Parag Khanna maps the future of countries

Translator: Luiza Hakobyan Reviewer: Armenuhy Hovakimyan

Do we live in a borderless world?

Արդյո՞ք մենք ապրում ենք առանց սահմանների աշխարհում։

Before you answer that, have a look at this map.

Մինչև պատասխանեք այդ հարցին, ապա մի նայեք այս քարտեզին։

Contemporary political map shows

Ժամանակակից քաղաքական քարտեզի վրա

that we have over 200 countries in the world today.

պատկերված են ավելի քան 200 երկիր ամբողջ աշխարհում։

That's probably more than at any time in centuries.

Հավանաբար, սա առավելագույն թիվն է, որը երբևէ եղել է։

Now, many of you will object.

Շատերդ հիմա կառարկեք։

For you this would be a more appropriate map.

Այս մի քարտեզը դուք կգտնեք ավելի համապատասխան։

You could call it TEDistan.

Կարող եք անվանել այն TEDաստան։

In TEDistan, there are no borders,

TEDաստանում չկան սահմաններ,

just connected spaces and unconnected spaces.

այլ միայն կապված և չկապակցված տարածքներ։

Most of you probably reside in one of the 40 dots

Շատերդ գուցե բնակվում եք այս էկրանին պատկերված 40 երկրներից մեկում

on this screen, of the many more

կամ գուցե, ավելի՝

that represent 90 percent of the world economy.

որոնք կազմում են աշխարհի տնտեսության 90 տոկոսը։

But let's talk about the 90 percent of the world population

Բայց եկեք խոսենք աշխարհի 90 տոկոս բնակչության մասին,

that will never leave the place in which they were born.

ովքեր երբեք չեն լքելու իրենց ծննդավայրը։

For them, nations, countries, boundaries, borders still matter a great deal,

Նրանց համար՝ ազգությունները, երկրները, սահմանները համարվում են կարևորագույն խնդիր,

and often violently.

և հաճախ դա արվում է բռնի կերպով:

Now here at TED, we're solving some of the great

Ահա այստեղ, TED-ում մենք բացահայտում ենք

riddles of science and mysteries of the universe.

գիտության գաղտնիքներն ու տիեզերքի առեղծվածները։

Well here is a fundamental problem we have not solved:

Սակայն կա մի հիմնախնդիր, որը դեռ լուծված չէ՝

our basic political geography.

մեր քաղաքական աշխարհագրությունը։

How do we distribute ourselves around the world?

Ի՞նչպես ենք մենք տեղաբաշխում մեզ աշխարհում։

Now this is important, because border conflicts

Հիմա դա կարևոր հարց է, քանզի սահմանային հակամարտությունները

justify so much of the world's military-industrial complex.

շատ են արդարացնում աշխարհի ռազմարդյունաբերական ոլորտի գործունեությունը։

Border conflicts can derail

Սահմանային հակամարտությունները կարող են խորտակել

so much of the progress that we hope to achieve here.

այն ամբողջ առաջխաղացումը, որին մենք հույս ունենք հասնել այստեղ։

So I think we need a deeper understanding

Կարծում եմ, մեզ պետք է ավելի խորը հասկանալ,

of how people, money, power,

թե ինչպես մարդիկ, փողը, ուժը,

religion, culture, technology

հավատքը, մշակույթը, տեխնոլոգիան

interact to change the map of the world.

կարող են փոխազդել աշխարհի քարտեզի փոփոխությանը։

And we can try to anticipate those changes,

Մենք կարող ենք փորձել կանխագուշակել այդ փոփոխությունները

and shape them in a more constructive direction.

և կերտել այն ավելի կառուցողական ուղղությամբ։

So we're going to look at some maps of the past,

Հիմա մենք կնայենք անցյալի, ներկայի մի քանի քարտեզներ,

the present and some maps you haven't seen

որոնք դուք երբեք չեք տեսել,

in order to get a sense of where things are going.

որպեսզի հասկանանք, թե ինչպիսի իրավիճակ է տիրում աշխարհում։

Let's start with the world of 1945.

Եկեք սկսենք 1945 թ. հետպատերազմյան քարտեզից։

1945 there were just 100 countries in the world.

1945 թ.-ին աշխարհում կար ընդամենը 100 երկիր։

After World War II, Europe was devastated,

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Եվրոպան ամբողջովին ավիրված էր,

but still held large overseas colonies:

սակայն այն դեռ տիրում էր բազմաթիվ անդրծովյան գաղութների։

French West Africa, British East Africa, South Asia, and so forth.

Ֆրանսիան՝ արևելյան Աֆրիկան, Բրիտանիան՝ արևմտյան Աֆրիկան, հարավային Ասիան, և այլն։

Then over the late '40s,

Եվ հետո 40-ականների վերջից մինչև

'50s, '60s, '70s and '80s,

50-ական, 60-ական, 70-ական, 80-ական թվականները,

waves of decolonization took place.

այդ տարածքները ազատագրվեցին։

Over 50 new countries were born.

Ավելի քան 50 նոր երկիր գոյացավ քարտեզին։

You can see that Africa has been fragmented.

Կարող եք տեսնել, թե ինչպես է Աֆրիկան բաժանվել մասերի։

India, Pakistan, Bangladesh, South East Asian nations created.

Ստեղծվեցին Հնդկաստանը, Պակիստանը, Բանգլադեշը, հարավ-արևմտյան ասիական երկրները։

Then came the end of the Cold War.

Այնուհետև ավարտին հասավ Սառը պատերազմը:

The end of the Cold War and the disintegration of the Soviet Union.

Սառը պատերազմի ավարտը և Սովետական միության փլուզումը:

You had the creation of new states in Eastern Europe,

Դուք ականատես եղաք մի շարք երկրների առաջացմանը արևմտյան Եվրոպայում,

the former Yugoslav republics and the Balkans,

նախկին Հարավսլավիայի երկրների և Բալկանների,

and the 'stans of central Asia.

ինչպես նաև կենտրոնական Ասիայի երկրների:

Today we have 200 countries in the world.

Այսօր աշխարհում կա 200 երկիր:

The entire planet is covered

Ողջ մոլորակը զբաղեցնում են

by sovereign, independent nation-states.

