Kimberley Motley: How I defend the rule of law | TED

169,970 views ・ 2014-10-27

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Magda Komorowska Korekta: Rysia Wand
00:13
Let me tell you a story
0
13957
1561
Opowiem wam historię
00:15
about a little girl named Naghma.
1
15518
3206
o małej dziewczynce o imieniu Naghma.
00:18
Naghma lived in a refugee camp
2
18724
1822
Mieszkała w obozie dla uchodźców
00:20
with her parents and her eight brothers and sisters.
3
20546
2879
z rodzicami i ośmiorgiem rodzeństwa.
00:23
Every morning, her father would wake up
4
23425
1936
Jej ojciec wstawał każdego dnia
00:25
in the hopes he'd be picked for construction work,
5
25361
2440
z nadzieją, że wybiorą go do pracy na budowie.
00:27
and on a good month he would earn 50 dollars.
6
27801
3566
W dobrym miesiącu mógł zarobić 50 dolarów.
00:31
The winter was very harsh,
7
31367
1388
Zima była bardzo surowa.
00:32
and unfortunately, Naghma's brother died
8
32755
2684
Niestety brat Naghmy zmarł,
00:35
and her mother became very ill.
9
35439
1920
a jej matka ciężko zachorowała.
00:37
In desperation, her father went to a neighbor
10
37359
2580
Zdesperowany ojciec wybrał się do sąsiada,
00:39
to borrow 2,500 dollars.
11
39939
2397
by pożyczyć 2500 dolarów.
00:42
After several months of waiting,
12
42336
1914
Po kilku miesiącach czekania
00:44
the neighbor became very impatient,
13
44250
1517
sąsiad zniecierpliwił się
00:45
and he demanded that he be paid back.
14
45767
2718
i zażądał zwrotu pożyczki.
00:48
Unfortunately, Naghma's father didn't have the money,
15
48485
2444
Niestety ojciec Naghmy nie miał pieniędzy,
00:50
and so the two men agreed to a jirga.
16
50929
2835
więc mężczyźni zgodzili się na dżirgę.
00:53
So simply put, a jirga is a form of mediation
17
53764
2530
Dżirga jest formą mediacji
00:56
that's used in Afghanistan's informal justice system.
18
56294
3240
stosowaną w nieoficjalnym afgańskim systemie prawnym.
00:59
It's usually presided over by religious leaders
19
59534
3454
Przewodniczą jej religijni przywódcy
01:02
and village elders,
20
62988
1698
albo starsi wioski.
01:04
and jirgas are often used in rural countries like Afghanistan,
21
64686
3200
Dżirga często ma miejsce w rolniczych krajach typu Afganistan,
01:07
where there's deep-seated resentment
22
67886
1851
gdzie panuje głęboka niechęć
01:09
against the formal system.
23
69737
2262
do oficjalnego systemu.
01:11
At the jirga, the men sat together
24
71999
2338
Podczas dżirgi mężczyźni usiedli
01:14
and they decided that the best way to satisfy the debt
25
74337
2914
i doszli do wniosku, że najlepszą formą spłaty długu
01:17
would be if Naghma married the neighbor's 21-year-old son.
26
77251
4589
będzie wydanie Naghmy za 21-letniego syna sąsiada.
01:21
She was six.
27
81840
2660
Miała sześć lat.
01:24
Now, stories like Naghma's unfortunately
28
84500
2065
Niestey podobne historie
01:26
are all too common,
29
86565
1688
zdarzają się zbyt często.
01:28
and from the comforts of our home,
30
88253
1495
Mając wygodne życie,
01:29
we may look at these stories as another
31
89748
1755
możemy uznać tego typu historie
01:31
crushing blow to women's rights.
32
91503
2260
za kolejne pogwałcenie praw kobiet.
01:33
And if you watched Afghanistan on the news,
33
93763
2531
Oglądając Afganistan w serwisach informacyjnych,
01:36
you may have this view that it's a failed state.
34
96294
3699
można mieć wrażenie, że to przegrane państwo.
01:39
However, Afghanistan does have a legal system,
35
99993
3816
Jednak Afganistan ma swój system prawny.
01:43
and while jirgas are built on long-standing tribal customs,
36
103809
3862
Dżirgi są oparte na dawnych zwyczajach plemiennych.
01:47
even in jirgas, laws are supposed to be followed,
37
107671
3363
Nawet podczas dżirgi należy przestrzegać prawa.
01:51
and it goes without saying
38
111034
1928
Nie ma wątpliwości,
01:52
that giving a child to satisfy a debt
39
112962
2621
że oddanie dziecka w zamian za umorzenie długu
01:55
is not only grossly immoral, it's illegal.
