Roz Savage: Why I'm rowing across the Pacific

Tłumaczenie: Aleksandra Wawrykowicz Korekta: Michal Lasota

Hi, my name is Roz Savage

Witam, nazywam się Roz Savage.

and I row across oceans.

i wiosłuję przez oceany.

Four years ago, I rowed solo across the Atlantic,

Cztery lata temu przepłynęłam samotnie Atlantyk

and since then, I've done two out of three stages

i od tego czasu pokonałam dwa z trzech etapów rejsu

across the Pacific,

przez Pacyfik,

from San Francisco to Hawaii

z San Francisco na Hawaje

and from Hawaii to Kiribati.

i z Hawajów do Kiribati.

And tomorrow, I'll be leaving this boat

Zaś jutro zostawiam tę łódź,

to fly back to Kiribati

aby polecieć z powrotem do Kiribati,

to continue with the third and final stage

żeby kontynuować trzeci, końcowy etap

of my row across the Pacific.

mojego rejsu przez Pacyfik.

Cumulatively, I will have rowed

Łącznie przewiosłuję

over 8,000 miles,

ponad 8.000 mil,

taken over three million oar strokes

wykonam ponad 3 milionów pociągnięć wiosłem

and spent more than 312 days alone

i spędzę samotnie ponad 312 dni

on the ocean on a 23 foot rowboat.

na oceanie, na 23-stopowej łodzi wiosłowej.

This has given me a very

To dało mi bardzo

special relationship with the ocean.

specjalny związek z oceanem.

We have a bit of a love/hate thing going on.

Nasz związek jest oparty na miłości i nienawiści.

I feel a bit about it like I did about

Moje uczucia do oceanu przypominają te, którymi darzyłam

a very strict math teacher that I once had at school.

bardzo surową nauczycielkę matematyki w szkole.

I didn't always like her, but I did respect her,

Nie zawsze ją lubiłam, ale zawsze czułam do niej respekt.

and she taught me a heck of a lot.

I diabelnie dużo mnie nauczyła.

So today I'd like to share with you

A dziś chciałabym opowiedzieć wam

some of my ocean adventures

o kilku moich oceanicznych przygodach

and tell you a little bit about what they've taught me,

i o tym czego mnie nauczyły

and how I think we can maybe take some of those lessons

oraz w jaki sposób

and apply them to this environmental challenge

odnoszą się do ekologicznego wyzwania,

that we face right now.

w obliczu którego stoimy obecnie.

Now, some of you might be thinking,

Niektórzy z was mogą sądzić,

"Hold on a minute. She doesn't look very much like an ocean rower.

"Chwila moment. Ona nie wygląda jak wioślarz oceaniczny.

Isn't she meant to be about this tall

Czy nie powinna być taaak wysoka

and about this wide

i taaak szeroka w barach,

and maybe look a bit more like these guys?"

i wyglądać jak ci faceci?"

You'll notice, they've all got something that I don't.

Zauważycie, że oni mają coś czego ja nie mam.

Well, I don't know what you're thinking, but I'm talking about the beards. (Laughter)

No, nie wiem co sobie myślicie, ale ja mówią o brodach.

And no matter how long I've spent on the ocean,

I nie ma znaczenia jak dużo czasu spędzam na oceanie,

I haven't yet managed to muster a decent beard,

to jeszcze nie udało mi się wyhodować przyzwoitej brody.

and I hope that it remains that way.

I mam nadzieję, że tak pozostanie.

For a long time, I didn't believe that I could have a big adventure.

Przez długi czas nie wierzyłam, że mogę przeżyć wielką przygodę.

The story that I told myself was

Mówiłam sobie, że

that adventurers looked like this.

przygody wyglądają tak.

I didn't look the part.

Ja tak nie wyglądałam.

I thought there were them and there were us,

Sądziłam, że są oni i jesteśmy my,

and I was not one of them.

a ja nie byłam jedną z nich.

So for 11 years, I conformed.

Więc przez 11 lat, dopasowywałam się,

I did what people from my kind of background were supposed to do.

Robiłam to, czego oczekuje się, że od ludzi o moim pochodzeniu.

I was working in an office in London

Pracowałam w firmie w Londynie

as a management consultant.

jako konsultant do spraw zarządzania.

And I think I knew from day one that it wasn't the right job for me.

I sądzę, ze wiedziałam od pierwszego dnia, że to nie jest praca dla mnie.