սուվերեն, անկախ երկրները:

Does that mean that someone's gain has to be someone else's loss?

Արդյո՞ք դա նշանակում է, որ մեկի հաղթանակը պետք է անրադառնա մյուսի կորստով:

Let's zoom in on one of the most strategic areas of the world,

Եկեք մոտիկից նայենք աշխարհի ռազմավարական կարևորություն ունեցող հատվածներին.

Eastern Eurasia.

արևմտյան Եվրասիային:

As you can see on this map,

Ինչպես տեսնում եք քարտեզի վրա,

Russia is still the largest country in the world.

Ռուսաստանը դեռ մնում է աշխարհի ամենամեծ երկիրը:

And as you know, China is the most populous.

Եվ ինչպես գիտեք, Չինաստանը ամենախիտ բնակեցվածն է:

And they share a lengthy land border.

Երկուսն էլ կիսում են սահմանի մի երկար տարածք:

What you don't see on this map

Սակայն քարտեզի վրա չի երևում, որ

is that most of Russia's 150 million people

Ռուսաստանի 150-միլիոնանոց բնակչության մեծամասնությունը

are concentrated in its western provinces

կենտրոնացված է արևմտյան գավառներում

and areas that are close to Europe.

և տարածքներում, որոնք մոտ են Եվրոպային:

And only 30 million people are in its eastern areas.

Եվ միայն 30 միլիոնն է ապրում արևելյան հատվածում:

In fact, the World Bank predicts

Փաստացիորեն, ըստ Համաշխարհային Բանկի կանխատեսումների՝

that Russia's population is declining

Ռուսաստանի բնակչությունը

towards about 120 million people

կնվազի մինչև 120 միլիոն մարդ:

And there is another thing that you don't see on this map.

Կա ևս մի բան, որը դուք չեք տեսնի քարտեզի վրա:

Stalin, Khrushchev and other Soviet leaders

Ստալինը, Խրուսչևը և այլ սովետական առաջնորդները

forced Russians out to the far east

ստիպում էին ռուսներին բնակվել հեռավոր արևելքում՝

to be in gulags, labor camps,

ստեղծելով գուլագներ, աշխատանքային ճամբարներ,

nuclear cities, whatever the case was.

ատոմային քաղաքներ, և նման բաներ:

But as oil prices rose,

Սակայն նավթի գնի աճը նպաստեց նրան,

Russian governments have invested in infrastructure

որպեսզի ռուսական կառավարությունը ներդրումներ կատարի այդ ոլորտում,

to unite the country, east and west.

երկիրը միաբանելու նպատակով՝ արևելքն ու արևմուտքը:

But nothing has more perversely impacted

Բայց այն հակառակ ձևով ազդեց

Russia's demographic distribution,

Ռուսաստանի ժողովրդագրական տեղաբաշխման վրա:

because the people in the east, who never wanted to be there anyway,

Մարդիկ, ովքեր երբեք չեն ցանկացել բնակվել արևելքում

have gotten on those trains and roads

նստեցին գնացքներն ու մեքենաները

and gone back to the west.

և տեղափոխվեցին հետ՝ արևմուտք:

As a result, in the Russian far east today,

Եվ արդյունքում, Ռուսաստանի հեռավոր արևելքը,

which is twice the size of India,

որը Հնդկաստանից երկու անգամ մեծ է տարածքով,

you have exactly six million Russians.

բնակեցված է միայն 6 միլիոն ռուսաստանցիներով:

So let's get a sense of what is happening in this part of the world.

Եկեք հասկանանք, ինչ է տեղի ունենում երկրագնդի այս հատվածում:

We can start with Mongolia, or as some call it, Mine-golia.

Սկսենք Մոնղոլիայից, կամ ինչպես շատերն են ասում Mine-ղոլիա (Mine - անգլ. հանք)

Why do they call it that?

Ի՞նչու են այն անվանում այդպես:

Because in Mine-golia, Chinese firms operate

Որովհետև շատ չինական կազմակերպություններ աշխատում են Mine-ղոլիայում

and own most of the mines -- copper, zinc, gold --

և տիրում են պղնձի, ցինկի, ոսկու հանքերի մեծամասնությանը:

and they truck the resources south and east into mainland China.

Եվ նրանք արտահանում են այդ ռեսուրսները Չինաստանի հարավային և արևելյան շրջաններ:

China isn't conquering Mongolia.

Չինաստանը Մոնղոլիան չի՛ նվաճում,

It's buying it.

Նա գնում է այն:

Colonies were once conquered. Today countries are bought.

Գաղութները նվաճվում էին: Իսկ հիմա երկրները` գնվում են:

So let's apply this principle to Siberia.

Եվ նույն սկզբունքը կիրառելի է Սիբիրի համար:

Siberia most of you probably think of

Շատերդ կարծում եք, թե Սիբիրը մի

as a cold, desolate, unlivable place.

ցուրտ, մեկուսացված, անբնակելի վայր է:

But in fact, with global warming and rising temperatures,

Բայց հաշվի առնելով գլոբալ կլիմայական փոփոխությունները և ջերմաստիճանի բարձրացումը,

all of a sudden you have vast wheat fields

այնտեղ շուտով դուք կհայտնաբերեք հսկայական ցորենի դաշտեր:

and agribusiness, and grain being produced in Siberia.

Սիբիրը կսկսի արտադրել գյուղատնտեսական մթերքներ և ցորեն:

But who is it going to feed?

Բայց ու՞մ համար է դա նախատեսված լինելու, ովքե՞ր են կերակրվելու:

Well, just on the other side of the Amo River,

Ամուր գետի մյուս ափին սփռված

in the Heilongjiang and Harbin provinces of China,

Հեյլոնյան և Հարբին չինական շրջանները

you have over 100 million people.

բնակեցված են ավելի քան 100 մլն մարդկանցով:

That's larger than the entire population of Russia.

Դա ավել է, քան ամբողջ Ռուսաստանի բնակչությունը:

Every single year, for at least a decade or more,

Ամեն տարի, առնվազն տասնամյակը մեկ, կամ ավելի շատ

[60,000] of them have been voting with their feet,

նրանցից 60.000 կատարում է "բնական" ընտրություն՝

crossing, moving north and inhabiting this desolate terrain.