40
115583
4066
jest nie tylko wysoce niemoralne, ale też nielegalne.
01:59
In 2008, I went to Afghanistan
41
119649
2527
W 2008 roku pojechałam do Afganistanu
02:02
for a justice funded program,
42
122176
2320
w ramach programu o sprawiedliwości.
02:04
and I went there originally on this nine-month program
43
124496
2707
Wstępnie miałam tam spędzić dziewięć miesięcy
02:07
to train Afghan lawyers.
44
127203
1912
i szkolić afgańskich prawników.
02:09
In that nine months, I went around the country
45
129115
2261
W tym czasie podróżowałam po kraju
02:11
and I talked to hundreds of people that were locked up,
46
131376
2936
i rozmawiałam z setkami uwięzionych ludzi.
02:14
and I talked to many businesses
47
134312
1598
Rozmawiałam z przedsiębiorcami
02:15
that were also operating in Afghanistan.
48
135910
2530
działającymi w Afganistanie.
02:18
And within these conversations,
49
138440
1344
Podczas tych rozmów
02:19
I started hearing the connections
50
139784
1871
zaczęłam widzieć związek
02:21
between the businesses and the people,
51
141655
1990
między światem biznesu a ludźmi.
02:23
and how laws that were meant to protect them
52
143645
2070
Rzadko korzystano z praw,
02:25
were being underused,
53
145715
1701
które miały zapewnić im ochronę,
02:27
while gross and illegal punitive measures were overused.
54
147416
4058
za to rażąco nadużywano nielegalnych metod karania.
02:31
And so this put me on a quest for justness,
55
151474
2824
Zaczęłam zastanawiać się nad kwestią słuszności.
02:34
and what justness means to me
56
154298
2722
Dla mnie słuszność oznacza,
02:37
is using laws for their intended purpose,
57
157020
3695
że prawo stosuje się w jego oryginalnym zamyśle,
02:40
which is to protect.
58
160715
2325
czyli do ochrony.
02:43
The role of laws is to protect.
59
163040
3503
Prawo powinno chronić.
02:46
So as a result, I decided to open up a private practice,
60
166543
3715
W końcu zdecydowałam się na otwarcie prywatnej praktyki.
02:50
and I became the first foreigner to litigate
61
170258
2341
Tak zostałam pierwszym obcokrajowcem
02:52
in Afghan courts.
62
172599
2216
występującym w procesach w afgańskich sądach.
02:54
Throughout this time, I also studied many laws,
63
174815
2857
W tym okresie studiowałam wiele kodeksów,
02:57
I talked to many people,
64
177672
1530
rozmawiałam z różnymi ludźmi.
02:59
I read up on many cases,
65
179202
1171
Poznawałam nowe sprawy.
03:00
and I found that the lack of justness
66
180373
2390
Doszłam do wniosku, że brak słuszności
03:02
is not just a problem in Afghanistan,
67
182763
1986
to nie tylko problem Afganistanu,
03:04
but it's a global problem.
68
184749
2321
to problem na skalę światową.
03:07
And while I originally shied away from
69
187070
1751
Na początku nie chciałam występować
03:08
representing human rights cases
70
188821
2117
w obronie praw człowieka,
03:10
because I was really concerned about how it would
71
190938
2179
ponieważ bałam się,
03:13
affect me both professionally and personally,
72
193117
2643
że odbije się to na moim życiu zawodowym i osobistym.
03:15
I decided that the need for justness was so great
73
195760
2753
Uznałam, że potrzeba sprawiedliwości jest zbyt duża
03:18
that I couldn't continue to ignore it.
74
198513
1871
i nie mogę wciąż jej ignorować.
03:20
And so I started representing people like Naghma
75
200384
2317
Zaczęłam reprezentować osoby takie jak Naghma,
03:22
pro bono also.
76
202701
2456
także pro bono.
03:25
Now, since I've been in Afghanistan
77
205157
1706
Podczas pobytu w Afganistanie
03:26
and since I've been an attorney for over 10 years,
78
206863
2463
i podczas dziesięciu lat pracy jako adwokat
03:29
I've represented from CEOs of Fortune 500 companies
79
209326
3714
reprezentowałam wpływowych dyrektorów generalnych,
03:33
to ambassadors to little girls like Naghma,
80
213040
2328
ambasadorów i dziewczynki takie jak Naghma.
03:35
and with much success.
81
215368
1550
I to z sukcesami.
03:36
And the reason for my success is very simple:
82
216918
2915
Mój sukces łatwo wyjaśnić.
