Philippe Petit: The journey across the high wire

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Joanna Zając Korekta: Joanna Chułek

This sound,

Ten dźwięk,

this smell,

ten zapach,

this sight

ten widok,

all remind me of the campfires of my childhood,

przypominają mi ogniska z mojego dzieciństwa,

when anyone could become a storyteller in front of the dancing flames.

kiedy w świetle tańczących płomieni każdy mógł zostać gawędziarzem.

There was this wondrous ending

To było wspaniałe zwieńczenie wieczoru,

when people and fire fell asleep almost in unison.

gdy ludzie i ogień wspólnie zasypiali.

It was dreaming time.

Był to czas marzeń.

Now my story has a lot to do with dreaming,

Moja historia ma wiele wspólnego z marzeniami,

although I'm known to make my dreams come true.

a ja jestem znany z tego, że spełniam swoje marzenia.

Last year, I created a one-man show.

W zeszłym roku wymyśliłem jednoosobowe widowisko.

For an hour and a half I shared with the audience

Przez półtorej godziny przeżywałem wraz z publicznością

a lifetime of creativity,

całe swoje twórcze życie,

how I pursue perfection, how I cheat the impossible.

dążenie do doskonałości i udowadnianie, że wszystko jest możliwe.

And then TED challenged me:

Wtedy TED rzuciło mi wyzwanie:

"Philippe, can you shrink this lifetime to 18 minutes?"

"Dałbyś radę streścić swoje życie w 18 minut?"

(Laughter)

(Śmiech)

Eighteen minutes, clearly impossible.

18 minut, przecież to niemożliwe.

But here I am.

A jednak jestem tutaj.

One solution was to rehearse a machine gun delivery

Mógłbym mówić w tempie karabinu maszynowego

in which every syllable, every second will have its importance

by wykorzystać każdą cenną sylabę i sekundę

and hope to God the audience will be able to follow me.

mając nadzieję, że publiczności uda się za mną nadążyć.

No, no, no.

Nie, nie, nie.

No, the best way for me to start

Najlepiej będzie jeśli na początku

is to pay my respects to the gods of creativity.

oddam wyraz szacunku bogom kreatywności.

So please join me for a minute of silence.

Dlatego proszę o minutę ciszy.

Okay, I cheated, it was a mere 20 seconds.

OK, skłamałem, to było ledwie 20 sekund.

But hey, we're on TED time.

Ale jesteśmy w TEDowej strefie czasowej.

When I was six years old,

Kiedy miałem sześć lat

I fell in love with magic.

zakochałem się w magii.

For Christmas I got a magic box

Na Boże Narodzenie dostałem magiczne pudełko

and a very old book on card manipulation.

i bardzo starą książkę o manipulacji kartami.

Somehow I was more interested in pure manipulation

Jednak bardziej zainteresowała mnie sama manipulacja

than in all the silly little tricks in the box.

niż te wszystkie głupiutkie sztuczki z pudełka.

So I looked in the book for the most difficult move,

Wyszukałem więc w książce najtrudniejszy ruch,

and it was this.

wykonywany w ten sposób.

Now I'm not supposed to share that with you,

Nie powinienem Wam tego zdradzać,

but I have to show you the card is hidden in the back of the hand.

ale karta jest ukryta po zewnętrznej stronie dłoni.

Now that manipulation

Ta manipulacja

was broken down into seven moves

została rozłożona na siedem ruchów,

described over seven pages.

opisanych na siedmiu stronach.

One, two, three,

Jeden, dwa, trzy

four, five, six and seven.

cztery, pięć, sześć i siedem.

And let me show you something else.

Pozwólcie, że pokażę Wam coś jeszcze.

The cards were bigger than my hands.

Karty były wówczas większe niż moje dłonie.

Two months later, six years old,

Dwa miesiące później, mając sześć lat

I'm able to do one, two, three, four, five, six, seven.

potrafię zrobić to: jeden, dwa, trzy, cztery, pięć, sześć, siedem.

And I go to see a famous magician

Wybieram się na spotkanie ze sławnym magikiem

and proudly ask him, "Well what do you think?"

i pytam go z dumą: "Co Pan o tym myśli?"

Six years old.

Miałem sześć lat.

The magician looked at me and said, "This is a disaster.

