Parag Khanna maps the future of countries

Tłumaczenie: Gabriela Galińska Korekta: Monika Sulima

Do we live in a borderless world?

Czy żyjemy w świecie bez granic?

Before you answer that, have a look at this map.

Zanim odpowiecie, spójrzcie na mapę.

Contemporary political map shows

Na współczesnej mapie politycznej

that we have over 200 countries in the world today.

widać, że istnieje dziś ponad 200 krajów.

That's probably more than at any time in centuries.

Prawdopodobnie od stuleci nie istniało ich tyle.

Now, many of you will object.

Wielu z was się z tym nie zgodzi.

For you this would be a more appropriate map.

Dla was ta mapa jest właściwsza.

You could call it TEDistan.

Nazwalibyście ją TEDistanem.

In TEDistan, there are no borders,

W TEDistanie nie ma granic,

just connected spaces and unconnected spaces.

tylko połączone i niepołączone przestrzenie.

Most of you probably reside in one of the 40 dots

Większość z was mieszka pewnie w jednym

on this screen, of the many more

z 40 punktów na ekranie,

that represent 90 percent of the world economy.

które reprezentują 90% światowej gospodarki.

But let's talk about the 90 percent of the world population

Ale porozmawiajmy o 90% światowej populacji,

that will never leave the place in which they were born.

która nigdy nie opuści miejsca swojego urodzenia.

For them, nations, countries, boundaries, borders still matter a great deal,

Na nich kwestie narodu, kraju, granic wciąż mają olbrzymi wpływ,

and often violently.

czasami bardzo brutalny.

Now here at TED, we're solving some of the great

W ramach TED rozwikłujemy wiele

riddles of science and mysteries of the universe.

wielkich zagadek nauki i tajemnic wszechświata.

Well here is a fundamental problem we have not solved:

Ale jest pewien fundamentalny problem, którego nie rozwiązaliśmy

our basic political geography.

to nasza geografia polityczna.

How do we distribute ourselves around the world?

W jaki sposób jesteśmy rozmieszczeni na świecie?

Now this is important, because border conflicts

To ważne, ponieważ konflikty graniczne

justify so much of the world's military-industrial complex.

uzasadniają utrzymywanie wielu światowych zasobów militarnych.

Border conflicts can derail

Konflikty graniczne mogą zniweczyć

so much of the progress that we hope to achieve here.

postęp, który chcemy tutaj osiągnąć.

So I think we need a deeper understanding

Dlatego myślę, że powinniśmy lepiej zrozumieć

of how people, money, power,

jak ludzie, pieniądze, władza,

religion, culture, technology

religia, kultura, technologia

interact to change the map of the world.

oddziałują na siebie i zmieniają mapę świata.

And we can try to anticipate those changes,

Możemy spróbować przewidzieć te zmiany

and shape them in a more constructive direction.

i kształtować je w konstruktywniejszy sposób.

So we're going to look at some maps of the past,

Przyjrzymy się dawnym i aktualnym mapom

the present and some maps you haven't seen

oraz mapom, których nie widzieliście,

in order to get a sense of where things are going.

aby przekonać się, jak rozwija się sytuacja.

Let's start with the world of 1945.

Zacznijmy od świata w 1945 r.

1945 there were just 100 countries in the world.

W 1945 r. na mapie świata jest tylko 100 państw.

After World War II, Europe was devastated,

Po drugiej wojnie światowej Europa była zniszczona.

but still held large overseas colonies:

ale wciąż utrzymywała duże zamorskie kolonie:

French West Africa, British East Africa, South Asia, and so forth.

Francuska Afryka Zachodnia, Brytyjska Afryka Wschodnia, Azja Południowa itd.

Then over the late '40s,

Od późnych lat 40.

'50s, '60s, '70s and '80s,

poprzez lata 50., 60., 70. i 80.

waves of decolonization took place.

następowały fale dekolonizacji.

Over 50 new countries were born.

Pojawiło się ponad 50 nowych krajów.

You can see that Africa has been fragmented.

Jak widać Afryka uległa fragmentacji.

India, Pakistan, Bangladesh, South East Asian nations created.

Powstały Indie, Pakistan, Bangladesz i inne kraje w południowo-wschodniej Azji.

Then came the end of the Cold War.

Potem skończyła się zimna wojna.

The end of the Cold War and the disintegration of the Soviet Union.

Koniec zimnej wojny i rozpad Związku Radzieckiego.

You had the creation of new states in Eastern Europe,

Nowe państwa powstają w Europe Wschodniej,

the former Yugoslav republics and the Balkans,

na terenie byłej Republiki Jugosławii i Bałkanów,

and the 'stans of central Asia.

a w Azji Centralnej "stany".

Today we have 200 countries in the world.

Dziś na świecie jest 200 państw.

