Parag Khanna maps the future of countries

Translator: Chinzorig Enkhtaivan Reviewer: Enkhbat Dash

Do we live in a borderless world?

Бид хил хязгааргүй дэлхийд амьдарч байна уу?

Before you answer that, have a look at this map.

Асуултанд хариулахын өмнө газрын зураг хамтдаа харцгаая.

Contemporary political map shows

Улс төрийн газрын зураг бидэнд өнөөдөр дэлхий дээр

that we have over 200 countries in the world today.

200 гаран орон байгааг харуулж байна.

That's probably more than at any time in centuries.

Энэ бол сүүлийн хэдэн зууны туршид байгаагүй олон орон юм.

Now, many of you will object.

Одоо та бүхний ихэнх нь үүнтэй санал нийлэхгүй байх.

For you this would be a more appropriate map.

Та нарын хувьд энэ газрын зураг илүү тохирох байх.

You could call it TEDistan.

Энэ газрын зургийг та TEDistan гэж дуудаж болно.

In TEDistan, there are no borders,

TEDistan газрын зурагт хил хязгаар гэж байхгүй.

just connected spaces and unconnected spaces.

Хоорондоо холбоотой болон холбогдоогүй орон зайнуудаас бүрдэнэ.

Most of you probably reside in one of the 40 dots

Та бүгдийн ихэнх нь энэ дэлгэцэн дээр байгаа 40 цэгийн

on this screen, of the many more

аль нэг дээр амьдарч байгаа. Мөн дийлэнх нь дэлхийн

that represent 90 percent of the world economy.

засгийн 90 хувийг тодорхойлж байдаг орнуудад амьдардаг.

But let's talk about the 90 percent of the world population

Тэгвэл одоо төрж өссөн газраа хэзээ ч орхин үл одох

that will never leave the place in which they were born.

дэлхийн улс орнуудын хүн амын 90%-ийн талаар ярилцая.

For them, nations, countries, boundaries, borders still matter a great deal,

Тэдний хувьд улс үндэстэн, хил хязгаар чухал асуудал хэвээрээ

and often violently.

тиймдээ ч байнга зөрчилтэй байдаг.

Now here at TED, we're solving some of the great

Тэгвэл энд, TED-д бүгдээрээ шинжлэх ухаан, орчлон ертөнцийн

riddles of science and mysteries of the universe.

зарим нэг оньсого таавар, нууцыг хамтдаа шийдвэрлэцгээе.

Well here is a fundamental problem we have not solved:

Бидний дараах суурь ойлголтыг одоо хүртэл шийдвэрлэж чадаагүй л байна:

our basic political geography.

энэ бол улс төрийн үндсэн газрын зураг юм.

How do we distribute ourselves around the world?

Бид өөрсдийгөө дэлхий дээр хэрхэн тараан хуваарилах нь зүйтэй вэ?

Now this is important, because border conflicts

Энэ бол их чухал, учир нь улс орны хил хязгаар хоорондоо зөрчил дөрөөлөн

justify so much of the world's military-industrial complex.

дэлхийн цэрэг дайны үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхийг зөвтгөдөг.

Border conflicts can derail

Хил хязгаарын зөрчил нь бидний бий болгохыг хүсч байгаа

so much of the progress that we hope to achieve here.

олон хөгжил дэвшлийн замд саад тээг болдог.

So I think we need a deeper understanding

Тиймээс миний бодлоор бидэнд хүмүүс, мөнгө, эрх мэдэл,

of how people, money, power,

шашин, соёл, болон технологи нь

religion, culture, technology

газрын зургийн өөрчлөлтөд хэрхэн нөлөөлдөг болох талаар

interact to change the map of the world.

илүү гүнзгий судалж мэдэх шаардлага гарч ирж байна.

And we can try to anticipate those changes,

Тэгээд үүнийг зөв тааварлаж чадсанаар өөрчлөлтийг илүү

and shape them in a more constructive direction.

хөгжил дэвшилтэй тал руу чиглүүлж, хэлбэржүүлж чадах юм.

So we're going to look at some maps of the past,

Тэгэхээр ямар явц явагдаж байгаа талаар

the present and some maps you haven't seen

баримжаа авахын тулд дэлхийн өнгөрсөн болоод одоогийн

in order to get a sense of where things are going.

мөн та бүхний өмнө харж байгаагүй зарим газрын зургийг харъя.

Let's start with the world of 1945.

1945 оноос эхэлье

1945 there were just 100 countries in the world.

1945 онд дэлхий дээр 100 орон л байлаа

After World War II, Europe was devastated,

Дэлхийн хоёрдугаар дайн Европ тивийг доройтуулсан хэдий ч

but still held large overseas colonies:

далайн чанад дахь томоохон колониудаа хадгалсаар л байлаа.

French West Africa, British East Africa, South Asia, and so forth.

Жишээлбэл: Франц баруун Африкийг, Англи зүүн Африк, өмнөд Ази гэх мэт.

Then over the late '40s,

Гэвч 40-өөд оны сүүлээс эхлэн,

'50s, '60s, '70s and '80s,

50 он, 60 он, 70 он ба 80 оны үе гэхэд дэлхийд

waves of decolonization took place.

колоничлолаас ангижрах их давалгаа дэгдсэн юм.

Over 50 new countries were born.

Цоо шинээр 50 орон бий болов.

You can see that Africa has been fragmented.

Африк олон хэсэгт хуваагдсаныг та бүхэн харж байна.

India, Pakistan, Bangladesh, South East Asian nations created.

Энэтхэг, Пакистан, Бангладеш, зүүн өмнөд Азийн улс орнууд бий боллоо.

Then came the end of the Cold War.

Түүний дараагаар дэлхийн хүйтэн дайн төгсгөл боллоо.

The end of the Cold War and the disintegration of the Soviet Union.

Хүйтэн дайны дараагаар ЗХУ задран бутарч эхэлсэн.

You had the creation of new states in Eastern Europe,

Зүүн Европд шинэ улсууд бий болов.

the former Yugoslav republics and the Balkans,

Хуучин Югослав болон Балкан,

and the 'stans of central Asia.

төв Азийн “-стан”-ын орнууд төрөн гарлаа.