Magik spojrzał na mnie i powiedział: "To jest beznadziejne.

You cannot do that in two seconds

Sztuczka nie może trwać dwie sekundy,

and have a minuscule part of the card showing.

poza tym, maleńki kawałek karty wystawał zza twojej dłoni.

For the move to be professional, it has to be less than one second

Jeśli chcesz to zrobić profesjonalnie, ruch musi trwać mniej niż jedną sekundę

and it has to be perfect."

i musi być perfekcyjny".

Two years later, one -- zoop.

Dwa lata później - raz - pyk.

And I'm not cheating. It's in the back. It's perfect.

Wcale nie oszukuję, karta jest z tyłu. Perfekcyjnie.

Passion is the motto

Pasja jest myślą przewodnią

of all my actions.

wszystkich podejmowanych przeze mnie działań.

As I'm studying magic,

Kiedy zgłębiałem tajniki magii,

juggling is mentioned repeatedly

wielokrotnie natykałem się na wzmianki o żonglerce

as a great way to acquire dexterity and coordination.

jako wspaniałym sposobie na nabieranie zręczności i doskonalenie koordynacji.

Now I had long admired how fast and fluidly

Podziwiałem z jaką szybkością i płynnością żonglerzy

jugglers make objects fly.

sprawiali, że przedmioty latały.

So that's it. I'm 14; I'm becoming a juggler.

Tak więc w wieku 14 lat wkroczyłem na drogę żonglerki.

I befriend a young juggler in a juggling troupe,

Zaprzyjaźniłem się z młodym członkiem grupy żonglerskiej,

and he agrees to sell me three clubs.

który zgodził się na odsprzedanie mi trzech maczug.

But in America you have to explain. What are clubs?

Jesteśmy w Ameryce, więc muszę wyjaśnić, że to angielskie słowo [club],

Nothing to do with golf.

kojarzące Wam się z golfem, używane jest do nazywania

They are those beautiful oblong objects,

tych pięknych podłużnych przedmiotów,

but quite difficult to make.

dość trudnych do zrobienia.

They have to be precisely lathed.

Muszą być precyzyjnie wyważone.

Oh, when I was buying the clubs,

A kiedy kupowałem maczugi,

somehow the young juggler was hiding from the others.

z jakiegoś powodu młody żongler chował się przed pozostałymi.

Well I didn't think much of it at the time.

Jednak wtedy w ogóle mnie to nie zastanowiło.

Anyway, here I was progressing with my new clubs.

W każdym razie, zacząłem robić postępy w żonglowaniu nowymi maczugami.

But I could not understand.

Jednak nie rozumiałem jednego.

I was pretty fast, but I was not fluid at all.

Byłem dość szybki, ale moje ruchy wcale nie były płynne.

The clubs were escaping me at each throw.

Maczugi uciekały ode mnie przy każdym podrzucie,

And I was trying constantly to bring them back to me.

a ja ciągle próbowałem sprawić, by do mnie wracały.

Until one day I practiced in front of Francis Brunn,

Aż pewnego dnia, gdy ćwiczyłem w obecności Francisa Brunna,

the world's greatest juggler.

najlepszego żonglera na świecie,

And he was frowning.

on patrząc na mnie zmarszczył brwi.

And he finally asked, "Can I see those?"

W końcu poprosił, bym pokazał mu swoje maczugi.

So I proudly showed him my clubs.

Podałem mu je z dumą.

He said, "Philippe, you have been had.

A on powiedział: "Wpuszczono Cię w maliny.

These are rejects. They are completely out of alignment.

To są odrzuty. Są źle wyważone.

They are impossible to juggle."

Nie da się nimi żonglować".

Tenacity is how I kept at it

Wytrwałość - dzięki niej nie odpuszczałem,

against all odds.

nie zważając na żadne przeciwności.

So I went to the circus to see more magicians, more jugglers,

Poszedłem do cyrku, by zobaczyć magików i żonglerów

and I saw -- oh no, no, no, I didn't see.

i zobaczyłem - ach nie, nie zobaczyłem.

It was more interesting; I heard.

Co ciekawe - usłyszałem.

I heard about those amazing men and women

Usłyszałem o niesamowitej parze,

who walk on thin air --

która chodziła w powietrzu.

the high-wire walkers.

