Scott McCloud: Understanding comics

Tłumaczenie: Piotr Kawulok Korekta: Kinga Skorupska

Z pięciu zmysłów najbardziej cenię wzrok,

Of the five senses, vision is the one that I appreciate the most,

Z pięciu zmysłów najbardziej cenię wzrok,

and it's the one that I can least take for granted.

ale też najbardziej obawiam się jego utraty.

I think this is partially due to my father, who was blind.

Pewnie ze względu na mojego niewidomego ojca.

It was a fact that he didn't make much of a fuss about, usually.

Nie był jednak na tym punkcie przewrażliwiony.

Kiedyś w Nowej Szkocji,

One time in Nova Scotia, when we went to see a total eclipse of the sun --

gdy pojechaliśmy na całkowite zaćmienie słońca...

(Laughter)

Jak z piosenki Carly Simon,

Yeah, same one as in the Carly Simon song,

która potencjalnie odnosi się do

which may or may not refer to James Taylor, Warren Beatty

Jamesa Taylora, Warrena Beatty i Micka Jaggera.

or Mick Jagger; we're not really sure.

Rozdawali te ciemne plastikowe osłonki,

They handed out these dark plastic viewers

które pozwalały bezpiecznie patrzeć w słońce.

that allowed us to look directly at the sun

które pozwalały bezpiecznie patrzeć w słońce.

without damaging our eyes.

But Dad got really scared; he didn't want us doing that.

Tata bał się, że to niebezpieczne.

Tata bał się, że to niebezpieczne.

He wanted us instead to use these cheap cardboard viewers,

Mieliśmy użyć tanich przyrządów z kartonu,

so that there was no chance at all that our eyes would be damaged.

by nie było możliwości uszkodzenia wzroku.

I thought this was a little strange at the time.

Pomyślałem, że to trochę dziwne.

What I didn't know at the time

Nie wiedziałem,

was that my father had actually been born with perfect eyesight.

że mój ojciec urodził się z doskonałym wzrokiem.

When he and his sister Martha were just very little,

Kiedy on i jego siostra Martha byli mali,

mama zabrała ich żeby zobaczyli zaćmienie.

their mom took them out to see a total eclipse --

or actually, a solar eclipse --

mama zabrała ich żeby zobaczyli zaćmienie.

Niedługo po tym,

and not long after that, both of them started losing their eyesight.

oboje zaczęli tracić wzrok.

Decades later, it turned out that the source of their blindness

Kilkadziesiąt lat później

okazało się, że źródłem ich ślepoty

była jakaś bakteryjna infekcja.

was most likely some sort of bacterial infection.

Wydaje się, że nie miało to związku z zaćmieniem Słońca

As near as we can tell, it had nothing whatsoever to do

Wydaje się, że nie miało to związku z zaćmieniem Słońca

with that solar eclipse,

but by then my grandmother had already gone to her grave

ale babcia już wtedy nie żyła,

umarła myśląc, że to jej wina.

thinking it was her fault.

So, Dad graduated Harvard in 1946,

Tata ukończył Harvard w 1946 roku, ożenił się z mamą

married my mom,

Tata ukończył Harvard w 1946 roku, ożenił się z mamą€

i kupił dom w Lexington w stanie Massachusetts,

and bought a house in Lexington, Massachusetts,

where the first shots were fired against the British in 1775,

gdzie po raz pierwszy strzelano do Brytyjczyków w 1775 roku,

although we didn't actually hit any of them until Concord.

ale nie trafiliśmy żadnego aż do Concord.

He got a job working for Raytheon designing guidance systems,

Dostał pracę w firmie Raytheon,

projektował systemy naprowadzania.

which was part of the Route 128 high-tech axis in those days --

To była część Trasy 128 - osi technologicznej...

so, the equivalent of Silicon Valley in the '70s.

Jak Dolina Krzemowa lat 70-tych.

Dad wasn't a real militaristic kind of guy;

Tata nie był fanatykiem armii,

he just felt bad that he wasn't able to fight in World War II

żałował tylko, że nie mógł walczyć w II Wojnie Światowej.

on account of his handicap,

żałował tylko, że nie mógł walczyć w II Wojnie Światowej.

