Stewart Brand: The dawn of de-extinction. Are you ready?

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: Monika Fołta

Now, extinction is a different kind of death.

Wymarcie to inny rodzaj śmierci,

It's bigger.

większy.

We didn't really realize that until 1914,

Nie zdawaliśmy sobie z tego sprawy do roku 1914,

when the last passenger pigeon, a female named Martha,

kiedy ostatni gołąb wędrowny, Marta,

died at the Cincinnati zoo.

zdechła w zoo w Cincinnati.

This had been the most abundant bird in the world

To był najliczniejszy gatunek ptaków na świecie.

that'd been in North America for six million years.

Zamieszkiwał Amerykę Północną przez 6 milionów lat.

Suddenly it wasn't here at all.

Zniknął całkowicie.

Flocks that were a mile wide and 400 miles long

Stada szerokie na 1,5, a długie na ponad 600 km

used to darken the sun.

kiedyś przysłaniały słońce.

Aldo Leopold said this was a biological storm,

Aldo Leopold powiedział:

a feathered tempest.

"To była biologiczna burza, upierzona nawałnica".

And indeed it was a keystone species

Był to gatunek kluczowy,

that enriched the entire eastern deciduous forest,

wzbogacający wschodnie lasy liściaste

from the Mississippi to the Atlantic,

od Missisipi po Atlantyk,

from Canada down to the Gulf.

od Kanady po Zatokę Meksykańską.

But it went from five billion birds to zero in just a couple decades.

W ciągu kilkudziesięciu lat 5 miliardów ptaków wyginęło.

What happened?

Dlaczego?

Well, commercial hunting happened.

Przez łowiectwo dla zysku.

These birds were hunted for meat that was sold by the ton,

Dla sprzedawanego tonami mięsa.

and it was easy to do because when those big flocks

Było to łatwe.

came down to the ground, they were so dense

Lądując, olbrzymie stada były skupione tak gęsto,

that hundreds of hunters and netters could show up

że setki łowców mordowało je

and slaughter them by the tens of thousands.

dziesiątkami tysięcy.

It was the cheapest source of protein in America.

To było najtańsze źródło białka w Ameryce.

By the end of the century, there was nothing left

Pod koniec stulecia nie zostało nic

but these beautiful skins in museum specimen drawers.

prócz pięknych skór w muzealnych szufladach.

There's an upside to the story.

Historia ma też pozytywy.

This made people realize that the same thing

Uświadomiła ludziom,

was about to happen to the American bison,

że to samo czeka amerykańskie bizony,

and so these birds saved the buffalos.

więc ptaki je uratowały.

But a lot of other animals weren't saved.

Ale wiele innych gatunków nie ocalało.

The Carolina parakeet was a parrot that lit up backyards everywhere.

Papużka karolińska była pospolitym gatunkiem.

It was hunted to death for its feathers.

Wytrzebiono ją z powodu piór.

There was a bird that people liked on the East Coast called the heath hen.

Był ptak lubiany na wschodnim wybrzeżu, przodek preriokura dwuczubego.

It was loved. They tried to protect it. It died anyway.

Był ubóstwiany. Próbowano go ocalić. Wyginął.

A local newspaper spelled out, "There is no survivor,

Lokalna gazeta napisała: "brak ocalonych,

there is no future, there is no life to be recreated in this form ever again."

brak przyszłości, brak życia możliwego do otworzenia w tej formie".

There's a sense of deep tragedy that goes with these things,

Jest w tym poczucie ogromnej tragedii,

and it happened to lots of birds that people loved.

a przytrafiło się ptakom, które ludzie kochali.

It happened to lots of mammals.

Wielu ssakom.

Another keystone species is a famous animal

Kolejnym gatunkiem jest znane zwierzę,

called the European aurochs.

nazywane turem europejskim.

There was sort of a movie made about it recently.

Zrobiono o nim niedawno film.

And the aurochs was like the bison.

Tur był niczym bizon.