Today we have 200 countries in the world.

Өнөөдөр дэлхий дээр 200 гаруй улс оршин тогтнож байна.

The entire planet is covered

Эх дэлхий маань бие даасан,

by sovereign, independent nation-states.

тусгаар тогтнолтой улс орнуудаас бүрдэн тогтнох болжээ.

Does that mean that someone's gain has to be someone else's loss?

Энэ бол аль нэгэн улс үндэстний олсон зүйл бусдын алдсан зүйл гэдгийг илэрхийлж байна уу?

Let's zoom in on one of the most strategic areas of the world,

Дэлхийн хамгийн стратегийн чухал бүс нутгийг томруулан харъя.

Eastern Eurasia.

Зүүн Евроази.

As you can see on this map,

Та бүхний газрын зураг дээр харж байгаагаар,

Russia is still the largest country in the world.

Орос орон дэлхийн хамгийн том улс гүрэн хэвээр байна.

And as you know, China is the most populous.

Харин та бүхний мэдэж байгаагаар Хятад хамгийн их хүн амтай.

And they share a lengthy land border.

Энэ хоёр орон маш урт хил хязгаарыг дундаа эзэмшдэг.

What you don't see on this map

Харин та бүхний энэ газрын зураг харж чадахгүй байгаа зүйл бол

is that most of Russia's 150 million people

Оросын 150 сая хүн амын ихэнх нь

are concentrated in its western provinces

нийт нутаг дэвсгэрийнхээ баруун бүсэд төвлөрсөн байна.

and areas that are close to Europe.

Нэг үгээр хэлбэл Европыг бараадсан гэсэн үг.

And only 30 million people are in its eastern areas.

Харин зөвхөн 30 сая хүн л зүүн бүсээр нутаглаж байна.

In fact, the World Bank predicts

Үнэндээ дэлхийн банкны судалгаагаар

that Russia's population is declining

Орос орны хүн ам цаашдаа 120 сая болно

towards about 120 million people

гэсэн урьдчилсан тооцоог гаргасан.

And there is another thing that you don't see on this map.

Мөн та бүхний зураг дээрээс харж чадахгүй бас нэг зүйл байна.

Stalin, Khrushchev and other Soviet leaders

Сталин, Хрущев болон бусад Зөвлөлтийн удирдагчид

forced Russians out to the far east

орос иргэдийг хүчээр зүүн хязгаарын албадан цөллөг,

to be in gulags, labor camps,

ажлын лагерь, цөмийн туршилтын бүс гэх зэрэг

nuclear cities, whatever the case was.

шалтаг бүрээр шилжүүлэн суурьшуулж байсан.

But as oil prices rose,

Гэтэл газрын тосны үнэ өссөнийг дагаж,

Russian governments have invested in infrastructure

Оросын засгийн газар дэд бүтэцдээ хөрөнгө оруулалт

to unite the country, east and west.

хийх болсноор өрнө дорноо нэгтгэх бодлого явуулж эхэлсэн.

But nothing has more perversely impacted

Гэвч орос оронд хүн ам зүйн хуваарилалтаас илүү

Russia's demographic distribution,

юу ч ийм хүчтэй нөлөө үзүүлж чадаагүй юм.

because the people in the east, who never wanted to be there anyway,

Учир нь зүүн хязгаарт амьдарч байсан, хэзээ ч тэнд амьдрахыг

have gotten on those trains and roads

хүсч байгаагүй хүмүүс замаар, галт тэргээр

and gone back to the west.

буцаад л баруун руугаа явсан.

As a result, in the Russian far east today,

Үүний дүнд, Энэтхэгээс хоёр дахин том газар нутагтай

which is twice the size of India,

өнөөдрийн Орос орны зүүн хязгаарт

you have exactly six million Russians.

зөвхөн 6 сая Орос хүн амьдарч байна.

So let's get a sense of what is happening in this part of the world.

Тэгвэл дэлхийн энэ хэсэгт ямар явц өрнөж байгааг ажиглая.

We can start with Mongolia, or as some call it, Mine-golia.

Монголоос эхэлж харъя. Зарим хүмүүс “Mine-golia” ч гэж нэрлэдэг.

Why do they call it that?

Тэд яагаад ингэж нэрлэх болов?

Because in Mine-golia, Chinese firms operate

Учир нь “Mine-golia”-д хятадын компаниуд зэс, цайр, алтны

and own most of the mines -- copper, zinc, gold --

томоохон уул уурхайн ихэнх хувийг эзэмшиж,ажиллуулдаг.

and they truck the resources south and east into mainland China.

Тэгээд тэр баялгаа өмнөд болон зүүн хязгаараас Хятад орон нийлүүлдэг.

China isn't conquering Mongolia.

Хятад Монголыг булаан эзлээгүй ээ.

It's buying it.

Зөвхөн худалдан авч байна гэсэн үг юм.

Colonies were once conquered. Today countries are bought.

Колониудыг нэгэн цагт булаан эзэлж байсан. Өнөөдөр харин худалдан авдаг болж.

So let's apply this principle to Siberia.

Энэ зарчмаар Сибирийн асуудлыг харъя.

Siberia most of you probably think of

Та бүхний ихэнх нь Сибирийг бодохдоо хүйтэн, зэлүүд,

as a cold, desolate, unlivable place.

амьдрах аргагүй газар гэж бодож байгаа байх

But in fact, with global warming and rising temperatures,

Гэхдээ үнэн хэрэг дээрээ, дэлхийн дулаарлын нөлөөгөөр

all of a sudden you have vast wheat fields

нэг л мэдэхэд Сибирьт үр тариа найгаж,

and agribusiness, and grain being produced in Siberia.

хөдөө аж ахуйн бизнес цэцэглэж байх болно.

But who is it going to feed?

Тэгвэл энэ үр тариа нь хэнийг тэжээх вэ гэдэг асуулт гарч ирж байна.

Well, just on the other side of the Amo River,

Амар мөрний цаад талд Хятадын

in the Heilongjiang and Harbin provinces of China,

Хэйлонжиан болон Харбин мужууд байгаа.

you have over 100 million people.

Тэнд 100 сая хүн амьдарч байна.

That's larger than the entire population of Russia.