տեղափոխվելով, տեղաշարժվելով դեպի հյուսիս, գրավելու անմարդաբնակ տարածքները:

They set up their own bazaars and medical clinics.

Իրենք կառուցում են սեփական շուկաներն ու հիվանդանոցները:

They've taken over the timber industry

Իրենք վերահսկում են փայտանյութի մշակման արդյունաբերությունը

and been shipping the lumber east, back into China.

և արտահանում պատրաստի ապրանքը արևելք՝մՉինաստան:

Again, like Mongolia,

Ինչպես Մոնղոլիայի օրինակում,

China isn't conquering Russia. It's just leasing it.

Չինաստանը չի նվաճում Ռուսաստանը, նա այն վարձակալում է:

That's what I call globalization Chinese style.

Սա կոչվում է գլոբալիզացիա չինական ոճով :

Now maybe this is what the map of the region

Ահա այսպիսի տեսք կունենա այս տարածաշրջանի քարտեզը

might look like in 10 to 20 years.

մոտ 10-20 տարի հետո:

But hold on. This map is 700 years old.

Բայց սպասեք: Այս քարտեզը 700 տարեկան է:

This is the map of the Yuan Dynasty,

Սա Յուան դինաստիայի ժամանակների քարտեզն է,

led by Kublai Khan, the grandson of Genghis Khan.

Կուբլա Խանի՝Չինգիզ Խանի թոռան գլխավորությամբ:

So history doesn't necessarily repeat itself,

Անպայման չէ, որ պատմությունը կրկնի ինքն իրեն,

but it does rhyme.

սակայն այն ռիթմիկ է:

This is just to give you a taste of what's happening in this part of the world.

Սա ուղղակի պատկերում է, թե ինչ է կատարվում աշխարհի այս մասում:

Again, globalization Chinese style.

Կրկին՝ գլոբալիզացիա չինական ոճով:

Because globalization opens up all kinds of ways for us to

Քանզի գլոբալիզացիան բացում է մեզ համար տարբեր դռներ

undermine and change the way we think about political geography.

քայքայելու և փոփոխելու մեր պատկերացումները քաղաքական աշխարհագրության մասին:

So, the history of East Asia in fact,

Արևելյան Ասիայի պատմությունը փաստացիորեն պնդում է, որ

people don't think about nations and borders.

մարդիկ չեն մտածում ազգությունների և սահմանների մասին:

They think more in terms of empires and hierarchies,

Իրենք մտածում են կայսրությունների և աստիճանավորումների տեսանկյունից,

usually Chinese or Japanese.

ինչպես դա անում են Չինաստանն ու Ճապոնիան:

Well it's China's turn again.

Եվ կրկին Չինաստանի հերթն է:

So let's look at how China is re-establishing

Եկեք տեսնենք, թե ինչպես է Չինաստանը հաստատում

that hierarchy in the far East.

այդ հիերարխիան հեռավոր արևելքում:

It starts with the global hubs.

Այն սկսվում է համաշխարհային հանգույցներից:

Remember the 40 dots on the nighttime map

Ահա այս 40 կետերը, որոնք փայլատակում են քարտեզի վրա գիշերային ժամերին,

that show the hubs of the global economy?

հանդիսանում են համաշխարհային տնտեսության հանգույցները:

East Asia today has more of those global hubs

Արևելյան Ասիայում են տեղակայված համաշխարհային հանգույցների

than any other region in the world.

գրեթե մեծամասնությունը, որն ավելի շատ է քան աշխարհի ուրիշ տարածաշրջաններում:

Tokyo, Seoul, Beijing, Shanghai,

Տոկիո, Սեուլ, Պեկին, Շանհայ,

Hong Kong, Singapore and Sidney.

Հոնգ Կոնգ, Սինգապուր և Սիդնեյ:

These are the filters and funnels of global capital.

Նրանց միջով է մաքրվում և հոսում համաշխարհային կապիտալը:

Trillions of dollars a year are being brought into the region,

Տարեկան միլիարդավոր դոլարներ են ներդրվում աշխարհի այս հատվածում:

so much of it being invested into China.

Մեծամասնությունը ներդրվում է Չինաստանում:

Then there is trade.

Հիմնականում դա առևտրային հարաբերություններն են:

These vectors and arrows represent ever stronger

Այս վեկտորներն ու սլաքները ցույց են տալիս Չինաստանի ամուր

trade relationships that China has

առևտրային հարաբերությունները

with every country in the region.

տարածաշրջանի այլ երկրների հետ:

Specifically, it targets Japan

Հատկապես թիրախային են հանդիսանում Ճապոնիան,

and Korea and Australia,

Կորեան և Ավստրալիան՝

countries that are strong allies of the United States.

երկրներ, որոնք ԱՄՆ-ի ուժեղ դաշնակիցներն են:

Australia, for example, is heavily dependent

Օրինակ, Ավստրալիան շատ մեծ կախվածություն ունի

on exporting iron ore and natural gas to China.

Չինաստանից ներկրվող երկաթի հանքաքարից, բնական գազից:

For poorer countries, China reduces tariffs

Ավելի աղքատ երկրների համար Չինաստանը նվազեցնում է սակագները,

so that Laos and Cambodia can sell their goods more cheaply

այնպես, որ Լաոսը և Կամբոջան կարող են արտահանել իրենց ապրանքները ավելի ցածր գներով,

and become dependent on exporting to China as well.

ինչը իրենց նույնպես դարձնում է կախյալ Չինաստանից:

And now many of you have been reading in the news

Քանի անգամ ենք կարդացել թերթերում,

how people are looking to China

թե ինչպես են մարդիկ ընդունում Չինաստանը.

to lead the rebound, the economic rebound, not just in Asia, but potentially for the world.

այն առաջնորդում ընկրկումը, տնտեսական ընկրկումը, և ոչ միայն Ասիայում, այլ ամբողջ աշխարհում:

The Asian free trade zone, almost free trade zone, that's emerging

Ասիական ազատ առևտրային գոտին, գրեթե ազատ գոտին, արագ զարգանում է,

now has a greater trade volume than trade across the Pacific.

որն այժմ ունի ավելի ծավալուն առևտուր, քան ամբողջ Խաղաղ օվկիանոսյան տարածաշրջանը:

So China is becoming the anchor of the economy in the region.