Był niepełnosprawny ale przeszedł

although they did let him get through

the several-hour-long army physical exam

kilkugodzinne badanie wojskowe

before they got to the very last test, which was for vision.

by dotrzeć do ostatniego testu:

na wzrok.

(Śmiech)

(Laughter)

So Dad started racking up all of these patents

Więc tata zaczął zbierać patenty

and gaining a reputation as a blind genius, rocket scientist, inventor.

i zdobywać reputację niewidomego geniusza, naukowca, wynalazcy.

i zdobywać reputację niewidomego geniusza, naukowca, wynalazcy.

But to us he was just Dad, and our home life was pretty normal.

Ale dla nas był zwyczajnym tatą.

As a kid, I watched a lot of television

Jako dziecko oglądałem dużo telewizji

and had lots of nerdy hobbies like mineralogy and microbiology

i miałem mnóstwo dziwacznych hobby,

jak mineralogia, mikrobiologia, kosmos i polityka.

and the space program and a little bit of politics.

jak mineralogia, mikrobiologia, kosmos i polityka.

I played a lot of chess.

Sporo grałem w szachy.

But at the age of 14, a friend got me interested in comic books,

Ale kiedy miałem 14 lat

mój przyjaciel zainteresował mnie komiksami

i postanowiłem, że to jest to, co chcę robić w życiu.

and I decided that was what I wanted to do for a living.

So, here's my dad:

Więc mamy mojego tatę:

naukowiec, inżynier, pracuje dla wojska.

he's a scientist, he's an engineer and he's a military contractor.

Ma czworo dzieci, prawda?

So, he has four kids, right?

One grows up to become a computer scientist,

Jedno zostaje informatykiem,

jedno wstępuje do marynarki wojennej,

one grows up to join the Navy,

one grows up to become an engineer ...

jedno zostaje inżynierem,

And then there's me: the comic book artist.

no i jestem ja:

autor komiksów.

(Laughter)

(Śmiech)

Which, incidentally, makes me the opposite of Dean Kamen,

Jestem przeciwieństwem Deana Kamena:

autorem komiksów, synem wynalazcy,

because I'm a comic book artist, son of an inventor,

a on jest wynalazcą, synem autora komiksów.

and he's an inventor, son of a comic book artist.

(Śmiech)

(Laughter)

Tak, to prawda.

Right? It's true.

(Brawa)

(Applause)

The funny thing is, Dad had a lot of faith in me.

Tata miał dużo wiary we mnie.

Miał wiarę w moje umiejętności jako rysownika,

He had faith in my abilities as a cartoonist,

even though he had no direct evidence that I was any good whatsoever;

Nie miał dowodów, że byłem dobry:

everything he saw was just a blur.

wszystko, co widział było zamazane.

Now, this gives a real meaning to the term "blind faith,"

To się nazywa "ślepa wiara",

dla mnie bez negatywnych konotacji.

which doesn't have the same negative connotation for me

that it does for other people.

Now, faith in things which cannot be seen, which cannot be proved,

Wiara w niewidzialne i niemożliwe do sprawdzenia rzeczy

is not the sort of faith that I've ever really related to all that much.

nie jest czymś, co ma dla mnie znaczenie.

I tend to like science,

Skłaniam się ku nauce,

where what we see and can ascertain are the foundation of what we know.

Tam, to co widzimy

i możemy zweryfikować jest podstawą tego, co wiemy.

But there's a middle ground, too --

Ale istnieje też jakieś pole po środku.

a middle ground tread by people like poor old Charles Babbage

Zamieszkiwane przez ludzi jak Charles Babbage

and his steam-driven computers that were never built.

z jego komputerem na parę, którego nigdy nie zbudowano.

Nobody really understood what it was that he had in mind

Nikt nie rozumiał, o co mu chodziło,

z wyjątkiem Ady Lovelace,

except for Ada Lovelace,

and he went to his grave trying to pursue that dream.

i szedł za swoim marzeniem aż do śmierci.

Vannevar Bush with his memex --

Vannevar Bush i jego Memex...

this idea of all of human knowledge at your fingertips --

Idea całej ludzkiej wiedzy na wyciągnięcie ręki...

he had this vision.

