José Antonio Abreu: The El Sistema music revolution | TED

Tłumaczenie: Igor Lipinski Korekta: Krystian Aparta

Chris Anderson: Let's now see the extraordinary speech

Chris Anderson: Zobaczmy teraz nadzwyczajne przemówienie,

that we captured a couple weeks ago.

nagrane kilka tygodni temu.

(Music)

(Muzyka)

Jose Antonio Abreu: My dear friends, ladies and gentlemen,

Jose Antonio Abreu: Moi drodzy przyjaciele, Panie i Panowie,

I am overjoyed today

jestem dzisiaj przepełniony szczęściem

at being awarded the TED Prize

z powodu otrzymania nagrody TED Prize

on behalf of all

w imieniu wszystkich

the distinguished music teachers,

wybitnych nauczycieli muzyki,

artists and educators from Venezuela

artystów i pedagogów z Wenezueli,

who have selflessly and loyally accompanied me for 35 years

którzy bezinteresownie i lojalnie towarzyszyli mi przez 35 lat

in founding, growing and developing in Venezuela

w zakładaniu i rozwijaniu w Wenezueli

the National System of Youth and Children's Orchestras and Choirs.

Krajowego Systemu Dziecięcych i Młodzieżowych Orkiestr i Chórów.

Since I was a boy,

Odkąd byłem chłopcem,

in my early childhood,

już we wczesnym dzieciństwie,

I always wanted to be a musician,

zawsze chciałem być muzykiem

and, thank God, I made it.

i dzięki Bogu, udało mi się.

From my teachers, my family and my community,

Od moich nauczycieli, rodziny i środowiska

I had all the necessary support to become a musician.

dostałem wszelką pomoc potrzebną, by zostać muzykiem.

All my life I've dreamed

Całe życie marzyłem

that all Venezuelan children

by wszystkie wenezuelskie dzieci

have the same opportunity that I had.

miały te same możliwości, jakie ja miałem.

From that desire and from my heart

Z tego pragnienia i prosto z mojego serca

stemmed the idea to make music

narodziła się idea, by muzyka stała się

a deep and global reality for my country.

dla mojego kraju głęboką i globalną rzeczywistością.

From the very first rehearsal, I saw the bright future ahead.

Od pierwszej próby widziałem przed nami świetlaną przyszłość.

Because the rehearsal meant a great challenge to me.

Ta próba była dla mnie wielkim wyzwaniem.

I had received a donation of 50 music stands

Podarowano nam 50 pulpitów muzycznych,

to be used by 100 boys in that rehearsal.

przeznaczonych dla 100 chłopców, którzy mieli być na próbie.

When I arrived at the rehearsal, only 11 kids had shown up,

Kiedy okazało się, że na próbę przyszło jedynie 11 dzieci,

and I said to myself,

zapytałem się w duchu,

"Do I close the program or multiply these kids?"

"Czy mam zamknąć ten program, czy pomnożyć ilość tych dzieciaków?"

I decided to face the challenge, and on that same night,

Postanowiłem stawić czoła wyzwaniu i tej samej nocy

I promised those 11 children I'd turn our orchestra

obiecałem dzieciom, że przemienię naszą orkiestrę

into one of the leading orchestras in the world.

w jedną z najlepszych na świecie.

Two months ago, I remembered that promise I made,

Dwa miesiące temu przypomniałem sobie tę obietnicę,

when a distinguished English critic

kiedy wybitny angielski krytyk

published an article in the London Times,

opublikował artykuł w London Times,

asking who could be the winner of the Orchestra World Cup.

pisząc o tym, kto mógłby zostać zwycięzcą Orkiestrowych Mistrzostw Świata.

He mentioned four great world orchestras,

Wymienił cztery wspaniałe orkiestry,

and the fifth one was Venezuela's Youth Symphony Orchestra.

a piątą była Wenezuelska Młodzieżowa Orkiestra Symfoniczna.

Today we can say

Dzisiaj możemy powiedzieć,

that art in Latin America

że sztuka w Ameryce Łacińskiej

is no longer a monopoly of elites

nie jest przeznaczona wyłącznie dla elit,

and that it has become a social right,

ale stała się społecznym prawem,

a right for all the people.

przywilejem dla wszystkich ludzi.