Энэ дангаар бараг Оросын бүх хүн амаас илүү.

Every single year, for at least a decade or more,

Жил бүр, хамгийн багадаа арван жилийн турш

[60,000] of them have been voting with their feet,

тэдний 60 мянга орчим нь хөлөөрөө

crossing, moving north and inhabiting this desolate terrain.

хойд зүгт зэлүүд нутагт амьдран суурьшихаар нүүж байна.

They set up their own bazaars and medical clinics.

Тэд өөрсдийн цэргийн хуаран, эмнэлгээ барих болно.

They've taken over the timber industry

Одоогийн байдлаар тэд модны үйлдвэрлэлийг эрхшээлдээ оруулсан.

and been shipping the lumber east, back into China.

Тэгээд тэр модоо буцаад зүүн зүг рүү буюу Хятад руу нийлүүлж байна.

Again, like Mongolia,

Дахин Монголын жишээгээр

China isn't conquering Russia. It's just leasing it.

Хятад Оросын булаан эзлээгүй, зөвхөн урт хугацааны зээлээр худалдан авч байна.

That's what I call globalization Chinese style.

Үүнийг би Хятад хэлбэрийн даяарчлал гэж хэлж байгаа юм.

Now maybe this is what the map of the region

Магадгүй одоогоос 10 эсвэл 20 жилийн дараа

might look like in 10 to 20 years.

дэлхийн газрын зураг нэг иймэрхүү харагдах байх.

But hold on. This map is 700 years old.

Гэхдээ хүлээгээрэй, энэ газрын зураг 700 жилийн өмнө байсан.

This is the map of the Yuan Dynasty,

Энэ чинь Чингис хааны ач, Хубилай хааны удирдаж асан

led by Kublai Khan, the grandson of Genghis Khan.

Юань гүрний газрын зураг байна шүү дээ.

So history doesn't necessarily repeat itself,

Түүх заавал давтагдах албагүй ч,

but it does rhyme.

гэхдээ л учир холбогдлын хэлхээсээр холбогдсон байдаг.

This is just to give you a taste of what's happening in this part of the world.

Та бүхэнд дэлхийн энэ хэсэгт юу болж буй талаар зөвхөн амтыг л мэдрүүлэхийг хичээлээ.

Again, globalization Chinese style.

Дахиад, Хятад хэлбэрийн даяарчлал.

Because globalization opens up all kinds of ways for us to

Даяарчлал нь бидний улс төрийн дэлхийн газрын зургийн талаарх ойлголтыг

undermine and change the way we think about political geography.

байхгүй болгон, шинээр өөрчлөх бүх төрлийн арга замыг нээж өгч байна.

So, the history of East Asia in fact,

Тэгэхээр үнэндээ зүүн Азийн түүхэнд хүмүүс,

people don't think about nations and borders.

улс үндэстэн, хил хязгаарын ойлголтыг үл ойшоодог байж.

They think more in terms of empires and hierarchies,

Тэд илүү эзэнт гүрэн ба шатлан захирах ёсыг илүүд үзэж.

usually Chinese or Japanese.

Хятад эсвэл Япон ихэвчлэн иймэрхүү байдаг.

Well it's China's turn again.

Ийнхүү дахин Хятадын ээлж дахин иржээ.

So let's look at how China is re-establishing

Хятад орон хэрхэн алс зүүн хязгаарт

that hierarchy in the far East.

шатлан захирах ёсоо дахин сэргээж байгааг харъя.

It starts with the global hubs.

Энэ глобал сүлжээнээс эхэлнэ.

Remember the 40 dots on the nighttime map

Анх гарсан шөнийн 40 цэг бүхий газрын зургийг саная.

that show the hubs of the global economy?

Эдгээр сүлжээ нь даяарчлагдсан эдийн засгийг харуулна.

East Asia today has more of those global hubs

Өнөөдөр зүүн Азид дэлхийн бусад бүс нутгаас илүү

than any other region in the world.

даяарчлагдсан сүлжээ байна.

Tokyo, Seoul, Beijing, Shanghai,

Токио, Сөүл, Бээжин, Шанхай,

Hong Kong, Singapore and Sidney.

Гонконг, Сингапур болон Сидней.

These are the filters and funnels of global capital.

Эдгээр нь дэлхийн хөрөнгийн шүүлтүүр болон юүлүүр болсон газрууд.

Trillions of dollars a year are being brought into the region,

Жилдээ триллион триллион доллар энэ бүсэд хуримтлагддаж байна.

so much of it being invested into China.

Үүний дийлэнхи хэсэг Хятадад хөрөнгө оруулалт болон орж байна.

Then there is trade.

Тэгээд л худалдаа явагдана.

These vectors and arrows represent ever stronger

Эдгээр векторууд болон сумнууд нь

trade relationships that China has

Хятад орон бүс нутагт орших бүх оронтой

with every country in the region.

илүү хучтэй харилцаа холбоотой болсоор буйг харуулж байна.

Specifically, it targets Japan

Тэр ялангуяа Хятад орон АНУ-ын

and Korea and Australia,

хүчирхэг холбоотнууд болох Япон болон Солонгос,

countries that are strong allies of the United States.

Австралийг байгаа болгосон байна.

Australia, for example, is heavily dependent

Жишээлбэл Австрали, Хятадад нийлүүлдэг төмрийн хүдэр,

on exporting iron ore and natural gas to China.

байгалийн хийнээс эдийн засаг нь шууд хамааралтай байдаг.

For poorer countries, China reduces tariffs

Ядуу орнуудад Хятад тарифаа хямдруулдаг учраас

so that Laos and Cambodia can sell their goods more cheaply

Лаос, Камбож бараагаа илүү хямд борлуулах боломжтой болдог.

and become dependent on exporting to China as well.

Тэгснээрээ Хятадаас экспортын хувьд хамааралтай болж байна.

And now many of you have been reading in the news

Та бүхний ихэнх нь мэдээгээр уншиж дуулж байгаа байх.

how people are looking to China

Хятад орныг зөвхөн Азидаа төдийгүй Дэлхийн эдийн засагт

to lead the rebound, the economic rebound, not just in Asia, but potentially for the world.

тэргүүлэх хэмжээнд үсрэнгүй хөгжиж байна.