Miał taką wizję.

And I think a lot of people in his day

Wielu ludzi w jego czasach

pewnie myślało, że jest stuknięty.

probably thought he was a bit of a kook.

Możemy spojrzeć wstecz i powiedzieć:

And, yeah, we can look back in retrospect and say,

tak ha-ha, jasne - to przecież mikrofilm.

"Yeah, ha-ha, it's all microfilm --

(Laughter)

But that's not the point; he understood the shape of the future.

Nie o to chodzi. On zrozumiał kształt przyszłości.

So did J.C.R. Licklider and his notions for computer-human interaction.

J.C.R. Liklider i jego idea interakcji między komputerem i człowiekiem.

To samo: zrozumiał kształt przyszłości,

Same thing: he understood the shape of the future,

nawet jeśli myślał o tym,

even though it was something that would only be implemented

co miało być zrealizowane później.

by people much later.

Or Paul Baran, and his vision for packet switching.

Albo Paul Barron z wizją komutacji pakietów.

Hardly anybody listened to him in his day.

Mało kto słuchał go w jego czasach.

Or even the people who actually pulled it off,

Ale nawet ludzie, którym się udało

the people at Bolt, Beranek and Newman in Boston,

w Bolt, Beranek and Newman w Bostonie,

who just would sketch out these structures

którzy szkicowali te układy,

of what would eventually become a worldwide network,

które miały stać się światową siecią

and sketching things on the back of napkins and on note papers

na chusteczkach i małych kartkach papieru

and arguing over dinner at Howard Johnson's --

i kłócili się podczas kolacji w Howard Johnson's...

on Route 128 in Lexington, Massachusetts,

Na Trasie 128 w Lexington w Massachusetts,

just two miles from where I was studying the Queen's Gambit Deferred

niedaleko od miejsca gdzie studiowałem gambit hetmański

i słuchałem Gladys Knight & The Pips

and listening to Gladys Knight & The Pips

i śpiewałem "Midnight Train to Georgia"...

singing "Midnight Train to Georgia" --

(Śmiech)

(Laughter)

W wielkim fotelu mojego taty...

in my dad's big easy chair, you know?

So, three types of vision, right?

Mamy trzy rodzaje widzenia.

Vision based on what one cannot see,

Widzenie oparte na tym, czego nie widać:

the vision of that unseen and unknowable.

umiejętność ujrzenia niewidzialnego i nieznanego.

The vision of that which has already been proven or can be ascertained.

Widzenie tego, co dowiedzione lub potwierdzone.

And this third kind, a vision of something which can be, which may be,

I ten trzeci rodzaj widzenia:

widzenie czegoś, co może być

istnieć wedle naszej wiedzy, ale nie zostało jeszcze udowodnione.

based on knowledge but is, as yet, unproven.

istnieć wedle naszej wiedzy, ale nie zostało jeszcze udowodnione.

Now, we've seen a lot of examples of people

Jest wiele ludzi, którzy podążają za taką wizją w nauce,

who are pursuing that sort of vision in science,

but I think it's also true in the arts, it's true in politics,

ale da się ją dostrzec także w sztuce, w polityce,

w osobistych przedsięwzięciach.

it's even true in personal endeavors.

What it comes down to, really, is four basic principles:

Sprowadza się to do czterech zasad:

ucz się od wszystkich,

learn from everyone;

follow no one;

nie naśladuj nikogo,

watch for patterns;

szukaj powtarzających się wzorów,

and work like hell.

pracuj jak cholera.

I think these are the four principles that go into this.

To te cztery zasady leżą u podstaw.

And it's that third one, especially,

Zwłaszcza w tej trzeciej

where visions of the future begin to manifest themselves.

wizje przyszłości

zaczynają się objawiać.

What's interesting is that this particular way of looking at the world,

Co ciekawe, ten sposób patrzenia na świat,

is, I think, only one of four different ways

jest tylko jednym z czterech sposobów,

that manifest themselves in different fields of endeavor.

które przejawiają się w różnych dziedzinach.