Child: There is no difference here between classes,

Dziecko: Tu nie ma podziałów klasowych czy rasowych.

nor white or black, nor if you have money or not.

Biały, czarny, bogaty, biedny…

Simply, if you are talented,

Po prostu, jeśli jesteś utalentowany,

if you have the vocation and the will to be here,

jeśli masz powołanie i chęć bycia tutaj, na pewno się dostaniesz,

you get in. You share with us and make music.

i razem będziemy tworzyć muzykę.

JA: During the recent tour

J.A.: Podczas obecnego tournée

by the Simon Bolivar Youth Orchestra of Venezuela

Wenezuelskiej Młodzieżowej Orkiestry Symfonicznej im. Simona Bolivara

of U.S. and Europe,

w USA i w Europie

we saw how our music moved young audiences

Widzieliśmy, jak nasza muzyka wzrusza młodą publiczność

to the bottom of their souls,

do głębi ich dusz,

how children and adolescents rushed up to the stage

jak dzieci i dorośli pędzą do sceny,

to receive the jackets from our musicians,

by otrzymać kurtki od naszych muzyków.

how the standing ovations, sometimes 30 minutes long,

Dostawaliśmy owacje na stojąco, czasami po 30 minut,

seemed to last forever,

które zdawały się trwać wieki,

and how the public, after the concert was over,

a jak publiczność po koncercie

went out into the street to greet our young people in triumph.

wybiegała na ulicę, by triumfalnie przywitać naszą młodzież.

This meant not only an artistic triumph,

Nie świadczyło to wyłącznie o zwycięstwie artystycznym,

but also a profound emotional sympathy

ale również o głębokiej sympatii

between the public of the most advanced nations of the world

pomiędzy publicznością najbardziej zaawansowanych krajów świata,

and the musical youth of Latin America,

a muzyczną młodzieżą Ameryki Łacińskiej,

as seen in Venezuela,

tak jak w Wenezueli,

giving these audiences a message of music, vitality, energy,

ofiarującą tym publicznościom przekaz muzyki, żywotności, energii,

enthusiasm and strength.

entuzjazmu i siły.

In its essence, the orchestra and the choir

W swej istocie, orkiestra i chór

are much more than artistic structures.

są czymś więcej niż artystyczną kreacją.

They are examples and schools of social life,

Są one przykładami i szkołami społecznego życia,

because to sing and to play together

ponieważ wspólne granie i śpiewanie

means to intimately coexist

to intymne współistnienie

toward perfection and excellence,

dążące do perfekcji i doskonałości,

following a strict discipline of organization and coordination

kierujące się ścisłą dyscypliną organizacji i koordynacji

in order to seek the harmonic interdependence

w poszukiwaniu harmonijnej współzależności głosów i instrumentów.

of voices and instruments.

w poszukiwaniu harmonijnej współzależności głosów i instrumentów.

That's how they build a spirit of solidarity

Tak budują pomiędzy sobą ducha solidarności i braterstwa,

and fraternity among them,

Tak budują pomiędzy sobą ducha solidarności i braterstwa,

develop their self-esteem

rozwijają pewność siebie

and foster the ethical and aesthetical values

oraz wartości etyczne i estetyczne

related to the music in all its senses.

związane ze wszystkimi aspektami sztuki muzycznej.

This is why music is immensely important

Dlatego muzyka jest tak ogromnie ważna

in the awakening of sensibility, in the forging of values

w pobudzaniu wrażliwości, szlifowaniu wartości

and in the training of youngsters

i w instruowaniu młodzieży

to teach other kids.

by uczyli swoich kolegów.

Child: After all this time here,

Dziecko: Uczestniczę w tym już tyle,

music is life.

że muzyka stała się życiem.

Nothing else.

Niczym więcej.

Music is life.

Muzyka jest życiem.

JA: Each teenager and child in El Sistema has his own story,

J.A.: Każdy nastolatek i dziecko w El Sistema ma swoją opowieść,

and they are all important and of great significance to me.

wszystkie one są dla mnie ważne i mają olbrzymie znaczenie.

Let me mention the case of Edicson Ruiz.

Pozwólcie, że wymienię przypadek Edicsona Ruiza.