This was an animal that basically kept the forest

Zwierzę zamieszkiwało głównie lasy i stepy

mixed with grasslands across the entire Europe and Asian continent,

w całej Europie aż po Azję,

from Spain to Korea.

od Hiszpanii do Korei.

The documentation of this animal goes back

Dokumentacja na jego temat

to the Lascaux cave paintings.

sięga do malowideł jaskiń Lascaux.

The extinctions still go on.

Wymieranie wciąż trwa.

There's an ibex in Spain called the bucardo.

Koziorożec alpejski z Hiszpanii, nazywany bucardo,

It went extinct in 2000.

wyginął w 2000 r.

There was a marvelous animal, a marsupial wolf

Było także wspaniałe zwierzę, wilk workowaty,

called the thylacine in Tasmania, south of Australia,

nazywany tak w Tasmanii,

called the Tasmanian tiger.

na południu Australii zwany tygrysem tasmańskim.

It was hunted until there were just a few left to die in zoos.

Przetrzebiono je do kilku sztuk skazanych na śmierć w zoo.

A little bit of film was shot.

Zrobiono o nim krótki film.

Sorrow, anger, mourning.

Smutek, złość, żal.

Don't mourn. Organize.

Nie rozpaczajcie. Działajcie.

What if you could find out that, using the DNA in museum specimens,

Gdyby okazało się, że DNA z okazów muzealnych,

fossils maybe up to 200,000 years old

skamieniałości liczące 200 tys. lat

could be used to bring species back,

mogłyby posłużyć do przywrócenia całych gatunków do życia?

what would you do? Where would you start?

Od czego byście zaczęli?

Well, you'd start by finding out if the biotech is really there.

Zaczęlibyście od sprawdzenia czy biotechnologia naprawdę to potrafi.

I started with my wife, Ryan Phelan,

Ja zacząłem od żony - Ryan Phelan,

who ran a biotech business called DNA Direct,

kierującej firmą biotechnologiczną "DNA Direct".

and through her, one of her colleagues, George Church,

I jej współpracownika, George'a Churcha,

one of the leading genetic engineers

jednego z czołowych inżynierów genetycznych,

who turned out to be also obsessed with passenger pigeons

z obsesją na punkcie gołębi wędrownych

and a lot of confidence

i mnóstwem pewności,

that methodologies he was working on

że jego metodologia

might actually do the deed.

mogłaby coś zdziałać.

So he and Ryan organized and hosted a meeting

On i Ryan zorganizowali w Instytucie Wyss na Harvardzie

at the Wyss Institute in Harvard bringing together

spotkanie specjalistów od gołębi wędrownych,

specialists on passenger pigeons, conservation ornithologists, bioethicists,

ornitologów-ekologów i bioetyków.

and fortunately passenger pigeon DNA had already been sequenced

Okazało się, że DNA naszego gołębia zostało już zsekwencjonowane

by a molecular biologist named Beth Shapiro.

przez biolożkę molekularną, Beth Shapiro.

All she needed from those specimens at the Smithsonian

Z okazów Instytutu Smithsona potrzebowała tylko

was a little bit of toe pad tissue,

odrobiny tkanki z nóżki ptaka

because down in there is what is called ancient DNA.

zawierającej tak zwane starożytne DNA.

It's DNA which is pretty badly fragmented,

Jest to mocno poszatkowane DNA,

but with good techniques now, you can basically reassemble the whole genome.

ale dzięki odpowiednim technikom można złożyć cały genom.

Then the question is, can you reassemble,

Czy można za pomocą genomu

with that genome, the whole bird?

złożyć ptaka?

George Church thinks you can.

George Church uważa, że tak.

So in his book, "Regenesis," which I recommend,

W książce "Regenesis", którą polecam,

he has a chapter on the science of bringing back extinct species,

jest rozdział poświęcony nauce przywracania wymarłych gatunków,

and he has a machine called

ma też urządzenie o nazwie:

the Multiplex Automated Genome Engineering machine.

Maszyna Kompleksowej Inżynierii Genomu.

It's kind of like an evolution machine.

To coś jak maszyna ewolucji.