W komiksie, jak widzę,

In comics, I know that it results in sort of a formalist attitude

prowadzi to do formalistycznego podejścia

towards trying to understand how it works.

w próbach zrozumienia, jak komiks działa.

Then there's another, more classical attitude

Jest jeszcze inne, bardziej klasyczne podejście,

which embraces beauty and craft;

które skupia się na pięknie i warsztacie.

another one which believes in the pure transparency of content;

Kolejne, które wierzy w pełną jasność treści.

and then another, which emphasizes the authenticity of human experience

Jeszcze jedno, podkreślające

autentyczność ludzkich doświadczeń,

and honesty and rawness.

jego uczciwość i surowość.

These are four very different ways of looking at the world.

To cztery różne sposoby patrzenia na świat.

I even gave them names:

Klasyczne, animistyczne, formalistyczne i ikonoklastyczne.

the classicist, the animist, the formalist and iconoclast.

Interestingly, they seem to correspond more or less

Odpowiada to też klasyfikacji ludzkiej myśli według Junga.

Odpowiada to też klasyfikacji ludzkiej myśli według Junga.

to Jung's four subdivisions of human thought.

And they reflect a dichotomy of art and delight

Odzwierciedla opozycję sztuki i życia

on left and the right;

po lewej i prawej;

tradition and revolution on the top and the bottom.

tradycji i rewolucji na górze i na dole.

And if you go on the diagonal, you get content and form,

A po przekątnej: treści i formy,

a następnie piękna i prawdy.

and then beauty and truth.

And it probably applies just as much to music and movies and fine art,

Ma zastosowanie do muzyki, filmów i sztuk pięknych.

Ma zastosowanie do muzyki, filmów i sztuk pięknych.

which has nothing whatsoever to do with vision at all,

Nie ma to nic wspólnego z widzeniem,

or, for that matter, nothing to do with our conference theme

czy nawet, z tematem naszej konferencji "Inspiracje Naturą"

of "Inspired by Nature,"

czy nawet, z tematem naszej konferencji "Inspiracje Naturą"

except to the extent of the fable of the frog

chyba że weźmiemy pod uwagę bajkę o żabie,

who gives a ride to the scorpion on his back to get across the river

która na grzbiecie przewozi przez rzekę skorpiona,

because the scorpion promises not to sting him,

bo skorpion obiecał jej nie użądlić,

ale skorpion jednak żądli żabę i oboje umierają,

but the scorpion stings him anyway and they both die,

wcześniej żaba pyta "Dlaczego?", "To moja natura", pada odpowiedź.

but not before the frog asks him why, and the scorpion says,

wcześniej żaba pyta "Dlaczego?", "To moja natura", pada odpowiedź.

"Because it's my nature."

W tym sensie, tak.

In that sense, yes.

(Laughter)

(Śmiech)

Więc, to była moja natura. Wiedziałem,

So this was my nature.

Więc, to była moja natura. Wiedziałem,

The thing was, I saw that the route I took

że droga, którą podążałem do odkrycia

to discovering this focus in my work

tej problematyki w mojej twórczości,

and who I was --

tego, kim jestem,

I saw it as just this road to discovery.

że ta droga jest drogą do odkrycia.

Actually, it was just me embracing my nature,

Działałem w zgodzie ze swoją naturą,

which means that I didn't actually fall that far from the tree, after all.

co oznacza,

że nie spadłem aż tak daleko od jabłoni.

So what does a "scientific mind" do in the arts?

No to co robi "naukowy umysł"

w sztuce?

I started making comics, but I also started trying to understand them,

Cóż, zacząłem robić komiksy,

ale od razu starałem się je zrozumieć.

almost immediately.

Jedną z najważniejszych cech komiksu jest to,

One of the most important things about comics that I discovered

że jest on medium wizualnym,

was that comics are a visual medium,

ale stara się ująć w sobie wszystkie zmysły.

but they try to embrace all of the senses within it.

So, the different elements of comics, like pictures and words,

Elementy komiksu, jak obrazy i słowa,

and the different symbols and everything in between

różne symbole i wszystko pomiędzy,

that comics presents,

wszystko, co komiks nam oferuje,

are all funneled through the single conduit, a vision.

jest przenoszone przez kanał wzroku.

