Eric Topol: The wireless future of medicine

Translator: Sokol Dollani Reviewer: Helena Bedalli

Does anybody know when the stethoscope was invented?

E di kush se kur është shpikur stetoskopi?

Any guesses? 1816.

Ndonjë hamendje? 1816.

And what I can say is, in 2016,

Ajo çfarë mund të them është, se në 2016,

doctors aren't going to be walking around with stethoscopes.

doktorët s'do të shkojnë vërdallë me stetoskopë.

There's a whole lot better technology coming,

Po vjen një teknologji shumë herë më e mirë

and that's part of the change in medicine.

dhe kjo është pjesë e ndryshimit në mjekësi.

What has changed our society

Ajo çfarë e ka ndryshuar shoqërinë tonë

has been wireless devices.

kanë qenë pajisjet pa kabllo.

But the future are digital medical wireless devices, OK?

Por e ardhmja janë pajisjet digjitale mjekësore pa kabllo, në rregull?

So, let me give you some examples of this

Më lejoni t'ju jap disa shembuj për këtë

to kind of make this much more concrete.

për ta bërë më konkrete.

This is the first one. This is an electrocardiogram.

Kjo është e para. Ky është një elektrokardiogram.

And, as a cardiologist, to think that you could see in real time

Si një kardiolog, të mendosh se mund të shohësh në kohë reale

a patient, an individual, anywhere in the world

një pacient, një individ, kudo në botë,

on your smartphone,

në celularin tuaj inteligjent,

watching your rhythm -- that's incredible,

duke parë ritmin, është e pabesueshme

and it's with us today.

dhe e kemi sot.

But that's just the beginning.

Por ky është thjesht fillimi.

You check your email while you're sitting here.

Ndërkohë që jeni ulur aty, po kontrolloni postën tuaj elektronike.

In the future you're going to be checking all your vital signs,

Në të ardhmen do të kontrolloni të gjitha shenjat tuaja jetësore.

all your vital signs: your heart rhythm,

Të gjitha shenjat tuaja jetësore: ritmin e zemrës,

your blood pressure, your oxygen, your temperature, etc.

presionin e gjakut, oksigjenin, temperaturën, etj.

This is already available today.

Këto janë tashmë të gatshme.

This is AirStrip Technologies.

Është AirStrip Technologies.

It's now wired -- or I should say, wireless --

Tani është e lidhur, ose më mirë të them, pa kabllo,

by taking the aggregate of these signals

duke marrë agregatin e këtyre dy sinjaleve

in the hospital, in the intensive care unit,

në spital, në repartin e kujdesit intensiv

and putting it on a smartphone for physicians.

dhe duke i hedhur në një celular inteligjent për mjekët.

If you're an expectant parent,

Nëse je një prind shpresues,

what about the ability to monitor, continuously,

po për aftësinë për të monitoruar, vazhdimisht,

fetal heart rate, or intrauterine contractions,

ritmin e zemrës së fetusit, ose kontraktimet intrauterinare

and not having to worry so much that things are

dhe të mos shqetësohesh aq shumë se gjërat

fine as the pregnancy,

janë mirë, për sa i përket shtatzënisë,

and moving over into the time of delivery?

e të kalosh në kohën e lindjes?

And then as we go further,

Dhe me kalimin e kohës,

today we have continuous glucose sensors.

sot kemi ndijues të vazhdueshëm glukoze.

Right now, they are under the skin,

Për momentin, janë nën lëkurë,

but in the future, they won't have to be implanted.

por në të ardhmen, s'kanë pse të bëhen me transplant.

And of course, the desired range -- trying to keep glucose

Sigurisht, gama e dëshiruar, për ta mbajtur glukozën

between 75 and less than 200,

mes 75 dhe më pak se 200,

checking it every five minutes in a continuous glucose sensor --

duke e kontrolluar çdo pesë minuta në një ndijues të vazhdueshëm glukoze,

you'll see how that can impact diabetes.

mund të shihni çfarë ndikimi mund të ketë në diabet.

And what about sleep?

Po gjumi?

We're going to zoom in on that a little bit.

Do ta afrojmë pak këtë.

We're supposed to spend a third of our life in sleep.

Një të tretën e jetës e kalojmë në gjumë.

What if, on your phone,

Po sikur, në telefonin tuaj,

which will be available in the next few weeks,

që do të jetë i mundshëm gjatë javëve në vazhdim,

you had every minute of your sleep displayed?

t'ju shfaqej çdo minutë e gjumit tuaj?