But that kind of conditioning

Ale takie uwarunkowania

just kept me there for so many years,

trzymały mnie tam przez wiele lat,

until I reached my mid-30s and I thought,

aż przekroczyłam trzydziestkę i pomyślałam:

"You know, I'm not getting any younger.

"Wiesz, lat ci nie ubywa.

I feel like I've got a purpose in this life, and I don't know what it is,

Czuję, że mam w życiu cel, ale nie wiem co nim jest,

but I'm pretty certain that management consultancy is not it.

ale na pewno nie jest to bycie konsultantem ds. zarządzania.

So, fast forward a few years.

Więc, przewijając szybko kilka lat do przodu.

I'd gone through some changes.

Zmieniłam kilka rzeczy.

To try and answer that question of,

Próbowałam odpowiedzieć sobie na pytanie

"What am I supposed to be doing with my life?"

co mam zrobić ze swoim życiem?,

I sat down one day

i pewnego dnia usiadłam

and wrote two versions of my own obituary,

i napisałam dwie wersje mojego nekrologu,

the one that I wanted, a life of adventure,

jedną o życiu pełnym przygód, jakiego pragnęłam

and the one that I was actually heading for

i drugą, o swoim faktycznym życiu,

which was a nice, normal, pleasant life,

które było miłe, normalne i przyjemne,

but it wasn't where I wanted to be by the end of my life.

ale którego końca nie chciałabym oglądać.

I wanted to live a life that I could be proud of.

Chciałam wieść życie, z którego mogłabym być dumna.

And I remember looking at these two versions of my obituary

I pamiętam, jak patrząc na te dwie wersje własnego nekrologu

and thinking, "Oh boy,

pomyślałam: "O kurczę,

I'm on totally the wrong track here.

nie o takie życie mi chodzi.

If I carry on living as I am now,

Jeśli będę żyć jak dotąd,

I'm just not going to end up where I want to be

nie skończę tam, gdzie bym chciała być

in five years, or 10 years,

za 5 lub 10 lat,

or at the end of my life."

czy u kresu życia.

I made a few changes,

Dokonałam kilku zmian,

let go of some loose trappings of my old life,

zrezygnowałam z kilku pokus mojego dawnego życia

and through a bit of a leap of logic,

i po krótkim namyśle,

decided to row across the Atlantic Ocean.

postanowiłam powiosłować przez Atlantyk.

(Laughter)

(Śmiech)

The Atlantic Rowing Race runs from the Canaries to Antigua,

Atlantycki rejs łodzią wiosłową przebiegał z Kanarów na Antiguę.

it's about 3,000 miles,

Jest to około 3.000 mil.

and it turned out to be

I jak się okazało, była to

the hardest thing I had ever done.

najtrudniejsza rzecz w moim życiu.

Sure, I had wanted to get outside of my comfort zone,

Jasne, chciałam wydostać się z mojej komfortowej strefy,

but what I'd sort of failed to notice was that

ale jakoś nie zauważyłam, że

getting out of your comfort zone is, by definition,

wyjście z komfortowej strefy jest z definicji

extremely uncomfortable.

bardzo niekomfortowe.

And my timing was not great either:

A poza tym nie był to dobry moment.

2005, when I did the Atlantic,

Rok 2005, kiedy wiosłowałam przez Atlantyk,

was the year of Hurricane Katrina.

to także rok, w którym szalał Huragan Katrina.

There were more tropical storms in the North Atlantic

Na północnym Atlantyku było wtedy więcej burz tropikalnych

than ever before, since records began.

niż kiedykolwiek wcześniej zanotowano.

And pretty early on,

I praktycznie od początku

those storms started making their presence known.

dobrze dały mi w kość.

All four of my oars broke

Połamały się wszystkie moje wiosła,

before I reached halfway across.

zanim dotarłam do półmetka rejsu.

Oars are not supposed to look like this.

Wiosła nie powinny tak wyglądać.

But what can you do? You're in the middle of the ocean.

Ale co możesz zrobić? Jesteś na środku oceanu.

Oars are your only means of propulsion.

Wiosła są jedynym środkiem napędowym.

So I just had to look around the boat

Tak więc musiałam tylko rozejrzeć się po łodzi

and figure out what I was going to use

i wymyślić, co nadaje się do użycia

to fix up these oars so that I could carry on.

jako wiosła, żebym mogła dalej płynąć.