The entire planet is covered

Cała planeta pokryta jest siecią

by sovereign, independent nation-states.

niepodległych państw narodowych.

Does that mean that someone's gain has to be someone else's loss?

Czy to oznacza, że czyjś zysk musi oznaczać stratę kogoś innego?

Let's zoom in on one of the most strategic areas of the world,

Przyjrzyjmy się jednej z najbardziej strategicznych części świata,

Eastern Eurasia.

wschodniej Euroazji.

As you can see on this map,

Jak widzicie na mapie,

Russia is still the largest country in the world.

Rosja jest wciąż największym krajem świata.

And as you know, China is the most populous.

A jak wiecie, Chiny mają największą populacje.

And they share a lengthy land border.

Kraje te mają długą wspólną granicę.

What you don't see on this map

Na mapie nie widać,

is that most of Russia's 150 million people

że większość z 150 mln Rosjan

are concentrated in its western provinces

zamieszkuje zachodnie prowincje

and areas that are close to Europe.

i regiony blisko Europy.

And only 30 million people are in its eastern areas.

Jedynie 30 mln ludzi mieszka na wschodnich obszarach.

In fact, the World Bank predicts

Bank Światowy przewiduje,

that Russia's population is declining

że populacja Rosji zmniejszy się

towards about 120 million people

do poziomu 120 mln.

And there is another thing that you don't see on this map.

Jest jeszcze coś, czego nie widać na tej mapie.

Stalin, Khrushchev and other Soviet leaders

Stalin, Chruszczow, inni sowieccy przywódcy

forced Russians out to the far east

przymusowo wysyłali Rosjan na daleki wschód

to be in gulags, labor camps,

do gułagów, obozów pracy,

nuclear cities, whatever the case was.

atomowych miast i innych miejsc.

But as oil prices rose,

Ale gdy wzrosły ceny ropy,

Russian governments have invested in infrastructure

rosyjskie rządy zainwestowały w infrastrukturę,

to unite the country, east and west.

aby zintegrować państwo, wschód i zachód.

But nothing has more perversely impacted

Nic nie wpłynęło tak przewrotnie

Russia's demographic distribution,

na rosyjską demografię.

because the people in the east, who never wanted to be there anyway,

Ludzie na wschodzie, którzy i tak nigdy nie chcieli tam trafić,

have gotten on those trains and roads

ruszyli tymi pociągami i drogami

and gone back to the west.

z powrotem na zachód.

As a result, in the Russian far east today,

W efekcie dziś na wschodzie Rosji,

which is twice the size of India,

która jest dwa razy większa od Indii,

you have exactly six million Russians.

mieszka dokładnie 6 mln Rosjan.

So let's get a sense of what is happening in this part of the world.

Spróbujmy uchwycić to, co dzieje się w tej części świata.

We can start with Mongolia, or as some call it, Mine-golia.

Zacznijmy od Mongolii, nazywanej niekiedy Kopgolią.

Why do they call it that?

Dlaczego?

Because in Mine-golia, Chinese firms operate

Ponieważ w Kopgolii chińskie firmy

and own most of the mines -- copper, zinc, gold --

są właścicielami większości kopalni -- miedzi, cynku, złota --

and they truck the resources south and east into mainland China.

a wydobyte surowce transportują na południe i wschód do Chin.

China isn't conquering Mongolia.

Chiny nie podbijają Mongolii.

It's buying it.

One ją kupują.

Colonies were once conquered. Today countries are bought.

Kiedyś kolonie się podbijało. Teraz kraje się kupuje.

So let's apply this principle to Siberia.

Zastosujmy tę zasadę do Syberii.

Siberia most of you probably think of

Syberia kojarzy się wam prawdopodobnie

as a cold, desolate, unlivable place.

z zimnym, opuszczonym, nieprzyjaznym miejscem.

But in fact, with global warming and rising temperatures,

Ale tak naprawdę z powodu globalnego ocieplenia

all of a sudden you have vast wheat fields

okazuje się, że wyrastają tam pola pszenicy

and agribusiness, and grain being produced in Siberia.

i agrobiznesy, a zboża są produkowane na Syberii.

But who is it going to feed?

Ale kto je skonsumuje?

Well, just on the other side of the Amo River,

Cóż, tuż obok na drugim brzegu rzeki Arno

in the Heilongjiang and Harbin provinces of China,

w chińskiej prowincji Heilongjiang i jej stolicy Harbin

you have over 100 million people.

mieszka ponad 100 mln ludzi.

That's larger than the entire population of Russia.

To więcej niż cała populacja Rosji.

Every single year, for at least a decade or more,

Każdego roku od co najmniej dekady

[60,000] of them have been voting with their feet,

60 tys. z nich głosuje nogami

crossing, moving north and inhabiting this desolate terrain.

i przemieszcza się na północ, aby zamieszkać na tych opuszczonych terenach.