And this is, of course, as you can see, the awake is the orange.

Dhe sigurisht, siç mund ta shihni, zgjimi është me ngjyrë portokalli.

The REM sleep, rapid eye movement,

Gjumi REM, lëvizja e shpejtë e syrit,

dream state, is in light green;

gjendja e ëndrrës, është me jeshile.

and light is gray, light sleep;

Drita e gjumit është me ngjyrë gri

and deep sleep, the best restorative sleep,

dhe gjumi i thellë, gjumi më i mirë rikuperues

is that dark green.

është me jeshile të errët.

How about counting every calorie?

Po numërimi i çdo kalorie?

And this is ability, in real time, to actually take

Kjo është një kompetencë, që në kohë reale

measurements of caloric intake

të matësh konsumin kalorik

as well as expenditure, through a Band-Aid.

si dhe harxhimin, përmes një leukoplasti.

Now, what I've talked about are physiologic metrics.

Kam folur për metrikët fiziologjikë.

But what I want to get to, the next frontier,

Por dua të dal në pikën tjetër shumë shpejt

very quickly, and why the stethoscope

e të sqaroj pse stetoskopi

is on its way out,

po bën dalje,

is because we can transcend listening to the valve sounds,

sepse ne mund të kapërcejmë duke dëgjuar zërat e valvulit

and the breath sounds, because now,

dhe të frymëmarrjes, sepse tani

introduced by G.E. is a handheld ultra-sound.

tani kemi një aparat me ultratingull të prezantuar nga G.E.- ja.

Why is this important? Because this is so much more sensitive.

Pse është e rëndësishme kjo? Sepse është shumë më i ndjeshëm.

Here is an example of an abdominal ultrasound,

Këtu kemi një shembull të një ultratingulli abdominal

and also a cardiac echo, which can be sent wireless,

dhe gjithashtu një EKO kardiake, e cila mund të dërgohet pa kabllo

and then there's an example of fetal monitoring on your smartphone.

dhe pastaj është edhe një shembull i një monitorimi fetusi në celularin tuaj inteligjent.

So, we're not just talking about physiologic metrics --

S'po flasim vetëm për metrika fiziologjike,

the key measurements of vital signs,

matjet kyçe të shenjave jetësore

and all those things in physiology -- but also all the imaging

dhe të gjitha ato gjëra në fiziologji, por gjithashtu edhe për imazhet

that one could look at in your smartphone.

që mund të shihen në celular.

Now, this is an example of another obsolete technology,

Ky është një shembull i një tjetër teknologjie të vjetruar,

soon to be buried: the Holter Monitor.

që së shpejti do të groposet: Monitori Holter.

Twenty-four hour recording, lots of wires.

24 orë regjistrim, shumë fije.

This is now a little tiny patch.

Kjo është një copë e vogël.

You can put it on for two weeks

Mund ta mbash për dy javë

and send it in the mail.

e ta dërgosh me postë.

Now, how does this work? Well,

Si funksionon kjo?

there is these smart Band-Aids or these sensors

Janë leukoplastet, apo ndijuesit

that one would put on, on a shoe or on the wrist.

që vënë, në këpucë, apo në kyçin e dorës.

And this sends a signal

Kjo dërgon një sinjal

and it creates a body area network to a gateway.

dhe krijon një rrjet zonal trupor për një portë.

Gateway could be a smartphone or it could be a dedicated gateway,

Porta mund të jetë një celular inteligjent, ose një portë e dedikuar,

as today many of these things are dedicated gateways,

meqenëse ditët e sotme shumë nga këto gjëra janë porta të dedikuara,

because they are not so well integrated.

sepse s'janë integruar aq mirë.

That signal goes to the web, the cloud,

Ky sinjal shkon në ueb, në re (cloud)

and then it can be processed and sent anywhere:

dhe pastaj mund të përpunohet e të dërgohet kudo:

to a caregiver, to a physician,

te një kujdestar, një mjek,

back to the patient, etc.

sërish te pacienti, etj.

So, that's basically very simplistic technology

Kjo është një teknologji tepër e thjeshtë,

of how this works.

se si funksionon kjo gjë.

Now, I have this device on.

Tani, kam vënë këtë pajisjen.

I didn't want to take my shirt off to show you, but I can tell you it's on.

S'dua ta heq këmishën e t'jua tregoj, por mund t'ju them që e kam vënë.