Այսպիսով, Չինաստանը դառնում է տարածաշրջանի տնտեսության խարիսխը:

Another pillar of this strategy is diplomacy.

Մյուս հիմնաքարը դա դիվանագիտական քաղաքականությունն է:

China has signed military agreements with many countries in the region.

Չինաստանը ստորագրել է ռազմական համաձայնագրեր տարածաշրջանի շատ երկրների հետ:

It has become the hub of diplomatic institutions

Այն դառնում է դիվանադիտական ինստիտուտների հանգույց նույնպես,

such as the East Asian Community.

ինչպիսին է Արևելյան Ասիական Համայնքը:

Some of these organizations don't even have

Շատ այդպիսի կազմակերպություններում

the United States as a member.

ԱՄՆ նույնիսկ որպես անդամ չի հանդիսանում:

There is a treaty of nonaggression between countries,

Գոյություն ունի հակահարձակվողական համաձայնություն այդ երկրների միջև,

such that if there were a conflict between China and the United States,

որը նշանակում է, որ Չինաստանի և ԱՄՆ-ի միջև տարաձայնության առաջացման դեպքում,

most countries vow to just sit it out,

երկրներից շատերը կգրավեն Չինաստանի կողմը,

including American allies like Korea and Australia.

ներառյալ ԱՄՆ-ի դաշնակիցներ Կորեան և Ավստրալիան:

Another pillar of the strategy,

Ռազմավարական հիմնաքարերից է նաև

like Russia, is demographic.

ժողովրդագրական քաղաքականությունը, ինչը կիրառվում է Ռուսաստանի դեպքում:

China exports business people, nannies, students,

Չինաստանը արտահանում է գործարար մարդկանց, դայակների, ուսանողների,

teachers to teach Chinese around the region,

ուսուցիչների, որպեսզի նրանք չինարեն սովորեցնեն տարածաշրջանի երկրներում,

to intermarry and to occupy ever greater

ամուսնանալու և գրավելու ավելի բարձրաստիճան

commanding heights of the economies.

պաշտոններ տնտեսության ոլորտներում:

Already ethnic Chinese people

Նույնիկ էթնիկ չինացիները, որոնք

in Malaysia, Thailand and Indonesia

բնակվում են Մալազիայում, Թաիլանդում և Ինդոնեզիայում,

are the real key factors and drivers

հանդիսանում են այդ երկրների հիմնական

in the economies there.

շարժիչ ուժը:

Chinese pride is resurgent in the region

Եվ, որպես հետևանք, չինական հպարտությունը

as a result.

վերածնվում է տարածաշրջանում:

Singapore, for example, used to ban Chinese language education.

Օրինակ, անցյալում Սինգապուրում արգելվում էր դպրոցներում ուսուցանել չինարեն :

Now it encourages it.

Հիմա այն խրախուսվում է:

If you add it all up what do you get?

Ավելացրեք այս փաստը նույնպես մնացած վերը նշվածներին:

Well, if you remember before World War II,

Եթե հիշում եք, Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմից հետո

Japan had a vision

Ճապոնիան ուներ մի տեսլական՝

for a greater Japanese co-prosperity sphere.

ընդլայնել ճապոնական ազդեցությունը:

What's emerging today is what you might call

Այսօր դուք այն կարող եք անվանել

a greater Chinese co-prosperity sphere.

մեծ չինական ազդեցություն:

So no matter what the lines on the map tell you

Եվ նշանակություն չունի` ինչ գծեր են պատկերված քարտեզին

in terms of nations and borders,

ազգությունների և սահմանների առումով:

what you really have emerging in the far east

Ավելի մեծ կարևորություն են ձեռք բերում

are national cultures,

հեռավոր արևելքի ազգային մշակույթները,

but in a much more fluid, imperial zone.

սակայն ավելի հոսող, կայսերական ոճով:

All of this is happening without firing a shot.

Այս ամենը կատարվում է առանց որևէ կրակոցի:

That's most certainly not the case in the Middle East

Սակայն հակառակն է իրավիճակը Մերձավոր Արևելքում,

where countries are still very uncomfortable

որտեղ երկրները մինչև հիմա դժգոհ են

in the borders left behind by European colonialists.

եվրոպական գաղութներից ժառանգություն մնացած սահմաններից:

So what can we do to think about borders differently in this part of the world?

Ի՞նչպես կարող ենք այլ կերպ պատկերել այս տարածաշրջանի սահմանները:

What lines on the map should we focus on?

Ո՞ր գծերի վրա պիտի կենտրոնացնենք մեր ուշադրությունը:

What I want to present to you is what I call

Այն ինչ ուզում եմ ներկայացնել ձեզ, ես կոչում եմ

state building, day by day.

Երկրի կառուցում, որը կատարվում է օրեցօր:

Let's start with Iraq.

Սկսենք Իրաքից:

Six years after the U.S. invasion of Iraq,

ԱՄՆ-ի Իրաքի վրա հարձակվելուց 6 տարի անց,

the country still exists more on a map than it does in reality.

երկիրը մինչ օրս ավելի շատ գոյություն ունի քարտեզի վրա, քան իրականում:

Oil used to be one of the forces holding Iraq together;

Այդ նավթն էր, որ պահում էր Իրաքը միասնական:

now it is the most significant cause of the country's disintegration.

Հիմա այն դարձել է երկրի տարանջատման հիմնական պատճառը:

The reason is Kurdistan.

Պատճառը՝ Քրդստանն է:

The Kurds for 3,000 years

Քրդերը ավելի քան 3000 տարիների ընթացքում

have been waging a struggle for independence,

պայքարում են իրենց ազատության համար:

and now is their chance to finally have it.

Եվ հիմա իրենք ունեն հնարավորություն վերջ ի վերջո ձեռք բերելու այն:

These are pipeline routes, which emerge from Kurdistan,

Այս խողովակաշարերը սկիզբ են առնում Քրդստանից՝

which is an oil-rich region.

տարածաշրջանի ամենանավթաշատ հատվածից:

And today, if you go to Kurdistan,

Եվ հիմա, եթե գնաք Քրդստան,

you'll see that Kurdish Peshmerga guerillas

ապա կտեսնեք այնտեղ, թե ինչպես են բախվում քրդական Փեշմերգա զինյալները

are squaring off against the Sunni Iraqi army.