He is a boy from a parish in Caracas

To chłopiec z parafii w Caracas,

who passionately attended to his double bass lessons

który z wielką pasją chodził na lekcje kontrabasu

at the San Agustin's Junior Orchestra.

do dziecięcej orkiestry im. Świętego Augustyna.

With his effort,

Dzięki swojemu wysiłkowi,

and the support of his mother, his family and his community,

i poparciu matki, rodziny i społeczeństwa,

he became a principal member

został pierwszym kontrabasistą Orkiestry Filharmonii Berlińskiej.

in the double bass segment of the Berlin Philharmonic Orchestra.

został pierwszym kontrabasistą Orkiestry Filharmonii Berlińskiej.

We have another well-known case -- Gustavo Dudamel.

Mamy inną bardzo znaną historię - Gustavo Dudamel.

He started as a boy member of the children's orchestra

Zaczął jako chłopiec, członek dziecięcej orkiestry

in his hometown, Barquisimeto.

w rodzinnej miejscowości, Barquisimeto.

There, he grew as a violinist and as a conductor.

Tam rozwinął się jako skrzypek i jako dyrygent.

He became the conductor of Venezuela's junior orchestras,

Został dyrygentem orkiestr dziecięcych w Wenezueli,

and today conducts the world's greatest orchestras.

a dzisiaj dyryguje największymi orkiestrami świata.

He is the musical director of Los Angeles Philharmonic,

Jest muzycznym dyrektorem Orkiestry Filharmonii Los Angeles

and is still the overall leader of Venezuela's junior orchestras.

i wciąż pozostaje głównym liderem wenezuelskich orkiestr dziecięcych.

He was the conductor of the Gothenburg Symphony Orchestra,

Był dyrygentem Orkiestry Symfonicznej w Goteborgu

and he's an unbeatable example

i jest niezrównanym przykładem

for young musicians in Latin America and the world.

dla młodych muzyków w Ameryce Łacińskiej i na świecie.

The structure of El Sistema

Struktura El Sistema

is based on a new and flexible managing style

bazuje na nowym i elastycznym stylu zarządzania,

adapted to the features of each community and region,

zaadaptowanym na potrzeby każdej wspólnoty i regionu,

and today attends to 300,000 children of the lower and middle class

obejmującym obecnie 300.000 dzieci z niskich i średnich klas społecznych

all over Venezuela.

w całej Wenezueli.

It's a program of social rescue

To program pomocy socjalnej

and deep cultural transformation

i głębokiej przemiany kulturowej

designed for the whole Venezuelan society

skierowanej do całego wenezuelskiego społeczeństwa,

with absolutely no distinctions whatsoever,

absolutnie bez żadnych wyróżnień,

but emphasizing the vulnerable and endangered social groups.

ale z naciskiem na bezradne i zagrożone grupy społeczne.

The effect of El Sistema is felt in three fundamental circles:

Efekt El Sistema jest wyczuwalny w trzech podstawowych sferach życia:

in the personal/social circle,

w sferze prywatnej / socjalnej,

in the family circle and in the community.

w gronie rodziny i w społeczeństwie.

In the personal/social circle,

W sferze prywatnej / socjalnej,

the children in the orchestras and choirs

dzieci w orkiestrach i chórach

develop their intellectual and emotional side.

rozwijają się intelektualnie i emocjonalnie.

The music becomes a source

Muzyka staje się źródłem

for developing the dimensions of the human being,

rozwoju wymiarów ludzkiej istoty,

thus elevating the spirit

dzięki czemu podnosi na duchu

and leading man to a full development of his personality.

i prowadzi człowieka do pełnego rozwoju osobowości.

So, the emotional and intellectual profits are huge --

Emocjonalne i intelektualne walory programu są więc ogromne:

the acquisition of leadership, teaching and training principles,

nabycie zdolności przywódczych, podstaw metodyki nauczania,

the sense of commitment, responsibility,

poczucia zobowiązania, odpowiedzialności,

generosity and dedication to others,

hojności, poświecenia dla innych

and the individual contribution to achieve great collective goals.

i indywidualnego wkładu w osiąganie wspólnych celów.

All this leads to the development of self-esteem and confidence.

