Robert Swan: Let's save the last pristine continent

Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Rysia Wand

Let's go south.

Chodźmy na południe.

All of you are actually going south.

Wszyscy tam właściwie idziecie.

This is the direction of south, this way,

To ten kierunek, w tę stronę.

and if you go 8,000 kilometers out of the back of this room,

8 tysięcy kilometrów na południe stąd

you will come to as far south as you can go anywhere on Earth,

osiągniemy kres południa Ziemi,

the Pole itself.

sam biegun południowy.

Now, I am not an explorer.

Nie jestem odkrywcą

I'm not an environmentalist.

ani ekologiem.

I'm actually just a survivor,

Jestem właściwie ocaleńcem.

and these photographs that I'm showing you here are dangerous.

Te fotografie pokazują zagrożenie.

They are the ice melt of the South and North Poles.

To topniejące lodowce z obu biegunów.

And ladies and gentlemen,

Panie i panowie,

we need to listen to what these places are telling us,

wsłuchajmy się w to, co te miejsca chcą nam powiedzieć,

and if we don't, we will end up with our own survival situation

albo staniemy w obliczu zagłady,

here on planet Earth.

tu, na Ziemi.

I have faced head-on these places,

Zmierzyłem się z tymi miejscami.

and to walk across a melting ocean of ice

Pokonywanie oceanu topniejącego lodu,

is without doubt the most frightening thing

było najbardziej przerażającym doświadczeniem

that's ever happened to me.

w moim życiu.

Antarktyda napawa nadzieją.

Antarctica is such a hopeful place.

Chroni ją Traktat Antarktyczny z 1959 roku.

It is protected by the Antarctic Treaty, signed in 1959.

In 1991, a 50-year agreement was entered into

W 1991 roku zawarto 50-letnią umowę

wstrzymującą eksploatację Antarktydy.

that stops any exploitation in Antarctica,

and this agreement could be altered,

Umowa ta może zostać zmieniona,

changed, modified, or even abandoned

a nawet unieważniona,

już w roku 2041.

starting in the year 2041.

Ladies and gentlemen,

Panie i panowie,

people already far up north from here in the Arctic

ludzie daleko na północy, w Arktyce,

are already taking advantage

już wykorzystują topnienie lodu.

of this ice melt,

taking out resources from areas already that have been covered in ice

Wydobywają zasoby z obszarów dawniej pokrytych lodem,

for the last 10, 20, 30,000,

10, 20, 30,

100,000 years.

czy nawet 100 tysięcy lat temu.

Can they not join the dots

Czy tak trudno się zorientować

and think, "Why is the ice actually melting?"

dlaczego lód topnieje?

This is such an amazing place,

Antarktyka to niesamowite miejsce.

the Antarctic, and I have worked hard

Ostatnie 23 lata poświęciłem misji

for the last 23 years on this mission

mającej zapewnić,

to make sure that what's happening up here in the North

że to, co dzieje się na północy,

does never happen, cannot happen in the South.

nigdy nie wydarzy się na południu.

Where did this all begin?

Kiedy to wszystko się zaczęło?

It began for me at the age of 11.

Kiedy miałem 11 lat.

Check out that haircut. It's a bit odd. (Laughter)

Zobaczcie tę dziwną fryzurę.

(Śmiech)

And at the age of 11, I was inspired by the real explorers

Zainspirowali mnie prawdziwi odkrywcy,

to want to try to be the first to walk to both Poles.

chciałem jako pierwszy zdobyć oba bieguny.

I found it incredibly inspiring

Ponad to pomysł zostania polarnikiem

that the idea of becoming a polar traveler

went down pretty well with girls at parties when I was at university.

podobał się dziewczynom na imprezach czasów studenckich.

That was a bit more inspiring.

To dodatkowo mnie zachęcało.

And after years, seven years of fundraising,

Po siedmiu latach zbierania pieniędzy

seven years of being told no,

i siedmiu latach odmów,

sugestii rodziny,

seven years of being told by my family to seek counseling

by szukać pomocy psychiatrycznej,

and psychiatric help,

(Śmiech)

pomaszerowałem z dwiema osobami na biegun południowy.

eventually three of us found ourselves marching to the South Geographic Pole

Najdłuższy jak dotąd marsz bez asysty.

on the longest unassisted march ever made anywhere on Earth in history.

Na tym zdjęciu jesteśmy na obszarze

In this photograph, we are standing in an area

the size of the United States of America,

wielkości Stanów Zjednoczonych,

and we're on our own.

zdani tylko na siebie.

We have no radio communications, no backup.

Nie mamy radia, żadnego wsparcia.

Beneath our feet, 90 percent of all the world's ice,

Stoimy na 90% lodu całego świata,

70 percent of all the world's fresh water.