You try combinations of genes that you write

Próbujesz kombinacji genów

at the cell level and then in organs on a chip,

pisanych na poziomie komórki, a następnie w organach na chipach,

and the ones that win, that you can then put

a te które zwyciężą,

into a living organism. It'll work.

możesz umieścić w żyjącym organizmie. Zadziała.

The precision of this, one of George's famous unreadable slides,

Jeden ze słynnych nieczytelnych slajdów George'a.

nevertheless points out that there's a level of precision here

Wskazuje, że jest to stopień precyzji

right down to the individual base pair.

aż do pojedynczej pary zasad.

The passenger pigeon has 1.3 billion base pairs in its genome.

Gołąb wędrowny ma w genomie 1,3 mld par zasad.

So what you're getting is the capability now

Możemy zastąpić gen

of replacing one gene with another variation of that gene.

jego odmianą.

It's called an allele.

Allelem.

Well that's what happens in normal hybridization anyway.

To samo dzieje się w procesie hybrydyzacji.

So this is a form of synthetic hybridization of the genome

Jest to rodzaj

syntetycznej hybrydyzacji genomu wymarłego gatunku,

of an extinct species

with the genome of its closest living relative.

z genomem jego najbliższego żyjącego krewnego.

Now along the way, George points out that

George zwraca uwagę,

his technology, the technology of synthetic biology,

że jego technika biologii syntetycznej

is currently accelerating at four times the rate of Moore's Law.

czterokrotnie przyspiesza prawo Moore'a.

It's been doing that since 2005, and it's likely to continue.

Dzieje się tak od 2005 r. i prawdopodobnie nie przestanie.

Okay, the closest living relative of the passenger pigeon

Najbliższym krewnym gołębia wędrownego jest gołąb pręgosterny.

is the band-tailed pigeon. They're abundant. There's some around here.

Jest ich dużo. Trochę nawet w pobliżu.

Genetically, the band-tailed pigeon already is

Genetycznie gołąb pręgosterny

mostly living passenger pigeon.

jest w dużej mierze gołębiem wędrownym.

There's just some bits that are band-tailed pigeon.

Pozostały tylko fragmenty genomu gołębia pręgosternego.

If you replace those bits with passenger pigeon bits,

Jeżeli zamieni się te cząstki z cząstkami gołębia wędrownego,

you've got the extinct bird back, cooing at you.

mamy wymarłego ptaka z powrotem. Grucha do nas.

Now, there's work to do.

Jest trochę pracy.

You have to figure out exactly what genes matter.

Trzeba dowiedzieć się, które geny mają znaczenie.

So there's genes for the short tail in the band-tailed pigeon,

Są geny odpowiedzialne za krótki ogon gołębia pręgosternego,

genes for the long tail in the passenger pigeon,

geny odpowiedzialne za długi ogon gołębia wędrownego,

and so on with the red eye, peach-colored breast, flocking, and so on.

podobnie z czerwonym okiem, brzoskwiniową piersią, lataniem w stadach.

Add them all up and the result won't be perfect.

Jeśli je zsumujemy, wynik nie będzie idealny.

But it should be be perfect enough,

Ale wystarczający,

because nature doesn't do perfect either.

bo natura też nie jest idealna.

So this meeting in Boston led to three things.

Spotkanie w Bostonie miało 3 rezultaty.

First off, Ryan and I decided to create a nonprofit

Po pierwsze stworzyliśmy z Ryan nonprofit "Revive and Restore",

called Revive and Restore that would push de-extinction generally

żeby przyspieszyć deekstynkcję

and try to have it go in a responsible way,

i postarać się, żeby działała odpowiedzialnie,

and we would push ahead with the passenger pigeon.

oraz pchnąć sprawę gołębia wędrownego.

Another direct result was a young grad student named Ben Novak,

Drugi skutek to młody absolwent studiów, Ben Novak,

who had been obsessed with passenger pigeons since he was 14

który od 14. roku życia ma obsesję na punkcie gołębi wędrownych

and had also learned how to work with ancient DNA,

i nauczył się pracować na dawnym DNA.

himself sequenced the passenger pigeon,

Samodzielnie zsekwencjonował gołębia wędrownego,

using money from his family and friends.

sfinansowany przez rodzinę i przyjaciół.