So I found a boat hook and my trusty duct tape

Więc znalazłam bosak oraz zawsze przydatną taśmę izolacyjną

and splintered the boat hook

i rozszczepiłam bosak

to the oars to reinforce it.

i wzmocniłam nim wiosła.

Then, when that gave out,

Następnie, kiedy te się popsuły,

I sawed the wheel axles off my spare rowing seat

Odpiłowałam prowadnice od zapasowego siedziska

and used those.

i posłużyły mi jako wiosła.

And then when those gave out, I cannibalized one of the broken oars.

A kiedy i te się popsuły, rozmontowałam połamane wiosło.

I'd never been very good at fixing stuff

Nigdy nie byłam zbyt dobra w naprawianiu rzeczy,

when I was living my old life,

kiedy żyłam moim dawnym życiem.

but it's amazing how resourceful you can become

Ale zadziwiające jest to, jak pomysłowy stajesz się

when you're in the middle of the ocean

na środku oceanu,

and there's only one way to get to the other side.

kiedy tylko w jeden sposób możesz dotrzeć na drugi brzeg.

And the oars kind of became a symbol

A wiosła stały się niejako symbolem

of just in how many ways

jak bardzo musiałam się starać, aby

I went beyond what I thought were my limits.

sprawdzać się w nowych sytuacjach.

I suffered from tendinitis on my shoulders

Dokuczały mi zapalenie ścięgien na ramionach

and saltwater sores on my bottom.

i rany od słonej wody na tyłku.

I really struggled psychologically,

A w mojej psychice toczyła się walka tak

totally overwhelmed by the scale of the challenge,

byłam przytłoczona skalą wyzwania, kiedy

realizing that, if I carried on moving at two miles an hour,

zdałam sobie sprawę, że jeżeli będę płynąć dalej w tempie dwóch mil na godzinę,

3,000 miles was going to

to zanim przepłynę 3.000 mil minie

take me a very, very long time.

bardzo, bardzo dużo czasu.

There were so many times

Wiele razy

when I thought I'd hit that limit,

myślałam, że dotarłam do kresu,

but had no choice but to just carry on

ale nie miałam wyboru, trzeba było płynąć dalej

and try and figure out how I was going to get to the other side

i kombinując jak dotrzeć na ten drugi brzeg

without driving myself crazy.

i nie zwariować.

And eventually after

I w końcu, po

103 days at sea,

103 dniach na morzu,

I arrived in Antigua.

dotarłam do Antigui.

I don't think I've ever felt so happy

I chyba nigdy w życiu

in my entire life.

nie byłam równie szczęśliwa.

It was a bit like finishing a marathon

To tak jakbym ukończyła maraton,

and getting out of solitary confinement

wyszła z więziennej izolatki

and winning an Oscar all rolled into one.

i zdobyła Oskara, wszystko na raz.

I was euphoric.

Byłam w euforii.

And to see all the people coming out to greet me

A zobaczyć tych wszystkich ludzi, którzy przyszli mnie powitać

and standing along the cliff tops and clapping and cheering,

i stali wzdłuż klifu klaszcząc i pozdrawiając mnie,

I just felt like a movie star.

czułam się jak gwiazda filmowa.

It was absolutely wonderful.

To było po prostu cudowne.

And I really learned then that, the bigger the challenge,

I nauczyłam się wtedy, że im większe jest wyzwanie,

the bigger the sense of achievement

tym większa poczucie sukcesu

when you get to the end of it.

kiedy już wszystko zakończysz.

So this might be a good moment to take a quick time-out

Tak więc to może być dobry moment, aby na chwilę przerwać

to answer a few FAQs about ocean rowing

i odpowiedzieć na kilka pytań, jakie pewnie chcecie mi zadać,

that might be going through your mind.

dotyczących wioślarstwa oceanicznego.

Number one that I get asked: What do you eat?

Pierwsze, które mi zadają: Co jesz?

A few freeze-dried meals, but mostly I try and eat

Kilka liofilizowanych dań, ale przede wszystkim staram się jeść

much more unprocessed foods.

dużo więcej nieprzetworzonej żywności.

So I grow my own beansprouts.

Hoduję więc własne kiełki fasoli.

I eat fruits and nut bars,

Jadłam owoce i batoniki orzechowe,

a lot of nuts.

dużo orzechów,

And generally arrive about 30 pounds lighter

i ogólnie na drugi brzeg dotarłam

at the other end.

o około 30 funtów lżejsza.