70% wody pitnej świata,

We're standing on it.

Stoimy na tym.

Oto moc Antarktydy.

This is the power of Antarctica.

On this journey, we faced the danger of crevasses,

Podczas marszu trafialiśmy na niebezpieczne szczeliny

intense cold,

i dotkliwy chłód,

so cold that sweat turns to ice inside your clothing,

który mrozi pot pod ubraniem,

potrafi kruszyć zęby

your teeth can crack,

water can freeze in your eyes.

i zmrozić wilgoć w oczach.

Let's just say it's a bit chilly. (Laughter)

Troszkę tam chłodno. (Śmiech)

Po 70 trudnych dniach dotarliśmy do bieguna południowego.

And after 70 desperate days, we arrive at the South Pole.

We had done it.

Udało się.

But something happened to me on that 70-day journey in 1986

Ale podczas 70-dniowego marszu w 1986 roku coś mi się przytrafiło,

that brought me here, and it hurt.

przez to jestem tutaj.

My eyes changed color in 70 days through damage.

Przez te 70 dni uszkodzenia zmieniły mi kolor oczu.

Our faces blistered out.

Twarze pokryły się nam pęcherzami,

The skin ripped off and we wondered why.

skóra schodziła płatami i nie wiedzieliśmy dlaczego.

And when we got home, we were told by NASA

Po powrocie do domu usłyszeliśmy od NASA,

że nad biegunem południowym

that a hole in the ozone had been discovered

odkryto dziurę ozonową.

above the South Pole,

and we'd walked underneath it the same year it had been discovered.

A my chodziliśmy pod nią.

Ultraviolet rays down, hit the ice, bounced back, fried out the eyes,

Promienie UV odbijały się od lodu i wypalały nam oczy,

twarze.

ripped off our faces.

To był niezły szok. (Śmiech)

It was a bit of a shock -- (Laughter) --

Dało mi to do myślenia.

and it started me thinking.

In 1989, we now head north.

W 1989 roku ruszyliśmy na północ.

60 dni, każdy krok przez zamarznięty ocean

Sixty days, every step away from the safety of land

oddalał nas od bezpiecznego lądu.

across a frozen ocean.

Znów było rozpaczliwie zimno.

It was desperately cold again.

Here's me coming in from washing naked at -60 Celsius.

Tu ja po kąpieli nago przy -60 stopniach Celsjusza.

Jeśli ktoś kiedyś mi powie: "Zimno mi"...

And if anybody ever says to you, "I am cold" -- (Laughter) --

(Śmiech)

if they look like this, they are cold, definitely.

...i będzie tak wyglądać, to faktycznie mu uwierzę.

(Brawa)

(Applause)

And 1,000 kilometers away from the safety of land,

Tysiąc kilometrów od bezpiecznego lądu,

disaster strikes.

spotyka nas katastrofa.

The Arctic Ocean melts beneath our feet four months before it ever had in history,

Ocean Arktyczny topnieje nam pod nogami o cztery miesiące za wcześnie,

and we're 1,000 kilometers from safety.

a nam brakuje 1000 kilometrów do bezpiecznej przystani.

The ice is crashing around us, grinding, and I'm thinking, "Are we going to die?"

Lód wokół nas pęka, kruszy się. Boję się, że zginiemy.

But something clicked in my head on this day,

Coś tego dnia zrozumiałem.

as I realized we, as a world, are in a survival situation,

Zdałem sobie sprawę,

że świat stoi na krawędzi zagłady.

and that feeling has never gone away for 25 long years.

To uczucie nie opuszcza mnie od 25 długich lat.

Wtedy mieliśmy do wyboru maszerować albo umrzeć.

Back then, we had to march or die.

And we're not some TV survivor program.

To nie był jakiś reality show o rozbitkach.

When things go wrong for us, it's life or death,

Gdyby coś poszło nie tak, śmierć.

and our brave African-American Daryl,

Nasz dzielny Afroamerykanin Daryl,

who would become the first American to walk to the North Pole,

pierwszy Amerykanin, który zdobył biegun północny,

his heel dropped off from frostbite 200 klicks out.

po 200 kilometrach odmroził sobie piętę.

Musiał iść dalej, i poszedł,

He must keep going, he does,

and after 60 days on the ice, we stood at the North Pole.

a po 60 dniach na lodzie, staliśmy na biegunie.

Udało się.

We had done it.

Yes, I became the first person in history stupid enough to walk to both Poles,

Jestem pierwszą osobą w historii na tyle głupią, by zdobyć oba bieguny.

but it was our success.

To był nasz sukces.

And sadly, on return home,

Niestety, podczas powrotu do domu,

it was not all fun.

nie było już tak zabawnie.

I became very low.

Byłem bardzo zdołowany.