O parze linoskoczków.

Now I have been playing with ropes and climbing all my childhood,

W dzieciństwie często miałem do czynienia z linami i wspinaczką,

so that's it. I'm 16; I'm becoming a wire walker.

dlatego stwierdziłem: to jest to, mam 16 lat - będę chodził po linie.

I found two trees --

Znalazłem dwa drzewa,

but not any kind of trees,

ale nie zwyczajne drzewa,

trees with character --

to były drzewa z charakterem.

and then a very long rope.

Zdobyłem też bardzo długą linę.

And I put the rope around and around

Oplotłem linę wokół drzewa

and around and around and around till I had no more rope.

raz, drugi, trzeci... aż skończyła mi się lina.

Now I have all of those ropes parallel like this.

Teraz wszystkie liny wisiały równolegle pomiędzy drzewami.

I get a pair of pliers and some coat hangers,

Zdobyłem też szczypce i jakieś wieszaki,

and I gather them together in some kind of ropey path.

zebrałem wszystkie liny i stworzyłem coś na kształt ścieżki z lin.

So I just created the widest tightrope in the world.

Po prostu stworzyłem najszerszą linę do akrobacji na świecie.

What did I need? I needed the widest shoes in the world.

Czego jeszcze potrzebowałem? Najszerszych butów na świecie.

So I found some enormous, ridiculous, giant ski boots

Znalazłem więc ogromne, komiczne buty do jazdy na nartach

and then wobbly, wobbly I get on the ropes.

i kiwając się na wszystkie strony, wszedłem na liny.

Well within a few days I'm able to do one crossing.

Po kilku dniach potrafiłem już przejść od jednego drzewa do drugiego.

So I cut one rope off.

Więc odciąłem jedną z lin.

And the next day one rope off.

Kolejnego dnia następną.

And a few days later, I was practicing on a single tightrope.

Kilka dni później trenowałem na pojedynczej linie.

Now you can imagine at that time

Pewnie już się domyśliliście,

I had to switch the ridiculous boots for some slippers.

że musiałem zamienić wielkie buty narciarskie na pantofle.

So that is how -- in case there are people here in the audience who would like to try --

Właśnie w taki sposób, na wypadek gdyby ktoś z publiczności chciał tego spróbować,

this is how not to learn wire walking.

nie powinno się uczyć chodzenia po linie.

(Laughter)

(Śmiech)

Intuition is a tool essential in my life.

Intuicja - to kluczowe narzędzie w moim życiu.

In the meantime, I am being thrown out of five different schools

W międzyczasie byłem wyrzucany z pięciu różnych szkół,

because instead of listening to the teachers,

bo zamiast słuchać nauczycieli,

I am my own teacher, progressing in my new art

stałem się nauczycielem dla samego siebie, zgłębiając tajniki mojego nowego rzemiosła

and becoming a street juggler.

i zostając ulicznym żonglerem.

On the high wire, within months,

W parę miesięcy opanowałem wszystkie sztuczki,

I'm able to master all the tricks they do in the circus,

które cyrkowcy robią na linie.

except I am not satisfied.

Mimo to nie byłem zadowolony.

I was starting to invent my own moves and bring them to perfection.

Zacząłem wymyślać własne sztuczki i doprowadzać je do perfekcji,

But nobody wanted to hire me.

ale nikt nie chciał mnie zatrudnić.

So I started putting a wire up in secret and performing without permission.

Dlatego zacząłem zawieszać linę w tajemnicy i występować bez zezwolenia.

Notre Dame,

Notre Dame,

the Sydney Harbor Bridge,

Sydney Harbour Bridge,

the World Trade Center.

World Trade Center.

And I developed a certitude, a faith

I nabrałem przeświadczenia, wiary,

that convinced me that I will get safely to the other side.

że uda mi się bezpiecznie dostać na drugą stronę.

If not, I will never do that first step.

Bez tego nigdy nie zrobiłbym pierwszego kroku.

Well nonetheless,

Niemniej jednak,

on the top of the World Trade Center

na szczycie World Trade Center

my first step was terrifying.

mój pierwszy krok był przerażający.

All of a sudden the density of the air is no longer the same.

Nagle zmienia się gęstość powietrza.

Manhattan no longer spreads its infinity.

