Dan Phillips: Creative houses from reclaimed stuff

Tłumaczenie: Agnieszka Siwicka Korekta: Marek Kasiak

(Applause)

(oklaski)

Dziękuję bardzo.

Thank you very much.

I have a few pictures,

Mam kilka zdjęć,

and I'll talk a little bit about how I'm able to do what I do.

i opowiem trochę o tym

jak udaje mi się robić to co robię.

All these houses are built

Wszystkie te domy zbudowane są

from between 70 and 80 percent recycled material,

w około 70 do 80 procentach z materiału z recyklingu,

stuff that was headed to the mulcher, the landfill, the burn pile.

rzeczy, które szły do mielenia, na śmietnisko, do spalarki.

It was all just gone.

wszystko po prostu zniknęło.

This is the first house I built.

To pierwszy zbudowany przeze mnie dom.

This double front door here with the three-light transom,

Te podwójne drzwi frontowe z potrójnym okienkiem,

that was headed to the landfill.

to miało iść na śmietnik.

Tu mamy małą wieżyczkę.

Have a little turret there.

A te guziki tam na wsporniku -

And then these buttons on the corbels here --

właśnie tam -

right there --

to orzechy hikory.

those are hickory nuts.

And these buttons there --

A te guziki tutaj,

those are chicken eggs.

to kurze jajka.

(Laughter)

Oczywiście najpierw jesz śniadanie,

Of course, first you have breakfast,

and then you fill the shell full of Bondo and paint it and nail it up,

potem wypełniasz skorupkę kitem Bondo, malujesz ją i przybijasz

i masz architektoniczny guzik

and you have an architectural button in just a fraction of the time.

w ułamku sekundy.

Teraz mamy widok wnętrza.

This is a look at the inside.

Widzicie tam potrójne okienko

You can see the three-light transom there with the eyebrow windows.

z oknami w kształcie wolego oka -

Certainly an architectural antique headed to the landfill --

z pewnością architektoniczny antyk.

Szło na śmietnik.

even the lockset is probably worth 200 dollars.

Nawet zamek jest pewnie wart 200$.

Everything in the kitchen was salvaged.

Wszystko z kuchni zostało uratowane.

There's a 1952 O'Keefe & Merritt stove,

Jest kuchenka O'Keefe & Merritt z 1952,

if you like to cook -- cool stove.

jeśli lubisz gotować - fajny piecyk.

This is going up into the turret.

To widok w górę wieżyczki.

I got that staircase for 20 dollars,

Za te schody zapłaciłem 20$,

including delivery to my lot.

włącznie z dostawą do domu.

(Laughter)

(śmiech)

Then, looking up in the turret,

Teraz, patrząc w górę,

you see there are bulges and pokes and sags and so forth.

widzicie wybrzuszenia, kołki, zwisy i tak dalej.

Well, if that ruins your life,

Cóż, jeśli to zrujnuje ci życie,

well, then, you shouldn't live there.

to jednak nie powinieneś tam mieszkać.

(Laughter)

(śmiech)

This is a laundry chute.

To zdjęcie pralni,

And this right here is a shoe last --

a to tutaj to kopyto szewskie.

those are those cast-iron things you see at antique shops.

A tu są te żeliwne rzeczy jakie się widzi w sklepach z antykami.

Miałem taki jeden,

So I had one of those,

so I made some low-tech gadgetry, where you just stomp on the shoe last,

więc zrobiłem taki prosty mechanizm,

tam gdzie naciskasz na kopyto

and then the door flies open and you throw your laundry down.

a wtedy otwierają się drzwi i zrzucasz pranie na dół.

And then if you're smart enough, it goes on a basket on top of the washer.

A jeśli jesteś dość sprytny, spada do koszyka stojącego na pralce.

Jeśli nie, trafia do toalety.

If not, it goes into the toilet.

(Laughter)

(śmiech)

This is a bathtub I made,

To wanna, którą zrobiłem

made out of scrap two-by-four.

z kawałków cztery na cztery.

Started with the rim, and then glued and nailed it up into a flat,

Zacząłem od tego brzegu,

a potem przykleiłem to i przybiłem na płasko,

corbeled it up and flipped it over,

wsparłem i obróciłem,

then did the two profiles on this side.

a potem zrobiłem te dwie podpórki na boku.

It's a two-person tub.

To wanna dwuosobowa.

After all, it's not just a question of hygiene,

W końcu nie chodzi przecież tylko o higienę,

but there's a possibility of recreation as well.

jest też możliwość zabawy.