So we have things like resemblance,

Więc chodzi o podobieństwo,

where something which resembles the physical world can be abstracted

coś przypominającego świat fizyczny może być przetwarzane

w kilku różnych kierunkach:

in a couple of different directions:

abstracted from resemblance, but still retaining the complete meaning,

odrywane od podobieństwa,

ale z zachowaniem całego znaczenia,

or abstracted away from both resemblance and meaning

lub oderwane zarówno od podobieństwa, jak i znaczenia w stronę obrazu.

towards the picture plane.

Put all these three together, and you have a nice little map

Te trzy bieguny wyznaczają mapę,

określającą całą ikonografię wizualną,

of the entire boundary of visual iconography,

which comics can embrace.

w obrębie której komiks może istnieć.

And if you move to the right you also get language,

A jeśli pójdziemy dalej w prawo, dojdziemy do języka,

because that's abstracting even further from resemblance,

który jest bardziej abstrakcyjny względem podobieństwa,

but still maintaining meaning.

ale zachowuje znaczenie.

Vision is called upon to represent sound

Wzrok jest używany do przedstawiania dźwięku

and to understand the common properties of those two

i do pokazania ich wspólnych właściwości,

wspólnego dziedzictwa.

and their common heritage as well;

Także do tego, by starać się oddać fakturę dźwięku,

also, to try to represent the texture of sound

to capture its essential character through visuals.

uchwycić jego esencję poprzez elementy wizualne.

There's also a balance between the visible and the invisible in comics.

Jest też w komiksie równowaga

między widzialnym i niewidzialnym.

Comics is a kind of call and response,

Komiks to rodzaj wezwania do odpowiedzi,

in which the artist gives you something to see within the panels,

gdzie twórca daje ci

coś do zobaczenia wewnątrz paneli,

a potem każe ci wyobrażać coś sobie pomiędzy panelami.

and then gives you something to imagine between the panels.

Also, another sense which comics' vision represents,

Kolejny element komiksu

oddawany na planie wizualnym to czas.

and that's time.

Sequence is a very important aspect of comics.

Kolejność jest ważnym aspektem komiksu.

Comics presents a kind of temporal map.

Komiksy zawierają mapę czasową.

And this temporal map was something that energizes modern comics,

Dodaje ona energii komiksowi współczesnemu,

but I was wondering if perhaps it also energizes

może dodawała też tej samej energii

other sorts of forms,

innym rodzajom form...

and I found some in history.

Znalazłem przykłady w historii.

You can see this same principle operating

I te same zasady widać w działaniu

in these ancient versions of the same idea.

w starożytnych wersjach tego samego pomysłu.

What's happening is,

Forma artystyczna zderza się tu z daną technologią.

an art form is colliding with a given technology,

Forma artystyczna zderza się tu z daną technologią.

Czy to farba na kamieniu, jak w Grobowcu Skryby w starożytnym Egipcie,

whether it's paint on stone,

like the Tomb of Menna the Scribe in ancient Egypt,

or a bas-relief sculpture rising up a stone column,

czy płaskorzeźba pnąca się po kamiennej kolumnie,

or a 200-foot-long embroidery,

czy 60-metrowy haft,

or painted deerskin and tree bark

czy malowana skóra i kora,

running across 88 accordion-folded pages.

biegnąca przez 88 stron złożonych w harmonijkę.

What's interesting is, once you hit "print" --

Co ciekawe, kiedy wchodzi druk...

and this is from 1450, by the way --

Czyli od 1450 roku...

all of the artifacts of modern comics start to present themselves:

Techniki nowoczesnego komiksu zaczynają być widoczne:

prostoliniowy układ paneli,

rectilinear panel arrangements,

simple line drawings without tone,

prosta kreska bez cieniowania,

and a left-to-right reading sequence.

kolejność czytania od lewej do prawej.

And within 100 years, you already start to see word balloons and captions,

W ciągu pierwszych 100 lat dają się zauważyć dymki i podpisy,

W ciągu pierwszych 100 lat dają się zauważyć dymki i podpisy,

and it's really just a hop, skip and a jump from here to here.

to już naprawdę tylko mały skok stąd dotąd.