03:39
I work the system from the inside out
83
219833
2010
Rozpracowuję system od środka
03:41
and use the laws in the ways
84
221843
1419
i stosuję prawo w sposób,
03:43
that they're intended to be used.
85
223262
2736
w który powinno być stosowane.
03:45
I find that
86
225998
2122
Sądzę, że dojście do słusznośći
03:48
achieving justness in places like Afghanistan
87
228120
3416
w miejscach takich jak Afganistan
03:51
is difficult, and there's three reasons.
88
231536
2148
jest niezmiernie trudne z trzech powodów.
03:53
The first reason is that simply put,
89
233684
2556
Po pierwsze ludzie są słabo wykształceni
03:56
people are very uneducated as to what their legal rights were,
90
236240
3099
i nie wiedzą, jak prawa im przysługują.
03:59
and I find that this is a global problem.
91
239339
2591
Uważam, że to problem na skalę światową.
04:01
The second issue
92
241930
1214
Po drugie
04:03
is that even with laws on the books,
93
243144
3439
mimo że prawo jest spisane w kodeksach,
04:06
it's often superseded or ignored
94
246583
2265
to często się je zastępuje albo ignoruje.
04:08
by tribal customs, like in the first jirga
95
248848
2322
Zamiast tego obowiązują zwyczaje typu dżirga,
04:11
that sold Naghma off.
96
251170
1532
podczas której sprzedano Naghmę.
04:12
And the third problem with achieving justness
97
252702
2702
Trzeci problem z dojściem do słusznośći to fakt,
04:15
is that even with good, existing laws on the books,
98
255404
2812
że mimo opracowania dobrych kodeksów
04:18
there aren't people or lawyers that are willing to fight
99
258216
2646
nie ma osób czy prawników
04:20
for those laws.
100
260862
1696
gotowych walczyć o te prawa.
04:22
And that's what I do: I use existing laws,
101
262558
2874
Właśnie to robię: przestrzegam istniejącego prawa.
04:25
often unused laws,
102
265432
1799
Często zapomnianego prawa.
04:27
and I work those to the benefits of my clients.
103
267231
3634
Przestrzegam go na korzyść moich klientów.
04:30
We all need to create a global culture
104
270865
2548
Musimy stworzyć
04:33
of human rights
105
273413
1828
światową kulturę praw człowieka.
04:35
and be investors in a global human rights economy,
106
275241
2749
Trzeba inwestować w światową gospodarkę praw człowieka.
04:37
and by working in this mindset,
107
277990
1767
Przy odpowiedniej mentalności
04:39
we can significantly improve justice globally.
108
279757
2717
możemy udoskonalić sprawiedliwość na całym świecie.
04:42
Now let's get back to Naghma.
109
282474
2392
Wróćmy do historii Naghmy.
04:44
Several people heard about this story,
110
284866
2399
Kilka osób słyszało o tej historii,
04:47
and so they contacted me because they wanted
111
287265
1525
skontaktowali się ze mną,
04:48
to pay the $2,500 debt.
112
288790
2565
bo chcieli spłacić dług, te 2500 dolarów.
04:51
And it's not just that simple;
113
291355
1861
Nie można rozwiązywać problemów
04:53
you can't just throw money at this problem
114
293216
1782
za pomocą pieniędzy, to nie tak.
04:54
and think that it's going to disappear.
115
294998
1153
Problemy będą nadal.
04:56
That's not how it works in Afghanistan.
116
296151
2481
W Afganistanie to tak nie działa.
04:58
So I told them I'd get involved,
117
298632
3398
Oznajmiłam, że się zaangażuję,
05:02
but in order to get involved, what needed to happen
118
302030
2288
ale pod warunkiem,
05:04
is a second jirga needed to be called,
119
304318
2823
że zwołają kolejną dżirgę.
05:07
a jirga of appeals.
120
307141
2109
Dżirgę apelacyjną.
05:09
And so in order for that to happen,
121
309250
2251
Żeby tak się stało,
05:11
we needed to get the village elders together,
122
311501
2705
musieliśmy zebrać starszych wioski,
05:14
we needed to get the tribal leaders together,
123
314206
2261
musieliśmy zebrać przywódców plemiennych,
05:16
the religious leaders.
124
316467
1589
przywódców duchowych.
05:18
Naghma's father needed to agree,
125
318056
1574
Ojciec Naghmy musiał się zgodzić,
05:19
the neighbor needed to agree,
126
319630
1251
sąsiad musiał się zgodzić,
05:20
and also his son needed to agree.
127
320881
2204
a także syn sąsiada.
05:23
And I thought, if I'm going to get involved in this thing,
128
323085
4025
Skoro miałam się zaangażować w sprawę,
05:27
then they also need to agree that I preside over it.