They set up their own bazaars and medical clinics.

Otwierają tam własne bazary i kliniki medyczne.

They've taken over the timber industry

Przejęli przemysł drzewny

and been shipping the lumber east, back into China.

i transportują drewno na wschód, do Chin.

Again, like Mongolia,

Tak jak w przypadku Mongolii

China isn't conquering Russia. It's just leasing it.

Chiny nie podbijają Rosji, one ją biorą w leasing.

That's what I call globalization Chinese style.

Oto, co nazywam globalizacją po chińsku.

Now maybe this is what the map of the region

Tak może wyglądać mapa tego regionu

might look like in 10 to 20 years.

za 10 do 20 lat.

But hold on. This map is 700 years old.

Ale chwileczkę. Ta mapa ma 700 lat.

This is the map of the Yuan Dynasty,

Pochodzi z czasów dynastii Yuan

led by Kublai Khan, the grandson of Genghis Khan.

pod rządami Kubla Chana, wnuka Czyngis Chana.

So history doesn't necessarily repeat itself,

Historia zatem niekoniecznie się powtarza,

but it does rhyme.

ale się rymuje.

This is just to give you a taste of what's happening in this part of the world.

To była tylko mała próbka tego, co dzieje się w tej części świata.

Again, globalization Chinese style.

Znowu, globalizacja po chińsku.

Because globalization opens up all kinds of ways for us to

Ponieważ globalizacja otwiera nam nowe możliwości

undermine and change the way we think about political geography.

podważenia i zmiany tego, jak myślimy o geografii politycznej.

So, the history of East Asia in fact,

A więc, historia Azji Wschodniej

people don't think about nations and borders.

to dla ludzi nie historia narodów i granic,

They think more in terms of empires and hierarchies,

ale raczej imperiów i hierarchii,

usually Chinese or Japanese.

zazwyczaj chińskich lub japońskich.

Well it's China's turn again.

Teraz znowu kolej Chin.

So let's look at how China is re-establishing

Popatrzmy zatem, jak Chiny odbudowują

that hierarchy in the far East.

hierarchię na Dalekim Wschodzie.

It starts with the global hubs.

Wszystko zaczyna się od globalnych metropolii.

Remember the 40 dots on the nighttime map

Pamiętajcie o 40 punktach na nocnej mapie

that show the hubs of the global economy?

pokazujących centra światowej gospodarki.

East Asia today has more of those global hubs

W dzisiejszej Azji Wschodniej jest więcej

than any other region in the world.

tych centrów niż gdziekolwiek indziej.

Tokyo, Seoul, Beijing, Shanghai,

Tokio, Seul, Pekin, Szanghaj,

Hong Kong, Singapore and Sidney.

Hong Kong, Singapur i Sydney.

These are the filters and funnels of global capital.

To są źródła rozprzestrzeniania się i transmisji światowego kapitału.

Trillions of dollars a year are being brought into the region,

Do tego regionu rocznie napływają biliony dolarów.

so much of it being invested into China.

I tyle jest inwestowane w Chinach.

Then there is trade.

Poza tym jest handel.

These vectors and arrows represent ever stronger

Te strzałki i wektory pokazują nawet silniejsze

trade relationships that China has

powiązania handlowe Chin

with every country in the region.

ze wszystkimi krajami w regionie.

Specifically, it targets Japan

A zwłaszcza z Japonią,

and Korea and Australia,

Koreą i Australią,

countries that are strong allies of the United States.

krajami, które są ważnymi sojusznikami USA.

Australia, for example, is heavily dependent

Australia przykładowo jest bardzo uzależniona

on exporting iron ore and natural gas to China.

od eksportowania rudy żelaza i gazu do Chin.

For poorer countries, China reduces tariffs

Biedniejszym krajom Chiny obniżają cła,

so that Laos and Cambodia can sell their goods more cheaply

dzięki czemu Laos i Kambodża mogą taniej sprzedawać swoje towary

and become dependent on exporting to China as well.

i także uzależnić się od eksportowania do Chin.

And now many of you have been reading in the news

Ilu z was czytało w gazetach,

how people are looking to China

że ludzie spodziewają się,

to lead the rebound, the economic rebound, not just in Asia, but potentially for the world.

że Chiny wyprowadzą z dołka, gospodarczego dołka, nie tylko Azję, ale cały świat.

The Asian free trade zone, almost free trade zone, that's emerging

Obroty w powstającej azjatyckiej strefie wolnego, prawie wolnego, handlu

now has a greater trade volume than trade across the Pacific.

mają większą wartość niż te w handlu w strefie Pacyfiku.

So China is becoming the anchor of the economy in the region.

Chiny stają się gwarantem gospodarczym w regionie.

