codzienny,

and that system has to reach all communities,

a musi on dosięgnąć wszystkich społeczności,

including rural communities like Emile's.

w tym wiejskich, jak ta, gdzie mieszkał Emile.

And most of all,

Przede wszystkim nauczyliśmy się

we've learned from the courage of Liberia's community health workers

dzięki odwadze społecznych pracowników medycznych Liberii,

that we as people are not defined by the conditions we face,

że ludzi nie określają warunki, w których się znaleźli,

no matter how hopeless they seem.

niezależnie od ich pozornej beznadziei.

We're defined by how we respond to them.

Określa nas reakcja na te warunki.

For the past 15 years,

Przez ostatnie 15 lat

I've seen the power of this idea

widziałem moc tej koncepcji.

to transform everyday citizens into community health workers --

Widziałem, jak zmienia zwykłych ludzi w społecznych pracowników medycznych,

into everyday heroes.

w bohaterów codzienności.

And I've seen it play out everywhere,

Widziałem, jak sprawdza się to wszędzie,

from the forest communities of West Africa,

od wiosek w lasach Afryki Zachodniej,

to the rural fishing villages of Alaska.

po osady rybackie Alaski.

It's true,

To fakt,

these community health workers aren't doing neurosurgery,

że społeczni pracownicy medyczni nie wykonują operacji neurochirurgicznych,

but they're making it possible

ale sprawiają,

to bring health care within reach of everyone everywhere.

że każdy i wszędzie ma dostęp do opieki medycznej.

So now what?

Co teraz?

Well, we know that there are still millions of people dying

Wiemy, że wciąż miliony ludzi umierają

from preventable causes

z przyczyn, które dałoby się wyleczyć,

in rural communities around the world.

na obszarach wiejskich na całym świecie.

And we know that the great majority of these deaths are happening

Wiemy, że ogromna większość tych śmierci następuje

in these 75 blue-shaded countries.

w 75 krajach zaznaczonych tu na niebiesko.

What we also know

Wiemy też,

is that if we trained an army of community health workers

że gdybyśmy przeszkolili armię społecznych pracowników medycznych

to learn even just 30 lifesaving skills,

w zakresie chociażby 30 procedur ratujących życie,

we could save the lives of nearly 30 million people by 2030.

do roku 2030 moglibyśmy uratować życie 30 milionów.

Thirty services could save 30 million lives by 2030.

Trzydzieści procedur mogłoby uratować 30 milionów istnień do 2030 roku.

That's not just a blueprint --

To nie tylko zarys planu,

we're proving this can be done.

udowadniamy, że to możliwe.

In Liberia,

W Liberii rząd

the Liberian government is training thousands of workers like A.B. and Musu

szkoli tysiące pracowników, takich jak A.B. czy Musu

after Ebola,

po ataku wirusa Ebola,

to bring health care to every child and family in the country.

aby udostępnić opiekę zdrowotną każdemu dziecku i rodzinie w kraju.

And we've been honored to work with them,

Mieliśmy zaszczyt z nimi pracować,

and are now teaming up with a number of organizations

teraz też współpracujemy z wieloma organizacjami,

that are working across other countries

które działają w całym kraju,

to try to help them do the same thing.

i próbujemy pomagać im robić to samo.

If we could help these countries scale,

Gdybyśmy mogli pomóc tym krajom osiągnąć poprawę,

we could save millions of lives,

moglibyśmy ocalić miliony istnień,

and at the same time,

a jednocześnie

we could create millions of jobs.

stworzylibyśmy miliony miejsc pracy.

We simply can't do that, though, without technology.

Nie możemy tego dokonać bez technologii.

People are worried that technology is going to steal our jobs,

Ludzie martwią się, że technologia pozbawi ich pracy,

but when it comes to community health workers,

ale w przypadku społecznych pracowników medycznych,

technology has actually been vital for creating jobs.

technologia jest kluczem w tworzeniu miejsc pracy.

Without technology -- without this smartphone,

Bez technologii, bez tego smartfona,

without this rapid test --

bez tego szybkiego testu,

it would have been impossible for us to be able to employ A.B. and Musu.

nie moglibyśmy zatrudnić A.B. czy Musu.

And I think it's time for technology to help us train,

Czas już, aby technologia pomogła nam w szkoleniu,

to help us train people faster and better than ever before.

które jest szybsze i lepsze niż do tej pory.