Manhattan już nie rozciąga się po horyzont,

The murmur of the city dissolves into a squall

szmer miasta zanika w powiewach wiatru,

whose chilling power I no longer feel.

którego kojącej mocy już nie czuję.

I lift the balancing pole. I approach the edge.

Podnoszę drążek, podchodzę do krawędzi.

I step over the beam.

Przechodzę nad belką,

I put my left foot on the cable,

stawiam lewą stopę na linie.

the weight of my body raised on my right leg

Ciężar całego ciała spoczywa na mojej prawej nodze

anchored to the flank of the building.

jakby przyspawanej do skrzydła budynku.

Shall I ever so slightly shift my weight to the left?

Czy uda mi się lekko przesunąć ciężar ciała w lewo?

My right leg will be unburdened,

Moja prawa noga zostanie odciążona,

my right foot will freely meet the wire.

prawa stopa swobodnie napotka linę.

On one side, a mass of a mountain, a life I know.

Z jednej strony potężna góra, życie, które znam.

On the other, the universe of the clouds,

Z drugiej wszechświat chmur,

so full of unknown we think it's empty.

tak pełen niewiadomych, że wydaje się pusty.

At my feet, the path to the north tower -- 60 yards of wire rope.

U moich stóp ścieżka na północną wieżę - 55 metrów liny

It's a straight line, which sags,

prosta linia, która opada,

which sways, which vibrates,

kołysze się, wibruje,

which rolls on itself,

obraca się,

which is ice,

jest niczym lód,

which is three tons tight, ready to explode,

mocno napięta, gotowa, by ekspolodować,

ready to swallow me.

gotowa, by mnie pochłonąć.

An inner howl assails me,

Dopada mnie wewnętrzny krzyk,

the wild longing to flee.

gwałtowna chęć ucieczki.

But it is too late.

Ale jest za późno.

The wire is ready.

Lina jest gotowa.

Decisively my other foot sets itself onto the cable.

Ostatecznie moja druga stopa sama ląduje na linie.

Faith is what replaces doubt

Wiara - w moim słowniku

in my dictionary.

zastępuje ona wątpliwość.

So after the walk

Po spacerze między wieżami

people ask me, "How can you top that?"

pytano mnie: "Jak dasz radę to przebić?"

Well I didn't have that problem.

Cóż, nie miałem z tym problemu.

I was not interested in collecting the gigantic,

Nie interesowało mnie kolekcjonowanie wielkich wyczynów,

in breaking records.

bicie rekordów.

In fact, I put my World Trade Center crossing

Spacer ten stawiałem, pod względem artystycznym,

at the same artistic level as some of my smaller walks --

na równi z częścią moich mniej spektakularnych przejść,

or some completely different type of performance.

lub z niektórymi z moich zupełnie odmiennych dokonań.

Let's see, such as my street juggling, for example.

Jak choćby z moją uliczną żonglerką.

So each time

Za każdym razem

I draw my circle of chalk on the pavement

gdy rysowałem kredą swoje koło na chodniku

and enter as the improvising comic silent character

i wchodziłem do niego jako bohater improwizowanej, komediowej pantomimy,

I created 45 years ago,

którego stworzyłem 45 lat temu,

I am as happy as when I am in the clouds.

czułem się tak szczęśliwy jak podczas spaceru w chmurach.

But this here,

Ale to tutaj,

this is not the street.

to nie ulica.

So I cannot street juggle here, you understand.

Więc nie mogę tutaj uprawiać ulicznej żonglerki, sami rozumiecie.

So you don't want me to street juggle here, right?

Nie chcecie, żebym tutaj uprawiał uliczną żonglerkę, prawda?

You know that, right?

Rozumiecie?

You don't want me to juggle, right?

Nie chcecie, żebym żonglował, prawda?

(Applause)

(Oklaski)

(Music)

(Muzyka)

(Applause)

(Oklaski)

Thank you. Thank you.

Dziękuję, dziękuję.

Each time I street juggle

Za każdym razem kiedy żongluję

I use improvisation.

opieram się na improwizacji.

Now improvisation is empowering

Improwizacja dodaje skrzydeł,

because it welcomes the unknown.

bo w improwizacji mile widziane jest to, co nieznane.