129
327110
3655
to musieli się zgodzić, bym ja ją prowadziła.
05:30
So, after hours of talking
130
330765
2970
Po kilku godzinach dyskusji,
05:33
and tracking them down,
131
333735
1208
wywierania nacisku,
05:34
and about 30 cups of tea,
132
334943
2863
po 30 kubkach herbaty,
05:37
they finally agreed that we could sit down
133
337806
1912
zgodzili się wreszcie
05:39
for a second jirga, and we did.
134
339718
3332
na zwołanie drugiej dżirgi.
05:43
And what was different about the second jirga
135
343050
2084
W odróżnieniu od pierwszej dżirgi,
05:45
is this time, we put the law at the center of it,
136
345134
2575
tym razem prawo było punktem odniesienia,
05:47
and it was very important for me
137
347709
1344
a co ważne,
05:49
that they all understood that Naghma
138
349053
1758
zrozumiano,
05:50
had a right to be protected.
139
350811
2339
że Naghma ma prawo do ochrony.
05:53
And at the end of this jirga,
140
353150
1546
Pod koniec dżirgi
05:54
it was ordered by the judge
141
354696
2293
sędzia zarządził,
05:56
that the first decision was erased,
142
356989
3836
że pierwszy wyrok zostanie zmieniony,
06:00
and that the $2,500 debt was satisfied,
143
360825
3432
Spłacono 2500 dolarów dolarów długu.
06:04
and we all signed a written order
144
364257
1833
Podpisaliśmy dokument,
06:06
where all the men acknowledged
145
366090
1391
w którym mężczyźni przyznali,
06:07
that what they did was illegal,
146
367481
2120
że ich czyn był nielegalny.
06:09
and if they did it again, that they would go to prison.
147
369601
4798
Jeśli zrobią to ponownie, trafią do więzienia.
06:14
Most —
148
374399
1769
Co więcej...
06:16
(Applause)
149
376168
1468
(Brawa)
06:17
Thanks.
150
377636
1847
Dziękuję.
06:19
And most importantly,
151
379483
1816
Co więcej
06:21
the engagement was terminated
152
381299
1501
zaręczyny zerwano
06:22
and Naghma was free.
153
382800
2009
i Naghma była wolna.
06:24
Protecting Naghma and her right to be free
154
384809
2857
Chroniąc Naghmę i jej prawo do wolności,
06:27
protects us.
155
387666
2634
chronimy samych siebie.
06:30
Now, with my job, there's above-average
156
390300
3462
Moja praca wiąże się
06:33
amount of risks that are involved.
157
393762
2743
z niezwykłym ryzykiem.
06:36
I've been temporarily detained.
158
396505
2707
Zostałam tymczasowo aresztowana.
06:39
I've been accused of running a brothel,
159
399212
2593
Oskarżano mnie o prowadzenie burdelu.
06:41
accused of being a spy.
160
401805
2305
O szpiegostwo.
06:44
I've had a grenade thrown at my office.
161
404110
2128
Do mojego biura wrzucono granat.
06:46
It didn't go off, though.
162
406238
2699
Na szczęście nie wybuchł.
06:48
But I find that with my job,
163
408937
1600
Jednak uważam, że korzyści
06:50
that the rewards far outweigh the risks,
164
410537
2966
płynące z mojej pracy przewyższają ryzyko.
06:53
and as many risks as I take,
165
413503
2374
Sporo ryzykuję,
06:55
my clients take far greater risks,
166
415877
1969
ale moi klienci ryzykują jeszcze więcej,
06:57
because they have a lot more to lose
167
417846
1503
bo mają więcej do stracenia,
06:59
if their cases go unheard,
168
419349
1490
jeśli ich sprawy zostaną zignorowane,
07:00
or worse, if they're penalized for having me as their lawyer.
169
420839
3123
albo jeśli spotka ich kara za to, że byłam ich adwokatem.
07:03
With every case that I take,
170
423962
1774
Z każdą nową sprawą
07:05
I realize that as much as I'm standing behind my clients,
171
425736
2920
zdaję sobie sprawę, że nie tylko ja wspieram moich klientów,
07:08
that they're also standing behind me,
172
428656
2013
oni także wspierają mnie.
07:10
and that's what keeps me going.
173
430669
3793
To daje mi siłę do działania.
07:14
Law as a point of leverage
174
434462
1897
Prawo to środek nacisku,
07:16
is crucial in protecting all of us.
175
436359
2522
który gra najważniejszą rolę w ochronie nas samych.
07:18
Journalists are very vital in making sure
176
438881
2636
Dziennikarze bardzo dbają o to,
07:21
that that information is given to the public.