Question number two: How do you sleep?

Pytanie numer dwa: Jak tam śpisz?

With my eyes shut. Ha-ha.

Z zamkniętymi oczami. Haha.

I suppose what you mean is:

Myślę, że chcecie zapytać:

What happens to the boat while I'm sleeping?

Co dzieje się z łodzią, kiedy śpię?

Well, I plan my route so that I'm drifting

Więc, planuję trasę tak, że w czasie snu dryfuję

with the winds and the currents while I'm sleeping.

z wiatrem i prądem.

On a good night, I think my best ever was 11 miles

W czasie dobrej nocy, mój najlepszy wynik to 11 mil

in the right direction.

we właściwym kierunku.

Worst ever, 13 miles in the wrong direction.

Najgorszy, to 13 mil w złym kierunku.

That's a bad day at the office.

To tak jak zły dzień w biurze.

What do I wear?

Co noszę?

Mostly, a baseball cap,

Głównie, czapeczkę bejsbolową,

rowing gloves and a smile -- or a frown,

wioślarskie rękawiczki oraz uśmiech, albo grymas

depending on whether I went backwards overnight --

jeśli w nocy popłynęłam w przeciwnym kierunku.

and lots of sun lotion.

I mnóstwo mleczka do opalania.

Do I have a chase boat?

Czy mam łódź asekurującą?

No I don't. I'm totally self-supporting out there.

Nie, nie mam. Jestem tam zdana tylko na siebie.

I don't see anybody for the whole time

Zasadniczo, nie widzę nikogo przez cały czas

that I'm at sea, generally.

kiedy jestem na morzu.

And finally: Am I crazy?

I na koniec: Czy jestem wariatką?

Well, I leave that one up to you to judge.

Hmm, zostawiam to do waszej oceny.

So, how do you top rowing across the Atlantic?

A więc, jak zamierzasz dokonać czegoś lepszego od przewiosłowania przez Atlantyk?

Well, naturally, you decide to row across the Pacific.

No więc, oczywiście postanawiasz przewiosłować przez Pacyfik.

Well, I thought the Atlantic was big,

Sądziłam, że Atlantyk jest duży,

but the Pacific is really, really big.

ale to Pacyfik jest naprawdę wielki.

I think we tend to do it a little bit of a disservice in our usual maps.

Myślę, że na ogół na naszych standardowych mapach nie doceniamy go.

I don't know for sure that the Brits

Nie wiem na pewno, czy to Brytyjczycy

invented this particular view of the world, but I suspect we might have done so:

wymyślili taką wizję świata, ale podejrzewam, że mogliśmy

we are right in the middle,

ponieważ oto jesteśmy, dokładnie w samym środku.

and we've cut the Pacific in half

I przecięliśmy Pacyfik na pół

and flung it to the far corners of the world.

oraz rzuciliśmy go na na krańce świata,

Whereas if you look in Google Earth,

a przecież jeżeli spojrzy się w Google Earth

this is how the Pacific looks.

To Pacyfik wygląda tak.

It pretty much covers half the planet.

Praktycznie pokrywa połowę planety.

You can just see a little bit of North America up here

Tu na górze widać kawałek Ameryki Północnej,

and a sliver of Australia down there.

a tu na dole skrawek Australii.

It is really big --

Jest naprawdę duży.

65 million square miles --

65 milionów mil kwadratowych.

and to row in a straight line across it

I wiosłować w poprzek w linii prostej

would be about 8,000 miles.

to około 8.000 mil.

Unfortunately, ocean rowboats

Niestety, oceaniczne łodzie wiosłowe

very rarely go in a straight line.

bardzo rzadko pływają w inii prostej.

By the time I get to Australia,

Kiedy dotrę do Australii,

if I get to Australia,

jeżeli dotrę do Australii,

I will have rowed probably nine or 10,000 miles in all.

przewiosłuję prawdopodobnie łącznie 9 lub 10.000 mil.

So, because nobody in their straight mind would row

Tak więc, ponieważ nikt przy zdrowych zmysłach nie wiosłowałby

straight past Hawaii without dropping in,

obok Hawajów bez przystanku,

I decided to cut this very big undertaking

postanowiłam podzielić to wielkie przedsięwzięcie

into three segments.

na 3 etapy.

The first attempt didn't go so well.

Pierwsze podejście nie poszło najlepiej.