So I wrote a book about this in '93, but as I was finishing the book,

Napisałem książkę na ten temat w 1993

ale kiedy kończyłem tę książkę,

I had to do a little bit of typesetting,

musiałem zająć się składaniem

i nie chciało mi się już chodzić do punktu ksero,

and I was tired of going to my local copy shop to do it,

więc kupiłem komputer.

so I bought a computer.

And it was just a little thing --

To nie było nic wielkiego - był do edycji tekstu...

it wasn't good for much except text entry --

Ale ojciec opowiadał mi o prawie Moore'a,

but my father had told me about Moore's law back in the '70s,

jeszcze w latach 70-tych i wiedziałem, co się będzie działo.

and I knew what was coming.

And so, I kept my eyes peeled

Zachowywałem więc czujność,

to see if the sort of changes that happened

żeby zobaczyć, czy ten sam rodzaj zmian,

when we went from pre-print comics to print comics

które zaszły w komiksie wraz z wynalezieniem druku,

would happen when we went beyond, to post-print comics.

będzie miał miejsce, kiedy wyjdziemy poza druk.

So, one of the first things proposed

Jedną z pierwszych rzeczy,

was that we could mix the visuals of comics

była możliwość łączenia komiksowych obrazów

with the sound, motion and interactivity of the CD-ROMs

z dźwiękiem, ruchem i interaktywnością

płyt CD, które wtedy tworzono.

being made in those days.

This was even before the Web.

To było jeszcze przed Internetem.

And one of the first things they did was,

Na samym początku twórcy

brali zwykłą stronę komiksu

they tried to take the comics page as is

i przenosili ją na monitor,

and transplant it to monitors,

co jest klasycznym McLuhanowskim błędem -

which was a classic McLuhanesque mistake

of appropriating the shape of the previous technology

stosowanie kształtu poprzedniej technologii

as the content of the new technology.

jako treści nowej technologii.

And so, what they would do is have these comic pages

Więc wszyscy brali

te strony komiksowe, takie jak w druku,

that resemble print comics pages,

i szpikowali je dźwiękiem i ruchem.

and they would introduce all this sound and motion.

The problem was that if you go with this basic idea

Ale jeśli pamiętacie o tej podstawowej idei,

że przestrzeń w komiksie to czas

that space equals time in comics,

what happens is that when you introduce sound and motion,

to po wprowadzeniu dźwięku i ruchu,

które są zjawiskami czasowymi,

which are temporal phenomena that can only be represented through time,

they break with that continuity of presentation.

zaburzona zostaje ciągłość prezentacji.

Interactivity was another thing.

Następnie komiksy stały się hipertekstowe.

There were hypertext comics, but the thing about hypertext

Następnie komiksy stały się hipertekstowe.

Wszystko w hipertekście jest pomieszane i poplątane.

Wszystko w hipertekście jest pomieszane i poplątane.

is that everything in hypertext is either here, not here,

Hipertekst jest nieprzestrzenny.

or connected to here;

it's profoundly nonspatial.

Odległość od Abrahama Lincolna do monety z Lincolnem,

The distance from Abraham Lincoln to a Lincoln penny

z Penny Marshall, do Planu Marshalla,

to Penny Marshall to the Marshall Plan to "Plan 9" to nine lives:

do "Planu 9", do dziewięciu żyć jest taka sama. (Śmiech)

do "Planu 9", do dziewięciu żyć jest taka sama. (Śmiech)

it's all the same.

(Laughter)

do "Planu 9", do dziewięciu żyć jest taka sama. (Śmiech)

But in comics,

Ale w komiksach

every aspect of the work, every element of the work,

każdy aspekt dzieła, każdy element dzieła

has a spatial relationship to every other element at all times.

zawsze ma przestrzenne odniesienie do innych elementów.

So the question was:

zawsze ma przestrzenne odniesienie do innych elementów.

Was there any way to preserve that spatial relationship

Czy można zachować ten związek przestrzenny

while still taking advantage of all of the things

jednocześnie korzystając z wszystkich rzeczy,

które cyfrowe wynalazki mają do zaoferowania?

that digital had to offer us?