177
441517
3274
by informacje trafiły do publiczności.
07:24
Too often, we receive information from journalists
178
444791
2486
Dziennikarze przynoszą nam wieści,
07:27
but we forget how that information was given.
179
447277
3644
a my zapominamy, jak zdobyto tę informację.
07:30
This picture is a picture of the
180
450921
2586
Tutaj widzimy zdjęcia
07:33
British press corps in Afghanistan.
181
453507
1993
brytyjskich dziennikarzy w Afganistanie.
07:35
It was taken a couple of years ago by my friend David Gill.
182
455500
3149
Mój przyjaciel David Gill zrobił to zdjęcie kilka lat temu.
07:38
According to the Committee to Protect Journalists,
183
458649
1868
Według Komitetu Obrony Dziennikarzy
07:40
since 2010, there have been thousands of journalists
184
460517
2846
od 2010 roku tysiące dziennikarzy
07:43
who have been threatened, injured,
185
463363
1878
zastraszano, raniono,
07:45
killed, detained.
186
465241
2632
mordowano czy aresztowano.
07:47
Too often, when we get this information,
187
467873
2239
Otrzymując wiadomości, zbyt często zapominamy,
07:50
we forget who it affects
188
470112
1224
na kogo ma to wpływ
07:51
or how that information is given to us.
189
471336
3298
albo jak ta informacja do nas trafiła.
07:54
What many journalists do, both foreign and domestic,
190
474634
2610
Praca dziennikarzy, tych zagranicznych i lokalnych,
07:57
is very remarkable, especially in places like Afghanistan,
191
477244
4071
jest godna uwagi, zwłaszcza w miejscach jak Afganistan.
08:01
and it's important that we never forget that,
192
481315
1572
Powinniśmy zawsze o tym pamiętać,
08:02
because what they're protecting
193
482887
1356
ponieważ oni chronią
08:04
is not only our right to receive that information
194
484243
2282
nie tylko nasze prawo do informacji,
08:06
but also the freedom of the press, which is vital
195
486525
2057
ale także wolność słowa, która jest istotna
08:08
to a democratic society.
196
488582
2876
dla demokratycznego społeczeństwa.
08:11
Matt Rosenberg is a journalist in Afghanistan.
197
491458
3885
Matt Rosenberg jest dziennikarzem w Afganistanie.
08:15
He works for The New York Times,
198
495343
1890
Pracuje dla "The New York Times".
08:17
and unfortunately, a few months ago
199
497233
1617
Niestety kilka miesięcy temu
08:18
he wrote an article that displeased
200
498850
2140
napisał artykuł,
który nie spodobał się rządzącym.
08:20
people in the government.
201
500990
1306
08:22
As a result, he was temporarily detained
202
502296
3250
W efekcie aresztowano go
08:25
and he was illegally exiled out of the country.
203
505546
4313
i nielegalnie wydalono z kraju.
08:29
I represent Matt,
204
509859
2052
Reprezentuję Matta,
08:31
and after dealing with the government,
205
511911
2128
a po porozumieniu z rządem
08:34
I was able to get legal acknowledgment
206
514039
1680
otrzymałam sądowe potwierdzenie,
08:35
that in fact he was illegally exiled,
207
515719
3061
że Matta wydalono bezprawnie,
08:38
and that freedom of the press does exist in Afghanistan,
208
518780
3060
że wolność słowa istnieje w Afganistanie.
08:41
and there's consequences if that's not followed.
209
521840
2532
Nieprzestrzeganie prawa grozi konsekwencjami.
08:44
And I'm happy to say that
210
524372
1746
Z radością informuję was,
08:46
as of a few days ago,
211
526118
2088
że kilka dni temu
08:48
the Afghan government
212
528206
1326
afgański rząd
08:49
formally invited him back into the country
213
529532
2212
oficjalnie zaprosił go z powrotem do kraju.
08:51
and they reversed their exile order of him.
214
531744
3633
Cofnięto decyzję o wydaleniu.
08:55
(Applause)
215
535377
3639
(Brawa)
09:00
If you censor one journalist, then it intimidates others,
216
540049
3203
Cenzurując jednego dziennikarza, zastrasza się innych.
09:03
and soon nations are silenced.
217
543252
1972
W rezultacie narody milczą.
09:05
It's important that we protect our journalists
218
545224
2718
Należy chronić dziennikarzy,
09:07
and freedom of the press,
219
547942
1777
wolność prasy, ponieważ wtedy
09:09
because that makes governments more accountable to us
220
549719
2059
rządy stają się bardziej odpowiedzialne
09:11
and more transparent.
221
551778
1985
i bardziej jawne.