In 2007, I did a rather involuntary capsize drill

W 2007, zrobiłam niechcący wywrotki

three times in 24 hours.

trzy razy w ciągu 24 godzin.

A bit like being in a washing machine.

To trochę jak być w pralce.

Boat got a bit dinged up,

Łódź się poobijała

so did I.

i ja też.

I blogged about it. Unfortunately, somebody

Napisałam o tym na blogu. Niestety, ktoś

with a bit of a hero complex decided that

z kompleksem bohatera stwierdził,

this damsel was in distress and needed saving.

że ta dama jest w opałach i potrzebuje ratunku.

The first I knew about this was when the Coast Guard plane turned up overhead.

Pierwsze kiedy się o tym dowiedziałam, to kiedy samolot Straży Przybrzeżnej pojawił mi się nad głową.

I tried to tell them to go away.

Próbowałam im powiedzieć, aby odlecieli.

We had a bit of a battle of wills.

Po czym rozegrała się mała walka, kto silniejszy.

I lost and got airlifted.

Przegrałam i podjęto mnie z powietrza.

Awful, really awful.

Okropne, naprawdę okropne.

It was one of the worst feelings of my life,

Było to jedno z najgorszych przeżyć w moim życiu.

as I was lifted up on that winch line into the helicopter

Kiedy mnie wciągali na linie do helikoptera,

and looked down at my trusty little boat

popatrzyłam w dół na moją sprawdzoną łódeczkę,

rolling around in the 20 foot waves

przewalaną przez 20-stopowe fale

and wondering if I would ever see her again.

i zastanawiałam się, czy jeszcze ją ujrzę.

So I had to launch a very expensive

Musiałam więc zorganizować bardzo kosztowną

salvage operation

operację ratunkową,

and then wait another nine months

a następnie czekać przez 9 miesięcy

before I could get back out onto the ocean again.

nim mogłam wrócić na ocean.

But what do you do?

Ale co robisz?

Fall down nine times, get up 10.

Upadasz 9 razy, podnosisz się 10.

So, the following year, I set out

Tak więc, następnego roku wyruszyłam

and, fortunately, this time made it safely across to Hawaii.

i na szczęście, tym razem udało mi się bezpiecznie dotrzeć na Hawaje.

But it was not without misadventure.

Ale nie obyło się bez nieszczęśliwych wypadków.

My watermaker broke,

Popsuła się moja maszynka do robienia wody,

only the most important piece of kit that I have on the boat.

a to tylko najważniejsza część wyposażenia.

Powered by my solar panels,

Zasilana przez panele słoneczne,

it sucks in saltwater

zasysa słoną wodę,

and turns it into freshwater.

i zamieniała ją w wodę pitną.

But it doesn't react very well to being immersed in ocean,

Ale źle na nią działa zanurzenie w oceanie,

which is what happened to it.

a to właśnie się jej przytrafiło.

Fortunately, help was at hand.

Na szczęście, pomoc była na wyciągnięcie ręki.

There was another unusual boat out there

Była tam wtedy jeszcze jedna niezwykła łódź,

at the same time, doing as I was doing,

która robiła to samo co ja,

bringing awareness to the North Pacific Garbage Patch,

uświadamiała ludziom istnienie na północy Pacyfiku Wielkiej Plamy Śmieci,

that area in the North Pacific about twice the size of Texas,

to obszar na północnym Pacyfiku dwa razy większy od Texasu,

with an estimated 3.5 million

który jak się oblicza zawiera 3.5 miliona

tons of trash in it,

ton śmieci,

circulating at the center of

krążącego w środku

that North Pacific Gyre.

Wiru Północno-Pacyficznego.

So, to make the point, these guys

Nawiasem mówiąc, ci faceci

had actually built their boat out of plastic trash,

w rzeczywistości zbudowali swoją łódź z plastikowych śmieci,

15,000 empty water bottles

15.000 pustych butelek po wodzie,

latched together into two pontoons.

umocowanych razem w dwa pontony.

They were going very slowly.

Płynęli bardzo powoli.

Partly, they'd had a bit of a delay.

Mieli trochę opóźnienia.

They'd had to pull in at Catalina Island shortly after they left Long Beach

Musieli zawinąć na Wyspę Catalina, krótko po tym, jak opuścili Long Beach,

because the lids of all the water bottles were coming undone,

ponieważ nakrętki wszystkich butelek po wodzie odkręciły się

and they were starting to sink.

i zaczęli tonąć.