This is a device that not only measures cardiac rhythm,

Kjo është një pajisje që jo vetëm mat ritmin kardiak,

as you saw already,

siç patë tashmë,

but it also goes well beyond that.

por shkon edhe përtej kësaj.

This is me now. And you can see the ECG.

Ky jam unë. Mund të shihni EKG-në.

Below that's the actual heart rate and the trend;

Poshtë është ritmi aktual i zemrës dhe prirja.

to the right of that is a bioconductant.

Në të djathtë është një biokonduktor.

That's the fluid status,

Është gjendja e lëngut.

fluid status, that's really important

Është tepër e rëndësishme,

if you're monitoring somebody with heart failure.

nëse monitoroni dikë me insuficiencë kardiake.

And below that's temperature,

Poshtë keni temperaturën,

and respiration, and oxygen,

frymëmarrjen, oksigjenin

and then the position activity.

dhe pastaj aktivitetin e pozicionit.

So, this is really striking, because this device

Kjo është e habitshme, sepse ky aparat

measures seven things

mat shtatë gjëra

that are very much vital signs

që janë shenja jetësore

for monitoring someone with heart failure. OK?

për monitorimin e dikujt me insuficiencë kardiake. Dakord?

And why is this important? Well,

Pse është e rëndësishme kjo?

this is the most expensive bed.

Ky është krevati më i shtrenjtë.

What if we could reduce the need for hospital beds?

Po sikur të reduktojmë nevojën për krevate spitalorë?

Well, we can. First of all, heart failure

Mund ta bëjmë. Së pari, insuficienca kardiake

is the number one reason

është arsyeja numër një

for hospital admissions and readmissions in this country.

për shtrimet dhe rishtrimet spitalore në këtë vend.

The cost of heart failure is 37 billion dollars a year,

Kostoja e insuficiencës kardiake është 37 miliardë dollarë në vit,

which is 80 percent related to hospitalization.

ku 80% lidhet me shtrimet në spital.

And in the course of 30 days after a hospital stay

Gjatë periudhës prej 30 ditësh pas qëndrimit në spital

for a Medicare greater than 65 years or older,

për një Mjekim më të madh se 65 vjet e sipër

is -- 27 percent are readmitted in 30 days,

është 27% ku brenda 30 ditëve shtrohen sërish.

and by six months, over 56 percent are readmitted.

Me kalimin e gjashtë muajve, mbi 56% shtrohen sërish.

So, can we improve that? Well the idea is

Mund ta përmirësojmë këtë? Ideja është

we take this device that I'm wearing,

të marrim këtë pajisjen që kam vënë

and we put it on 600 patients with heart failure,

e ta vëmë në 600 pacientë me insuficiencë kardiake,

randomly assigned, versus 600 patients

caktuar rastësisht, përballë 600 pacientëve

who don't have active monitoring,

që nuk kanë monitorim aktiv

and see whether we can reduce heart failure readmissions,

e të shohim nëse mund të ulim shtrimet e përsëritura të insuficiencës kardiake

and that's exciting. And we'll start that trial,

dhe kjo është emocionuese. Do ta fillojmë këtë provë

and you'll hear more about how we're going to do that,

dhe do të dëgjoni më shumë rreth mënyrës si do ta kryejmë,

but that's a type of wireless device trial

por kjo është një lloj prove me aparat ka kabllo,

that could change medicine in the years ahead.

që mund të ndryshojë mjekësinë gjatë viteve në vazhdim.

Why now? Why has this all of a sudden become

Pse tani? Pse krejt papritur ky është bërë

a reality, an exciting direction in the future of medicine?

një realitet, një drejtim interesant në të ardhmen e mjekësisë?

What we have is, in a way, a perfect positive storm.

Në një farë mënyre, kemi një stuhi pozitive të përkryer.

This sets up consumer-driven healthcare.

Kjo krijon një kujdes shëndetësor drejtuar nga konsumatori.

That's where this is all starting.

Këtë fillon e gjitha.

Let me just give you specifics about why this is

Më lejoni t'ju jap hollësi se pse kjo

a big movement if you're not aware of it:

është një lëvizje e madhe, nëse nuk e dini:

1.2 million Americans

1.2 milionë amerikanë

have gotten a Nike shoe, which is a body-area network

kanë blerë një këpucë Nike, që është një rrjet zonal trupor

that connects the shoe, the sole of the shoe to the iPhone, or an iPod.

që lidh këpucën, shuallin e këpucës me iPhone-in, ose me iPod-in.