And since what's impossible is always unknown,

A skoro to, co niemożliwe jest zawsze nieznane,

it allows me to believe I can cheat the impossible.

pozwala mi wierzyć, że mogę dokonać niemożliwego.

Now I have done the impossible not once,

Robiłem to już nie raz,

but many times.

a wiele razy.

So what should I share? Oh, I know. Israel.

O czym powinienem opowiedzieć? Ach, tak. O Izraelu.

Some years ago I was invited to open the Israel Festival

Kilka lat temu zostałem zaproszony, by otworzyć Festiwal Izraelski

by a high-wire walk.

pokazem chodzenia po linie.

And I chose to put my wire

Zdecydowałem, że rozwieszę linę

between the Arab quarters and the Jewish quarter of Jerusalem

pomiędzy dwiema częściami Jerozolimy, arabską i żydowską

over the Ben Hinnom Valley.

ponad doliną Ben-Hinnom.

And I thought it would be incredible

I pomyślałem, że byłoby niesamowite,

if in the middle of the wire

gdybym znajdując się w połowie liny

I stopped and, like a magician,

zatrzymał się i niczym magik

I produce a dove and send her in the sky

wyczarował gołębicę i wypuścił ją w przestworza,

as a living symbol of peace.

jako żywy symbol pokoju.

Well now I must say,

Cóż, muszę przyznać,

it was a little bit hard to find a dove in Israel, but I got one.

że sprawiło mi pewną trudność znalezienie gołębicy w Izraelu, ale udało się.

And in my hotel room,

W moim pokoju hotelowym,

each time I practiced making it appear and throwing her in the air,

za każdym razem kiedy ćwiczyłem moment pojawienia się gołębicy i wypuszczenia jej w przestworza,

she would graze the wall and end up on the bed.

gołębica wpadała na ścianę i lądowała na łóżku.

So I said, now it's okay. The room is too small.

Pomyślałem, że to nieistotne, po prostu pokój jest za mały.

I mean, a bird needs space to fly.

Ptak potrzebuje przestrzeni żeby móc latać,

It will go perfectly on the day of the walk.

wszystko pójdzie idealnie w dniu pokazu.

Now comes the day of the walk.

Nadszedł dzień pokazu.

Eighty thousand people spread over the entire valley.

80 tys. ludzi rozsianych po całej dolinie.

The mayor of Jerusalem, Teddy Kollek, comes to wish me the best.

Burmistrz Jerozolimy, Teddy Kollek, podchodzi, aby życzyć mi powodzenia.

But he seemed nervous.

Ale wygląda na zdenerwowanego.

There was tension in my wire,

Napięcie panowało nie tylko na górze,

but I also could feel tension on the ground.

czułem je także pode mną, na ziemi.

Because all those people

Bowiem cały ten tłum

were made up of people who, for the most part,

składał się z ludzi, którzy w większości

considered each other enemies.

uważali siebie nawzajem za wrogów.

So I start the walk. Everything is fine.

Wchodzę na linę, wszystko idzie dobrze.

I stop in the middle.

Zatrzymuję się na środku

I make the dove appear.

i wyczarowuję gołębicę.

People applaud in delight.

Ludzie klaszczą z zachwytem.

And then in the most magnificent gesture,

I wtedy wykonując wspaniały gest

I send the bird of peace into the azure.

wypuszczam gołąbka pokoju w błękitne niebo.

But the bird, instead of flying away,

Jednak ptak, zamiast odlecieć,

goes flop, flop, flop and lands on my head.

trzepocze skrzydłami i ląduje na mojej głowie.

(Laughter)

(Śmiech)

And people scream.

A ludzie krzyczą.

So I grab the dove,

Więc chwytam gołębicę

and for the second time I send her in the air.

i po raz drugi wypuszczam ją w przestworza.

But the dove, who obviously didn't go to flying school,

A gołębica, która najwyraźniej nie chodziła do szkoły latania,

goes flop, flop, flop and ends up at the end of my balancing pole.

trzepocze skrzydłami i ląduje na końcu trzymanego przeze mnie drążka.

(Laughter)

(Śmiech)

You laugh, you laugh. But hey.

Śmiejecie się, ale słuchajcie.

I sit down immediately. It's a reflex of wire walkers.

Natychmiast usiadłem, to refleks linoskoczka.

Now in the meantime, the audience, they go crazy.