Czasem ciężej znieść sukces niż dążenie do niego.

To succeed at something is often harder than actually making it happen.

I was empty, lonely, financially destroyed.

Czułem pustkę, byłem samotny, spłukany finansowo.

I was without hope,

Straciłem nadzieję.

but hope came in the form of the great Jacques Cousteau,

Wróciła w postaci wielkiego Jacques'a Cousteau.

and he inspired me to take on the 2041 mission.

Zainspirował mnie do podjęcia misji 2041.

Being Jacques, he gave me clear instructions:

Jacques dał mi jasne instrukcje:

wciągnąć światowych liderów, przemysłowców i biznesmenów,

Engage the world leaders, talk to industry and business,

and above all, Rob, inspire young people,

a przede wszystkim młodych ludzi,

because they will choose the future of the preservation of Antarctica.

bo to oni wybiorą przyszłość ochrony Antarktydy.

For the world leaders, we've been to every world Earth Summit,

Co do wspomnianych liderów, byłem na wszystkich Szczytach Ziemi.

all three of them, with our brave yacht, 2041,

Na wszystkie trzy dotarliśmy jachtem "2041",

dwa razy w Rio, w 1992 i 2012 roku,

twice to Rio, once in '92, once in 2012,

and for the Earth Summit in Johannesburg,

oraz w Johannesburgu.

we made the longest overland voyage ever made with a yacht,

Pokonaliśmy najdłuższą na świecie trasę naziemną jachtem,

13,000 kilometers around the whole of Southern Africa

13 tysięcy kilometrów dookoła Afryki Południowej,

by zainspirować ponad milion młodych ludzi

doing our best to inspire over a million young people in person

about 2041 and about their environment.

tematyką roku 2041 i środowiska naturalnego.

For the last 11 years, we have taken over 1,000 people,

Przez ostatnie 11 lat zabraliśmy na Antarktydę ponad tysiąc osób,

people from industry and business, women and men from companies,

przemysłowców, biznesmenów, kobiety i mężczyzn,

students from all over the world, down to Antarctica,

studentów z całego świata.

and during those missions, we've managed to pull out

W trakcie tych misji udało nam się zebrać

ponad 1500 ton złomu pozostawionego na Antarktydzie.

over 1,500 tons of twisted metal left in Antarctica.

That took eight years, and I'm so proud of it

Zajęło nam to osiem lat.

Jestem ogromnie dumny,

bo wszystko, co zebraliśmy, udało się przetworzyć.

because we recycled all of it back here in South America.

I have been inspired ever since I could walk

Od małego mama wpajała mi zasady recyklingu.

to recycle by my mum.

Oto ona.

Here she is, and my mum --

(Applause) --

(Brawa)

Robi to do dziś, a ma 100 lat.

my mum is still recycling,

and as she is in her 100th year, isn't that fantastic?

Czy to nie wspaniałe.

(Applause)

(Brawa)

And when -- I love my mum.

Kocham moją mamę.

(Laughter)

(Śmiech)

But when Mum was born,

Kiedy mama przyszła na świat na świecie było 1,8 miliarda ludzi.

the population of our planet was only 1.8 billion people,

and talking in terms of billions,

Mówiąc o miliardach,

nadmienię, że w misjach brali udział młodzi przedsiębiorcy

we have taken young people from industry and business

from India, from China.

z Indii i Chin.

These are game-changing nations, and will be hugely important

To narody, które będą mieć ogromny wpływ

na decyzje odnośnie ochrony Antarktydy.

in the decision about the preservation of the Antarctic.

Unbelievably, we've engaged and inspired women to come from the Middle East,

Udało nam się zaangażować i zainspirować kobiety Bliskiego Wschodu,

often for the first time they've represented their nations in Antarctica.

często reprezentujące swoje kraje na Antarktydzie

po raz pierwszy.

Fantastic people, so inspired.

Niesamowici ludzie, pełni inspiracji.

Żeby chronić Antarktydę,

To look after Antarctica,

you've got to first engage people with this extraordinary place,

trzeba zainteresować ludzi tym niesamowitym miejscem,

form a relationship, form a bond,

zbudować związki, więzy,

form some love.

rozkochać ich.

It is such a privilege to go to Antarctica,

To ogromny zaszczyt pojechać na Antarktydę.

To trudno opisać.

I can't tell you.

I feel so lucky,

Uważam się za szczęśliwca,

byłem tam 35 razy.

and I've been 35 times in my life,

and all those people who come with us return home as great champions,

Ludzie, którzy z nami jeżdżą, wracają do domu jako orędownicy

not only for Antarctica,

nie tylko Antarktydy,

but for local issues back in their own nations.

ale też lokalnych problemów swoich krajów.

Let's go back to where we began: the ice melt of the North and South Poles.