(Laughter)

(śmiech)

Then, this faucet here is just a piece of Osage orange.

Ten kran tutaj,

to kawałek żółtnicy pomarańczowej.

Ma nieco falliczny kształt,

It looks a little phallic,

ale w końcu to przecież łazienka.

but after all, it's a bathroom.

(Laughter)

(śmiech)

This is a house based on a Budweiser can.

Potem mamy dom na podstawie puszki Budweisera.

It doesn't look like a can of beer,

Nie wygląda jak puszka po piwie,

but the design take-offs are absolutely unmistakable:

ale te nawiązania są absolutie nie do pomylenia.

Wzór w jęczmienne kłosy wplata się w okap,

the barley hops design worked up into the eaves,

then the dentil work comes directly off the can's red, white, blue and silver.

a wzór w ząbki jest z puszki - czerwony, biały, niebieski i srebrny.

Then, these corbels going down underneath the eaves

Wsporniki umieszczone pod okapem dachu

are that little design that comes off the can.

mają ten mały wzorek z puszki.

I just put a can on a copier and kept enlarging it

Po prostu położyłem puszkę na kopiarce

i powiększałem ją tak długo, aż otrzymałem potrzebny mi rozmiar.

until I got the size I want.

Then, on the can it says,

No i na puszce jest napisane,

"This is the famous Budweiser beer,

że "To jest sławne piwo Budweiser, nie znamy lepszego, bla, bla, bla"

we know of no other beer, blah, blah, blah."

So we changed that and put,

Więc zmieniliśmy to na "To sławny dom Budweiser,

"This is the famous Budweiser house. We don't know of any other house ..."

o żadnym innym nie słyszeliśmy" i tak dalej w ten deseń.

and so forth and so on.

This is a deadbolt.

A to jest zasuwa. Z płotu z lat 1930 spod hebla,

It's a fence from a 1930s shaper, which is a very angry woodworking machine.

to jest taka bardzo zezłoszczona maszyna do obróbki drewna.

And they gave me the fence, but they didn't give me the shaper,

Więc podarowali mi płot, ale nie dali mi hebla,

so we made a deadbolt out of it.

więc zrobiłem z niego zasuwę.

That'll keep bull elephants out, I promise.

To powstrzyma samca słonia, obiecuję.

(Laughter)

No i z pewnością nie mieliśmy żadnego problemu z samcami słoni.

And sure enough, we've had no problems with bull elephants.

(śmiech)

(Laughter)

The shower is intended to simulate a glass of beer.

Prysznic ma przypominać szklankę piwa.

We've got bubbles going up there, then suds at the top with lumpy tiles.

Mamy tu bąbelki lecące do góry, a na górze pianę z kanciastych kafelków.

Where do you get lumpy tiles? Well, of course, you don't.

Skąd się bierze kanciaste kafelki? Cóż, oczywiście ich nie ma.

But I get a lot of toilets, and so you just dispatch a toilet with a hammer,

Ale dostaję dużo toalet, więc tylko trzeba potłuc je młotkiem

i wtedy masz kanciaste kafelki.

and then you have lumpy tiles.

And then the faucet is a beer tap.

A kran

to nalewak do piwa.

(Laughter)

(śmiech)

Then, this panel of glass is the same panel of glass

Ten szklany panel

to ten sam,

that occurs in every middle-class front door in America.

który widać na każdych drzwiach domu klasy średniej w Ameryce.

We're getting tired of it. It's kind of clichéd now.

Zaczyna nas to męczyć, to już lekki staroć.

If you put it in the front door, your design fails.

Więc jeśli umieścisz do na drzwiach wejściowych, projekt przepadnie.

So don't put it in the front door; put it somewhere else.

Więc nie wstawiaj go na wejściu, wsadź go gdzieś indziej.

To ładny szklany panel.

It's a pretty panel of glass.

No ale jeśli wstawisz go w drzwiach frontowych,

But if you put it in the front door,

people say, "Oh, you're trying to be like those guys,

ludzie powiedzą: "Och, chciałeś być tacy jak oni, ale nie wyszło ci"

and you didn't make it."

Więc nie wstawiaj go tam.

So don't put it there.

Then, another bathroom upstairs.

To kolejna łazienka na górze.

This light up here

Lampka na górze to ta sama lampka,

is the same light that occurs in every middle-class foyer in America.

którą mamy w korytarzu każdego domu klasy średniej w Ameryce.

Don't put it in the foyer.