We hired him full-time.

Zatrudniliśmy go na pełny etat.

Now, this photograph I took of him last year at the Smithsonian,

Tę fotografię zrobiłem mu zeszłego roku w Instytucie Smithsona.

he's looking down at Martha,

Spogląda na Martę,

the last passenger pigeon alive.

ostatniego żywego gołębia wędrownego.

So if he's successful, she won't be the last.

Jeżeli mu się uda, nie będzie ostatnia.

The third result of the Boston meeting was the realization

Trzecim wynikiem było zdanie sobie sprawy,

that there are scientists all over the world

że na całym świecie są naukowcy,

working on various forms of de-extinction,

którzy pracują nad różnymi formami deekstynkcji,

but they'd never met each other.

ale dotąd się nie spotkali.

And National Geographic got interested

Zainteresowało się National Geographic,

because National Geographic has the theory that

bo mają teorię,

the last century, discovery was basically finding things,

że w ubiegłym wieku głównie się odkrywało,

and in this century, discovery is basically making things.

a w tym przede wszystkim się tworzy.

De-extinction falls in that category.

Deekstynkcja to tworzenie.

So they hosted and funded this meeting. And 35 scientists,

National Geographic zasponsorowało spotkanie.

they were conservation biologists and molecular biologists,

35 biologów ekologów i biologów molekularnych

basically meeting to see if they had work to do together.

omawiało czy mogą coś razem zdziałać.

Some of these conservation biologists are pretty radical.

Niektórzy ekolodzy są dosyć radykalni.

There's three of them who are not just re-creating ancient species,

Trzech z nich nie tylko przywraca dawne gatunki,

they're recreating extinct ecosystems

ale całe wymarłe ekosystemy

in northern Siberia, in the Netherlands, and in Hawaii.

w północnej Syberii, w Holandii i na Hawajach.

Henri, from the Netherlands,

Henri z Holandii,

with a Dutch last name I won't try to pronounce,

z holenderskim nazwiskiem, którego nie umiem wymówić,

is working on the aurochs.

pracuje nad turem.

The aurochs is the ancestor of all domestic cattle,

Tur to przodek bydła domowego,

and so basically its genome is alive, it's just unevenly distributed.

jego genom przetrwał, jest tylko nierówno rozdzielony.

So what they're doing is working with seven breeds

Pracują nad 7 rasami silnego, prymitywnego bydła,

of primitive, hardy-looking cattle like that Maremmana primitivo on the top there

jak ten Maremmana primitivo na górze,

to rebuild, over time, with selective back-breeding,

aby przez selektywny rozród wsteczny,

the aurochs.

z czasem, odtworzyć gatunek tura.

Now, re-wilding is moving faster in Korea

Przywracanie dzikiej natury postępuje szybciej w Korei

than it is in America,

niż w Ameryce.

and so the plan is, with these re-wilded areas all over Europe,

Planuje się, aby do ponownie naturalnych terenów w całej Europie

they will introduce the aurochs to do its old job,

wprowadzić tura, by robił to co zwykle;

its old ecological role,

odegrał swoją ekologiczną rolę

of clearing the somewhat barren, closed-canopy forest

przerzedzenia nieco jałowego, ciemnego lasu,

so that it has these biodiverse meadows in it.

by przywrócić zróżnicowane biologicznie łąki.

Another amazing story

Kolejna niezwykła historia

came from Alberto Fernández-Arias.

pochodzi od Alberto Fernández-Ariasa.

Alberto worked with the bucardo in Spain.

Alberto pracował z gatunkiem bucardo w Hiszpanii.