Another pillar of this strategy is diplomacy.

Innym filarem tej strategii jest dyplomacja.

China has signed military agreements with many countries in the region.

Chiny podpisały porozumienia militarne z wieloma krajami w regionie.

It has become the hub of diplomatic institutions

Stały się stolicą wielu dyplomatycznych instytucji

such as the East Asian Community.

takich jak Wspólnota Azji Wschodniej.

Some of these organizations don't even have

Do niektórych z tych organizacji

the United States as a member.

nie należą Stany Zjednoczone.

There is a treaty of nonaggression between countries,

Kraje zawarły też pakt o nieagresji,

such that if there were a conflict between China and the United States,

także w przypadku konfliktu pomiędzy Chinami i USA

most countries vow to just sit it out,

większość krajów, w tym sojusznicy USA

including American allies like Korea and Australia.

jak Korea i Australia, zobowiązały się zachować neutralność.

Another pillar of the strategy,

Innym filarem tej strategii,

like Russia, is demographic.

jak w przypadku Rosji, jest demografia.

China exports business people, nannies, students,

Chiny eksportują biznesmenów, niańki, studentów,

teachers to teach Chinese around the region,

nauczycieli, który uczą chińskiego w regionie,

to intermarry and to occupy ever greater

aby zawierali związki małżeńskie

commanding heights of the economies.

i zdobywali kolejne szczyty gospodarcze.

Already ethnic Chinese people

Już teraz w Malezji, Tajlandii i Indonezji

in Malaysia, Thailand and Indonesia

ludzie pochodzący z Chin

are the real key factors and drivers

są kluczem do powodzenia

in the economies there.

tamtejszych gospodarek.

Chinese pride is resurgent in the region

W efekcie chińska duma w regionie

as a result.

odradza się.

Singapore, for example, used to ban Chinese language education.

Przykładowo w Singapurze nauczanie chińskiego było zakazane.

Now it encourages it.

Teraz się do niego zachęca.

If you add it all up what do you get?

Jeśli zsumujemy te czynniki, co uzyskamy?

Well, if you remember before World War II,

Jeśli pamiętacie, Japonia przed drugą wojną światową

Japan had a vision

miała wizję

for a greater Japanese co-prosperity sphere.

wielkiej japońskiej, bogatej strefy wpływów.

What's emerging today is what you might call

To, co powstaje dziś, można nazwać

a greater Chinese co-prosperity sphere.

wielką chińską strefą wpływów.

So no matter what the lines on the map tell you

Bez względu na to, na co wskazują linie na mapie

in terms of nations and borders,

w kontekście narodów i granic,

what you really have emerging in the far east

to, co rzeczywiście rodzi się na Dalekim Wschodzie

are national cultures,

to kultury narodowe,

but in a much more fluid, imperial zone.

ale w znacznie płynniejszej, imperialnej strefie.

All of this is happening without firing a shot.

Wszystko to dzieje się bez jednego wystrzału.

That's most certainly not the case in the Middle East

W przeciwieństwie do sytuacji na Bliskim Wschodzie,

where countries are still very uncomfortable

gdzie kraje wciąż nie zaakceptowały

in the borders left behind by European colonialists.

granic narzuconych im przez europejskich kolonizatorów.

So what can we do to think about borders differently in this part of the world?

Co możemy zrobić, aby inaczej postrzegać granice w tej części świata?

What lines on the map should we focus on?

Na jakich liniach na mapie trzeba się skupić?

What I want to present to you is what I call

To, co chcę wam zaprezentować, nazywam

state building, day by day.

budowaniem państwa dzień po dniu.

Let's start with Iraq.

Zacznijmy od Iraku.

Six years after the U.S. invasion of Iraq,

Po 6 latach od amerykańskiej inwazji na Irak

the country still exists more on a map than it does in reality.

kraj ten wciąż istnieje bardziej na mapie niż w rzeczywistości.

Oil used to be one of the forces holding Iraq together;

Ropa była jednym z czynników spajających Irak.

now it is the most significant cause of the country's disintegration.

Teraz jest najważniejszą przyczyną rozpadu tego kraju.

The reason is Kurdistan.

Powodem jest Kurdystan.

The Kurds for 3,000 years

Od 3000 lat Kurdowie

have been waging a struggle for independence,

walczą o niepodległość.

and now is their chance to finally have it.

Teraz rzeczywiście mają szansę zwyciężyć.

These are pipeline routes, which emerge from Kurdistan,

To są ropociągi, które zaczynają swój bieg w Kurdystanie,

which is an oil-rich region.

który jest regionem bogatym w ropę.

And today, if you go to Kurdistan,

Dziś w Kurdystanie

you'll see that Kurdish Peshmerga guerillas

obserwujemy jak peszmergowie,

are squaring off against the Sunni Iraqi army.

kurdyjscy bojownicy, szykują się do bitwy z sunnicką armią.