As a doctor,

Będąc lekarzem,

I use technology to stay up-to-date and keep certified.

używam technologii, by być na bieżąco i mieć prawo do praktyki.

I use smartphones, I use apps, I use online courses.

Używam smartfonów, aplikacji, kursów internetowych.

But when A.B. wants to learn,

Gdy A.B. chce się uczyć,

he's got to jump back in that canoe

musi wskoczyć do czółna

and get to the training center.

i dotrzeć do ośrodka szkoleniowego.

And when Musu shows up for training,

Kiedy Musu udaje się na szkolenie,

her instructors are stuck using flip charts and markers.

jej instruktorzy muszą korzystać z tablic i pisaków.

Why shouldn't they have the same access to learn as I do?

Dlaczego nie zasługują na taki sposób uczenia się, jak ja?

If we truly want community health workers to master those lifesaving skills

Jeśli naprawdę chcemy, by społeczni pracownicy medyczni opanowali

and even more,

umiejętności ratujące życie i więcej,

we've got to change this old-school model of education.

musimy zmienić staroświecki model kształcenia.

Tech can truly be a game changer here.

Technologia może tu zmienić wszystko.

I've been in awe of the digital education revolution

Podziwiam edukacyjną rewolucję cyfrową,

that the likes of Khan Academy and edX have been leading.

na której czele stoją Khan Academy czy edX.

And I've been thinking that it's time;

Myślę, że już czas,

it's time for a collision

by doprowadzić do zbiegu

between the digital education revolution

cyfrowej rewolucji w kształceniu

and the community health revolution.

z rewolucją służby zdrowia.

And so, this brings me to my TED Prize wish.

Tu dochodzimy do mojego życzenia związanego z nagrodą TED.

I wish --

Chciałbym,

I wish that you would help us recruit

abyście pomogli nam zebrać

the largest army of community health workers the world has ever known

największą armię społecznych pracowników medycznych na świecie,

by creating the Community Health Academy,

tworząc Community Health Academy,

a global platform to train, connect and empower.

globalną platformę służącą szkoleniu, łączeniu i wzmacnianiu.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziękuję.

Here's the idea:

Pomysł jest taki:

we'll create and curate

stworzymy i zorganizujemy

the best in digital education resources.

najlepsze zasoby kształcenia cyfrowego.

We will bring those to community health workers around the world,

Udostępnimy je społecznym pracownikom medycznym na całym świecie,

including A.B. and Musu.

w tym A.B. i Musu.

They'll get video lessons on giving kids vaccines

Dostaną wideo lekcji, jak szczepić dzieci,

and have online courses on spotting the next outbreak,

internetowe kursy wykrywania następnego wybuchu epidemii,

so they're not stuck using flip charts.

by nie musieli używać zwykłych tablic.

We'll help these countries accredit these workers,

Pomożemy tym krajom akredytować pracowników,

so that they're not stuck remaining an under-recognized, undervalued group,

by nie pozostali niedocenianą i niezauważaną grupą,

but become a renowned, empowered profession,

lecz stali się szanowanym, silnym zawodem,

just like nurses and doctors.

jak pielęgniarki i lekarze.

And we'll create a network of companies and entrepreneurs

Zaprojektujemy sieć firm i przedsiębiorców,

who've created innovations that can save lives

tworzących innowacje mogące ocalić życie,

and help them connect to workers like Musu,

i pomożemy im w kontakcie z pracownikami jak Musu,

so she can help better serve her community.

by mogli lepiej służyć swoim społecznościom.

And we'll work tirelessly to persuade governments

Będziemy nieustannie przekonywać rządy,

to make community health workers a cornerstone of their health care plans.

by społeczni pracownicy medyczni stali się podwaliną planów opieki zdrowotnej.

We plan to test and prototype the academy in Liberia

Planujemy przetestować i zbudować prototyp akademii w Liberii

and a few other partner countries,

i kilku innych krajach partnerskich,

and then we plan to take it global,

a potem zamierzamy działać globalnie,

including to rural North America.

również na obszarach wiejskich Ameryki Północnej.

With the power of this platform,

Dzięki sile tej platformy

we believe countries can be more persuaded

możemy przekonać kraje,

that a health care revolution really is possible.

że rewolucja w służbie zdrowia jest możliwa.