The last bucardo was a female named Celia

Ostatni bucardo był samicą o imieniu Celia.

who was still alive, but then they captured her,

Była wciąż żywa kiedy ją schwytano,

they got a little bit of tissue from her ear,

pobrano od niej trochę tkanki z ucha

they cryopreserved it in liquid nitrogen,

i zamrożono w ciekłym azocie

released her back into the wild,

po czym wypuszczono Celię na wolność.

but a few months later, she was found dead under a fallen tree.

Kilka miesięcy później przywaliło ją drzewo.

They took the DNA from that ear,

Pobrano DNA z jej ucha,

they planted it as a cloned egg in a goat,

wszczepiono jako sklonowaną komórkę jajową kozie,

the pregnancy came to term,

a po okresie ciąży,

and a live baby bucardo was born.

urodziło się małe, żywe bucardo.

It was the first de-extinction in history.

To był pierwszy przypadek deekstynkcji w historii.

(Applause)

(Brawa)

It was short-lived.

O krótkim żywocie.

Sometimes interspecies clones have respiration problems.

Czasem klony międzygatunkowe mają problemy z oddychaniem.

This one had a malformed lung and died after 10 minutes,

Ten miał niewykształcone płuca i zmarł po 10 minutach.

but Alberto was confident that

Jednak Alberto był pewien,

cloning has moved along well since then,

że odtąd klonowanie dobrze się rozwija

and this will move ahead, and eventually

co w końcu zaowocuje

there will be a population of bucardos

populacją bucardo

back in the mountains in northern Spain.

w górach północnej Hiszpanii.

Cryopreservation pioneer of great depth is Oliver Ryder.

Pionierem krioprezerwacji jest Oliver Ryder.

At the San Diego zoo, his frozen zoo

W zoo w San Diego, zamrożonym zoo,

has collected the tissues from over 1,000 species

w przeciągu 35 lat

over the last 35 years.

zebrał tkanki ponad tysiąca gatunków.

Now, when it's frozen that deep,

W przypadku takiego zamrożenia,

minus 196 degrees Celsius,

196 stopni Celsjusza,

the cells are intact and the DNA is intact.

komórki oraz DNA pozostają nietknięte.

They're basically viable cells,

W zasadzie są to żywe komórki.

so someone like Bob Lanza at Advanced Cell Technology

Bob Lanza w Advanced Cell Technology

took some of that tissue from an endangered animal

pobrał trochę tkanki

called the Javan banteng, put it in a cow,

z zagrożonego wymarciem jawajskiego bantenga,

the cow went to term, and what was born

wszczepił krowie

was a live, healthy baby Javan banteng,

i urodził się mały, żywy banteng,

who thrived and is still alive.

który dobrze się rozwinął i nadal żyje.

The most exciting thing for Bob Lanza

Najbardziej ekscytująca dla Boba Lanzy

is the ability now to take any kind of cell

jest możliwość pobrania dowolnej komórki

with induced pluripotent stem cells

z indukowanymi, pluripotencjalnymi komórkami macierzystymi

and turn it into germ cells, like sperm and eggs.

i przekształcenie tego w gamety, takie jak sperma czy komórki jajowe.

So now we go to Mike McGrew

Mike McGrew,

who is a scientist at Roslin Institute in Scotland,

naukowiec z Instytutu Roslin w Szkocji,

and Mike's doing miracles with birds.

dokonuje cudów z ptactwem.

So he'll take, say, falcon skin cells, fibroblast,

Pobierze komórki skóry sokoła, fibroblasty,

turn it into induced pluripotent stem cells.

przekształci je w indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste.

Since it's so pluripotent, it can become germ plasm.

Ponieważ są pluripotencjalne, mogą stać się plazmą zarodkową.

He then has a way to put the germ plasm

Później plazmę zarodkową

into the embryo of a chicken egg

wszczepia w zarodek komórki jajowej kurczaka,

so that that chicken will have, basically,

tak aby kurczak

the gonads of a falcon.

miał gonady sokoła.

You get a male and a female each of those,

Bierzemy parkę tego typu

and out of them comes falcons.

i z nich powstają małe sokoły.

(Laughter)

(Śmiech)

Real falcons out of slightly doctored chickens.