But what are they guarding?

Czego bronią?

Is it really a border on the map?

Czy rzeczywiście granicy na mapie?

No. It's the pipelines.

Nie. Chodzi o rurociągi.

If the Kurds can control their pipelines, they can set the terms

Jeśli Kurdowie będą kontrolować rurociągi, będą dyktować warunki

of their own statehood.

swojej niepodległości.

Now should we be upset about this, about the potential disintegration of Iraq?

Czy powinniśmy się martwić możliwym rozpadem Iraku?

I don't believe we should.

Nie sądzę.

Iraq will still be the second largest oil producer in the world,

Irak wciąż będzie drugim największym producentem ropy na świecie

behind Saudi Arabia.

zaraz za Arabią Saudyjską.

And we'll have a chance to solve a 3,000 year old dispute.

Będzie to też okazja do rozwiązania trwającego 3 tys. lat konfliktu.

Now remember Kurdistan is landlocked.

Pamiętajmy, że Kurdystan nie ma dostępu do morza.

It has no choice but to behave.

Nie może zatem prowokować,

In order to profit from its oil

bo inaczej nie zarobi na ropie,

it has to export it through Turkey or Syria,

którą musi eksportować przez Turcję lub Syrię

and other countries, and Iraq itself.

i inne kraje, w tym Irak.

And therefore it has to have amicable relations with them.

Dlatego musi mieć z nimi przyjazne stosunki.

Now lets look at a perennial conflict in the region.

Przyjrzyjmy się teraz permanentnemu konfliktowi w regionie.

That is, of course, in Palestine.

Oczywiście, chodzi o Palestynę.

Palestine is something of a cartographic anomaly

Palestyna jest kartograficzną anomalią,

because it's two parts Palestinian, one part Israel.

bo na dwie części Palestyny, przypada jedna część izraelska.

30 years of rose garden diplomacy

30 lat chowania głowy w piasek

have not delivered us peace in this conflict.

nie przyniosło temu regionowi pokoju.

What might? I believe that what might

Co by przyniosło? Sądzę,

solve the problem is infrastructure.

że rozwiązaniem byłaby infrastruktura.

Today donors are spending billions of dollars on this.

Dziś miliardy dolarów wydaje się na to.

These two arrows are an arc,

Te dwie strzałki tworzą łuk,

an arc of commuter railroads and other infrastructure

łuk kolei dojazdowych i pozostałej infrastruktury

that link the West Bank and Gaza.

łączącej Zachodni Brzeg i Gazę.

If Gaza can have a functioning port

Jeżeli w Gazie mógłby istnieć port,

and be linked to the West Bank, you can have a viable Palestinian state,

który byłby połączony z Zachodnim Brzegiem, państwo palestyńskie

Palestinian economy.

i gospodarka mogłoby istnieć.

That, I believe, is going to bring peace to this particular conflict.

To moim zdaniem zakończy ten konflikt.

The lesson from Kurdistan and from Palestine

Przypadek Kurdystanu i Palestyny

is that independence alone, without infrastructure,

świadczy o tym, że niepodległość bez infrastruktury

is futile.

nie ma racji bytu.

Now what might this entire region look like

Jak mógłby wyglądać cały ten region,

if in fact we focus on other lines on the map besides borders,

gdybyśmy skoncentrowali się na innych liniach niż granice,

when the insecurities might abate?

gdy niepewności wygasną?

The last time that was the case was actually

Ostatni raz mapa tego regionu wyglądała tak

a century ago, during the Ottoman Empire.

100 lat temu w czasach imperium osmańskiego.

This is the Hejaz Railway.

Oto linia kolejowa Hejaz.

The Hejaz Railway ran from Istanbul to Medina via Damascus.

Biegła od Stambułu do Medyny przez Damaszek.

It even had an offshoot running to Haifa

Jej odnoga wiodła nawet do Hajfy,

in what is today Israel, on the Mediterranean Sea.

miasta w dzisiejszym Izraelu nad Morzem Śródziemnym.

But today the Hejaz Railway lies in tatters, ruins.

Ale dziś linia kolejowa Hejaz jest w ruinie.

If we were to focus on reconstructing these curvy lines on the map,

Gdybyśmy skupili się na zrekonstruowaniu tych linii na mapie,

infrastructure, that cross the straight lines, the borders,

infrastruktury, która przekracza proste linie, granice,

I believe the Middle East would be a far more peaceful region.

wierzę, że Bliski Wschód byłby o wiele spokojniejszym regionem.

Now let's look at another part of the world,

Teraz przypatrzmy się innej części świata,

the former Soviet Republics of Central Asia, the 'stans.

dawnym radzieckim republikom w środkowej Azji, tzw. "stanom".