W międzyczasie publiczność szaleje.

They must think this guy with this dove,

Muszą sobie myśleć, że ten facet i jego gołębica

he must have spent years working with him.

musieli spędzić lata trenując te sztuczki.

What a genius, what a professional.

Co za geniusz, cóż za zawodowiec.

(Laughter)

(Śmiech)

So I take a bow. I salute with my hand.

Więc kłaniam się i podnoszę rękę pozdrawiając ich.

And at the end I bang my hand against the pole

Wreszcie uderzam dłonią w drążek,

to dislodge the bird.

by odpędzić ptaka.

Now the dove, who, now you know, obviously cannot fly,

Gołębica, która jak się już domyślacie, najwyraźniej nie potrafi latać,

does for the third time a little flop, flop, flop

po raz trzeci trzepocze skrzydłami

and ends up on the wire behind me.

i ląduje za mną na linie.

And the entire valley goes crazy.

Cała dolina szaleje.

Now but hold on, I'm not finished.

Ale poczekajcie, jeszcze nie skończyłem.

So now I'm like 50 yards from my arrival

Zostało mi jakieś 46 metrów do końca,

and I'm exhausted, so my steps are slow.

a jestem wyczerpany, więc stąpam bardzo wolno.

And something happened.

I wtedy coś się stało.

Somebody somewhere, a group of people,

Gdzieś jakaś grupka ludzi

starts clapping in rhythm with my steps.

zaczęła klaskać w rytm moich kroków.

And within seconds the entire valley

I w ciągu kilku sekund cała dolina

is applauding in unison with each of my steps.

klaszcze zgodnie z każdym moim kolejnym krokiem.

But not an applause of delight like before,

Nie są to jednak oklaski wyrażające zachwyt,

an applause encouragement.

to oklaski mające dodać mi otuchy.

For a moment, the entire crowd had forgotten their differences.

Na moment wszyscy zebrani zapomnieli o tym, co ich dzieli.

They had become one, pushing me to triumph.

Stali się jednością, która popychała mnie do zwycięstwa.

I want you just for a second

Chciałbym, abyście choć przez sekundę

to experience this amazing human symphony.

doświadczyli tej niesamowitej międzyludzkiej symfonii.

So let's say I am here and the chair is my arrival.

Powiedzmy, że ja stoję tutaj, a krzesło wyznacza metę.

So I walk, you clap, everybody in unison.

Ja idę, wy klaszczecie, wszyscy razem.

(Clapping)

(Klaskanie)

(Applause)

(Oklaski)

So after the walk, Teddy and I become friends.

Po moim pokazie Teddy i ja zaprzyjaźniliśmy się.

And he tells me, he has on his desk a picture of me

Powiedział mi, że ma na swoim biurku moje zdjęcie,

in the middle of the wire with a dove on my head.

jak stoję na środku liny z gołębicą na głowie.

He didn't know the true story.

Nie wiedział, jak było naprawdę.

And whenever he's daunted by an impossible situation

Kiedy czuje się zniechęcony, bo ma przed sobą sytuację niemożliwą do rozwiązania,

to solve in this hard-to-manage city,

w tym trudnym do zarządzania mieście,

instead of giving up, he looks at the picture and he says,

zamiast się poddać, spogląda na zdjęcie i mówi:

"If Philippe can do that, I can do this,"

"Jeśli Philippe dał radę, to ja też sobie poradzę"

and he goes back to work.

i wraca do pracy.

Inspiration.

Inspiracja.

By inspiring ourselves

Inspirując siebie

we inspire others.

inspirujemy innych.

I will never forget this music,

Nigdy nie zapomnę tej muzyki

and I hope now neither will you.

i mam nadzieję, że Wy również.

Please take this music with you home,

Zabierzcie ją ze sobą do domu,

and start gluing feathers to your arms

przyklejcie pióra do swoich ramion

and take off and fly,

oderwijcie się od ziemi i lećcie,

and look at the world from a different perspective.

spójrzcie na świat z innej perspektywy.

And when you see mountains,

A kiedy natkniecie się na góry,

remember mountains can be moved.

pamiętajcie, że nawet góry można poruszyć.

(Applause)

(Oklaski)

Thank you. Thank you.

Dziękuję, dziękuję.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)