Prawdziwe sokoły z lekko spreparowanych kurcząt.

Ben Novak was the youngest scientist at the meeting.

Najmłodszym naukowcem na spotkaniu był Ben Novak.

He showed how all of this can be put together.

Pokazał nam jak można to wszystko połączyć.

The sequence of events: he'll put together the genomes

Połączy genomy gołębia pręgosternego

of the band-tailed pigeon and the passenger pigeon,

i gołębia wędrownego,

he'll take the techniques of George Church

zastosuje techniki George'a Churcha

and get passenger pigeon DNA,

i zdobędzie DNA gołębia wędrownego.

the techniques of Robert Lanza and Michael McGrew,

Metodami Roberta Lanzy i Michaela McGrewa

get that DNA into chicken gonads,

wprowadzi DNA do gonad kurcząt,

and out of the chicken gonads get passenger pigeon eggs, squabs,

a z nich uzyska jaja gołębia wędrownego, gołąbki;

and now you're getting a population of passenger pigeons.

otrzymamy populację gołębi wędrownych.

It does raise the question of,

Nasuwa się pytanie:

they're not going to have passenger pigeon parents

nie będą miały gołębi wędrownych rodziców,

to teach them how to be a passenger pigeon.

którzy nauczą małe jak być gołębiem wędrownym.

So what do you do about that?

Co z tym zrobić?

Well birds are pretty hard-wired, as it happens,

Ptaki są w dużej mierze "zautomatyzowane",

so most of that is already in their DNA,

więc większość jest w ich DNA.

but to supplement it, part of Ben's idea

Częścią pomysłu Bena

is to use homing pigeons

jest użycie zwykłych gołębi,

to help train the young passenger pigeons how to flock

żeby pomóc młodym gołębiom wędrownym nauczyć się latać w stadach,

and how to find their way to their old nesting grounds

znajdować drogę do dawnych terenów lęgowych

and feeding grounds.

i żerowisk.

There were some conservationists,

Byli też ekolodzy

really famous conservationists like Stanley Temple,

naprawdę znani, jak Stanley Temple,

who is one of the founders of conservation biology,

jeden z twórców naukowych podstaw ochrony środowiska

and Kate Jones from the IUCN, which does the Red List.

i Kate Jones z IUCN, autorka Czerwonej Listy.

They're excited about all this,

Są podekscytowani,

but they're also concerned that it might be competitive

ale też zaniepokojeni, że może to konkurować

with the extremely important efforts to protect

z niezwykle ważnym wysiłkiem

endangered species that are still alive,

wkładanym w ochronę żyjących zagrożonych gatunków,

that haven't gone extinct yet.

które jeszcze nie wyginęły.

You see, you want to work on protecting the animals out there.

Staramy się ochraniać zwierzęta.

You want to work on getting the market for ivory in Asia down

Żeby walczyć z handlem kością słoniową w Azji

so you're not using 25,000 elephants a year.

nie można wykorzystywać 25 tys. słoni rocznie.

But at the same time, conservation biologists are realizing

Jednocześnie ekolodzy uświadamiają sobie,

that bad news bums people out.

że złe wieści mają negatywny wpływ na ludzi.

And so the Red List is really important, keep track of

Czerwona Lista jest ważna,

what's endangered and critically endangered, and so on.

na bieżąco ustala gatunki zagrożone, poważnie zagrożone itd.

But they're about to create what they call a Green List,

Ma zostać utworzona Zielona Lista,

and the Green List will have species that are doing fine, thank you,

która będzie zawierać gatunki dobrze sobie radzące,

species that were endangered, like the bald eagle,

które były zagrożone, np. bielik amerykański,

but they're much better off now, thanks to everybody's good work,

ale dzięki dobrej pracy mają się lepiej

and protected areas around the world

i obszarom chronionym na całym świecie,

that are very, very well managed.

które są bardzo dobrze zarządzane.

So basically, they're learning how to build on good news.

Ekolodzy uczą się, jak działać w oparciu o dobre wiadomości.