Nie wstawiaj tego w korytarzu.

Put it in the shower, or in the closet,

Zawieś ją pod prysznicem, albo w szafie,

ale nie na korytarzu.

but not in the foyer.

Poten ktoś podarował mi bidet, więc był i bidet.

Then, somebody gave me a bidet, so it got a bidet.

(Laughter)

(śmiech)

This little house here,

Ten mały domek,

those branches there are made out of Bois d'arc or Osage orange.

gałęzie to żółtnica pomarańczowa,

These pictures will keep scrolling as I talk a little bit.

zdjęcia będą się przewijać,

a ja trochę poopowiadam.

In order to do what I do,

Żeby móc robić to co robię,

you have to understand what causes waste in the building industry.

musicie zrozumieć,

skąd biorą się śmieci w przemyśle budowniczym.

Our housing has become a commodity,

Nasze domy stały się towarem

and I'll talk a little bit about that.

i trochę o tym opowiem.

But the first cause of waste is probably even buried in our DNA.

Ale pierwsza przyczyna marnotrawstwa jest pewnie zakopana w naszym DNA.

Human beings have a need for maintaining consistency

Istoty ludzkie czują potrzebę utrzymywania spójności

masowego postrzegania.

of the apperceptive mass.

Co to oznacza?

What does that mean?

What it means is, for every perception we have,

To znaczy, że każde nasze spostrzeżenie

it needs to tally with the one like it before,

musi zgadzać się z poprzednim, takim samym,

bo inaczej nie ma ciągłości,

or we don't have continuity, and we become a little bit disoriented.

i jesteśmy nieco zdezorientowani.

So I can show you an object you've never seen before.

Więc mogę wam pokazać przedmiot, którego nigdy wcześniej nie widzieliście.

Oh, that's a cell phone.

O, to komórka.

But you've never seen this one before.

Ale tej nie widzieliście.

What you're doing

To co robicie,

is sizing up the pattern of structural features,

to szacujecie wzór jej cech strukturalnych,

and then you go through your databanks:

a potem przeszukujecie waszą bazę danych - brrrr, komórka.

Cell phone. Oh! That's a cell phone.

Och, to komórka.

If I took a bite out of it, you'd go,

Gdybym odgryzł kawałek,

"Wait a second.

powiedzielibyście "Chwileczkę.

(Laughter)

"That's not a cell phone.

To nie komórka.

That's one of those new chocolate cell phones."

To jeden z tych nowych czekoladowych telefonów."

(Laughter)

(śmiech)

You'd have to start a new category,

I musicie stworzyć nową kategorię,

right between cell phones and chocolate.

między telefonem komórkowym a czekoladą.

(Laughter)

W ten sposób przetwarzamy informacje.

That's how we process information.

You translate that to the building industry.

Przekładając to na przemysł budowniczy,

jeśli mamy ścianę okien i jedna szyba jest pęknięta,

If we have a wall of windowpanes and one pane is cracked, we go,

mówimi "Ojej. Ta jest pęknięta. Trzeba ją naprawić.

"Oh, dear. That's cracked. Let's repair it.

Wyjmiemy ją i wyrzucimy, żeby nikt inny nie mógł jej użyć, i wstawimy nową."

Let's take it out and throw it away so nobody can use it

and put a new one in."

Bo tak się właśnie robi z pękniętą szybą.

Because that's what you do with a cracked pane.

Nie ma znacznia, że wcale nie wpływa na nasze życie.

Never mind that it doesn't affect our lives at all.

It only rattles that expected pattern and unity of structural features.

Ona tylko psuje ten oczekiwany model

i jedność cech strukturalnych.

However, if we took a small hammer,

Niemniej jednak, gdybyśmy wzięli mały młotek,

i zrobilibyśmy pęknięcia na pozostałych szybach,

and we added cracks to all the other windows --

(Laughter)

to byłby wzór.

then we have a pattern.

Because Gestalt psychology emphasizes recognition of pattern

Ponieważ psychologia postaci gestalt podkreśla rozpoznanie wzoru,

ponad elementami, które go tworzą.

over parts that comprise a pattern.

Powiemy "Och, jakie to ładne".

We'll go, "Ooh, that's nice."

So, that serves me every day.

To mi się przydaje każdego dnia.

Powtarzalność tworzy wzór.

Repetition creates pattern.

If I have 100 of these, 100 of those,

Jeśli mam sto sztuk tego i sto tamtego,

it makes no difference what these and those are.

nie ma znaczenia czym są jedne i drugie.