And this Wired Magazine cover article

Ky kryeartikull nga Revista Wired

really captured a lot of this; it talked a lot about the Nike shoe

ka kapur goxha nga kjo. Shkruante shumë për atleten Nike

and how quickly that's been adopted to monitor exercise physiology

dhe sa shpejt është adoptuar për të monitoruar fiziologjinë e ushtrimit

and energy expenditure.

dhe shpenzimin e energjisë.

Here are some things, the principles

Ka ca gjëra,

that are guiding principles to keep in mind:

parime udhëzues për të mbajtur mend:

"A data-driven health revolution

"Një revolucion shëndetësor të udhëhequr nga të dhënat

promises to make us all

premton të na bëjë të gjithëve

better, faster, and stronger. Living by numbers."

më të mirë, më të shpejtë e më të fortë. Të jetosh sipas numrave. "

And this one, which is really telling,

Dhe kjo, që është mjaft efikase

this was from July, this cover article:

është marrë nga një kryeartikull i korrikut:

"The personal metrics movement goes way beyond

"Lëvizja e metrikëve personalë shkon përtej

diet and exercise. It's about tracking every facet

dietës dhe ushtrimeve. Ka të bëjë me gjurmimin e çdo aspekti

of life, from sleep to mood to pain,

jetësor, nga gjumi gjer te gjendja shpirtërore dhe dhimbja,

24/7/365."

24/7/365."

Well, I tried this device.

E provova këtë pajisje.

A lot of you have gotten that Phillips Direct Life.

Shumë prej jush kanë blerë Phillips Direct Life.

I didn't have one of those,

Unë s'kisha,

but I got the Fitbit.

por mora Fitbit-in.

That looks like this.

Duket kështu.

It's like a wireless accelerometer, pedometer.

Është si një akselerometër, pedometër pa kabllo.

And I want to just give you the results of that testing,

Dua t'ju jap rezultatet e atij testimi,

because I wanted to understand about the consumer movement.

sepse doja të kuptoja rreth lëvizjes së konsumatorit.

I hope the, by the way, the Phillips Direct Life works better --

Meqë ra fjala, Phillips Direct Life punon më mirë.

I hope so.

Kështu shpresoj të paktën.

But this monitors food, it monitors activity and tracks weight.

Por kjo monitorin ushqimin, aktivitetin dhe peshën.

However you have to put in most of this stuff.

Megjithatë pjesën më të madhe të gjërave duhet t'i fusni vetë.

The only thing it really tracks by itself is activity,

E vetmja gjë që ndjek vetë është aktiviteti

and even then, it's not complete.

dhe madje edhe atëherë, nuk është i plotë.

So, you exercise and it picks up the exercise.

Bën ushtrime dhe kap ushtrimet.

You put in your height and weight, it calculates BMI,

Fut gjatësinë, peshën, llogarit indeksin e masës trupore

and of course it tells you how many calories you're expending

dhe sigurisht të tregon sa kalori harxhon

from the exercise, and how many you took in,

nga ushtrimi dhe sa ke marrë,

if you go in and enter all the foods.

nëse vazhdon dhe fut të gjitha ushqimet.

But it really wants you to enter all your activity.

Por në fakt kërkon që të fusni të gjitha aktivitetet tuaja.

And so I went to this,

Dhe kështu vajta te kjo gjë,

and of course I was gratified that it picked up

dhe sigurisht isha i kënaqur që kapi

the 42 minutes of exercise, elliptical exercise I did,

42 minutat e ushtrimit eliptik që bëra,

but then it wants more information.

por pastaj kërkon më shumë të dhëna.

So, it says, "You want to log sexual activity.

Shkruan, "Do të fusësh aktivitetin tënd seksual.

How long did you do it for?"

Për sa kohë e bëre?"

(Laughter)

(Të qeshura)

And it says, "How hard was it?"

Dhe shkruan, "Sa i fortë ishte?"

(Laughter)

(Të qeshura)

Furthermore it says, "Start time."

Më tutje shkruan, "Koha e fillimit".

Now, this doesn't appear -- this just doesn't work,

Kjo nuk funksionon.

I mean, this just doesn't work.

Nuk funksionon fare.

So, now I want to move to sleep.

Tani dua të kaloj te gjumi.