To wszystko prowadzi do rozwoju poczucia godności i pewności siebie.

Mother Teresa of Calcutta

Matka Teresa z Kalkuty

insisted on something that always impressed me:

podkreślała coś co zawsze robiło na mnie wielkie wrażenie:

the most miserable and tragic thing about poverty

największą nędzą i tragedią ubóstwa

is not the lack of bread or roof,

nie jest brak chleba czy dachu nad głową,

but the feeling of being no-one --

ale uczucie bycia nikim,

the feeling of not being anyone,

poczucie bycia nikim,

the lack of identification,

brak tożsamości,

the lack of public esteem.

brak publicznej godności.

That's why the child's development

Dlatego też rozwój dziecka

in the orchestra and the choir

w orkiestrze i w chórze

provides him with a noble identity

napełnia go szlachetną tożsamością

and makes him a role model for his family and community.

tworząc z niego model do naśladowania przez rodzinę i otoczenie.

It makes him a better student at school

Robi z niego lepszego ucznia,

because it inspires in him a sense of responsibility,

ponieważ inspiruje go do poczucia odpowiedzialności,

perseverance and punctuality that will greatly help him at school.

wytrwałości i punktualności, co bardzo pomaga w szkole.

Within the family, the parents' support is unconditional.

W kręgu rodzinnym pomoc ze strony rodziców jest bezwarunkowa.

The child becomes a role model for both his parents,

Dziecko staje się przykładem dla rodziców,

and this is very important for a poor child.

a to niezwykle ważne dla dziecka biednego.

Once the child discovers he is important to his family,

Odkrywszy, iż jest ważne dla swojej rodziny,

he begins to seek new ways of improving himself

zaczyna szukać nowych dróg własnego rozwoju

and hopes better for himself and his community.

i ma większe nadzieje wobec siebie i swojego otoczenia.

Also, he hopes for social and economic improvements for his own family.

Ma też nadzieję na poprawę sytuacji społecznej i ekonomicznej rodziny.

All this makes up a constructive and ascending social dynamic.

To wszystko stwarza konstruktywną i rozwojową dynamikę społeczną.

The large majority of our children belong, as I already mentioned,

Większość naszych dzieci przynależy, jak już wspomniałem,

to the most vulnerable strata of the Venezuelan population.

do najbardziej bezbronnej warstwy społeczeństwa wenezuelskiego.

That encourages them to embrace new dreams, new goals,

To zachęca je do obrania nowych marzeń, nowych celów,

and progress in the various opportunities

i rozwoju w zakresie rozmaitych możliwości

that music has to offer.

jakie muzyka ma do zaoferowania.

Finally, in the circle of the community,

W końcu, w gronie społeczeństwa,

the orchestras prove to be the creative spaces of culture

orkiestry są miejscem kulturowej kreatywności,

and sources of exchange and new meanings.

źródłem wymiany i nowego zrozumienia.

The spontaneity music has

Dzięki swej spontaniczności,

excludes it as a luxury item and makes it a patrimony of society.

muzyka jest nie luksusem, ale dziedzictwem społecznym.

It's what makes a child play a violin at home,

Jest tym, co pozwala dziecku grać na skrzypcach w domu,

while his father works in his carpentry.

podczas gdy ojciec pracuje w stolarni.

It's what makes a little girl play the clarinet at home,

Jest tym, dzięki czemu mała dziewczynka gra na klarnecie,

while her mother does the housework.

gdy jej matka zajmuje się domem.

The idea is that the families join with pride and joy

Naszym zamysłem jest, by rodziny włączyły się z dumą i szczęściem

in the activities of the orchestras and the choirs

w działalność orkiestry i chórów swoich dzieci.

that their children belong to.

w działalność orkiestry i chórów swoich dzieci.

The huge spiritual world that music produces in itself,

Olbrzymi duchowy świat tworzony przez samą muzykę,

which also lies within itself,

który leży w jej wnętrzu,

ends up overcoming material poverty.

przezwycięża biedę materialną.

From the minute a child's taught how to play an instrument,

Gdy dziecko nauczy się grać,

he's no longer poor.

przestaje być biedne.