09:13
Protecting journalists and our right
222
553763
1907
Chroniąc dziennikarzy i nasze prawo do informacji,
09:15
to receive information protects us.
223
555670
4174
chronimy samych siebie.
09:19
Our world is changing. We live in a different world now,
224
559844
3016
Świat się zmienia. Żyjemy w innym świecie.
09:22
and what were once individual problems
225
562860
2383
Problemy, które kiedyś były osobiste,
09:25
are really now global problems for all of us.
226
565243
2818
stały się problemami dla wszystkich ludzi na świecie.
09:28
Two weeks ago, Afghanistan had its first
227
568061
3639
Dwa tygodnie temu w Afganistanie nastąpiło
09:31
democratic transfer of power
228
571700
1991
pierwsze demokratyczne przejęcie władzy.
09:33
and elected president Ashraf Ghani, which is huge,
229
573691
3252
Prezydentem został Ashraf Ghani.
09:36
and I'm very optimistic about him,
230
576943
2497
Optymistycznie myślę o jego rządach, mam nadzieję,
09:39
and I'm hopeful that he'll give Afghanistan
231
579440
1979
że wprowadzi w Afganistanie
09:41
the changes that it needs,
232
581419
1271
potrzebne zmiany,
09:42
especially within the legal sector.
233
582690
2497
szczególnie w sektorze prawnym.
09:45
We live in a different world.
234
585187
1903
Żyjemy w innym świecie.
09:47
We live in a world where my eight-year-old daughter
235
587090
2349
Żyjemy w świecie, w którym moja 8-letnia córka
09:49
only knows a black president.
236
589439
2714
zna tylko czarnoskórego prezydenta.
09:52
There's a great possibility that our next president
237
592153
2708
Bardzo możliwe, że następnym prezydentem
09:54
will be a woman,
238
594861
1336
będzie kobieta.
09:56
and as she gets older, she may question,
239
596197
2903
Gdy córka podrośnie, może zapyta,
09:59
can a white guy be president?
240
599100
1745
czy może być biały prezydent?
10:00
(Laughter)
241
600845
1774
(Śmiech)
10:02
(Applause)
242
602619
3111
(Brawa)
10:05
Our world is changing, and we need to change with it,
243
605730
3180
Świat się zmienia i trzeba zmieniać się wraz z nim.
10:08
and what were once individual problems
244
608910
1632
Problemy jednostki
10:10
are problems for all of us.
245
610542
2848
stały się problemami nas wszystkich.
10:13
According to UNICEF,
246
613390
2078
Według UNICEF-u
10:15
there are currently over 280 million
247
615468
6041
na świecie żyje ponad 280 milionów
10:21
boys and girls who are married
248
621509
1885
żonatych chłopców i zamężnych dziewcząt
10:23
under the age of 15.
249
623394
1782
poniżej 15. roku życia.
10:25
Two hundred and eighty million.
250
625176
2043
Dwieście osiemdziesiąt milionów.
10:27
Child marriages prolong the vicious cycle
251
627219
2542
Małżeństwa dzieci przedłużają to błędne koło biedy,
10:29
of poverty, poor health, lack of education.
252
629761
4420
słabego zdrowia, braku wykształcenia.
10:34
At the age of 12, Sahar was married.
253
634181
4687
Gdy Sahar miała 12 lat, wydano ją za mąż.
10:38
She was forced into this marriage
254
638868
1849
Zmuszono ją do tego małżeństwa.
10:40
and sold by her brother.
255
640717
1700
Sprzedał ją brat.
10:42
When she went to her in-laws' house,
256
642417
2068
Gdy trafiła do domu teściów,
10:44
they forced her into prostitution.
257
644485
2688
zmuszono ją do prostytucji.
10:47
Because she refused, she was tortured.
258
647173
3813
Torturowano ją, bo odmówiła.
10:50
She was severely beaten with metal rods.
259
650986
4025
Dotkliwie bito ją metalowymi prętami.
10:55
They burned her body.
260
655011
2792
Przypalano jej ciało.
10:57
They tied her up in a basement and starved her.
261
657803
3490
Przetrzymywano ją związaną w piwnicy i głodzono.
11:01
They used pliers to take out her fingernails.
262
661293
4210
Obcęgami wyrywano jej paznokcie.
11:05
At one point,
263
665503
1829
W pewnym momencie
11:07
she managed to escape from this torture chamber
264
667332
3205
udało jej się uciec z domu tortur
11:10
to a neighbor's house,
265
670537
2373
do domu sąsiada.