These countries' borders originate from Stalin's decrees.

Granice tych państw wytyczono zgodnie z dekretami Stalina,

He purposely did not want these countries to make sense.

który oczywiście nie chciał, aby miały one sens.

He wanted ethnicities to mingle

Chciał pomieszać różne narodowości,

in ways that would allow him to divide and rule.

dzięki czemu mógłby dzielić i rządzić.

Fortunately for them, most of their oil and gas resources

Na szczęście dla nich większość ich zasobów gazu i ropy

were discovered after the Soviet Union collapsed.

odkryto po upadku Związku Radzieckiego.

Now I know some of you may be thinking, "Oil, oil, oil.

Wiem, co niektórzy z was myślą: "Ropa, ropa, ropa.

Why is it all he's talking about is oil?"

Czemu on ciągle gada o ropie?"

Well, there is a big difference in the way we used to talk about oil

Sposób, w jaki mówiliśmy o ropie kiedyś

and the way we're talking about it now.

bardzo się zmienił.

Before it was, how do we control their oil?

Kiedyś pytaliśmy: jak kontrolować ich ropę?

Now it's their oil for their own purposes.

Teraz ich ropa ma służyć ich celom.

And I assure you it's every bit as important to them

Zapewniam was, że jest dla nich tak samo ważna

as it might have been to colonizers and imperialists.

jak dla nigdysiejszych kolonizatorów i imperialistów.

Here are just some of the pipeline projections

Mam tu kilka propozycji przebiegu

and possibilities and scenarios

ropociągów, możliwych scenariuszy

and routes that are being mapped out for the next several decades.

i tras wytyczanych na następne kilka dekad.

A great deal of them.

Bardzo wiele z nich.

For a number of countries in this part of the world,

Dla wielu krajów w tej części świata

having pipelines is the ticket to becoming part of the global economy

rurociągi są szansą na stanie się częścią światowej gospodarki

and for having some meaning

i zyskanie znaczenia

besides the borders that they are not loyal to themselves.

poza granicami, które nie są trwałe.

Just take Azerbaijan.

Weźmy Azerbejdżan.

Azerbaijan was a forgotten corner of the Caucuses,

Azerbejdżan był zapomnianym zakątkiem Kaukazu.

but now with the Baku-Tbilisi-Ceyhan pipeline into Turkey,

Ale dzięki ropociągowi Baku-Tbilisi-Ceyhan prowadzącemu do Turcji

it has rebranded itself as the frontier of the west.

zaczął być postrzegany jako granica Zachodu.

Then there is Turkmenistan, which most people think of

Turkmenistan, który większości kojarzy się

as a frozen basket case.

z zamarzniętą ruiną

But now it's contributing gas across the Caspian Sea

obecnie przesyła gaz przez Morze Kaspijskie

to provide for Europe,

do Europy,

and even a potentially Turkmen-

a możliwa jest również budowa rurociągu łączącego

Afghan-Pakistan-India pipeline as well.

Turkmenistan, Afganistan, Pakistan i Indie.

Then there is Kazakhstan, which didn't even have a name before.

Kazachstan kiedyś nie miał nawet własnej nazwy.

It was more considered South Siberia during the Soviet Union.

W czasach ZSRR był uważany za południową Syberię.

Today most people recognize Kazakhstan

Dziś większość postrzega Kazachstan

as an emerging geopolitical player. Why?

jako nowego geopolitycznego gracza. Dlaczego?

Because it has shrewdly designed pipelines to flow across the Caspian,

Ponieważ sprytnie zaprojektował rurociągi tak, aby przebiegały

north through Russia, and even east to China.

przez Morze Kaspijskie, a nie Rosję, a także do Chin.

More pipelines means more silk roads, instead of the Great Game.

Więcej rurociągów oznacza więcej jedwabnych szlaków zamiast Wielkiej Gry.

The Great Game connotes dominance of one over the other.

Wielka Gra kojarzy się z dominacją.

Silk road connotes independence and mutual trust.

Jedwabny szlak z niezależnością i wzajemnym zaufaniem.

The more pipelines we have, the more silk roads we'll have,

Im więcej mamy rurociągów, tym więcej jedwabnych szlaków,

and the less of a dominant Great Game competition

i mniej polegającej na dominacji Wielkiej Gry

we'll have in the 21st century.

w XXI wieku.

Now let's look at the only part of the world that really has brought down its borders,

Przyjrzyjmy się teraz jedynej części świata, która naprawdę zniosła granicę,

and how that has enhanced its strength.

oraz temu, jak zwiększyło to jej siłę.

And that is, of course, Europe.

Chodzi oczywiście o Europę.