He becomes a child in progress heading for a professional level,

Staje się dzieckiem w rozwoju, dążącym do poziomu profesjonalnego,

who'll later become a full citizen.

które kiedyś zostanie pełnoprawnym obywatelem.

Needless to say that music is the number one prevention

Nie trzeba dodawać, że muzyka to numer jeden w zapobieganiu

against prostitution, violence, bad habits,

prostytucji, przemocy, złym nawykom,

and everything degrading in the life of a child.

i wszystkiemu, co degraduje życie dziecka.

A few years ago, historian Arnold Toynbee

Kilka lat temu, historyk Arnold Toynbee

said that the world was suffering a huge spiritual crisis.

powiedział, że świat cierpi na olbrzymi kryzys duchowy.

Not an economic or social crisis, but a spiritual one.

Nie kryzys ekonomiczny bądź socjalny, ale kryzys duchowości.

I believe that to confront such a crisis,

Wierzę, w drodze do przeciwstawienia się mu

only art and religion can give proper answers to humanity,

właściwych odpowiedzi ludzkości dostarczyć mogą wyłącznie sztuka i religia,

to mankind's deepest aspirations,

odpowiedzi na najgłębsze ludzkie dążenia

and to the historic demands of our times.

i historyczne wymogi naszych czasów.

Education -- the synthesis of wisdom and knowledge --

Jako synteza mądrości i wiedzi,

is the means to strive for a more perfect, more aware,

edukacja jest tym, co pozwala dążyć do osiągnięcia doskonalszego, bardziej świadomego,

more noble and more just society.

szlachetnego i sprawiedliwego społeczeństwa.

With passion and enthusiasm we pay profound respects to TED

Z pasją i entuzjazmem jesteśmy dogłębnie wdzięczni TED

for its outstanding humanism, the scope of its principles,

za jego niezrównany humanizm, zasięg jego wartości,

for its open and generous promotion of young values.

za tak otwarte i szczodre promowanie młodych wartości.

We hope that TED can contribute in a full and fundamental way

Mamy nadzieję, że TED przyczyni się w pełny i fundamentalny sposób

to the building of this new era in the teaching of music,

do budowania tej nowej ery w nauczaniu muzyki,

in which the social, communal, spiritual and vindicatory aims

w której to społeczne, wspólne, duchowe i naprawiające zło

of the child and the adolescent

cele dzieci i nastolatków

become a beacon and a goal for a vast social mission.

staną się światłem i kierunkiem dla szerokiej misji społecznej.

No longer putting society at the service of art,

Nie stawiając nigdy więcej społeczeństwa na usługach sztuki

and much less at the services of monopolies of the elite,

ani na usługach monopolistycznych elit,

but instead art at the service of society,

ale stawiając sztukę na służbie społeczeństwa,

at the service of the weakest, at the service of the children,

służbie najsłabszym, służbie dzieciom,

at the service of the sick, at the service of the vulnerable,

służbie chorym, służbie wrażliwym

and at the service of all those who cry for vindication

i wszystkim tym, którzy wołają o oczyszczenie

through the spirit of their human condition

duchowe ich ludzkiego stanu

and the raising up of their dignity.

i powstanie ich godności.

(Music)

(Muzyka)

(Applause)

(Brawa)

CA: We are going live now to Caracas.

C.A.: Przenosimy się teraz na transmisję na żywo z Caracas.

We are going live to Caracas

Przenosimy się teraz na transmisję na żywo z Caracas,

to hear Maestro Abreu's TED Prize wish.

by usłyszeć życzenie o TED Prize Maestro Abreu.

JA: Here is my TED Prize wish:

Oto moje życzenie o TED Prize:

I wish that you'll help to create and document

Chciałbym, abyście pomogli stworzyć i udokumentować

a special training program

specjalny program instruktażowy

for 50 gifted young musicians,

dla 50 uzdolnionych młodych muzyków,

passionate about their art and social justice,

przepełnionych pasją dla swej sztuki, społeczną sprawiedliwością

and dedicated to bringing El Sistema to the United States

i poświęconych rozpowszechnianiu El Sistema w Stanach Zjednoczonych

and other countries.

i innych krajach.

Thank you very much.

Dziękuję wam bardzo.

(Applause)

(Brawa)