11:12
and when she went there, instead of protecting her,
266
672910
3296
Zamiast ją ochronić,
11:16
they dragged her back
267
676206
2015
sąsiedzi zaciągnęli ją
11:18
to her husband's house,
268
678221
1636
z powrotem do domu męża,
11:19
and she was tortured even worse.
269
679857
3781
gdzie tortury się wzmogły.
11:25
When I met first Sahar, thankfully,
270
685864
3111
Kiedy pierwszy raz spotkałam Sahar,
11:28
Women for Afghan Women
271
688975
1231
organizacja "Women for Afghan Women",
11:30
gave her a safe haven to go to.
272
690206
3328
udzieliła jej schronienia.
11:33
As a lawyer, I try to be very strong
273
693534
3186
Jako adwokat staram się być silna
11:36
for all my clients,
274
696720
1659
dla wszystkich moich klientów,
11:38
because that's very important to me,
275
698379
3814
to dla mnie bardzo ważne.
11:42
but seeing her,
276
702193
2929
Widząc ją taką,
11:45
how broken and very weak as she was,
277
705122
3902
złamaną i słabą,
11:49
was very difficult.
278
709024
3297
trudno mi było o siłę.
11:52
It took weeks for us to really get to
279
712321
3487
Kilka tygodni trwało, zanim doszliśmy,
11:55
what happened to her
280
715808
3356
co naprawdę się z nią działo
11:59
when she was in that house,
281
719164
1956
w tamtym domu.
12:01
but finally she started opening up to me,
282
721120
2640
Stopniowo zaczęła się otwierać,
12:03
and when she opened up,
283
723760
2320
a kiedy się na mnie otworzyła,
12:06
what I heard was
284
726080
1472
usłyszałam, że nie wiedziała,
12:07
she didn't know what her rights were,
285
727552
2600
jakie prawa jej przysługiwały,
12:10
but she did know she had a certain level of protection
286
730152
2203
ale wiedziała, że zasługuje na ochronę
12:12
by her government that failed her,
287
732355
2627
ze strony państwa, a państwo ją zawiodło.
12:14
and so we were able to talk about
288
734982
1602
Mogłyśmy porozmawiać,
12:16
what her legal options were.
289
736584
2542
jakie środki prawne są możliwe.
12:19
And so we decided to take this case
290
739126
2008
Zdecydowałyśmy, by przedstawić sprawę
12:21
to the Supreme Court.
291
741134
1756
w Sądzie Najwyższym.
12:22
Now, this is extremely significant,
292
742890
1870
To jest niezwykle istotne,
12:24
because this is the first time
293
744760
1913
bo po raz pierwszy
12:26
that a victim of domestic violence in Afghanistan
294
746673
2836
ofiarę przemocy domowej w Afganistanie
12:29
was being represented by a lawyer,
295
749509
2793
reprezentował adwokat.
12:32
a law that's been on the books for years and years,
296
752302
2735
Prawo, które istniało przez lata wyłącznie na papierze
12:35
but until Sahar, had never been used.
297
755037
3406
i do momentu sprawy Sahar, nigdy go nie stosowano.
12:38
In addition to this, we also decided
298
758443
2212
Co więcej zdecydowałyśmy,
12:40
to sue for civil damages,
299
760655
1723
aby wystąpić o odszkodowanie.
12:42
again using a law that's never been used,
300
762378
2947
Ponownie korzystając z prawa, które było do tej pory martwe.
12:45
but we used it for her case.
301
765325
3028
Ale w przypadku Sahar skorzystałyśmy z niego.
12:48
So there we were at the Supreme Court
302
768353
2262
Byłyśmy zatem w Sądzie Najwyższym,
12:50
arguing in front of 12 Afghan justices,
303
770615
3242
wystąpiłyśmy przed 12 afgańskimi sędziami.
12:53
me as an American female lawyer,
304
773857
2636
Amerykańska prawniczka
12:56
and Sahar, a young woman
305
776493
3487
i Sahar, młoda kobieta,
12:59
who when I met her couldn't speak above a whisper.
306
779980
5183
która z początku ważyła się mówić tylko szeptem.
13:05
She stood up,
307
785163
1671
Sahar wstała,
13:06
she found her voice,
308
786834
2286
podniosła głos
13:09
and my girl told them that she wanted justice,
309
789120
2797
i moja dziewczynka powiedziała im, że żąda sprawiedliwości
13:11
and she got it.
310
791917
2639
i ją otrzymała.
13:14
At the end of it all, the court unanimously agreed
311
794556
2829
Ostatecznie sąd jednogłośnie ogłosił,
13:17
that her in-laws should be arrested for what they did to her,
312
797385
4183
że teściowie powinni zostać aresztowani za swoje czyny,
13:21
her fucking brother should also be arrested
313
801568
2609
a pieprzony brat także powinien być aresztowany
13:24
for selling her —
314
804177
1946
za to, że ją sprzedał.