The Asian free trade zone, almost free trade zone, that's emerging

Азийн чөлөөт зах зээлийн бүс нь номхон далайг гатлах

now has a greater trade volume than trade across the Pacific.

хэмжээнд өргөжин хүрээгээ тэлж байна.

So China is becoming the anchor of the economy in the region.

Хятад бүс нутгийнхаа эдийн засгийн гол тулгуур орон болж байна.

Another pillar of this strategy is diplomacy.

Бас нэгэн тулгуур багана нь дипломат харилцааны стратеги юм.

China has signed military agreements with many countries in the region.

Хятад бүс нутгийнхаа олон оронтой батлан хамгаалах салбарт хамтын ажиллагааны гэрээтэй.

It has become the hub of diplomatic institutions

Энэ нь Зүүн Азийн Холбоо гэх зэрэг дипломат

such as the East Asian Community.

хамтын ажиллагааны сүлжээг бий болгож байна.

Some of these organizations don't even have

Эдгээр хамтын ажиллагааны байгууллагуудын заримд нь

the United States as a member.

АНУ-ын гишүүн бус байна.

There is a treaty of nonaggression between countries,

Улс орнуудын тогтоосон эвийн гэрээ гэж бий.

such that if there were a conflict between China and the United States,

Хэрвээ Хятад, АНУ хоёр хоорондоо зөрчилдөж эхэлбэл

most countries vow to just sit it out,

ихэнх орнууд жишээлбэл АНУ-ын дотно хамтрагч

including American allies like Korea and Australia.

Солонгос, Австрали зэрэг орнууд үүнд оролцохгүй.

Another pillar of the strategy,

Мөн стратегийн өөр нэг тулгуур багана нь,

like Russia, is demographic.

Оросын жишээн дээр авч үзвэл хүн ам зүйн бодлого юм.

China exports business people, nannies, students,

Хятад орон бизнесмэн, хүүхэд асрагч, оюутан

teachers to teach Chinese around the region,

бүс нутагтаа хятад хэл заах багш нар,

to intermarry and to occupy ever greater

гадны иргэдтэй гэрлэж буй иргэдийг дэлхийд “экспортлож”

commanding heights of the economies.

эдийн засгийн өндөрлөгт удирдах хүчээ нэмэгдүүлж байна.

Already ethnic Chinese people

Малайз, Тайланд болон Индонезид амьдарч байгаа

in Malaysia, Thailand and Indonesia

хятад гаралтай хүмүүс

are the real key factors and drivers

хэдийнээ тэндхийхээ эдийн засгийн гол тулгуур,

in the economies there.

түлхэх хүч нь болчихсон байна.

Chinese pride is resurgent in the region

Үүний үр дүнд "Хятад бахархал" бүс нутагтаа

as a result.

дахин сэргэж байна.

Singapore, for example, used to ban Chinese language education.

Жишээлбэл, Сингапурт л гэхэд Хятад хэлээр боловсрол явуулахыг хориглодог байсан.

Now it encourages it.

Одоо бол харин дэмжиж байгаа.

If you add it all up what do you get?

Энэ бүгдийг нэгтгээд үзвэл ямар хариулт гарах вэ?

Well, if you remember before World War II,

Хэрэв та дэлхийн хоёрдугаар дайныг санах аваас

Japan had a vision

Япон улс дэлхийн бөмбөрцгийг хөгжин дэвшингүй

for a greater Japanese co-prosperity sphere.

Японы соёлоор бүрхэхийг зорьж байсан.

What's emerging today is what you might call

Тэгвэл өнөөдрийг харах аваас Хятад соёлтой

a greater Chinese co-prosperity sphere.

дэлхийн бөмбөрцгийг бүтээж буйг харж болно.

So no matter what the lines on the map tell you

Тиймээс газрын зураг дээрх улс орон,

in terms of nations and borders,

хил хязгаарын зураас шугам юу хэлэх нь хамаагүй,

what you really have emerging in the far east

зүүн хязгаарт нэг үндэстний соёл ноёлж байна.

are national cultures,

Үүнээс ч илүүтэйгээр нэгэн бүхэл,

but in a much more fluid, imperial zone.

эзэн хаант улс бий болж байна гэх нь зүйтэй байх.

All of this is happening without firing a shot.

Хамгийн гол нь энэ бүх үйл явц нэг ч буун дуу гаралгүй явагдсан.

That's most certainly not the case in the Middle East

Тэгвэл ойрхи дорнодод тэгсэнгүй.

where countries are still very uncomfortable

Европын колониас үлдсэн улс орнуудын

in the borders left behind by European colonialists.

хил хязгаар дээр одоог хүртэл тав тухгүй л байна.

So what can we do to think about borders differently in this part of the world?

Тэгвэл дэлхийн энэ хэсгийн хил хязгаар бусдаасаа ямар ялгаатай вэ?

What lines on the map should we focus on?

Бид газрын зургийн аль зураас дээр анхаарлаа төвлөрүүлэх ёстой вэ?

What I want to present to you is what I call

Миний та бүхэнд танилцуулахыг хүсч байгаа зүйлийг

state building, day by day.

"улс орныг өдөр өдрөөр бүтээн байгуулах" гэж нэрлэе.

Let's start with Iraq.

Иракаас эхлэн харцгаая.

Six years after the U.S. invasion of Iraq,

АНУ Иракийн эзэлснээс 6 жилийн дараа улс орон нь

the country still exists more on a map than it does in reality.

бодит байдлаасаа илүүтэйгээр газрын зураг дээрээ байсаар байлаа.

Oil used to be one of the forces holding Iraq together;

Газрын тос нь Ирак орныг нэгтгэх шалтгаан нь болж байсан бол

now it is the most significant cause of the country's disintegration.

одоо харин улс орны хуваагдал, нэгдэлгүй байдлын хамгийн том шалтгаан болоод байна.

The reason is Kurdistan.

Түүний шалтгаан нь Курдчууд юм.

The Kurds for 3,000 years

Курдчууд нь 3000 жилийн турш

have been waging a struggle for independence,

тусгаар тогтнолын төлөө тасралтгүй тэмцэж байна.

and now is their chance to finally have it.