If I can repeat anything, I have the possibility of a pattern,

Jeśli mogę dowolnie powtarzać, mogę stworzyć wzór,

from hickory nuts and chicken eggs, shards of glass, branches.

od orzechów hikory i kurzych jajek, po kawałki szkła, gałęzie.

It doesn't make any difference.

Nie robi to żadnej różnicy.

That causes a lot of waste in the building industry.

To powoduje dużo śmieci w przemyśle budowlanym.

The second cause is,

Po drugie, Friedrich Nietzsche, gdzieś w 1885,

Friedrich Nietzsche, along about 1885,

napisał książkę zatytułowaną "Narodziny tragedii".

wrote a book titled "The Birth of Tragedy."

And in there,

Napisał tam,

he said cultures tend to swing between one of two perspectives:

że kultury zazwyczaj wahają się między dwoma wizjami.

on the one hand, we have an Apollonian perspective,

Z jednej strony mamy wizję apollińską,

która jest bardzo konkretna, przemyślana,

which is very crisp and premeditated and intellectualized

intelektualna

i idealna.

and perfect.

On the other end of the spectrum, we have a Dionysian perspective,

Z drugiej strony mamy wizję dionizyjską,

which is more given to the passions and intuition,

która bardziej poddaje się pasjom i intuicji,

tolerant of organic texture and human gesture.

toleruje organiczną strukturę i ludzką aktywność.

So the way the Apollonian personality takes a picture or hangs a picture is,

Więc kiedy ktoś o naturze apollińskiej bierze obrazek,

czy wiesza obrazek,

they'll get out a transit

to wyciąga narzędzia pomiarowe,

and a laser level

laserową poziomicę i mikrometr.

and a micrometer.

"OK, honey. A thousandth of an inch to the left.

"Dobrze, kochanie. Jedną tysięczną cala w lewo.

Właśnie tam ma wisieć. Tak. Idealnie."

That's where we want the picture. Right. Perfect!"

Stwierdzone na podstawie poziomicy, równo i pośrodku.

Predicated on plumb level, square and centered.

Osobowość dionizyjska,

The Dionysian personality takes the picture and goes:

bierze obrazek i...

(Laughter)

(śmiech)

Na tym polega różnica.

That's the difference.

Ja przedstawiam usterkę.

I feature blemish.

I feature organic process.

Przedstawiam proces organiczny -

Dead center John Dewey.

złoty środek Johna Deweya.

Apollonian mindset creates mountains of waste.

Myślenie apollińskie tworzy góry śmieci.

Jeśli coś nie jest doskonałe,

If something isn't perfect,

if it doesn't line up with that premeditated model?

jeśli nie pasuje do zaplanowanego modelu, do kosza.

Dumpster.

"Ups, rysa, do kosza.

"Oops. Scratch. Dumpster."

Ups to, ups tamto. Śmietnik. Śmietnik. Śmietnik."

"Oops" this, "oops" that. Landfill, landfill, landfill.

The third thing is arguably --

Trzecia rzecz to zapewne -

The Industrial Revolution started in the Renaissance

Rewolucja Przemysłowa zaczęła się w renesansie

wraz z rozkwitem humanizmu,

with the rise of humanism,

then got a little jump start along about the French Revolution.

potem dopomogła jej Rewolucja Francuska.

By the middle of the 19th century, it's in full flower.

W połowie XIX wieku idzie już pełną parą.

Więc mamy ustrojstwa, gadżety

And we have dumaflaches and gizmos

and contraptions that will do anything

i wynalazki, które zrobią wszystko to,

co do tej chwili

that we, up to that point,

musieliśmy robić ręcznie.

had to do by hand.

So now we have standardized materials.

Więc mamy standaryzowane materiały.

Well, trees don't grow two inches by four inches,

Cóż, drzewa nie rosną w wymiarach dwa cale na cztery,

eight, ten and twelve feet tall.

8, 10 i 12 stóp wysokości.

(Laughter)

Produkujemy góry śmieci.

We create mountains of waste.

I odwalają niezłą robotę

And they're doing a pretty good job there in the forest,

tam w lesie,

working all the byproduct of their industry --

przerabiając wszystkie odpadki przemysłowe -

płyty OSB i wiórowe i tak dalej -

with OSB and particle board and so forth and so on --

but it does no good

ale nie ma sensu,

to be responsible at the point of harvest in the forest

być odpowiedzialnym przy wycince lasu,

if consumers are wasting the harvest at the point of consumption.

skoro użytkownicy marnują zbiory na poziomie konsumpcji,

a tak się właśnie dzieje.