My dream is that this academy will contribute to the training

Moim marzeniem jest, by akademia wspierała szkolenie

of hundreds of thousands of community members

setek tysięcy członków społeczności,

to help bring health care to their neighbors --

pomagała zapewniać opiekę medyczną ich sąsiadom,

the hundreds of millions of them

setkom milionów ludzi,

that live in the world's most remote communities,

żyjących w najodleglejszych społecznościach na świecie,

from the forest communities of West Africa,

od leśnych wiosek Afryki Zachodniej,

to the fishing villages of rural Alaska;

po rybackie osady na Alasce;

from the hilltops of Appalachia, to the mountains of Afghanistan.

od szczytów Appalachów, po góry w Afganistanie.

If this vision is aligned with yours,

Jeżeli wizja ta jest w zgodzie z waszą,

head to communityhealthacademy.org,

wejdźcie na stronę: communityhealthacademy.org

and join this revolution.

i dołączcie do rewolucji.

Let us know if you or your organization or someone you know could help us

Dajcie nam znać, czy wasza organizacja, lub ktoś, kogo znacie, mogą nam pomóc

as we try to build this academy over the next year.

zbudować tę akademię w ciągu roku.

Now, as I look out into this room,

Patrząc na tę salę,

I realize that our journeys are not self-made;

zdaję sobie sprawę, że nie tworzymy własnych podróży;

they're shaped by others.

są one kształtowane przez innych.

And there have been so many here that have been part of this cause.

Wielu przede mną brało w tym udział.

We're so honored to be part of this community,

Jesteśmy zaszczyceni, mogąc być częścią tej społeczności,

and a community that's willing to take on a cause

która chce wziąć w swoje ręce

as audacious as this one,

sprawę tak zuchwałą, jak ta.

so I wanted to offer, as I end,

Na koniec chciałbym

a reflection.

podzielić się refleksją.

I think a lot more about what my father taught me.

Wiele więcej myślę o tym, czego nauczył mnie ojciec.

These days, I too have become a dad.

Sam jestem tatą,

I have two sons,

mam dwóch synów,

and my wife and I just learned that she's pregnant with our third child.

a właśnie dowiedzieliśmy się z żoną, że spodziewamy się trzeciego dziecka.

(Applause)

Thank you.

(Brawa)

(Applause)

Dziękuję.

(Brawa)

I was recently caring for a woman in Liberia

Zajmowałem się ostatnio kobietą w Liberii,

who, like my wife, was in her third pregnancy.

która, jak moja żona, była w trzeciej ciąży.

But unlike my wife,

W przeciwieństwie do mojej żony

had had no prenatal care with her first two babies.

nie miała opieki prenatalnej w czasie dwóch pierwszych ciąż.

She lived in an isolated community in the forest that had gone for 100 years

Żyła w odizolowanej wiosce w lesie,

gdzie od stu lat nie było żadnej opieki medycznej

without any health care

until ...

aż do momentu,

until last year when a nurse trained her neighbors

gdy pielęgniarka przeszkoliła sąsiadów

to become community health workers.

na społecznych pracowników medycznych.

So here I was,

Badałem więc pacjentkę,

seeing this patient who was in her second trimester,

która była w drugim trymestrze ciąży,

and I pulled out the ultrasound to check on the baby,

robiłem jej badanie ultrasonografem,

and she started telling us stories about her first two kids,

ona opowiadała nam o dwójce swoich starszych dzieci,

and I had the ultrasound probe on her belly,

ja trzymałem jej na brzuchu sondę USG,

and she just stopped mid-sentence.

a ona przerwała w pół zdania.

She turned to me and she said,

Odwróciła się do mnie i spytała:

"Doc, what's that sound?"

"Co to za dźwięk, doktorze?".

It was the first time she'd ever heard her baby's heartbeat.

Pierwszy raz usłyszała bicie serca swojego dziecka.

And her eyes lit up in the same way my wife's eyes and my own eyes lit up

Jej oczy rozbłysły tak samo, jak oczy mojej żony,

when we heard our baby's heartbeat.

gdy usłyszeliśmy bicie serca naszego dziecka.

For all of human history,

W całej historii ludzkości

illness has been universal and access to care has not.

choroba jest powszechna, a dostęp do opieki - nie.

But as a wise man once told me:

Mądry człowiek kiedyś mi powiedział:

no condition is permanent.

nie istnieją stany trwałe.

It's time.

Już czas.

It's time for us to go as far as it takes

Czas, byśmy zrobili wszystko,

to change this condition together.

by razem zmienić ten stan.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)