And I found my personal answer for this

Znalazłem moją odpowiedź na to pytanie

in those ancient comics that I was showing you.

w tych starożytnych komiksach, które widzieliście.

Each of them has a single unbroken reading line,

Każdy z nich ma jedną, nieprzerwaną linię czytania,

whether it's going zigzag across the walls or spiraling up a column

czy to będzie zygzak na ścianie,

czy spirala wzwyż kolumny,

or just straight left to right,

lub po prostu od lewej do prawej, albo zygzak, idący wstecz

or even going in a backwards zigzag across those 88 accordion-folded pages,

po 88 stronach, złożonych w harmonijkę.

Wszędzie ta sama podstawowa zasada:

the same thing is happening;

that is, that the basic idea that as you move through space

gdy poruszasz się w przestrzeni, poruszasz się w czasie.

you move through time,

gdy poruszasz się w przestrzeni, poruszasz się w czasie.

is being carried out without any compromise,

Kompromisy zaczynają się wraz z drukiem.

but there were compromises when print hit.

Adjacent spaces were no longer adjacent moments,

Sąsiadujące przestrzenie przestały być sąsiednimi momentami,

so the basic idea of comics was being broken again and again

więc podstawowa idea komiksu była naruszana raz za razem.

and again and again.

więc podstawowa idea komiksu była naruszana raz za razem.

And I thought, OK, well, if that's true,

Jeśli to prawda, czy jest jakiś sposób,

Jeśli to prawda, czy jest jakiś sposób,

is there any way, when we go beyond today's print,

kiedy wychodzimy poza dzisiejszy druk,

to somehow bring that back?

żebyś jakoś to przywrócić?

Now, the monitor is just as limited as the page, technically, right?

Monitor jest tak samo ograniczony jak strony, prawda?

Monitor jest tak samo ograniczony jak strony, prawda?

It's a different shape, but other than that,

Ma inny kształt, ale poza tym

it's the same basic limitation.

ma te same podstawowe ograniczenia.

But that's only if you look at the monitor as a page,

Ale tylko, kiedy patrzymy na monitor jako na stronę,

but not if you look at the monitor as a window.

nie - kiedy spojrzeć na niego jak na okno.

And that's what I propose,

Może będziemy mogli tworzyć komiksy

that perhaps we could create these comics on an infinite canvas,

w nieskończonej przestrzeni:

along the X axis and the Y axis

wzdłuż osi X i osi Y i po przekątnych.

and staircases.

We could do circular narratives that were literally circular.

Moglibyśmy tworzyć opowieści cykliczne, dosłownie.

Moglibyśmy wprowadzać w historii zwroty, które byłyby dosłownie zwrotami.

We could do a turn in a story that was literally a turn.

Parallel narratives could be literally parallel.

Równoległe narracje mogłyby być dosłownie równolegle.

X, Y and also Z.

X, Y oraz Z.

So I had all these notions.

To było pod koniec lat 90.

This was back in the late '90s,

W mojej branży uważano mnie za szalonego,

and other people in my business thought I was pretty crazy,

but a lot of people then went on and actually did it.

ale wiele osób zaczęło to realizować.

I'm going to show you a couple now.

Pokażę wam teraz kilka przykładów.

This was an early collage comic by a fellow named Jasen Lex.

To wczesny kolażowy komiks Jasona Lexa.

And notice what's going on here.

Spójrzcie, co się tu dzieje.

What I'm searching for is a durable mutation --

Szukam trwałych mutacji,

that's what all of us are searching for.

tego, czego szuka każdy z nas.

As media head into this new era,

Kiedy media wstępują w nową epokę,

poszukujemy mutacji

we are looking for mutations that are durable,

które byłyby trwałe, które mają jakąś siłę przetrwania.

that have some sort of staying power.

Now, we're taking this basic idea of presenting comics in a visual medium,

Bierzemy zasadę: prezentacji komiksu w medium wizualnym,

and we're carrying it through all the way from beginning to end.

a potem konsekwentnie realizujemy ją od początku do końca.

Ten komiks, który oglądaliście

That's that entire comic you just saw, up on the screen right now.

jest teraz na ekranie w całości.