And that's what's happening.

A jeśli coś nie jest znormalizowane,

And so if something isn't standard,

"Oops, dumpster." "Oops" this. "Oops, warped."

"Ups, do kosza. Ups to. Ups, skrzywione."

If you buy a two-by-four and it's not straight,

Jeśli kupisz płytkę dwa na cztery i nie jest równa,

możesz ją zwrócić.

you can take it back.

"Oh, I'm so sorry, sir. We'll get you a straight one."

"Och, bardzo pana przepraszam. Zaraz damy panu równą."

Well, I feature all those warped things

Cóż, ja uosabiam wszystkie te skrzywione rzeczy,

ponieważ powtarzalność tworzy wzór,

because repetition creates pattern,

to z perspektywy dionizyjskiej.

and it's from a Dionysian perspective.

Po czwarte,

The fourth thing

is labor is disproportionately more expensive than materials.

że praca jest nieproporcjonalnie droższa od materiałów.

To mit.

Well, that's just a myth.

And there's a story:

A oto opowieść: Jim Tulles, jeden z gości, których wyszkoliłem,

Jim Tulles, one of the guys I trained -- I said, "Jim, it's time now.

powiedziałem mu "Jim, już czas.

I got a job for you as a foreman on a framing crew. Time for you to go."

Znalazłem ci robotę jako nadzorcy ekipy stolarskiej. Czas już na ciebie."

"Dan, I just don't think I'm ready."

"Dan, kiedy ja nie jestem gotowy."

"Jim, now it's time. You're the down -- oh!"

"Jim, już czas. Ty nami kierujesz."

So we hired on.

Więc pracowaliśmy dalej.

And he was out there with a tape measure, going through the trash heap,

A on chodził z miarką

przeszukując śmietnik, szukając materiału na nadproże -

looking for header material, or the board that goes over a door,

to jest ta deska nad drzwiami -

thinking he'd impress his boss -- that's how we taught him to do it.

myśląc, że zaimponuje szefowi - tak nauczyliśmy go to robić.

A główny kierownik podszedł i zapytał "Co ty robisz?"

The superintendent walked up and said, "What are you doing?"

"Och, tylko szukam materiału na nadproże"

"Oh, just looking for header material,"

czekając na pochwałę.

waiting for that kudos.

He said, "I'm not paying you to go through the trash. Get back to work."

A on odowiedział "Nie, nie. Nie płacę ci za grzebanie w śmieciach. Wracaj do roboty."

Ale Jim miał na tyle rozumu, żeby odpowiedzieć,

And Jim had the wherewithal to say,

powiedział "Wiesz, gdybyś mi płacił

"You know, if you were paying me 300 dollars an hour,

300$ za godzinę,

I can see how you might say that.

rozumiem, czemu mógłbyś mi tak powiedzieć,

But right now, I'm saving you five dollars a minute.

ale teraz, to ja oszczędzam dla ciebie 5$ na minutę.

Do the math."

Policz sobie."

(Laughter)

(śmiech)

"Good call, Tulles. From now on, you guys hit this pile first."

"Dobra decyzja Tulles. Od teraz, wy chłopaki najpierw zajmujecie się tą górą."

And the irony is that he wasn't very good at math.

A ironia polega na tym, że nigdy nie był zbyt dobry z matematyki.

(Laughter)

(śmiech)

But once in a while, you get access to the control room,

Ale raz na jakiś czas masz dostęp do panelu sterowania

i wtedy możesz trochę namieszać z przełącznikami.

and then you can kind of mess with the dials.

I to się właśnie wtedy wydarzyło.

And that's what happened there.

The fifth thing is that maybe, after 2,500 years,

Piąta sprawa, to że być może po 2500 latach

Platon nadal do nas dociera ze swoją teorią idealnych form.

Plato is still having his way with us in his notion of perfect forms.

Powiedział, że każdy z nas ma w swojej głowie

He said that we have in our noggin the perfect idea of what we want,

idealny kształt tego, czego chce,

and we force environmental resources to accommodate that.

i zmuszamy zasoby naturalne środowiska, żeby to spełniły.

So we all have in our head the perfect house,

Więc wszyscy mają w głowie swój idealny dom,

amerykański sen, czyli dom -

the American dream, which is a house,

dom marzeń.

the dream house.

Problem w tym, że nas na niego nie stać.

The problem is we can't afford it.