And they see reviving extinct species

Przypadki odradzania wymarłych gatunków

as the kind of good news you might be able to build on.

postrzegają jako taką wiadomość.

Here's a couple related examples.

Kilka powiązanych przykładów.

Captive breeding will be a major part of bringing back these species.

Rozród kontrolowany będzie odgrywał znaczną rolę w przywracaniu gatunków.

The California condor was down to 22 birds in 1987.

Gatunek kondora kalifornijskiego w 1987 r. liczył tylko 22 osobniki.

Everybody thought is was finished.

Wszyscy myśleli, że już po nim.

Thanks to captive breeding at the San Diego Zoo,

Dzięki rozrodowi kontrolowanemu w zoo w San Diego

there's 405 of them now, 226 are out in the wild.

jest ich 405, w tym 226 na wolności.

That technology will be used on de-extincted animals.

Ta technika zostanie użyta w przypadku odrodzonych zwierząt.

Another success story is the mountain gorilla in Central Africa.

Następnym sukcesem jest przypadek goryla górskiego w Środkowej Afryce.

In 1981, Dian Fossey was sure they were going extinct.

W 1981 Dian Fossey był pewien, że wyginą.

There were just 254 left.

Było ich 254.

Now there are 880. They're increasing in population

Teraz jest 880. Populacja zwiększa się

by three percent a year.

o 3% rocznie.

The secret is, they have an eco-tourism program,

Tajemnica polega na programie ekoturystycznym,

which is absolutely brilliant.

który jest genialny.

So this photograph was taken last month by Ryan

To zdjęcie zrobiła w zeszłym miesiącu Ryan

with an iPhone.

iPhonem.

That's how comfortable these wild gorillas are with visitors.

Goryle są tak oswojone z odwiedzającymi.

Another interesting project, though it's going to need some help,

Ciekawy projekt wymagający wsparcia

is the northern white rhinoceros.

to północny nosorożec afrykański.

There's no breeding pairs left.

Nie pozostała żadna para zdolna do rozrodu.

But this is the kind of thing that

Z tym jednak możemy się uporać

a wide variety of DNA for this animal is available in the frozen zoo.

dzięki dużym zasobom DNA tego zwierzęcia w zamrożonym zoo.

A bit of cloning, you can get them back.

Trochę klonowania i mamy je z powrotem.

So where do we go from here?

Co teraz zrobimy?

These have been private meetings so far.

Na razie były to prywatne spotkania.

I think it's time for the subject to go public.

Czas na upublicznienie tematu.

What do people think about it?

Co ludzie o tym myślą?

You know, do you want extinct species back?

Czy chcą przywrócić wymarłe gatunki?

Do you want extinct species back?

Czy chcą je z powrotem?

(Applause)

(Brawa)

Tinker Bell is going to come fluttering down.

Wróżka Dzwoneczek zaraz sfrunie, trzepocząc skrzydełkami.

It is a Tinker Bell moment,

Czas na Dzwoneczka.

because what are people excited about with this?

Co ludzi w tym ekscytuje?

What are they concerned about?

Czym są zaniepokojeni?

We're also going to push ahead with the passenger pigeon.

Zamierzamy pchnąć sprawę gołębia wędrownego.

So Ben Novak, even as we speak, is joining the group

Ben Novak właśnie dołącza do grupy Beth Shapiro

that Beth Shapiro has at UC Santa Cruz.

na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Cruz.

They're going to work on the genomes

Będą pracować nad genomami gołębia wędrownego i pręgosternego.

of the passenger pigeon and the band-tailed pigeon.

As that data matures, they'll send it to George Church,

Gdy nazbierają danych wyślą je do George'a Churcha,

who will work his magic, get passenger pigeon DNA out of that.

który odprawi czary i zdobędzie z nich DNA gołębia wędrownego.