Эцсийн төгсгөлд түүндээ хүрэх боломж тэдэнд олдож байна.

These are pipeline routes, which emerge from Kurdistan,

Энэ бол хамгийн газрын тосоор баялаг

which is an oil-rich region.

Курдистанаас гарч буй хоолойн шугамууд юм.

And today, if you go to Kurdistan,

Хэрэв өнөөдөр та Курдистанд очих аваас

you'll see that Kurdish Peshmerga guerillas

Иракийн армитай тэмцсээр байгаа Курдын Пешмерга

are squaring off against the Sunni Iraqi army.

хэмээх партизануудыг харах болно.

But what are they guarding?

Гэвч тэд юуг ингэтлээ хамгаалан тулалдана вэ?

Is it really a border on the map?

Газрын зураг дээр байгаа хил хязгаарыг уу?

No. It's the pipelines.

Үгүй ээ, энэ бол хоолойн шугамуудыг юм.

If the Kurds can control their pipelines, they can set the terms

Хэрвээ Курдчууд хоолойн шугамуудыг эзэмшиж чадах аваас,

of their own statehood.

өөрийн улсаа байгуулах шийдвэр гаргах эрхтэй болно.

Now should we be upset about this, about the potential disintegration of Iraq?

Тэгвэл Ирак улс задрах гэж байна, бид үүнд дургүйцэх ёстой юу?

I don't believe we should.

Би тэгэх ёстой гэж бодохгүй байна.

Iraq will still be the second largest oil producer in the world,

Учир нь Ирак улс Саудын Арабын дараагаар дэлхийд газрын тос нийлүүлэгч

behind Saudi Arabia.

2 дахь хамгийн том орон хэвээрээ л байх болно.

And we'll have a chance to solve a 3,000 year old dispute.

Харин ч бид 3000 жил үргэлжилсэн маргаант асуудлыг шийдэж чадна.

Now remember Kurdistan is landlocked.

Тэгвэл одоо Курдистаныг далайд гарцгүй санах ёстой.

It has no choice but to behave.

Курдчуудэд сонголт байхгүй, эелдэг байх хэрэгтэй.

In order to profit from its oil

Тийм учраас газрын тосноосоо ашгаас хүртэхийн тулд

it has to export it through Turkey or Syria,

Гарцаагүй Турк болон Сири болон бусад газар орны газар нутгаар,

and other countries, and Iraq itself.

Иракаар ч мөн адил дамжуулж экспортлох шаардлагатай болно.

And therefore it has to have amicable relations with them.

Нөхцөл байдлыг тэднийг бусадтай нөхөрсөг эедүү байх шаардаж байна.

Now lets look at a perennial conflict in the region.

Одоо энэ бүс нутгийн хэзээ ч дуусашгүй бас нэг зөрчлийг авч үзье.

That is, of course, in Palestine.

Энэ бол мэдээж Палестины асуудал.

Palestine is something of a cartographic anomaly

Палестин бол газрын зураг дээр сонин харагддаг.

because it's two parts Palestinian, one part Israel.

Учир нь Палестин хоёр хуваагдаж, Израйлтай холилдсон байдаг.

30 years of rose garden diplomacy

30 жилийн "сарнайн цэцэрлэг" дэх дипломат харилцаа

have not delivered us peace in this conflict.

энэ зөрчлийг шийдэж, энх тайванг авчирч чадсангүй.

What might? I believe that what might

Тэгвэл юу чадах бол?

solve the problem is infrastructure.

Магадгүй тэр нь дэд бүтцийн хөгжил байж болох юм.

Today donors are spending billions of dollars on this.

Өнөөдөр үүний төлөө донор орнууд хэдэн биллиардын хөрөнгийг цацаж байна.

These two arrows are an arc,

Энэ хоёр сум бол алс хол

an arc of commuter railroads and other infrastructure

баруун эргийг Газатай холбох

that link the West Bank and Gaza.

төмөр зам, дэд бүтцийн холбох гүүр юм

If Gaza can have a functioning port

Хэрэв Газад бүрэн ажиллагаатай усан боомттой болвол

and be linked to the West Bank, you can have a viable Palestinian state,

тэр нь баруун эрэгтэй холбож чадвал, энэ нь илүү амьдрах чадвартай

Palestinian economy.

Палестин улсыг, Палестины эдийн засгийг цогцлоож чадна.

That, I believe, is going to bring peace to this particular conflict.

Энэ өөрчлөлт нь миний итгэж байгаагаар зөрчлийг төгсгөж энх тайвныг авчирч чадна.

The lesson from Kurdistan and from Palestine

Курдистан болон Палестинээс авсан сургамж нь,

is that independence alone, without infrastructure,

дэд бүтцийг хөгжүүлэлгүйгээр тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэх нь

is futile.

үр дүнгүй гэдгийг харуулж байна.

Now what might this entire region look like

Тэгвэл энэ бүс нутаг томоороо хэрхэн харагдах нь вэ?

if in fact we focus on other lines on the map besides borders,

Хэрвээ бид хил хязгаарыг биш газрын зураг дээрх зураасыг л анхаараад байвал

when the insecurities might abate?

хэзээ аюулт нөхцөл байдлыг хэр хойшлуулж чадах вэ?

The last time that was the case was actually

Өнгөрсөн удаа, 100 жилийн өмнө

a century ago, during the Ottoman Empire.

Оттоманы хаант улсын үед ийм зүйл болсон юм.

This is the Hejaz Railway.

Энэ бол “Хижаз”-ын төмөр зам.

The Hejaz Railway ran from Istanbul to Medina via Damascus.

“Хижаз”-ын төмөр зам Истанбулаас Дамаскаар дайрч Медин хүрдэг байлаа.

It even had an offshoot running to Haifa

Мөн Хайфа, өнөөдрийн газар дундын тэнгисийн

in what is today Israel, on the Mediterranean Sea.

Израйл улс ордог салаа замтай ч байв.

But today the Hejaz Railway lies in tatters, ruins.

Мэдээж өнөөдөр “Хижаз” зам байхгүй түүнээс балгас л үлдсэн.