Who would ever have thought you could have your own EEG

Kujt i kishte vajtur në mendje se mund të kesh EEG-në (elektroencefalogramin)

at your home, tagged to a very nice alarm clock, by the way?

në shtëpi, ngjitur me një orë të bukur alarmi.

This is the headband that goes with this alarm clock.

Ky është shiriti i kokës që shkon me orën e alarmit.

It monitors your brainwaves continuously, when you're sleeping.

Monitoron vazhdimisht valët e trurit, kur flini.

So, I did this thing for seven days

E bëra këtë gjë për shtatë ditë

getting ready for TEDMed.

për t'u përgatitur për TEDMed-in.

This is an important part of our life, one-third you're supposed to be sleeping.

Kjo është një pjesë e rëndësishme e jetës sonë, një të tretën e kalon në gjumë.

Of course how many here

Sa veta këtu

have any problems with sleeping?

kanë probleme me gjumin?

It's usually 90 percent. So, you tell me you sleep better than expected.

Zakonisht është 90%. Po më thoni që flini më mirë nga çfarë pritet.

Okay, well this was a week of

Dakord. Kjo ka qenë një javë

my life in sleeping,

e jetës sime në gjumë.

and you get a Z.Q. score. Instead of an I.Q. score,

Ke një rezultat Z.Q. Në vend të rezultatit I.Q.

you get a Z.Q. score when you wake up.

ke një rezultat Z.Q. kur zgjohesh.

You say, "Oh, OK." And a Z.Q. score

Thua, "Oh, mirë!" Rezultati Z.Q.

is adjusted to age,

është e përshtatur me moshën

and you want to get as high as you possibly can.

dhe do të arrish sa më maksimalen që mundesh.

So this is the moment-by-moment,

Ky është një gjumë moment pas momenti,

or minute-by-minute sleep.

minutë pas minute.

And you see that Z.Q. there was 80-odd.

Mund të shihni se rezultati Z.Q. ka qenë 80-odd.

And the wake time is in orange.

Koha e zgjimit është me portokalli.

And this can be a problem, as I learned.

Siç mësova, ky mund të jetë problem.

Because it not only helps you with quantifying

Sepse jo vetëm të ndihmon me përcaktimin e sasisë

your sleep,

së gjumit,

but also tells others you're awake.

por gjithashtu iu tregon të tjerëve që je zgjuar.

So, when my wife came in and she

Kur erdhi gruaja ime

could tell you're awake.

dhe e dalloi që isha zgjuar.

"Eric, I want to talk. I want to talk."

"Erik, dua të flasim. "

And I'm trying to play possum.

Kurse unë kërkoj të luaj rolin e të vdekurit.

This thing is very, very impressive.

Kjo gjë është tepër mbresëlënëse.

OK. So, that's the first night.

Dakord. Kjo është nata e parë.

And this one is now 67,

Kjo tani është 67

and that's not a good score.

dhe nuk është një rezultat i mirë.

And this tells you, of course, how much you had in REM sleep,

Sigurisht që kjo ju tregon se keni marrë në gjumin REM,

in deep sleep, and all this sort of thing.

në gjumin e thellë dhe gjëra të tilla.

This was really fascinating because

Kjo ka qenë vërtet magjepsëse,

this gave that quantitation

sepse kjo dha masën

about all the different phases of sleep.

për të gjitha fazat e ndryshme të gjumit.

So, it also then tells you how you do compared to your age group.

Gjithashtu të tregon se si del krahasuar me grupmoshën tënde.

It's like a managed competition of sleep.

Është si një garë e menaxhuar gjumi.

And really interesting stuff.

Gjëra mjaft interesante.

Look at this thing and say, "Well, I didn't think I was a very good sleeper,

E shikon këtë gjë dhe thua, "S'ma merrte mendja se isha një gjumash i madh,

but actually I did better than average in 50 to 60 year olds." OK?

por kam dalë më mirë se mesatarja e 50 dhe 60 vjeçarëve. " Dakord?

And the key thing was, what I didn't know,

Ajo çfarë nuk dija

was that I was a really good dreamer.

ishte se isha një ëndërrues i mirë.

OK. Now let's move from sleep to diseases.

Lëvizim nga gjumi në sëmundje tani.

Eighty percent of Americans have chronic disease,

80% e amerikanëve kanë sëmundje kronike,

or 80 percent of age greater than 65 have

ose 80% e moshës më të madhe se 65

two or more chronic disease,

kanë dy, ose më shumë sëmundje kronike.