We'll get help from Bob Lanza and Mike McGrew

Uzyskamy pomoc od Boba Lanzy i Mike'a McGrewa,

to get that into germ plasm that can go into chickens

by przekształcić to w plazmę zarodkową, którą wszczepimy kurczakom,

that can produce passenger pigeon squabs

które pomogą powstać pisklętom gołębi wędrownych,

that can be raised by band-tailed pigeon parents,

które mogą być wychowane przez parkę gołębi pręgosternych.

and then from then on, it's passenger pigeons all the way,

W ten sposób mamy na nowo gołębie wędrowne.

maybe for the next six million years.

Możliwe, że na następne 6 milionów lat.

You can do the same thing, as the costs come down,

Jak zmaleją koszty można zrobić to samo

for the Carolina parakeet, for the great auk,

z papużką karolińską, alką olbrzymią,

for the heath hen, for the ivory-billed woodpecker,

z preriokurem dwuczubym, dzięciołem wielkodziobym,

for the Eskimo curlew, for the Caribbean monk seal,

kulikiem eskimoskim, mniszką karaibską,

for the woolly mammoth.

i mamutem włochatym.

Because the fact is, humans have made a huge hole

Faktem jest, że człowiek

in nature in the last 10,000 years.

zrobił ogromną wyrwę w przyrodzie w ciągu ostatnich 10 tys. lat.

We have the ability now,

Teraz mamy możliwość,

and maybe the moral obligation, to repair some of the damage.

a może i moralny obowiązek, aby naprawić część szkód.

Most of that we'll do by expanding and protecting wildlands,

Większość procesu będzie polegała na powiększaniu i ochronie dzikich terenów

by expanding and protecting

oraz na powiększaniu i ochronie

the populations of endangered species.

populacji zagrożonych gatunków.

But some species

Jednak niektóre gatunki,

that we killed off totally

które wybiliśmy doszczętnie,

we could consider bringing back

można by przywrócić światu,

to a world that misses them.

który za nimi tęskni.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Chris Anderson: Thank you.

Chris Anderson: Dziękuję.

I've got a question.

Mam pytanie.

So, this is an emotional topic. Some people stand.

Jest to emocjonujący temat. Niektórzy wstali.

I suspect there are some people out there sitting,

Podejrzewam, że niektórzy nadal siedzą

kind of asking tormented questions, almost, about,

dręcząc się pytaniami i myśląc

well, wait, wait, wait, wait, wait, wait a minute,

chwila...

there's something wrong with mankind

jest coś nie tak z ludzkością

interfering in nature in this way.

ingerującą tak w przyrodę.

There's going to be unintended consequences.

Będą nieprzewidziane skutki.

You're going to uncork some sort of Pandora's box

Otworzycie puszkę Pandory.

of who-knows-what. Do they have a point?

Czy mają rację?

Stewart Brand: Well, the earlier point is

Jak mówiłem wcześniej,

we interfered in a big way by making these animals go extinct,

nasza ingerencja była dosyć znaczna gdy sprawiliśmy, że te zwierzęta wyginęły.

and many of them were keystone species,

Wiele z tych gatunków było podstawowymi,

and we changed the whole ecosystem they were in

a przez pozwolenie im na odejście,

by letting them go.

zmieniliśmy cały ekosystem.

Now, there's the shifting baseline problem, which is,

Zmienia się podstawowy problem:

so when these things come back,

czy kiedy przywrócimy poprzedni stan,

they might replace some birds that are there

ptaki, które mamy,

that people really know and love.

które ludzie znają i kochają, zostaną zastąpione?

I think that's, you know, part of how it'll work.

Myślę, że to tak po części będzie wyglądało.

This is a long, slow process --

Jest to długi, powolny proces...

One of the things I like about it, it's multi-generation.

Podoba mi się w tym wielopokoleniowość.

We will get woolly mammoths back.

Odtworzymy mamuty włochate.

CA: Well it feels like both the conversation

CA: Czuję, że zarówno dyskusja

and the potential here are pretty thrilling.

jak i potencjał jest całkiem porywający.

Thank you so much for presenting. SB: Thank you.

Dziękuję bardzo za wystąpienie. SB: Dziękuję.

CA: Thank you. (Applause)

CA: Dziękuję. (Brawa)