Իրաքի սունիթական բանակի հետ:

But what are they guarding?

Ի՞նչն են նրանք պահպանում:

Is it really a border on the map?

Կա՞ արդյուք այնտեղ սահման պատկերված քարտեզին:

No. It's the pipelines.

Ո՛չ: Նավթատար խողովակաշարերն են պահպանում:

If the Kurds can control their pipelines, they can set the terms

Եթե քրդերը կարողանան վերահսկել իրենց խողովակաշարերը, ապա նրանք կարող են թելադրել իրենց պայմանները

of their own statehood.

իրենց իսկ պետությանը:

Now should we be upset about this, about the potential disintegration of Iraq?

Արդյո՞ք մենք պետք է մտահոգվենք Իրաքի տարանջատման մասին:

I don't believe we should.

Չեմ կարծում, որ այո:

Iraq will still be the second largest oil producer in the world,

Իրաքը ամեն դեպքում կմնա աշխարհի մեծագույն նավթահանողներից մեկը՝

behind Saudi Arabia.

Սաուդյան Արաբիայից հետո:

And we'll have a chance to solve a 3,000 year old dispute.

Եվ մենք կլուծենք 3000 տարի պատմություն ունեցող վեճը նավթի շուրջ:

Now remember Kurdistan is landlocked.

Բայց հիշեք, Քրդստանը չունի ելք դեպի ծով:

It has no choice but to behave.

Այն չունի ընտրություն, բայց կարող է ճիշտ քաղաքականություն կիրառել:

In order to profit from its oil

Որպեսզի նա կարողանա շահույթ ձեռք բերել այդ նավթից,

it has to export it through Turkey or Syria,

հարկավոր է արտահանել այն Թուրքիայի և Սիրիայի,

and other countries, and Iraq itself.

այլ երկրների և Իրաքի միջոցով:

And therefore it has to have amicable relations with them.

Այնպես որ, Քրդստանը ստիպված է բարի-դրացիական հարաբերություններ պահպանել բոլորի հետ:

Now lets look at a perennial conflict in the region.

Հիմա եկեք դիտարկենք այս տարածաշրջանի անվերջ հակամարտությունը:

That is, of course, in Palestine.

Իհարկե, խոսքս պաղեստինյան հակամարտության մասին է:

Palestine is something of a cartographic anomaly

Պաղեստինը մի քարտեզագրական անոմալիա է,

because it's two parts Palestinian, one part Israel.

որովհետև երկու մասը Պաղեստինն է, մեկը` Իսրայելը:

30 years of rose garden diplomacy

30 ամյա "վարդային" դիվանագիտությունը

have not delivered us peace in this conflict.

չհանգրվանեց մեզ այս հակամարտության խաղաղ ճանապարհով լուծմանը:

What might? I believe that what might

Իսկ ի՞նչը կարող է: Կարծում եմ դրա

solve the problem is infrastructure.

լուծումը կայանոեւմ է ենթակառուցվածքների ստեղծումման մեջ:

Today donors are spending billions of dollars on this.

Հիմա դոնոր կազմակերպությունները ծախսում են միլիարդավոր դոլարներ այս խնդրի շուրջ:

These two arrows are an arc,

Ահա այս երկու սլաքները մի կամուրջ են,

an arc of commuter railroads and other infrastructure

ճանապարհային երկաթգծից և այլ ենթակառուցվածքներից կազմված մի կամուրջ,

that link the West Bank and Gaza.

որը միացնում է Արևմտյան հատվածն ու Գազան:

If Gaza can have a functioning port

Եթե Գազայում լինի գործող նավահանգիստ

and be linked to the West Bank, you can have a viable Palestinian state,

և այն կապված լինի արևմտյան հատվածի հետ, ապա մենք կունենանք կենսունակ Պաղեստինյան պետություն,

Palestinian economy.

պաղեստինյան տնտեսություն:

That, I believe, is going to bring peace to this particular conflict.

Ես հավատում եմ, որ հենց սա խաղաղություն կբերի այս տարածաշրջանային հակամարտությանը:

The lesson from Kurdistan and from Palestine

Քրդստանի և Պաղեստինի դեպքը՝

is that independence alone, without infrastructure,

ունենալ անկախ պետություն, բայց առանց որևէ ենթակառուցվածքների՝

is futile.

ուղղակի աանիմաստ է:

Now what might this entire region look like

Ինչպի՞սի տեսք կարող է ունենալ այս ամբողջ տարածաշրջանը,

if in fact we focus on other lines on the map besides borders,

եթե մենք կենտրոնանանք սահմաններից բացի ուրիշ գծերի վրա,

when the insecurities might abate?

երբ այս անկայուն իրավիճակը նվազի:

The last time that was the case was actually

Վերջին անգամ այդպես եղել էր

a century ago, during the Ottoman Empire.

մեկ դար առաջ, Օսմանյան կայսրության օրոք:

This is the Hejaz Railway.

Սա Հիջազի երկաթգիծն է:

The Hejaz Railway ran from Istanbul to Medina via Damascus.

Այն սկսվում է Ստամբուլից և ձգվում մինչև Մեդինա, այնուհետև գնում դեպի Դամասկոս:

It even had an offshoot running to Haifa

Այն նույնիսկ ունի ուղի դեպի Հայֆա`

in what is today Israel, on the Mediterranean Sea.

այժմյան Իսրայելը, Միջերկրական ծովում:

But today the Hejaz Railway lies in tatters, ruins.

Բայց այսօր Հիջազի եչկաթգիծը ամբողջովին ավիրված է:

If we were to focus on reconstructing these curvy lines on the map,

Եթե կենտրոնացնենք ուշադրությունը քարտեզի այս շեղ գծերը վերականգնելու վրա,

infrastructure, that cross the straight lines, the borders,

ենթակառուցվածքները, որոնք հատում են ուղիղ գծերը՝սահմանները,

I believe the Middle East would be a far more peaceful region.

ապա ես համոզված եմ, որ Մերձավոր Արևելքը կդառնա ավելի խաղաղ տարածաշրջան:

Now let's look at another part of the world,

Հիմա եկեք տեղափոխվենք աշխարհի մի այլ հատված՝

the former Soviet Republics of Central Asia, the 'stans.