So they'd had to pull in and do all the lids up.

Więc musieli zacumować i je podokręcać.

But, as I was approaching the end of my water reserves,

Ale, kiedy już mi się kończyły zapasy wody,

luckily, our courses were converging.

na szczęście, nasze kursy były zbieżne.

They were running out of food; I was running out of water.

Im kończyła się żywność, mnie kończyła się woda.

So we liaised by satellite phone and arranged to meet up.

Porozumieliśmy się przez telefon satelitarny i ustaliliśmy, gdzie się spotkamy.

And it took about a week

i zajęło nam niemal tydzień,

for us to actually gradually converge.

żeby w końcu się spotkać.

I was doing a pathetically slow speed

Ja poruszałam się w beznadziejnie wolnym tempie

of about 1.3 knots,

około 1,3 węzła,

and they were doing only marginally less pathetic speed of about 1.4:

zaś oni poruszali się tylko z niewiele mniej beznadziejną prędkością około 1,4.

it was like two snails in a mating dance.

To było jak dwa ślimaki w tańcu godowym.

But, eventually, we did manage to meet up

Ale, w końcu, udało nam się spotkać

and Joel hopped overboard,

i Joel wyskoczył za burtę,

caught us a beautiful, big mahi-mahi,

złapał nam piękną, wielką mahi mahi

which was the best food I'd had

co było najlepszym jedzeniem, jakie jadłam

in, ooh, at least three months.

w ciągu, och, przynajmniej trzech miesięcy.

Fortunately, the one that he caught that day

Na szczęście ta, którą złapał tego dnia

was better than this one they caught a few weeks earlier.

była lepsza niż ryba, którą złapał parę tygodni wcześniej.

When they opened this one up,

Bo kiedy tamtą wypatroszyli,

they found its stomach was full of plastic.

zobaczyli, że żołądek ma pełen plastiku.

And this is really bad news because plastic

I to jest naprawdę zła wiadomość ponieważ plastik

is not an inert substance.

nie jest substancją obojętną.

It leaches out chemicals

Wypłukuje substancje chemiczne

into the flesh of the poor critter that ate it,

do ciała biednego stworzenia, które go zjadło,

and then we come along and eat that poor critter,

i wtedy my zjedliśmy to biedne stworzenie,

and we get some of the toxins accumulating

i otrzymaliśmy część toksyn, które gromadzą się

in our bodies as well.

także w naszych organizmach.

So there are very real implications for human health.

Tak więc niesie to ze sobą bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia ludzi.

I eventually made it to Hawaii still alive.

W końcu dotarłam żywa na Hawaje.

And, the following year, set out

I następnego roku wyruszyłam

on the second stage of the Pacific,

w drugi etap rejsu przez Pacyfik,

from Hawaii down to Tarawa.

z Hawajów do Tarawa.

And you'll notice something about Tarawa;

Łatwo zauważyć coś na temat Tarawa

it is very low-lying.

- jest ona bardzo nisko położona.

It's that little green sliver on the horizon,

Jest to mały zielony plasterek na horyzoncie,

which makes them very nervous

co sprawia, że oni stają się tam bardzo nerwowi,

about rising oceans.

kiedy mowa o podnoszeniu się poziomu oceanów.

This is big trouble for these guys.

To jest wielki problem dla tych ludzi.

They've got no points of land more than about six feet above sea level.

Nie mają żadnego punktu położonego wyżej niż sześć stóp nad poziomem morza.

And also, as an increase in extreme

I jako że wzrost ekstremalnych,

weather events due to climate change,

zjawisk pogodowych powoduje zmiany klimatu,

they're expecting more waves

oczekują, że coraz więcej fal

to come in over the fringing reef,

przełamie barierę raf,

which will contaminate their fresh water supply.

co z kolei zanieczyści ich zapasy słodkiej wody.

I had a meeting with the president there,

Miałam tam spotkanie z prezydentem,

who told me about his

który powiedział mi o swojej

exit strategy for his country.

strategii opuszczenia państwa przez ludzi.

He expects that within the next 50 years,

Oczekuje, że w ciągu następnych 50 lat,

the 100,000 people that live there

sto tysięcy ludzi, którzy tam żyją

will have to relocate to

będzie musiało przenieść się do

New Zealand or Australia.

Nowej Zelandii lub Australii.