140 million Americans

140 milionë amerikanë

have one or more chronic disease,

kanë një, ose më shumë sëmundje kronike

and 80 percent of our 1.5, whatever, trillion

dhe 80% e 1.5 trilionë

expenditures are related to chronic disease.

e shpenzimeve tona lidhen me sëmundjen kronike.

Now, diabetes is one of the big ones.

Diabeti është një prej të mëdhenjve.

Almost 24 million people have diabetes.

Thuajse 24 milionë njerëz kanë diabet.

And here is the latest map. It was published

Kjo është harta më e fundit. Është publikuar

just a little more than a week ago in the New York Times,

pak më herët se një javë më parë në gazetën New York Times

and it isn't looking good.

dhe nuk duket mirë.

That is, for men, 29 percent

Për meshkujt, 29%

in the country over 60 have Type II diabetes,

mbi 60 vjeç në vend kanë diabet të Tipit II.

and women, although it's less, it's terribly high.

Femrat, megjithëse është më pak, është jashtëzakonisht e lartë shifra.

But of course we have a way to measure that now

Por patjetër që tani kemi një mënyrë për ta matur këtë

on a continuous basis,

vazhdimisht

with a sensor that detects blood glucose,

me një ndijues që dikton glukozë në gjak

and it's important because we could detect

dhe është e rëndësishme, sepse mund të diktojmë

hyperglycemia that otherwise wouldn't be known,

hiperglikeminë që përndryshe nuk do të njihej

and also hypoglycemia.

dhe gjithashtu edhe hipoglikeminë.

And you can see the red dots, in this particular patient's case,

Në rastin e këtij pacienti të veçantë, siç mund të shihni, pikat e kuqe

were finger sticks, which would have missed both ends.

ishin gjilpëra gishtash, ku mund të kishte gabuar në të dy krahët.

But by continuous monitoring,

Por nga monitorimi i vazhdueshëm,

it captures all that vital information.

kap të gjitha këto informacione jetike.

The future of this though,

Megjithatë e ardhmja e kësaj

is being able to move this to a Band-Aid type phenomenon,

është mundësia ta lëvizësh këtë në një fenomen të tipit leukoplast

and that's not so far away.

dhe s'është shumë larg.

So, let me just give you, very quickly,

Më lejoni t'ju jap shumë shpejt

10 top targets for wireless medicine.

10 objektivët kryesorë për mjekësinë pa kabllo.

All these things are possible --

Të tëra këto janë të mundura,

some of them are very close,

disa prej tyre janë shumë afër,

or already, as you heard,

ose siç keni dëgjuar,

are available today, in some way or form.

janë të mundshme sot, në një farë mënyre, apo forme.

Alzheimer's disease:

Sëmundja e Alzhaimerit:

there's five million people affected, and you can check

janë infektuar 5 milionë njerëz dhe mund të kontrolloni

vital signs, activity, balance.

shenjat jetësore, aktivitetin, ekuilibrin.

Asthma: large number, we could detect things like

Astma: numër i madh, mund të kapim gjëra

pollen count, air quality, respiratory rate. Breast cancer,

si përqendrimi i polenit, cilësinë e ajrit, ritmin e frymëmarrjes. Kanceri i gjirit.

I'll show you an example of that real quickly.

Po ju shpjegoj shumë shpejt të këtij rasti.

Chronic obstructive pulmonary disease.

Sëmundja pulmonare obstruktive kronike.

Depression, there's a great approach to that in mood disorders.

Depresioni, ka një qasje të madhe, në lidhje me çrregullimet e gjendjes shpirtërore.

Diabetes I've just mentioned. Heart failure we already talked about. Hypertension:

Diabetin që sapo përmenda. Insuficiencë kardiake, që e biseduam.

74 million people could have continuous blood-pressure monitoring

74 milionë veta mund t'i nënshtrohen monitorimit të vazhdueshëm ndaj presionit të madh.

to come up with much better management and prevention.

Për të menduar një menaxhim dhe parandalim më të mirë.

And obesity we already talked about, the ways to get to that.

Obeziteti për të cilin kemi folur, mënyrat për t'iu afruar.

And sleep disorders.

Dhe çrregullimet e gjumit.

This is effective around the world. The access to smartphones

Kjo është efikase anembanë botës. Qasja në celularët inteligjentë

and cell phones today is extraordinary.

dhe celularët sot janë të këputur.