If we were to focus on reconstructing these curvy lines on the map,

Хэрэв бид газрын зураг дээрх энэ муруй шугамыг сэргээн босгоход анхаарвал

infrastructure, that cross the straight lines, the borders,

хил хязгаарын шугамыг даван, дэд бүтэц хөгжиж

I believe the Middle East would be a far more peaceful region.

миний итгэж байгаагаар ойрхи дорнод илүү энх тайван болох болно.

Now let's look at another part of the world,

Одоо дэлхийн өөр нэг хэсгийг харцгаая.

the former Soviet Republics of Central Asia, the 'stans.

ЗХУ-ын нэг хэсэг байсан, төв Азийн “-стан”-ын орнууд.

These countries' borders originate from Stalin's decrees.

Эдгээр улсуудын хилийг Сталины тушаалаар тогтоосон.

He purposely did not want these countries to make sense.

Тэр зорилготойгоор эдгээр орнуудыг дахин сэргээхийг хүссэнгүй.

He wanted ethnicities to mingle

Тэрээр үндэстэн хоорондоо холилдож,

in ways that would allow him to divide and rule.

түүний зоргоор удирдагдаж, хуваагдах орнуудыг л хүссэн.

Fortunately for them, most of their oil and gas resources

Гэтэл азаар тэдгээр орнуудын газрын тосны баялгийн ихэнх нь

were discovered after the Soviet Union collapsed.

ЗХУ задран хуваагдсаны дараагаар мэдэгдсэн юм.

Now I know some of you may be thinking, "Oil, oil, oil.

Та нарын зарим нь одоо газрын тос, газрын тос гэж бодож байгааг мэдэж байна.

Why is it all he's talking about is oil?"

Яагаад намайг газрын тос л яриад байна аа гэж бодож байгаа байх.

Well, there is a big difference in the way we used to talk about oil

Тийм ээ, бидний өмнө нь ярьдаг байсан газрын тос гэсэн ойлголтоос

and the way we're talking about it now.

одоо ярьж байгаа ойлголт их өөр болсон.

Before it was, how do we control their oil?

Өмнө хэрхэн бусдын тосыг хэрэглэх вэ гэж ярьдаг байсан бол

Now it's their oil for their own purposes.

одоо өөрийн тосыг хэрхэн өөрийнхөө төлөө хэрэглэх тухай ярьж байна.

And I assure you it's every bit as important to them

Колоничилогчид болон эзлэн түрэмгийлэгчдийн мэдэлд байж болох ч байсан

as it might have been to colonizers and imperialists.

газрын тосны дусал бүр тэдэнд амин чухал гэдгийг батлан хэлэх байна.

Here are just some of the pipeline projections

Энд зарим хоолойн шугамын төслийг л харууллаа.

and possibilities and scenarios

Мөн зарим дараагийн арван жилүүдийн дотор баригдахаар

and routes that are being mapped out for the next several decades.

төлөвлөж буй зарим төслийн зургийг ч бас харуулъя.

A great deal of them.

Энэ бол асар их үнэ цэнэтэй.

For a number of countries in this part of the world,

Дэлхийн энэ хэсгийн маш олон оронд

having pipelines is the ticket to becoming part of the global economy

энэ хоолойтой байна гэдэг даяарчлагдсан эдийн засгийн

and for having some meaning

нэг хэсэг болж утга учиртай оршин тогтнох тасалбартай адил,

besides the borders that they are not loyal to themselves.

тэгээд ч мөн хил зааг нь хэзээ ч өөрчлөгдөх эрсдэлтэй учраас тэр юм.

Just take Azerbaijan.

Зөвхөн Азербайжаныг харъя л даа.

Azerbaijan was a forgotten corner of the Caucuses,

Азербайжан нь Кавказ газрын мухарт бараг мартагдсан улс байсан.

but now with the Baku-Tbilisi-Ceyhan pipeline into Turkey,

Гэтэл одоо Турк улсад очих буй Баку-Тбилис-Сэйхан гэдэг нэртэй

it has rebranded itself as the frontier of the west.

хоолойнхоо хүчээр Барууны орнуудад нэрээ дахин сэргээгээд байна.

Then there is Turkmenistan, which most people think of

Түүний дараа Туркменистан,

as a frozen basket case.

олон хүний “мөсөн сагс” гэж боддог байсан газар.

But now it's contributing gas across the Caspian Sea

Гэтэл энэ орон Каспийн тэнгисээс цаашаа газрын хий нийлүүлж

to provide for Europe,

Европ тивийг тэтгэж, мөн цаашлаад

and even a potentially Turkmen-

Туркмен – Афган – Пакистан – Энэтхэг гэсэн

Afghan-Pakistan-India pipeline as well.

хоолойнуудыг байгуулсан байна.

Then there is Kazakhstan, which didn't even have a name before.

Тэгвэл Казахстан, өмнө нь нэр ч үгүй байсан орон.

It was more considered South Siberia during the Soviet Union.

Үүнийг өмнө нь ЗХУ-ын үед өмнөд Сибирь гэж үздэг байсан.

Today most people recognize Kazakhstan

Өнөөдөр хүн бүр Казахстаныг геополитикийн

as an emerging geopolitical player. Why?

шинэ тоглогч орон болж байгааг мэддэг болсон. Яаж тэр вэ?

Because it has shrewdly designed pipelines to flow across the Caspian,

Казахстан маш гярхай, зоригтойгоор Каспийн тэнгисийг гаталж

north through Russia, and even east to China.

хойд Оросыг, бүр цаашаагаа зүүн Хятадыг чиглэсэн хоолой тавьсан.

More pipelines means more silk roads, instead of the Great Game.

Олон хоолойн шугамтай байна гэдэг, олон торгоны замтай байна гэсэн үг

The Great Game connotes dominance of one over the other.

“Том Тоглоом” гэж нэг нь нөгөөгөөс илүү хүчтэй байж ноёрхохыг хэлдэг.

Silk road connotes independence and mutual trust.

Харин торгоны зам нь тусгаар байдлыг дэмжиж, харилцан итгэлцлийг төрүүлдэг.

The more pipelines we have, the more silk roads we'll have,

Олон хоолойн шугамтай байна гэдэг, олон торгоны замтай байна гэсэн үг.

and the less of a dominant Great Game competition

Тэгснээрээ 21-р зуунд “Том Тоглоом”-ы өрсөлдөөнийг

we'll have in the 21st century.