And that made me think about how would I feel

I to zmusiło mnie do zastanowienia, jakbym ja się czuła,

if Britain was going to disappear under the waves;

gdyby Anglia miała zniknąć pod falami.

if the places where I'd been born

Gdyby miejsca, w których się urodziłam,

and gone to school

chodziłam do szkoły,

and got married,

wyszłam za mąż,

if all those places were just going to disappear forever.

jeżeli wszystkie te miejsca miałyby zniknąć na zawsze,

How, literally, ungrounded

jak, dosłownie, pozbawioną gruntu pod nogami

that would make me feel.

bym się poczuła.

Very shortly, I'll be setting out to try and get to Australia,

Wkrótce wyruszę do Australii.

and if I'm successful, I'll be the first woman ever to row solo

I jeżeli mi się powiedzie, będę pierwszą kobietą, która samotnie przewiosłuje

all the way across the Pacific.

cała Pacyfik.

And I try to use this to bring awareness to these environmental issues,

Staram się wykorzystać to, żeby ludzie więcej wiedzieli o ochronie środowiska,

to bring a human face to the ocean.

aby pokazać ludzką twarz oceanu.

If the Atlantic was about my inner journey,

Gdyby Atlantyk był moją podróżą wgłąb siebie,

discovering my own capabilities,

odkrywaniem własnych możliwości,

maybe the Pacific has been about my outer journey,

to może Pacyfik jest moją podróżą poza moje ja,

figuring out how I can use

znajdowaniem sposobu, w jaki mogę wykorzystać

my interesting career choice

mój interesujący, nowy zawód,

to be of service to the world,

aby służyć światu

and to take some of those things that I've learned out there

i wykorzystać parę rzeczy, których się tam nauczyłam

and apply them to the situation

i zaadaptować je do sytuacji,

that humankind now finds itself in.

w której rodzaj ludzki się teraz znalazł.

I think there are probably three key points here.

Sądzę, że są tu trzy kluczowe sprawy.

The first one is about

Pierwsza dotyczy

the stories that we tell ourselves.

opowieści, które sobie opowiadamy.

For so long, I told myself

Do tej pory, mówiłam sobie,

that I couldn't have an adventure

że nie mogę przeżyć przygód

because I wasn't six foot tall

bo nie mam 6 stóp wzrostu,

and athletic and bearded.

mięśni i brody.

And then that story changed.

A potem, ta historia zmieniła się.

I found out that people had rowed across oceans.

Odkryłam, że ludzie wiosłowali przez oceany.

I even met one of them and she was just about my size.

Nawet jednego z nich spotkałam i była ona mniej więcej mojego wzrostu.

So even though I didn't grow any taller,

Więc, mimo iż nie jestem ani trochę wyższa,

I didn't sprout a beard,

nie zapuściłam brody,

something had changed: My interior dialogue had changed.

coś się zmieniło i teraz inaczej sama ze sobą rozmawiam.

At the moment, the story that we collectively tell ourselves

W tej chwili, opowieścią, którą sobie wszyscy mówimy,

is that we need all this stuff,

jest że potrzebujemy tych wszystkich rzeczy,

that we need oil.

że potrzebujemy ropy.

But what about if we just change that story?

A co, jeśli po prostu zmienimy tę opowieść?

We do have alternatives,

Mamy inne możliwości,

and we have the power of free will

mamy też wolną wolę,

to choose those alternatives, those sustainable ones,

aby móc wybrać te inne, odnawialne opcje,

to create a greener future.

aby stworzyć bardziej zieloną przyszłość.

The second point is about

Druga sprawa dotyczy

the accumulation of tiny actions.

kumulacji małych kroków.

We might think that anything that we do as an individual

Możemy sądzić, że to, co jako jednostka robimy,

is just a drop in the ocean, that it can't really make a difference.

jest tylko kroplą w oceanie i że to nie ma wpływu na nic.

But it does. Generally, we haven't

Ale ma. Zasadniczo, nie wpakowaliśmy się

got ourselves into this mess through big disasters.

w ten bałagan poprzez wielkie katastrofy.

Yes, there have been the Exxon Valdezes

Owszem był Exxon Valdez,

and the Chernobyls,

Czarnobyl,

but mostly it's been an accumulation

ale przede wszystkim było to nagromadzenie

of bad decisions

złych decyzji

by billions of individuals,

miliardów jednostek

day after day and year after year.

dzień w dzień, rok po roku.

And, by the same token, we can turn that tide.

i tak samo możemy odwrócić ten bieg.