նախկին ԽՍՀՄ-ի Կենտրոնական Ասիայի երկրներին:

These countries' borders originate from Stalin's decrees.

Այս երկրների սահմանները առաջացել են Ստալինի հրամանագրերից:

He purposely did not want these countries to make sense.

Նա նպատակասլաց չէր ցանկանում, որ այս երկրները ունենան որևէ կշիռ:

He wanted ethnicities to mingle

Նա ցանկանում էր, որպեսզի բնակչությունը խառնվեր իրար,

in ways that would allow him to divide and rule.

այնպես, որ դա թույլ կտար իրեն բաժանել և իշխել նրանց:

Fortunately for them, most of their oil and gas resources

Բարեբախտաբար բոլորի համար, նավթի և գազի բնական ռեսուրսները

were discovered after the Soviet Union collapsed.

բացահայտվեցին ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո:

Now I know some of you may be thinking, "Oil, oil, oil.

Գիտեմ, շատերդ կասեք. "Նավթ, նավթ, նավթ..

Why is it all he's talking about is oil?"

Ինչու՞ է նա այսքան խոսում դրա մասին":

Well, there is a big difference in the way we used to talk about oil

Շատ մեծ տարբերություն կա նրա մեջ, թե ինչպես էինք խոսում նավթի մասին նախկինում

and the way we're talking about it now.

և այժմ:

Before it was, how do we control their oil?

Ի՞նչպես էինք առաջ մենք վերահսկում իրենց նավթի արտահանումը:

Now it's their oil for their own purposes.

Հիմա դա իրենց նավթն է, որն օգտագործվում է ըստ իրենց հայեցողության:

And I assure you it's every bit as important to them

Եվ հավատացնում եմ ձեզ, հիմա դա այնքան կարևոր է իրենց համար

as it might have been to colonizers and imperialists.

ինչքան գաղութակալների և կայսրությունների համար:

Here are just some of the pipeline projections

ահա մի քանի խողովակաշարների նախագծեր,

and possibilities and scenarios

հնարավորություններ, սցենարներ

and routes that are being mapped out for the next several decades.

և ճանապարներ նախագծված հետագա տասնամյակի համար:

A great deal of them.

Նրանք բավականին շատ են:

For a number of countries in this part of the world,

Մի շարք երկրների համար, որոնք տեղակայված են աշխարհի այս հատվածում

having pipelines is the ticket to becoming part of the global economy

խողովակաշարերի առկայությունը հնաևավորություն է ընձեռում մուտք գործել համաշխարհային տնտեսության մեջ

and for having some meaning

և ունենալ որևէ կշիռ այնտեղ,

besides the borders that they are not loyal to themselves.

բացի սահմաններից, որոնց նույնիսկ իրենք հավատարիմ չեն:

Just take Azerbaijan.

Օրինակ վերցնենք թեկուզ Ադրբեջանը:

Azerbaijan was a forgotten corner of the Caucuses,

Ադրբեջանը Կովկասի մոռացված հատվածներից մեկն էր նախկինում:

but now with the Baku-Tbilisi-Ceyhan pipeline into Turkey,

Սակայն այժմ Բաքու-Թիֆլիս-Ջեյհան խողովակաշարի միջոցով

it has rebranded itself as the frontier of the west.

նա վերադիրքավորեց իրեն, որպես արևմուտքին սահմանամերձ տարածք:

Then there is Turkmenistan, which most people think of

Ահա Թուրքմենստանը, որին շատերը ընդունում էին որպես

as a frozen basket case.

մոռացված տարածք,

But now it's contributing gas across the Caspian Sea

այժմ Կասպից ծովի միջով գազ է մատակարարում

to provide for Europe,

դեպի Եվրոպա:

and even a potentially Turkmen-

Նույնիսկ հնարավորի է թուրքմենա-

Afghan-Pakistan-India pipeline as well.

աֆղանա-պակիստանա-հնդկական խողովակաշարի միջոցով:

Then there is Kazakhstan, which didn't even have a name before.

Այնուհետև գալիս է Ղազախստանը, որը նույնիսկ անվանում չուներ նախկինում:

It was more considered South Siberia during the Soviet Union.

ԽՍՀՄ-յան ժամանակներին այն համարվում էր հարավարի Սիբիրի շարունակությունը:

Today most people recognize Kazakhstan

Հիմա շատերը ճանաչում են Ղազախստանը

as an emerging geopolitical player. Why?

որպես արագ զարցացող աշխարհաքաղաքական խաղի մասնակից: Ինչու՞:

Because it has shrewdly designed pipelines to flow across the Caspian,

Այն նախագծված խողովակաշարեր է կառուցում, որոնք անցնում են Կասպից ծովի միջով

north through Russia, and even east to China.

դեպի հյուսիս Ռուսաստան, և նույնիսկ դեպի Չինաստան:

More pipelines means more silk roads, instead of the Great Game.

Լրացուցիչ խողովակաշարերը նշանակում են ավելի շատ մետաքսյա ճանապարհներ, ի փոխարեն Մեծ Խաղի:

The Great Game connotes dominance of one over the other.

Մեծ Խաղում ընդունվում է մեկի գերիշխանությունը մյուսի նկատմամբ:

Silk road connotes independence and mutual trust.

Մետաքսյա ճանապարհը ընդունում է անկախությունն ու փոխադարձ հարգանքը միմյանց նկատմամբ:

The more pipelines we have, the more silk roads we'll have,

ինչքան շատ խողովակաշարեր ունենանք, այնքան շատ մետաքսյա ճանապարհներ կլինեն,

and the less of a dominant Great Game competition

և այնքան քիչ գերիշխանություն կլինի Մեծ Խաղի մասնակիցների միջև

we'll have in the 21st century.

21-րդ դարաշրջանում:

Now let's look at the only part of the world that really has brought down its borders,

Իսկ հիմա եկեք դիտարկենք աշխարհի մի տարածաշրջան, որին իսկապես հաջողվել է հաղթահարել սահմանները

and how that has enhanced its strength.

և արդյունքում մեծացնել իր ուժը:

And that is, of course, Europe.