The European Union began as just the coal and steel community of six countries,

Unia Europejska zaczynała jako wspólnota węgla i stali sześciu krajów.

and their main purpose was really to keep the rehabilitation of Germany

A jej głównym celem było przeprowadzenie rehabilitacji Niemiec

to happen in a peaceful way.

w pokojowy sposób.

But then eventually it grew into 12 countries,

Ale w końcu rozrosła się do 12 krajów,

and those are the 12 stars on the European flag.

które symbolizuje 12 gwiazdek na europejskiej fladze.

The E.U. also became a currency block,

UE stała się także blokiem walutowym

and is now the most powerful trade block in the entire world.

i jest teraz najpotężniejszym blokiem handlowym na świecie.

On average, the E.U. has grown by one country per year

Średnio UE powiększała się o rocznie o jedno państwo

since the end of the Cold War.

od końca zimnej wojny.

In fact most of that happened on just one day.

W rzeczywistości większość państw przystąpiła jednego dnia.

In 2004, 15 new countries joined the E.U.

W 2004 r. 15 nowych krajów dołączyło do UE,

and now you have what most people consider

co w powszechnym mniemaniu spowodowało utworzenie

a zone of peace spanning 27 countries

strefy pokoju obejmującej 27 krajów

and 450 million people.

i 450 mln ludzi.

So what is next? What is the future of the European Union?

Co dalej? Jak jest przyszłość Unii Europejskiej?

Well in light blue, you see the zones

Jasno niebieskie strefy

or the regions that are at least two-thirds

bądź regiony są w przynajmniej 2/3

or more dependent on the European Union

zależne od Unii Europejskiej

for trade and investment.

w kwestii handlu i inwestycji.

What does that tell us? Trade and investment tell us

Co to oznacza? Zależność w zakresie handlu i inwestycji

that Europe is putting its money where its mouth is.

wskazuje, że Europa wie, co jest dla niej dobre.

Even if these regions aren't part of the E.U.,

Nawet jeśli te regiony nie są częścią UE,

they are becoming part of its sphere of influence.

to zaczynają znajdować się w jej strefie wpływów.

Just take the Balkans. Croatia, Serbia

Weźmy Bałkany, Chorwację, Serbię,

Bosnia, they're not members of the E.U. yet.

Bośnie, które nie są jeszcze członkami UE,

But you can get on a German ICE train

ale można wsiąść w niemiecki pociąg ICE

and make it almost to Albania.

i niemal dojechać do Albanii.

In Bosnia you use the Euro currency already,

W Bośni już teraz płaci się w euro

and that's the only currency they're probably ever going to have.

i prawdopodobnie w tym kraju nie będzie już innej waluty.

So, looking at other parts of Europe's periphery, such as North Africa.

Spójrzmy na inne peryferyjne części Europy, takie jak Afryka Północna.

On average, every year or two,

Średnio, co rok bądź dwa lata,

a new oil or gas pipeline opens up under the Mediterranean,

otwierany jest nowy ropociąg lub gazociąg łączący przez Morze Śródziemne

connecting North Africa to Europe.

Afrykę Północną z Europą.

That not only helps Europe diminish its reliance

Pozwala to Europie nie tylko zmniejszyć jej zależność

on Russia for energy,

od Rosji w kwestii energii.

but if you travel to North Africa today, you'll hear more and more people saying

Jeśli pojedziecie dziś do Afryki Północnej, usłyszycie, że coraz więcej ludzi

that they don't really think of their region as the Middle East.

uważa, że nie mieszka wcale na Bliskim Wschodzie.

So in other words, I believe that President Sarkozy of France

Innymi słowy, sądzę, że prezydent Francji Nicholas Sarkozy

is right when he talks about a Mediterranean union.

ma rację, gdy mówi o unii śródziemnomorskiej.

Now let's look at Turkey and the Caucasus.

Przyjrzyjmy się teraz Turcji i Kaukazowi.

I mentioned Azerbaijan before.

Wspominałem wcześniej Azerbejdżan.

That corridor of Turkey and the Caucasus

Tym łącznikiem pomiędzy Turcją i Kaukazem

has become the conduit for 20 percent

wpływa 20% dostaw

of Europe's energy supply.

energii dla Europy.

So does Turkey really have to be a member of the European Union?

Czy Turcja rzeczywiście musi być członkiem UE?

I don't think it does. I think it's already part of

Nie sądzę. Ona już jest częścią

a Euro-Turkish superpower.

eurotureckiego supermocarstwa.

So what's next? Where are we going to see borders change

Co teraz? Gdzie zmieni się przebieg granic

and new countries born?

i narodzą się nowe kraje?

Well, South Central Asia, South West Asia

Cóż, Azja Południowo-Środkowa, Azja Południowo-Zachodnia

is a very good place to start.

to bardzo dobry początek.