бууруулж чадна.

Now let's look at the only part of the world that really has brought down its borders,

Одоо дэлхийд хил хязгаараа арилгаснаараа хүчирхэг болж чадсан

and how that has enhanced its strength.

цорын ганц газрыг харъя.

And that is, of course, Europe.

Мэдээж энэ бол Европ.

The European Union began as just the coal and steel community of six countries,

Европын холбоо нь анх нүүрс болон ган дээр хамтран ажиллаж байсан 6 орноос эхлэлтэй.

and their main purpose was really to keep the rehabilitation of Germany

Тэдний гол зорилго нь Герман улсыг энхийн замаар

to happen in a peaceful way.

дахин сэргээн босгохын төлөө байсан.

But then eventually it grew into 12 countries,

Гэтэл тун удалгүй энэ холбоо нэмэгдсээр 12 оронтой болсон.

and those are the 12 stars on the European flag.

Энэ 12 орныг Европын холбооны далбаан дээр байдаг 12 од төлөөлдөг.

The E.U. also became a currency block,

Европын холбоо нь нэгдсэн валюттай болж,

and is now the most powerful trade block in the entire world.

улмаар нийт дэлхийн хэмжээнд хамгийн хүчтэй худалдааны блок болоод байна.

On average, the E.U. has grown by one country per year

Европын холбоо нь хүйтэн дайны төгсгөлөөс хойш

since the end of the Cold War.

эгнээндээ жил бүр нэг орон нэмсээр ирлээ.

In fact most of that happened on just one day.

Гэхдээ үнэндээ эдгээрийн ихэнх хэсэг нь нэг өдөрт л нэмэгдсэн юм.

In 2004, 15 new countries joined the E.U.

2004 онд 15 шинэ орон Европын холбоонд нэгдэн орсон.

and now you have what most people consider

Одоо харин хүмүүс энэ 27 орны

a zone of peace spanning 27 countries

450 сая хүний дунд энх тайван харьцааг

and 450 million people.

хэрхэн хадгалах вэ гэдэгт анхаарал тавьж байна.

So what is next? What is the future of the European Union?

Тэгвэл дараа нь яах бол? Европын холбооны ирээдүй хэрхэх бол?

Well in light blue, you see the zones

Бүс нутгийн бүдэг цэнхэрээр тэмдэглэсэн

or the regions that are at least two-thirds

багадаа л 2/3 хувийг эзлэх орнууд нь

or more dependent on the European Union

Европын холбооноос худалдаа болон хөрөнгө оруулалтын

for trade and investment.

хувьд илүү хамааралтай болчихсон улсууд юм.

What does that tell us? Trade and investment tell us

Энэ нь бидэнд юуг хэлж байна вэ? Худалдаа арилжаа болон хөрөнгө оруулалт нь

that Europe is putting its money where its mouth is.

Европ өөрийнхөө мөнгийг өөрийнхөө аманд хийж буйг харуулж байна.

Even if these regions aren't part of the E.U.,

Хэдийгээр эдгээр бүс нь Европын холбооны хэсэг биш боловч,

they are becoming part of its sphere of influence.

түүний нөлөөлөлд улам бүр орж байна.

Just take the Balkans. Croatia, Serbia

Балканыг аваад үзье л дээ. Хорват, Серб

Bosnia, they're not members of the E.U. yet.

Босни. Энэ улсууд нь Европын холбоонд нэгдээгүй байгаа.

But you can get on a German ICE train

Гэхдээ та Германд хот хоорондын галт тэрэгт суугаад

and make it almost to Albania.

бараг л Албани хүртэл явж чадна.

In Bosnia you use the Euro currency already,

Та Боснид Евро хэрэглэж чадна.

and that's the only currency they're probably ever going to have.

Магад цаашид зөвхөн энэ валютыг хэрэглэх болов уу.

So, looking at other parts of Europe's periphery, such as North Africa.

Хойд Африк г.м Европын бүс нутгаас бусад газрыг харъя.

On average, every year or two,

Газар дундын тэнгис доороос дунджаар нэг жил,

a new oil or gas pipeline opens up under the Mediterranean,

эсвэл хоёр жил тутамд хойд Африкийг Европтой холбосон

connecting North Africa to Europe.

шинэ газрын тос, байгалийн хийн хоолой ашиглалтанд орж байна.

That not only helps Europe diminish its reliance

Энэ нь Европыг Оросоос эрчим хүчний хувьд хамааралтай байдлыг

on Russia for energy,

бууруулахад тус болоод зогссонгүй.

but if you travel to North Africa today, you'll hear more and more people saying

Хэрвээ та хойд Африкт аялбал тэндхийн хүмүүс өөрсдийн бүс нутгаа

that they don't really think of their region as the Middle East.

Ойрхи Дорнод гэж бодохгүй байгаа гэдгийн улам бүр олон хүнээс сонсох болно.

So in other words, I believe that President Sarkozy of France

Өөр үгээр хэлбэл, Францын ерөнхийлөгч Саркози газар дундын

is right when he talks about a Mediterranean union.

Тэнгисийн Холбооны талаар хэлснийг би зөв гэдэгт итгэлтэй байна.

Now let's look at Turkey and the Caucasus.

Тэгвэл одоо Турк улс болон Кавказыг харъя.

I mentioned Azerbaijan before.

Би өмнө Азербайжаныг дурдсан.

That corridor of Turkey and the Caucasus

Турк болон Кавказын хонгил нь

has become the conduit for 20 percent

Европын эрчим хүчний 20 хувийг дамжуулах

of Europe's energy supply.

хоолой болон хувираад байна.

So does Turkey really have to be a member of the European Union?

Тэгвэл Турк улс үнэхээр Европын холбооны гишүүн орон болох хэрэгтэй юу?

I don't think it does. I think it's already part of

Би тийм гэж бодохгүй байна. Миний бодлоор Турк аль хэдийн

a Euro-Turkish superpower.

Евро-Туркийн супер хүчний нэг хэсэг болсон.

So what's next? Where are we going to see borders change

Тэгвэл дараа нь яах вэ? Бид хил хязгаарын өөрчлөлтийг харах гэж байна.

and new countries born?