Եվ դա իհարկե Եվրոպան է:

The European Union began as just the coal and steel community of six countries,

Եվրամիությունը սկիզբ էր առել որպես վեց երկրների քարածխի և պողպատի արտահանման միություն:

and their main purpose was really to keep the rehabilitation of Germany

Եվ իրենց հիմնական նպատակն էր, որ Գերմանիայի հետպատերազմյան

to happen in a peaceful way.

վերականգնումը անցնի խաղաղ ճանապարհով:

But then eventually it grew into 12 countries,

Այնուհետև երկրների քանակը աճեց մինչև 12-ի,

and those are the 12 stars on the European flag.

որոնք խորհրդանշում են եվրոպական դրոշի վրա ծածանվող 12 աստղերը:

The E.U. also became a currency block,

ԵՄ-ն վերածվեց նաև տարադրամային միության,

and is now the most powerful trade block in the entire world.

իսկ այժմ` ամենահզոր առևտրային միությանը ամբողջ աշխարհում:

On average, the E.U. has grown by one country per year

Միջինում` ԵՄ-ին տարեկան մեկական երկիր է միացել

since the end of the Cold War.

Սառը պատերազմի ավարտից հետո:

In fact most of that happened on just one day.

Փաստացիորեն, նրանցից մեծամասնությունը անդամություն են ձեռք բերել նույն օրը:

In 2004, 15 new countries joined the E.U.

2004 թ.-ին 15 նոր պետություն միացավ Եվրամիությանը,

and now you have what most people consider

իսկ հիմա

a zone of peace spanning 27 countries

դա 27 երկրներից բաղկացած խաղաղություն տարածող գոտի է,

and 450 million people.

որտեղ ապրում է 450 մլն մարդ:

So what is next? What is the future of the European Union?

Իսկ հետո՞: Ինչպիսի՞ն է լինելու Եվրամիության ապագան:

Well in light blue, you see the zones

Երկնագույնով պատկերված են այն գոտիները

or the regions that are at least two-thirds

կամ տարածաշրջանները, որոնք երկու երրորդով

or more dependent on the European Union

կամ լիովին կախված են Եվրամիությունից

for trade and investment.

առևտրային հարաբերություններով և ներդրումներով:

What does that tell us? Trade and investment tell us

Ի՞նչի մասին է դա մեզ ասում: Առևտուրը և ներդրումները նշանակում են այն,

that Europe is putting its money where its mouth is.

որ Եվրոպան ներդնում է իր փողերն այնտեղ, որտեղից սնվում է:

Even if these regions aren't part of the E.U.,

Եթե նույնիսկ այդ տարածքները չեն համարվում ԵՄ-ի մաս,

they are becoming part of its sphere of influence.

այնուամենայնիվ իրենք ընկնում են նրա ազդեցության տակ:

Just take the Balkans. Croatia, Serbia

Օրինակ Բալկանները, Խոևվատիան, Սերբիան,

Bosnia, they're not members of the E.U. yet.

Բոսնիան դեռ Եվրամիության անդամ չեն:

But you can get on a German ICE train

Բայց դուք կարող եք Գերմանիայից գնացքով

and make it almost to Albania.

միանգամից հասնել Ալբանիա:

In Bosnia you use the Euro currency already,

Բոսնիայում եվրոն մտել է արդեն շրջանառության մեջ,

and that's the only currency they're probably ever going to have.

դա միակ արժույթն է, որն իրենք հավանաբար կօգտագործեն:

So, looking at other parts of Europe's periphery, such as North Africa.

Նայենք, ԵՄ-ին հարող այլ տարածքների` ինչպիսին է Հյուսիսային Աֆրիկան:

On average, every year or two,

Միջինում, յուրաքանչյուր մեկ կամ երկու տարին մի անգամ

a new oil or gas pipeline opens up under the Mediterranean,

նոր նավթատար կամ գազատար խողովակ է բացվում Միջերկրական ծովի ընդերքում,

connecting North Africa to Europe.

որն իրար է միացնում Հյուսիսային Աֆրիկան և Եվրոպան:

That not only helps Europe diminish its reliance

Այն օգնում է եվրոպացիներին նվազեցնել իրենց կախվածությունը

on Russia for energy,

ռուսական էներգառեսուրսներից:

but if you travel to North Africa today, you'll hear more and more people saying

Սակայն, եթե գնաք Հյուսիսային Աֆրիկա, դուք կլսեք մարդկանց, ովքեր կասեն,

that they don't really think of their region as the Middle East.

որ իրականաում իրենք չեն համարում իրենց տարածաշրջանը որպես Մերձավոր Արևելք:

So in other words, I believe that President Sarkozy of France

Այլ բառերով ասած` ես համոզված եմ, որ Ֆրանսիայի նախագահ Սարկոզին

is right when he talks about a Mediterranean union.

իրավացի է, երբ խոսում է միջերկրական միության մասին:

Now let's look at Turkey and the Caucasus.

Իսկ հիմա եկեք նայենք, թե ինչպիսի պատկեր է տիրում Թուրքիայում և Կովկասում:

I mentioned Azerbaijan before.

Քիչ առաջ ես նշեցի Ադրբեջանը::

That corridor of Turkey and the Caucasus

Այն հանդիսանում է միջանց Թուրքիայի և Կովկասի միջև,

has become the conduit for 20 percent

որը մատակարարում է

of Europe's energy supply.

Եվրոպայի էներգիայի պահանջարկի 20 տոկոսը:

So does Turkey really have to be a member of the European Union?

Արդյո՞ք Թուրքիան պիտի դառնա ԵՄ-ի անդամ:

I don't think it does. I think it's already part of

Չեմ կարծում, որ այո: Ըստ իս, այն արդեն

a Euro-Turkish superpower.

մի եվրա-թուրքական գերուժի մաս է:

So what's next? Where are we going to see borders change

Իսկ ի՞նչ կլինի հետագայում: Արդյո՞ք մենք ցանկանում ենք տեսնել փոփոխված սահմաններ

and new countries born?

և նոր առաջացած երկրներ ապագայում:

Well, South Central Asia, South West Asia

Հարավային Կենտրոնական Ասիան, հարավային Արևմտյան Ասիան

is a very good place to start.

արդեն իսկ լավ սկզբնակետեր են:

Eight years after the U.S. invaded Afghanistan

ԱՄՆ-ի Աֆղանստան ներխուժումից ութ տարի անց,

there is still a tremendous amount of instability.