And this article from The Economist summed it up beautifully

Ky artikulli nga gazeta The Economist e ka përmbledhur shumë mirë

about the opportunities in health across the developing world:

rreth mundësive në shëndet anembanë botës së zhvilluar.

"Mobile phones made a bigger difference to the lives of more people,

"Celularët kanë bërë një ndryshim më të madh se jetët e njerëzve të tjerë.

more quickly, than any previous technology."

Më shumë, më shumë lart se çdo teknologji tjetër të mëparshme.

And that's before we got going on the m-health world.

Kjo ndodhi para se të shkonte në ilaçe vetë.

Aging: The problem is enormous,

Plakja: Problemi ishte gjigand.

300,000 broken hips per year;

300,000 brinjë të thyera në vit,

but the solutions are extraordinary,

por zgjidhjet janë të jashtëzakonshme.

and they include so many different things.

Kanë përfshirë shumë gjëra të ndryshme.

One of the ones I just wanted to mention:

Një nga gjërat që doja të përmendja:

The iShoe is another example of a sensor that

iKëpuca është një tjetër shembull,

improves proprioception among the elderly

që përmirëson proprioceptimin mes të moshuarve

to prevent falling.

për të parandaluar rrëzimin.

One of many different techniques using wireless sensors.

Një prej shumë teknikave të ndryshme që përdorin ndijues pa kabllo.

So, we can change medicine across the continuum of care,

Mund ta ndryshojmë mjekësinë përtej përkujdesjes së vazhdueshme,

across the ages from premies or unborn children

në moshat nga të paralindurit, ose fëmijët e palindur,

to seniors; the pharmaceutical arena changes;

gjer te të moshuarit; arena farmaceutike ndryshon.

the full spectrum of disease -- I hope I've given you a sense of that --

Spektri i plotë i sëmundjes... Shpresoj t'ju kemi dhënë një kuptim rreth kësaj

across the globe.

anembanë globit.

There are two things that can really accelerate this whole process.

Janë dy gjëra që mund ta shpejtojnë të gjithë këtë proces.

One of them -- we're very fortunate -- is to develop a dedicated institute

Njëra prej tyre - jemi me shumë fat - është për të zhvilluar një institut të përkushtuar

and that's work that started with the work that Scripps with Qualcomm ...

dhe kjo gjë filloi me punën e Scripps-it me Qualcomm-in.

and then the great fortune of meeting up with Gary and Mary West,

Pastaj fati më i madh është takimi me Geri dhe Meri Uestin

to get behind this wireless health institute.

për të konkretizuar këtë institut shëndetësor pa kabllo.

San Diego is an extraordinary place for this.

San Diego është një vend i jashtëzakonshëm për këtë.

There's over 650 wireless companies,

Ka mbi 650 kompani interneti pa kabllo,

100 of which or more are working in wireless health.

100 ose më shumë prej të cilave punojnë në shëndetin pa kabllo.

It's the number one source of commerce, and interestingly

Është burimi numër një i tregtisë dhe çuditërisht

it dovetails beautifully with over 500 life science companies.

përshtatet bukur me 500 kompani të shkencës së jetës.

The wireless institute,

Instituti pa kabllo,

the West Wireless Health Institute,

Instituti Shëndetësor Pa Kabllo Uest

is really the outgrowth of two extraordinary people

është fryt i dy njerëzve të jashtëzakonshëm,

who are here this evening:

që ndodhen këtu këtë mbrëmje:

Gary and Mary West. And I'd like to give it up for them for getting behind this.

Geri dhe Meri Uest. Një duartrokitje për punën e tyre.

(Applause)

(Duartrokitje)

Their fantastic philanthropic investment made this possible,

Investimi i tyre fantastik filantropik e bëri këtë të mundur

and this is really a nonprofit education center

dhe kjo është një qendër edukimi jofitimprurëse,

which is just about to open. It looks like this,

që do të hapet tani. Ka këtë pamje,

this whole building dedicated.

e tërë kjo godinë i është përkushtuar kësaj.

And what it's trying to do is accelerate this era:

Ajo çfarë kërkon të bëjë është të përshpejtojë këtë epokë:

to take unmet medical needs, to work and innovate --

të marrë nevoja mjekësore të paplotësuara, të punojë e të sjellë risi

and we just appointed the chief engineer, Mehran Mehregany,

dhe sapo kemi caktuar kryeinxhinierin, Mehran Mehreganin,

it was announced on Monday --

u njoftua të hënën.

then to move up with development,

Pastaj të kalojë në zhvillim,

clinical trial validation and then changing medical practice,

vlefshmërinë klinike për testim dhe pastaj ndryshimi i praktikës mjekësore,

the most challenging thing of all,

gjëja më sfiduese nga të tëra.

requiring attention to reimbursement, healthcare policy, healthcare economics.