So we have the American dream look-alike,

Więc mamy namiastkę amerykańskiego snu,

which is a mobile home.

i to jest przenośny dom.

Now there's a blight on the planet.

I to jest dopiero plaga.

(Laughter)

It's a chattel mortgage,

To hipoteka od ruchomości,

just like furniture, just like a car.

jak meble czy samochód.

You write the check, and instantly, it depreciates 30 percent.

Wypisujesz czek i natychmiast traci 30% wartości.

After a year, you can't get insurance on everything you have in it,

Po roku, nie możesz już dostać na to wszystko ubezpieczenia,

tylko na te 70%.

only on 70 percent.

Zwykle jest wyposażony w kabel kalibru 14.

Wired with 14-Gauge wire, typically.

Nothing wrong with that,

Nie ma w tym nic złego,

unless you ask it to do what 12-Gauge wire's supposed to do,

o ile nie wymagasz, by robił to co kabel kalibru 12,

i tak się właśnie dzieje.

and that's what happens.

It out-gasses formaldehyde --

Wytwarza tyle metanalu,

so much so that there is a federal law in place

że istnieje nawet prawo federalne,

to warn new mobile home buyers of the formaldehyde atmosphere danger.

w którym ostrzega się kupujących przenośne domy

o niebezpieczeństwie metanalu w powietrzu.

Are we just being numbingly stupid?

Czy my rzeczywiście jesteśmy aż tak durni?

The walls are this thick.

Ściany są tej grubości.

The whole thing has the structural value of corn.

To wszystko ma wartość strukturalną kukurydzy.

(Laughter)

(śmiech)

"So ... I thought Palm Harbor Village was over there."

"A ja myślałem, że Palm Harbor Village jest tam."

"No, no. We had a wind last night.

"Nie, nie. Wczoraj był wiatr.

It's gone now."

Już zniknęło."

(Laughter)

(śmiech)

Then when they degrade, what do you do with them?

A kiedy się rozpadają, co z nimi się robi?

Now, all that --

Więc cały ten

that Apollonian, Platonic model --

apolliński, platoński model,

is what the building industry is predicated on,

to na nim się opiera przemysł budowlany,

and there are a number of things that exacerbate that.

i kilka rzeczy to jeszcze pogarsza.

One is that all the professionals,

Jedna z nich, to że wszyscy profesjonaliści,

all the tradesmen, vendors,

wszyscy kupcy, sprzedawcy,

inspectors, engineers, architects

inspektorzy, inżynierowie i architekci,

all think like this.

wszyscy w ten sposób myślą.

And then it works its way back to the consumer,

A potem to wraca do konsumenta,

who demands the same model.

który żąda identycznego modelu.

It's a self-fulfilling prophecy. We can't get out of it.

To samospełniająca się przepowiednia. Nie można się od tego uwolnić.

Then here come the marketeers and the advertisers.

A potem nadchodzą handlowcy i faceci od reklamy.

"Woo. Woo-hoo."

"Uuu. Uuuhuuu."

We buy stuff we didn't know we needed.

Kupujemy rzeczy, o których nie wiedzieliśmy, że je potrzebujemy.

All we have to do is look at what one company did

Wystarczy popatrzeć na to

co pewna firma zrobiła z gazowanym sokiem śliwkowym.

with carbonated prune juice.

Co za obrzydlistwo.

How disgusting.

(Laughter)

(śmiech)

But you know what they did?

Ale wiecie, co oni zrobili? Doczepili do tego metaforę

They hooked a metaphor into it and said, "I drink Dr. Pepper ..."

i powiedzieli "Piję Dr. Peppera..."

I wkrótce chłepczemy ten syf litrami,

And pretty soon, we're swilling that stuff by the lake-ful,

milionami litrów.

by the billions of gallons.

It doesn't even have real prunes! Doesn't even keep you regular.

To nawet nie składa się z prawdziwych śliwek - nawet nie rozluźnia.

(Laughter)

(śmiech)

My oh my, that makes it worse.

Ojejku, to nawet pogarsza sprawę.

And we get sucked into that faster than anything.

I wciąga nas to szybciej niż cokolwiek innego.

Niejaki Jean-Paul Sartre napisał książkę

Then, a man named Jean-Paul Sartre wrote a book

o tytule "Byt i nicość".

titled "Being and Nothingness."

Całkiem szybko się czyta.

It's a pretty quick read. You can snap through it in maybe --

Możesz to przerzucić może w dwa lata,

(Laughter)

maybe two years,

jeśli czytasz po 8 godzin dziennie.

if you read eight hours a day.