Wracając do tematu, pokrywa lodowa biegunów topnieje.

And it's not good news.

To nie jest dobra wiadomość.

NASA informed us six months ago

NASA poinformowało 6 miesięcy temu,

that the Western Antarctic Ice Shelf is now disintegrating.

że rozpada się Lodowiec Szelfowy Larsena.

Huge areas of ice --

To ogromne połacie lodu.

Popatrzmy na rozmiary w porównaniu z Ameryką Południową.

look how big Antarctica is even compared to here --

Huge areas of ice are breaking off from Antarctica,

Urywają się części lodowca wielkości małych państw

the size of small nations.

And NASA have calculated that the sea level will rise,

NASA oszacowało, że średni poziom wód podniesie się,

bez wątpliwości,

it is definite,

by one meter in the next 100 years,

o 1 metr w przeciągu stulecia.

the same time that my mum has been on planet Earth.

To tyle, ile przeżyła moja mama.

It's going to happen,

To się wydarzy.

and I've realized that the preservation of Antarctica

A ochrona Antarktydy

and our survival here on Earth are linked.

i nasze przetrwanie na Ziemi łączą się ze sobą.

And there is a very simple solution.

Rozwiązanie jest proste.

Jeśli będziemy używać odnawialnej energii,

If we are using more renewable energy in the real world,

if we are being more efficient with the energy here,

będziemy bardziej wydajni,

running our energy mix in a cleaner way,

będziemy wytwarzać energię zieloną,

there will be no financial reason to go and exploit Antarctica.

nie będzie się opłacała eksploatacja Antarktydy.

It won't make financial sense,

Straci sens.

and if we manage our energy better, we also may be able to slow down,

Jeśli będziemy mądrze zarządzać energią,

może uda nam się zwolnić,

maybe even stop,

a nawet całkowicie zastopować,

this great ice melt that threatens us.

to groźne dla nas topnienie lodowców.

It's a big challenge, and what is our response to it?

To ogromne wyzwanie. Jak na nie odpowiemy?

Pod koniec przyszłego roku

We've got to go back one last time,

wrócimy jeszcze raz

and at the end of next year,

we will go back to the South Geographic Pole,

na biegun południowy,

where we arrived 30 years ago on foot,

tam, gdzie dotarliśmy pieszo 30 lat temu.

Przejdziemy tą samą trasą 1600 kilometrów,

and retrace our steps of 1,600 kilometers,

but this time only using renewable energy to survive.

tym razem używając do przeżycia tylko energii odnawialnej.

We will walk across those icecaps, which far down below are melting,

Przejdziemy po pokrywach lodowych, które pod spodem topnieją,

hopefully inspiring some solutions on that issue.

w nadziei, że zainspirujemy jakieś rozwiązania.

This is my son, Barney.

To mój syn, Barney.

He is coming with me.

Będzie maszerować ze mną,

He is committed to walking side by side with his father,

ramię w ramię z ojcem,

and what he will do is to translate these messages

aby później zaszczepić te idee

and inspire these messages to the minds of future young leaders.

w głowach przyszłych młodych liderów.

I'm extremely proud of him.

Jestem z niego niezwykle dumny.

Good on him, Barney.

Świetnie, Barney.

Ladies and gentlemen, a survivor -- and I'm good --

Panie i panowie, ponieważ ocalałem,

a survivor sees a problem and doesn't go, "Whatever."

widzę problem i nie mogę przejść obok niego obojętnie,

A survivor sees a problem and deals with that problem

pozwalając, by urósł do rangi zagrożenia.

before it becomes a threat.

We have 27 years to preserve the Antarctic.

Mamy 27 lat, by uratować Antarktydę.

We all own it.

Należy do nas wszystkich.

We all have responsibility.

Wszyscy jesteśmy za to odpowiedzialni.

The fact that nobody owns it maybe means that we can succeed.

Nikt nie ma jej na własność, więc może się uda.

Antarctica is a moral line in the snow,

Antarktyda to moralny drogowskaz wyryty w śniegu,

należy o to zawalczyć,

and on one side of that line we should fight,

fight hard for this one beautiful, pristine place left alone on Earth.

Walczyć ostro o to ostatnie, piękne i nieskażone miejsce Ziemi.

I know it's possible.

Wiem, że to możliwe.

We are going to do it.

Zrobimy to.

And I'll leave you with these words from Goethe.

Zostawię was ze słowami Goethego.

I've tried to live by them.

To moje życiowe motto.

"If you can do, or dream you can,

"Jeśli możesz działać lub marzysz, że możesz,

zabierz się za to.

begin it now,

for boldness has genius, power and magic in it."

Śmiałość ma w sobie geniusz, moc i magię.

Powodzenia.

Good luck to you all.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Brawa)

(Applause)