Шинэ орон төрөх болов уу?

Well, South Central Asia, South West Asia

Тэгэхээр өмнөд болон төв Ази, баруун өмнөд Ази тивээс

is a very good place to start.

эхлэхэд их зөв газар гэж бодож байна.

Eight years after the U.S. invaded Afghanistan

АНУ Афганистаныг эзэлснээс 8 жилийн дараа

there is still a tremendous amount of instability.

тэнд маш их хэмжээний тогтворгүй байдал үүссэн.

Pakistan and Afghanistan are still so fragile

Пакистан ба Афганистан хоёр маш хэврэг байгаа.

that neither of them have dealt constructively

Аль аль нь Паштуны үндсэрхэг үзэлтнүүдээс

with the problem of Pashtun nationalism.

хамаарсан их хэмжээний асуудалтай тулгараад байгаа.

This is the flag that flies in the minds

Энэ бол 20 сая Афган болон Пакистаны

of 20 million Pashtuns

хил дээр амьдарч Паштун хүний

who live on both sides of the Afghan and Pakistan border.

зүрх сэтгэлд намирч буй туг.

Let's not neglect the insurgency just to the south,

Тэгвэл яг түүний өмнө оршиж буй асуудлыг хайхрахгүй орхиж болохгүй.

Balochistan. Two weeks ago,

Балучистан. 2 долоо хоногийн өмнө

Balochi rebels attacked a Pakistani military garrison,

Балучигийн босогчид Пакистаны цэргийн хуаранг довтолсон.

and this was the flag that they raised over it.

Энэ бол тэдний намируулж байсан туг.

The post-colonial entropy

Экс-колони орнуудын бүс нутагт

that is happening around the world is accelerating,

дэлхий хурдацтай хөдөлж байна.

and I expect more such changes to occur in the map

Газрын зургийн муж нутаг хуваагдах өөрчлөлт

as the states fragment.

цаашдаа ч их гарах болов уу.

Of course, we can't forget Africa.

Мэдээж бид Африкийг мартаж болохгүй.

53 countries, and by far the most number

53 орон, одоогоор байгаа хамгийн их улстай тив.

of suspiciously straight lines on the map.

Хил нь газрын зураг шугамдчихсан мэт, их л сэжигтэй.

If we were to look at all of Africa

Хэрэв бид бүх Африкийг харах юм бол

we could most certainly acknowledge far more,

бид илүү ихийг анзаарч болно.

tribal divisions and so forth.

Овог аймгийн хуваагдал энэ тэр гээд.

But let's just look at Sudan, the second-largest country in Africa.

Гэхдээ зөвхөн Африкийн 2 дахь том улс, Суданыг л харъя.

It has three ongoing civil wars,

Энд одоогоор гурван иргэний дайны гал асч байна.

the genocide in Darfur, which you all know about,

Та бүхний сайн мэдэх Дарфур дахь хоморголон устгалт,

the civil war in the east of the country,

улсын зүүн хэсэг болон өмнөд хэсэг дэх

and south Sudan.

иргэний дайн.

South Sudan is going to be having a referendum in 2011

Өмнөд Суданд 2011 онд бүх нийтийн санал асуулга явуулах гэж байна.

in which it is very likely to vote itself independence.

Үүний үр дүнд бараг л тусгаар улс болох санал дээр нэгдэх болов уу.

Now let's go up to the Arctic Circle.

Одоо Арктикийн тойрог дээр очъё.

There is a great race on for energy resources

Тэнд Арктикийн далайн дор орших эрчим хүчний

under the Arctic seabed.

эх үүсвэрийн төлөөх их тэмцэлдээн болж байна.

Who will win? Canada? Russia? The United States?

Энэ тэмцэлд хаанах ялах бол? Канад уу? Орос уу? Эсвэл АНУ?

Actually Greenland.

Үнэндээ Гринланд ялна.

Several weeks ago Greenland's [60,000] people

Хэдхэн долоо хоногийн өмнө Гринландын 60 мянган хүн

voted themselves self-governance rights

Даниас тусгаарлаж өөртөө засаглах эрхийн төлөө

from Denmark.

санал өгсөн.

So Denmark is about to get a whole lot smaller.

Тиймээс Дани улс өмнөхөөсөө маш жижиг болох нь.

What is the lesson from all of this?

Энэ бүгдээс бид юунд суралцах ёстой вэ?

Geopolitics is a very unsentimental discipline.

Геополитик гэдэг бол маш энэрэлгүй зарчимтай.

It's constantly morphing and changing the world,

Дэлхийг тасралтгүй уусган өөрчилж байна.

like climate change.

Яг л цаг агаарын өөрчлөлт шиг.

And like our relationship with the ecosystem

Бидний эко-системтэй харьцаж буй харилцаа шиг

we're always searching for equilibrium

үргэлж тэнцвэр тогтоохоор тэмцэж ирсний нэгэн адил

in how we divide ourselves across the planet.

энэ гараг дээрээ өөрсдийгөө хэрхэн хуваарилах вэ гэдэгт оршино.

Now we fear changes on the map.

Тэгвэл бид газрын зурагны өөрчлөлтөөс айж байна.

We fear civil wars, death tolls,

Бид иргэний дайн, амиа алдсан хүний тоо,

having to learn the names of new countries.

шинэ бий болсон улс орнуудын нэрийг тогтоох гэх зэргээс айж байна.

But I believe that the inertia of the existing borders that we have today

Гэвч би өнөөдрийн байгаа хил хязгаар нь

is far worse and far more violent.

илүү их зөрчил, хүчирхийлэл гарах боломжийг агуулж байна.

The question is how do we change those borders,

Тэгвэл бид энэ хил хязгаарын шугам зураасыг

and what lines do we focus on?

өөрчилж шинэчлэхийн тулд юунд анхаарах ёстой вэ?

I believe we focus on the lines that cross borders,

Бид хил хязгаар шугам, дэд бүтцийн хөгжил хоёрт

the infrastructure lines.

анхаарлаа хандуулж чадах аваас

Then we'll wind up with the world we want, a borderless one.

хүсэн хүлээж буй "хил хязгааргүй дэлхий"-г хамтдаа бүтээж чадна.

Thank you.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)