In there, he talked about the divided self.

I tam mówi o podzielonej jaźni.

Powiedział, że ludzie zachowują się inaczej kiedy wiedzą, że są sami,

He said human beings act differently when they know they're alone

niż kiedy wiedzą, że ktoś jest w pobliżu.

than when they know somebody else is around.

Więc jeśli zajadam spaghetti, i wiem, że jestem sam,

So if I'm eating spaghetti, and I know I'm alone,

I can eat like a backhoe.

wciągam jak odkurzacz.

I can wipe my mouth on my sleeve, napkin on the table,

Mogę wytrzeć usta w rękaw - serwetka jest na stole,

chew with my mouth open, make little noises,

przeżuwać z otwartymi ustami, wydawać różne dźwięki,

scratch wherever I want.

poskrobać się gdzie chcę.

(Laughter)

(śmiech)

But as soon as you walk in,

Ale jak tylko ktoś wejdzie,

I go, "Oops! Lil' spaghetti sauce there."

to od razu "Ojej, mam tu sos od spaghetti".

Napkin in my lap, half-bites,

Serwetka na kolanach, małe gryzy,

chew with my mouth closed, no scratching.

żuję z zamkniętą buzią, żadnego skrobania się.

Now, what I'm doing is fulfilling your expectations

To co robię,

to spełnianie waszych oczekiwań

of how I should live my life.

wobec tego jak powinienem żyć.

Wyczuwam to oczekiwanie,

I feel that expectation,

and so I accommodate it,

zatem dostosowuję się do niego,

and I'm living my life according to what you expect me to do.

I żyję tak, jak tego oczekujecie.

That happens in the building industry as well.

To samo dzieje się w przypadku przemysłu budowlanego.

That's why all subdivisions look the same.

Dlatego właśnie wszystkie pododdziały wyglądają tak samo.

Sometimes, we even have these formalized cultural expectations.

Czasami nawet

mamy te formalne oczekiwania kulturowe.

I'll bet all your shoes match.

Założę się, że wszystkie wasze buty są do pary.

Sure enough, we all buy into that ...

No jasne, wszyscy to kupujemy,

(Laughter)

a w przypadku zamkniętych osiedli,

And with gated communities,

mamy sformalizowane oczekiwania

we have a formalized expectation,

wobec wspólnoty mieszkańców.

with a homeowners' association.

Czasami ci ludzie to naziści.

Sometimes those guys are Nazis,

my oh my.

mój Boże.

That exacerbates and continues this model.

To pogłębia i rozwija te model.

The last thing is gregariousness.

Ostatnia rzecz to towarzyskość.

Human beings are a social species.

Ludzie to istoty społeczne.

We like to hang together in groups,

Lubimy trzymać się w grupach,

tak jak antylopy gnu, tak jak lwy.

just like wildebeests, just like lions.

Gnu nie trzymają się z lwami,

Wildebeests don't hang with lions,

because lions eat wildebeests.

bo lwy zjadają gnu.

Human beings are like that.

Ludzie też tacy są.

We do what that group does

Robimy to co grupa,

that we're trying to identify with.

z którą chcemy się identyfikować.

You see this in junior high a lot.

Widać to wyraźnie w liceum.

Those kids, they'll work all summer long -- kill themselves --

Te dzieciaki pracują całe lato,

zarzynają się,

so that they can afford one pair of designer jeans.

żeby móc kupić

jedną parę markowych jeans'ów,

So along about September,

żeby gdzieś we wrześniu,

they can stride in and go,

mogli się przechadzać mówiąc

"I'm important today. See? Don't touch my designer jeans!

"Jestem dzisiaj ważny.

Widzisz, nie dotykaj moich markowych jeans'ów.

I see you don't have designer jeans.

Widzę, że ty takich nie masz.

You're not one of the beautiful -- See, I'm one of the beautiful people.

Nie jesteś jednym z tych pięknych ludzi.

Widzisz, ja jestem jednym z nich. Widzisz moje spodnie?"

See my jeans?"

Right there is reason enough to have uniforms.

To jeden z niezłych powodów na noszenie mundurków.

And so that happens in the building industry as well.

I to też istnieje w przemyśle budowlanym.

We have confused Maslow's hierarchy of needs,

Pomieszaliśmy

hierarchię potrzeb Maslowa,

tylko trochę.

just a little bit.