Eight years after the U.S. invaded Afghanistan

8 lat po tym, jak USA wkroczyły do Afganistanu,

there is still a tremendous amount of instability.

wciąż tamtejsza sytuacja jest bardzo niestabilna.

Pakistan and Afghanistan are still so fragile

Sytuacja Pakistanu i Afganistanu jest wciąż

that neither of them have dealt constructively

tak niepewna, że żadne z tych państw

with the problem of Pashtun nationalism.

nie próbowało rozwiązać problemu pasztuńskich nacjonalistów.

This is the flag that flies in the minds

Ta oto flaga powiewa w myślach

of 20 million Pashtuns

20 mln Pasztunów

who live on both sides of the Afghan and Pakistan border.

mieszkających po obu stronach afgańsko-pakistańskiej granicy.

Let's not neglect the insurgency just to the south,

Nie ignorujmy powstań tuż obok na południu.

Balochistan. Two weeks ago,

Beludżystan. Dwa tygodnie temu

Balochi rebels attacked a Pakistani military garrison,

tutejsi bojownicy zaatakowali pakistański garnizon,

and this was the flag that they raised over it.

a tę flagę wciągnęli na jego maszt.

The post-colonial entropy

Postkolonialna entropia,

that is happening around the world is accelerating,

która ma miejsce na świecie, przyśpiesza.

and I expect more such changes to occur in the map

Spodziewam się jeszcze wielu zmian na mapach

as the states fragment.

związanych z rozpadem państw.

Of course, we can't forget Africa.

Nie zapominajmy o Afryce.

53 countries, and by far the most number

53 kraje i największa liczba

of suspiciously straight lines on the map.

podejrzanie prostych linii na mapie.

If we were to look at all of Africa

Jeśli przyjrzymy się Afryce,

we could most certainly acknowledge far more,

na pewno dostrzeżemy o wiele więcej

tribal divisions and so forth.

podziałów plemiennych itp.

But let's just look at Sudan, the second-largest country in Africa.

Popatrzmy na Sudan, drugi co do wielkości kraj w Afryce.

It has three ongoing civil wars,

Trwają w nim trzy wojny domowe;

the genocide in Darfur, which you all know about,

ludobójstwo w Darfurze, o którym wszyscy słyszeliśmy,

the civil war in the east of the country,

wojna domowa na wschodzie

and south Sudan.

i południu Sudanu.

South Sudan is going to be having a referendum in 2011

W 2011 r. w południowym Sudanie ma odbyć się referendum,

in which it is very likely to vote itself independence.

w którym najprawdopodobniej ludzie opowiedzą się za niepodległością.

Now let's go up to the Arctic Circle.

Przenieśmy się na koło podbiegunowe.

There is a great race on for energy resources

Trwa wielki wyścig o surowce energetyczne

under the Arctic seabed.

pod dnem Morza Arktycznego.

Who will win? Canada? Russia? The United States?

Kto zwycięży? Kanada? Rosja? Stany Zjednoczone?

Actually Greenland.

Co zaskakujące, Grenlandia.

Several weeks ago Greenland's [60,000] people

Kilka tygodni temu mieszkańcy Grenlandii (60 tys.)

voted themselves self-governance rights

zagłosowali za uniezależnieniem się

from Denmark.

od Danii.

So Denmark is about to get a whole lot smaller.

Dania znacznie się zatem zmniejszy.

What is the lesson from all of this?

Jaka płynie z tego lekcja?

Geopolitics is a very unsentimental discipline.

Geopolityka to wyjątkowo niestała dyscyplina.

It's constantly morphing and changing the world,

Stale przekształca i zmienia świat,

like climate change.

niczym zmiany kliamtu.

And like our relationship with the ecosystem

My podobnie jak w przypadku ekosystemu

we're always searching for equilibrium

stale dążymy do osiągnięcia równowagi

in how we divide ourselves across the planet.

w tym, jak jesteśmy rozmieszczeni na mapie.

Now we fear changes on the map.

Obecnie obawiamy się zmian na mapie.

We fear civil wars, death tolls,

Boimy się wojen domowych, strat,

having to learn the names of new countries.

konieczności uczenia się nowych nazw krajów.

But I believe that the inertia of the existing borders that we have today

Ale obawiam się, że bezwładność obecnych granic

is far worse and far more violent.

jest o wiele gorsza i brutalniejsza.

The question is how do we change those borders,

Pytanie brzmi: jakie granice powinniśmy zmienić

and what lines do we focus on?

i na których liniach się skupić?

I believe we focus on the lines that cross borders,

Wierzę, że powinniśmy się skupić na tych przecinających granice,

the infrastructure lines.

liniach infrastruktury,

Then we'll wind up with the world we want, a borderless one.

dzięki którym stworzymy świat, którego pragniemy, świat bez granic.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)