13:26
(Applause) —
315
806123
4420
(Brawa)
13:30
and they agreed that she did have a right
316
810543
2003
Uznali, że miała prawo
13:32
to civil compensation.
317
812546
2418
do odszkodowania.
13:34
What Sahar has shown us is that we can attack
318
814964
2779
Sahar udowodniła, że możemy walczyć
13:37
existing bad practices by using the laws
319
817743
2778
z niesłusznym stosowaniem prawa
13:40
in the ways that they're intended to be used,
320
820521
2938
w sposób, w jaki to prawo powinno być wykorzystywane.
13:43
and by protecting Sahar,
321
823459
2481
Chroniąc Sahar,
13:45
we are protecting ourselves.
322
825940
3580
chronimy samych siebie.
13:49
After having worked in Afghanistan
323
829520
1632
Pracuję w Afganistanie
13:51
for over six years now,
324
831152
1998
już od ponad sześciu lat,
13:53
a lot of my family and friends think
325
833150
2051
wielu moich krewnych i znajomych myśli,
13:55
that what I do looks like this.
326
835201
2792
że moja praca wygląda właśnie tak.
13:57
(Laughter)
327
837993
2506
(Śmiech)
14:00
But in all actuality, what I do looks like this.
328
840499
4638
Jednak właściwie wygląda to tak.
14:05
Now, we can all do something.
329
845137
1873
Wszyscy możemy coś zrobić.
14:07
I'm not saying we should all buy a plane ticket and go to Afghanistan,
330
847010
2780
Nie wszyscy musimy kupić bilet i jechać do Afganistanu,
14:09
but we can all be contributors
331
849790
3022
ale każdy może mieć wkład
14:12
to a global human rights economy.
332
852812
2059
do światowej gospodarki praw człowieka.
14:14
We can create a culture of transparency
333
854871
2268
Stwórzmy kulturę przejrzystości,
14:17
and accountability to the laws,
334
857139
1324
odpowiedzialności za czyny.
14:18
and make governments more accountable to us,
335
858463
2411
Sprawmy, by rządy odpowiadały przed nami,
14:20
as we are to them.
336
860874
3023
tak jak my odpowiadamy przed nimi.
14:23
A few months ago, a South African lawyer
337
863897
1992
Niedawno południowoafrykański prawnik
14:25
visited me in my office
338
865889
1755
odwiedził mnie w biurze
14:27
and he said, "I wanted to meet you.
339
867644
1925
i powiedział: "Chciałem cię spotkać
14:29
I wanted to see what a crazy person looked like."
340
869569
3994
i zobaczyć, jak wyglądają szaleńcy".
14:33
The laws are ours,
341
873563
1979
Prawa są nasze,
14:35
and no matter what your ethnicity,
342
875542
2033
bez względu na pochodzenie,
14:37
nationality, gender, race,
343
877575
2891
narodowość, płeć, rasę.
14:40
they belong to us,
344
880466
2119
Prawa się nam należą,
14:42
and fighting for justice is not an act of insanity.
345
882585
4789
walka o sprawiedliwość to nie szaleństwo.
14:47
Businesses also need to get with the program.
346
887374
2241
Świat biznesu też musi działać w tym projekcie.
14:49
A corporate investment in human rights
347
889615
1721
Wkład korporacji w prawa człowieka,
14:51
is a capital gain on your businesses,
348
891336
1878
to zysk kapitałowy dla waszych firm.
14:53
and whether you're a business, an NGO,
349
893214
2126
Czy jesteś biznesmenem, czy działasz w NGO,
14:55
or a private citizen, rule of law benefits all of us.
350
895340
4095
czy jesteś zwykłym obywatelem,
zasada korzyści z prawa dotyczy nas wszystkich.
14:59
And by working together with a concerted mindset,
351
899435
2315
Poprzez współpracę i jednakową mentalność,
15:01
through the people, public and private sector,
352
901750
3456
przez ludzi, sektor publiczny i prywatny,
15:05
we can create a global human rights economy
353
905206
2297
można stworzyć światową gospodarkę praw człowieka,
15:07
and all become global investors in human rights.
354
907503
3533
stać się inwestorami w prawa człowieka.
15:11
And by doing this,
355
911036
1784
Działając w ten sposób,
15:12
we can achieve justness together.
356
912820
2660
możemy wspólnie dojść do sprawiedliwości.
15:15
Thank you.
357
915480
2093
Dziękuję.
15:17
(Applause)
358
917573
4000
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7