On the bottom tier, we have basic needs:

Na pierwszym poziomie

mamy podstawowe potrzeby -

shelter, clothing, food, water, mating and so forth.

schronienie, ubranie, jedzenie, woda, gody, itd.

Second: security. Third: relationships.

Na drugim miejscu - bezpieczeństwo. Na trzecim - związki.

Fourth: status, self-esteem -- that is, vanity --

Na czwartym - status, samoocena - to jest próżność.

and we're taking vanity and shoving it down here.

A my bierzemy próżność i wciskamy ją tutaj.

And so we end up

Więc na koniec

with vain decisions,

podejmujemy próżne decyzje,

and we can't even afford our mortgage.

aż nie stać nas nawet na hipotekę,

stać nas tylko na jedzenie fasoli.

We can't afford to eat anything except beans;

that is, our housing has become a commodity.

Zatem nasze domy

stały się towarem,

i trzeba mieć sporo odwagi,

And it takes a little bit of nerve

żeby zanurkować w te pierwotne,

to dive into those primal,

terrifying parts of ourselves

przerażające aspekty nas samych,

and make our own decisions

i podejmować nasze własne decyzje,

and not make our housing a commodity,

i nie robić z domu towaru,

but make it something that bubbles up from seminal sources.

ale sprawić, by to wypływało z jakiegos istotnego źródła.

That takes a little bit of nerve,

To wymaga odwagi,

and, darn it, once in a while, you fail.

i, cholera, czasami się nie udaje.

Ale to w porządku.

But that's okay.

Jeśli porażka cię zniszczy,

If failure destroys you,

to nie możesz tego robić.

then you can't do this.

I fail all the time, every day,

Ja ciągle przegrywam, codziennie,

i miałem kilka solidnych wpadek, obiecuję wam,

and I've had some whopping failures, I promise --

wielkie, publiczne, upokarzające,

big, public, humiliating, embarrassing failures.

żenujące porażki.

Everybody points and laughs,

Każdy pokazuje palcem i się śmieje,

and they say, "He tried it a fifth time, and it still didn't work!

mówią "Próbował po raz piąty, i nadal mu nie wychodzi.

Co za kretyn."

What a moron!"

Early on, contractors come by and say,

Na początku, kontraktorzy przychodzą i mówią

"Dan, you're a cute little bunny,

"Dan, jesteś małym słodkim misiem,

but you know, this just isn't going to work.

ale wiesz, to po prostu nie wypali.

What don't you do this? Why don't you do that?"

Czemu nie zrobisz tego, czemu nie spróbujesz tamtego?"

And your instinct is to say,

I twój instynkt podpowiada ci

"Well, why don't you suck an egg?"

"Weź się bujaj."

(Laughter)

But you don't say that,

Ale nie mówisz tego,

because they're the guys you're targeting.

bo ci faceci to twój cel.

And so what we've done --

Więc to co zrobiliśmy -

i nie chodzi tylko o domy,

and this isn't just in housing; it's in clothing and food

też o ubranie, jedzenie,

and our transportation needs, our energy --

nasz transport, energię -

we sprawl just a little bit.

trochę się rozrastamy.

A kiedy mam trochę więcej rozgłosu,

And when I get a little bit of press,

I hear from people all over the world.

odzywają się ludzie z całego świata.

And we may have invented excess,

I być może wymyśliliśmy ten nadmiar,

but the problem of waste is worldwide.

ale jednak problem śmieci

jest globalny.

We're in trouble.

Mamy kłopoty.

And I don't wear ammo belts crisscrossing my chest

I nie mam na sobie ładunków na piersi

and a red bandana.

i czerwonej opaski,

But we're clearly in trouble.

ale z pewnością mamy kłopoty.

And what we need to do is reconnect

I musimy

ponownie dotrzeć

with those really primal parts of ourselves

do tych naprawdę pierwotnych części w nas,

i podjąć wreszcie jakieś dezycje,

and make some decisions and say,

powiedzieć "Wiesz, chyba chciałbym

"You know, I think I would like to put CDs across the wall there.

ułożyć CD tam na ścianie.

Co o tym myślisz, kochanie?"

What do you think, honey?"

If it doesn't work, take it down.

Jeśli nie będzie pasować, to to zdejmiesz.

What we need to do is reconnect with who we really are,

Musimy ponownie połączyć się z naszym prawdziwym 'ja',

and that's thrilling indeed.

i to jest naprawdę ekscytujące.

Bardzo wam dziękuję.

Thank you very much.

(Applause)

(oklaski)