դեռևս մնացել է հսկայական անկայուն իրավիճակ

Pakistan and Afghanistan are still so fragile

Պակիստանն ու Աֆղանստանը դեռ այնքան փխրուն են,

that neither of them have dealt constructively

որ իրենցից ոչ ոքին չի հաջողվել կառուցողական լուծում տալ

with the problem of Pashtun nationalism.

Պաշտունյան ազգայնական խնդրին:

This is the flag that flies in the minds

Ահա այս դրոշն է ծածանվում

of 20 million Pashtuns

20 միլիոն պաշտունների մտքներում,

who live on both sides of the Afghan and Pakistan border.

ովքեր ապրում են Աֆղանստանի և Պակիստանի սահմանների երկու կողմերում:

Let's not neglect the insurgency just to the south,

Եկեք չվերագրենք ապստաբների անփութությունը միայն հարավում:

Balochistan. Two weeks ago,

Բալուչիստանը` երկու շաբաթ առաջ

Balochi rebels attacked a Pakistani military garrison,

բալուչինստանցիները ապստամբեցին Պակիստանի ռազմական կայազորը

and this was the flag that they raised over it.

և ահա այս դրոշը նրանք բարձրացրեցին այնտեղ:

The post-colonial entropy

Հետգաղութային էնթրոպիան

that is happening around the world is accelerating,

որը դեռ շարունակվում է աշխարհում, գնալով արագանում է:

and I expect more such changes to occur in the map

Կարծում եմ, որ ավելի շատ այսպիսի փոփոխություններ կառաջանան քարտեզին

as the states fragment.

ինչպիսիք են նոր երկրների գոյացումը:

Of course, we can't forget Africa.

Իհարկե, մենք չենք կարող չնշել Աֆրիկան:

53 countries, and by far the most number

53 երկրներ, որոնցից շատերը իրենցից ներկայացնում են

of suspiciously straight lines on the map.

ուղղակի կասկածելի ուղիղ գծեր` պատկերված քարտեզին:

If we were to look at all of Africa

Եթե նայենք ամբողջ Աֆրիկային,

we could most certainly acknowledge far more,

ապա մենք կարող ենք ավելի մեծ հավանականությամբ բացահայտել

tribal divisions and so forth.

ցեղային մասնատվածություններն և այլն:

But let's just look at Sudan, the second-largest country in Africa.

Ապա մի նայենք Սուդանին` աֆրիկյան երկրորդ մեծագույն պետությանը:

It has three ongoing civil wars,

Այտեղ հիմա տեղի են ունենում երեք քաղաքացիական պատերազմներ,

the genocide in Darfur, which you all know about,

Դարֆուրի ցեղասպանությունը, որի մասին դուք քաջ տեղյակ եք,

the civil war in the east of the country,

քաղաքացիական պատերազմ երկրի արևմտյան հատվածում

and south Sudan.

և հարավում:

South Sudan is going to be having a referendum in 2011

Հարավային Սուդանը հավանաբար 2011-ին

in which it is very likely to vote itself independence.

կհայտարարի իր անկախության մասին:

Now let's go up to the Arctic Circle.

Իսկ այժմ եկեք տեղափոխվենք դեպի Արկտիկական գոտի:

There is a great race on for energy resources

Այստեղ մի մեծ մրցակցություն է էներգապաշարների համար,

under the Arctic seabed.

որոնք տեղակայված են ընդերքում:

Who will win? Canada? Russia? The United States?

Ո՞վ կհաղթի: Կանադա՞ն: Ռուսաստա՞նը: ԱՄՆ՞-ն:

Actually Greenland.

Իրականում` Գրենլանդիան:

Several weeks ago Greenland's [60,000] people

Մի քանի շաբաթ առաջ Գրենլանդիան իր 60,000 բնակչությամբ

voted themselves self-governance rights

հայտարարեց Հոլանդիայից իր անկախությության

from Denmark.

իրավունքների մասին:

So Denmark is about to get a whole lot smaller.

Այսպիսով, Հոլանդիան զգալիորեն կփոքրանա իր տարածքով:

What is the lesson from all of this?

Սակայն ինչպիսի՞ դաս պիտի մենք քաղենք այստեղից:

Geopolitics is a very unsentimental discipline.

Աշխարհաքաղաքականությունը շատ անզգայուն ոլորտ է:

It's constantly morphing and changing the world,

Այն անըդհատ վերափոխում է աշխարհը,

like climate change.

ինչպես կլիմայական փոփոխություններն են դա անում:

And like our relationship with the ecosystem

Եվ էկոհամակարգի միջև հարաբերությունների նման,

we're always searching for equilibrium

մենք էլ միշտ գտնվում ենք հավասարակշռության որոնումների մեջ,

in how we divide ourselves across the planet.

թե ինչպես տեղաբաշխենք ինքներս մեզ մոլորակի վրա:

Now we fear changes on the map.

Հիմա մենք վախենում ենք որևէ փոփոխությունից քարտեզի վրա:

We fear civil wars, death tolls,

Մենք վախենում ենք քաղաքացիական պատերազմներից, մարդկային զոհերից`

having to learn the names of new countries.

ստիպված սովորելով նոր երկրների անվանումները:

But I believe that the inertia of the existing borders that we have today

Բայց հավատացած եմ, որ ներկայից սահմանների անգործունեությունը

is far worse and far more violent.

ավելի վատ է և ավելի բռնի:

The question is how do we change those borders,

Հարցը հետևյալն է. ինչպես ենք մենք փոխում սահմանները,

and what lines do we focus on?

և որ գծերի վրա ենք կենտրոնացնում մեր ուշադրությունը:

I believe we focus on the lines that cross borders,

Հավատացած եմ, որ մենք կկենտրոնանանք այն գծերի վրա, որոնք հատում են սահմանները`

the infrastructure lines.

այսինքն ենթակառուցվածքային գծերի վրա,

Then we'll wind up with the world we want, a borderless one.

որոնք մեզ կբերեն այն աշխարհի, որը մենք ցանկանում ենք ունենալ` առանց սահմանների

Thank you.

Շնորհակալություն

(Applause)

/Ծափահարություններ/