But even though we're only experiencing it one piece at a time,

Ale choć doświadczamy tego kawałek po kawałku,

that's just where the technology is right now.

to tylko dlatego, że technologia jest teraz w tym miejscu.

As the technology evolves,

W miarę jak technologia rozwinie się,

as you get full immersive displays and whatnot,

jak otrzymamy obrazy z pełnym zanurzeniem i co tam jeszcze,

this sort of thing will only grow; it will adapt.

tego typu rzeczy będzie tylko przybywać.

Zostaną zaadaptowane.

It will adapt to its environment; it's a durable mutation.

Przystosują się do swojego środowiska:

to właśnie będzie trwała mutacja.

Here's another one.

Pokażę wam jeszcze jeden. To Drew Weing,

This is by Drew Weing; this is called

"Pop kontempluje śmierć cieplną Wszechświata."

"'Pup' Ponders the Heat Death of the Universe."

"Pop kontempluje śmierć cieplną Wszechświata."

See what's going on here

Zobaczcie, co się tu dzieje.

as we draw these stories on an infinite canvas

Kiedy rysujemy historie w nieograniczonej przestrzeni,

tworzymy bardziej czysty wyraz

is you're creating a more pure expression of what this medium is all about.

tego, o co chodzi w samym medium.

We'll go by this a little quickly. You get the idea.

Przewiniemy to szybko - widzicie, co się dzieje.

I just want to get to the last panel.

Chcę tylko dojść do ostatniego panelu.

[Cat 1: Pup! Earth to Pup! Cat 2: Come play baseball with us!]

(Śmiech)

(Laughter)

Proszę bardzo.

[Pup: Did either of you realize

that eventually the universe will be nothing but a thin, cold gas

(Śmiech)

spread across infinite, lonely space?]

[Cat 1: Oh ... Cat 2: We'd better hurry, then!]

(Śmiech)

(Laughter)

Just one more.

Jeszcze jeden.

Nieskończona przestrzeń, co?

Talk about your infinite canvas.

It's by a guy named Daniel Merlin Goodbrey, in Britain.

To komiks Daniela Merlina Goodbreya z Wielkiej Brytanii.

Why is this important?

Dlaczego jest to ważne?

I think this is important because media --

Myślę, że to ważne, bo media,

all media --

dają nam okno, przez które patrzymy z powrotem na nasz świat.

provide us a window back into our world.

dają nam okno, przez które patrzymy z powrotem na nasz świat.

Now, it could be that motion pictures and eventually, virtual reality,

Może być tak, że filmy

i rzeczywistość wirtualna, lub jakiś jej odpowiednik...

or something equivalent to it, some sort of immersive display,

Jakiś obraz z zanurzeniem,

is going to provide us with our most efficient escape

da nam najskuteczniejsze narzędzie ucieczki od świata, w którym jesteśmy.

from the world that we're in.

Dlatego większość ludzi zwraca się do opowieści, dla ucieczki.

That's why most people turn to storytelling, to escape.

But media provides us with a window back into the world we live in.

Ale media dają nam okno

z powrotem do świata, w którym żyjemy.

And when media evolve

A kiedy media rozwijają się

so that the identity of the media becomes increasingly unique --

ich tożsamość staje się coraz bardziej wyjątkowa.

because what you're looking at is comics cubed,

Ponieważ obserwujecie komiks pokrojony w kostkę:

you're looking at comics that are more comics-like

komiks bardziej podobny do komiksu niż kiedykolwiek wcześniej.

than they've ever been before --

when that happens, you provide people with multiple ways

Kiedy tak się dzieje, ludzie otrzymują wiele dróg

of reentering the world through different windows.

ponownego wejścia do świata przez różne okna,

And when you do that, it allows them to triangulate the world they live in

a wtedy - dostrzegają współrzędne świata, w którym żyją

i jego kształt.

and see its shape.

That's why I think this is important.

Dlatego myślę, że to jest ważne.

One of many reasons, but I've got to go now.

To tylko jeden z powodów, ale muszę lecieć. Dziękuję.

Thank you for having me.

To tylko jeden z powodów, ale muszę lecieć. Dziękuję.