Vëmendje ndaj rimbursimit, politika e kujdesit shëndetësor, ekonomia shëndetësore.

The other big thing, besides having this fantastic

Gjëja tjetër e rëndësishme, përveç këtij instituti

institute to catalyze this process

fantastik për të katalizuar këtë proces

is guidance,

është udhëzimi.

and that's of course relying on the fact that medicine goes digital.

Kjo sigurisht mbështetet në faktin që mjekësia të bëhet digjitale.

If we understand biology from genomics and omics

Nëse kuptojmë biologjinë nga genomiku dhe omiku

and wireless through physiologic phenotyping, that's big.

dhe lidhjen pa kabllo përmes ndërthurjes fiziologjike të gjenotipit dhe mjedisit, është diçka e madhe.

Because what it does is allow a convergence like we've never had before.

Sepse çfarë bën? Lejon një konvergjencë që nuk e kemi pasur asnjëherë më parë.

Over 80 major diseases have been cracked at the genomic level,

Janë zbuluar mbi 80 sëmundje madhore në nivel gjenomi,

but this is quite extraordinary: More has been learned about

por kjo është e jashtëzakonshme. Është mësuar më tepër

the underpinnings of disease in the last two and a half years

se thjesht struktura e sëmundjes në këto dy vite e gjysmë

than in the history of man.

se në tërë historinë e njeriut.

And when you put that together with, for example,

Dhe kur bashkon këtë, për shembull,

now an app for the iPhone with your genotype

një aplikacion për iPhone-in me gjenotipin tënd

to guide drug therapy ...

për të udhëzuar terapinë e ilaçeve,

but, the future -- we can now tell who's going to get Type II diabetes

por tani dimë se kush do të ketë diabet të Tipit II

from all the common variants,

nga variantet e tjera

and that's going to get filled in more

dhe kjo do të mbushet edhe më shumë

with low-frequency variants in the future.

me variante të tjera frekuence të ulët në të ardhmen.

We can tell who's going to get breast cancer

Mund të tregojmë se kujt do t'i krijohet me kancer gjiri

from the various genes.

nga gjene të ndryshme.

We can also know who's likely to get atrial fibrillation.

Gjithashtu mund të dimë se kush ka gjasa të përdorë fibrilim atrial.

And finally, another example: sudden cardiac death.

Dhe së fundmi, një tjetër shembull: vdekje e papritur kardiake.

Each of these has a sensor.

Secila nga këto ka një ndijues.

We can give glucose a sensor for diabetes to prevent it.

Glukozës mund t'i vëmë një ndijues për diabetin për ta parandaluar.

We can prevent, or have the earliest detection possible,

Mund të parandalojmë, ose mund ta kapim sa më herët të jetë e mundur,

for breast cancer with an ultrasound device

për kancerin e gjirit me një pajisje ultratingulli

given to the patient.

që i jepet pacientit.

An iPatch, iRhythm, for atrial fibrillation.

Një iPatch, iRhythm, për fibrilim atrial.

And vital-signs monitoring to prevent sudden cardiac death.

Monitorim të shenjave jetësore për të parandaluar vdekjen e papritur kardiake.

We lose 700,000 people a year in the U.S. from sudden cardiac death.

Në vit në Amerikë humbim 700,000 veta nga vdekja e papritur kardiake.

So, I hope I've convinced you of this,

Shpresoj t'ju kem bindur me këtë,

of the impact on hospital clinic resources is profound

për ndikimin në burimet klinike spitalore që është i thellë

and then the impact on diseases is equally impressive

dhe pastaj për ndikimin në sëmundjet që është po aq mbresëlënës

across all these different diseases and more.

në të gjitha këto sëmundje të ndryshme e më tepër.

It's really taking individualized medicine to a new height

Kjo po e ngre mjekësinë e individualizuar në një nivel më të lartë

and it's hyper-innovative,

dhe është super novatore.

and I think it represents the black swan of medicine.

Mendoj se përfaqëson mjellmën e zezë të mjekësisë.

Thanks for your attention.

Faleminderit për vëmendjen.

(Applause)

(Duartrokitje)