We can start making better,

Możemy zacząć podejmować lepsze,

wiser, more sustainable decisions.

mądrzejsze, bardziej ekologiczne decyzje.

And when we do that, we're not just one person.

A kiedy tak robimy, nie jesteśmy już tylko jednostką.

Anything that we do spreads ripples.

Wszystko co robimy rozchodzi się falami.

Other people will see if you're in the supermarket line

Inni ludzie zobaczą, kiedy stoisz w kolejce w supermarkecie

and you pull out your

i wyciągniesz swoją

reusable grocery bag.

torbę zakupową wielokrotnego użytku.

Maybe if we all start doing this,

I może jeżeli wszyscy zaczniemy tak robić,

we can make it socially unacceptable

sprawimy, że mówienie tak plastikowym torbom

to say yes to plastic in the checkout line.

przy kasie stanie się społecznie nieakceptowalne.

That's just one example.

To tylko jeden przykład.

This is a world-wide community.

Jesteśmy ogólnoświatową społecznością.

The other point:

Kolejna sprawa to

It's about taking responsibility.

wzięcie odpowiedzialności.

For so much of my life,

Przez tak dużą część mojego życia

I wanted something else to make me happy.

pragnęłam posiadać coś, co uczyni mnie szczęśliwą.

I thought if I had the right house or the right car

Myślałam, że jeżeli będę mieć odpowiedni dom, odpowiedni samochód

or the right man in my life,

lub odpowiedniego mężczyznę w moim życiu,

then I could be happy.

wtedy będę szczęśliwa,

But when I wrote that obituary exercise,

ale kiedy zrobiłam to ćwiczenie z nekrologiem,

I actually grew up a little bit in that moment

w tym momencie rzeczywiście trochę dorosłam

and realized that I needed to create my own future.

i zdałam sobie sprawę, że muszę stworzyć moją własną przyszłość.

I couldn't just wait passively

Nie mogłam po prostu tylko czekać

for happiness to come and find me.

aż szczęście do mnie samo przyjdzie.

And I suppose I'm a selfish environmentalist.

I przypuszczam, że jestem samolubnym ekologiem.

I plan on being around for a long time,

Planuję, że będę tu bardzo długo

and when I'm 90 years old,

i kiedy będę miała 90 lat,

I want to be happy and healthy.

chcę być szczęśliwa i zdrowa.

And it's very difficult to be happy

A to bardzo trudne być szczęśliwą

on a planet that's racked

na planecie nawiedzanej

with famine and drought.

przez głód i susze.

It's very difficult to be healthy on a planet

To bardzo trudne być zdrowym na planecie

where we've poisoned the earth

na której zatruliśmy ziemię,

and the sea and the air.

morze i powietrze.

So, shortly, I'm going to be

Tak więc niedługo, zamierzam

launching a new initiative

rozpocząć nową inicjatywę

called Eco-Heroes.

nazwaną Eco-Heros.

And the idea here is that

Pomysł jest taki, że

all our Eco-Heroes will log at least one green deed every day.

wszyscy nasi Ekologiczni Bohaterowie (Eco-Heros) będą rejestrować przynajmniej jeden zielony uczynek każdego dnia.

It's meant to be a bit of a game.

Ma to być trochę jak gra.

We're going to make an iPhone app out of it.

Zamierzamy zrobić taką aplikację na iPhone.

We just want to try and create that awareness

Chcemy spróbować stworzyć tę świadomość

because, sure, changing a light bulb isn't going to change the world,

ponieważ, jasne, zmiana żarówki nie zmieni świata,

but that attitude,

ale take podejście,

that awareness that leads you to change the light bulb

taka świadomość, która zmusza was do zmiany żarówki

or take your reusable coffee mug,

lub wykorzystania do kawy kubka wielokrotnego użytku,

that is what could change the world.

jest tym, co może zmienić świat.

I really believe that we stand

Naprawdę wierzę, że stoimy

at a very important point in history.

w obliczu bardzo ważnego momentu w naszej historii.

We have a choice. We've been blessed,

Mamy wybór. Nasza wolna wola jest naszym błogosławieństwem

or cursed, with free will.

lub przekleństwem.

We can choose a greener future,

Możemy wybrać bardziej zieloną przyszłość.

and we can get there

I możemy tam dotrzeć,

if we all pull together to take it one stroke at a time.

jeżeli wszyscy się postaramy, robiąc krok po kroku.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)