Michael Pollan: A plant's-eye view

Tłumaczenie: Rafał Zdeb Korekta: Joanna Stefanska

It's a simple idea about nature.

To dość prosta myśl na temat przyrody

I want to say a word for nature

i chcę coś o niej powiedzieć,

because we haven't talked that much about it the last couple days.

ponieważ nie poruszaliśmy tego tematu przez ostatnie parę dni.

I want to say a word for the soil and the bees and the plants and the animals,

Chciałbym powiedzieć coś na temat gleby, pszczół, roślin i zwierząt.

and tell you about a tool, a very simple tool that I have found.

I opowiedzieć o bardzo prostym narzędziu, które odkryłem.

Although it's really nothing more than a literary conceit; it's not a technology.

Pomimo tego, że jest jedynie wytworem literackim, a nie technologicznym,

It's very powerful for, I think, changing our relationship to the natural world

sądzę, że ma ogromny potencjał, aby zmienić nasze nastawienie do natury

and to the other species on whom we depend.

i innych form życia, od których jesteśmy zależni.

And that tool is very simply, as Chris suggested,

Jak zasugerował Chris, tym narzędziem jest, mówiąc prosto,

looking at us and the world from the plants' or the animals' point of view.

spojrzenie na nas i świat z perspektywy roślin i zwierząt.

It's not my idea, other people have hit on it,

Pomysł nie jest mój. Inni ludzie już na to wpadli,

but I've tried to take it to some new places.

ale ja poszedłem o krok dalej.

Let me tell you where I got it.

Pozwólcie, że opowiem jak to się stało.

Like a lot of my ideas, like a lot of the tools I use,

Tak jak w przypadku wielu moich pomysłów i narzędzi, których używam

I found it in the garden; I'm a very devoted gardener.

pomysł pojawił się w ogrodzie. Jestem zagorzałym ogrodnikiem.

And there was a day about seven years ago: I was planting potatoes,

Pewnego dnia, siedem lat temu, sadziłem ziemniaki.

it was the first week of May --

Był to pierwszy tydzień maja.

this is New England, when the apple trees are just vibrating with bloom;

Nowa Anglia w momencie, gdy jabłonie bujnie kwitną.

they're just white clouds above.

Drzewa są obsypane białym kwieciem.

I was here, planting my chunks,

Byłem tam, sadząc te kawałki

cutting up potatoes and planting it,

krojąc ziemniaki i sadząc je.

and the bees were working on this tree;

Obok pszczoły pracowały na pobliskim drzewie.

bumblebees, just making this thing vibrate.

Trzmiele, które sprawiały, że całe wibrowało.

And one of the things I really like about gardening

To, co szczególnie lubię w ogrodnictwie,

is that it doesn't take all your concentration,

to to, że nie pochłania cię ono całkowicie.

you really can't get hurt -- it's not like woodworking --

Nic ci się nie stanie. To nie stolarka.

and you have plenty of kind of mental space for speculation.

Masz mnóstwo czasu na rozmyślanie i spekulacje.

And the question I asked myself that afternoon in the garden,

Pytanie jakie zadałem sobie tego popołudnia,

working alongside that bumblebee,

pracując wspólnie z tymi trzmielami

was: what did I and that bumblebee have in common?

brzmiało: Co ja i ten trzmiel mamy ze sobą wspólnego ?

How was our role in this garden similar and different?

W jaki sposób nasze role w tym ogrodzie były podobne, a czym się różniły ?

And I realized we actually had quite a bit in common:

I doszedłem do wniosku, że mamy ze sobą wiele wspólnego.

both of us were disseminating the genes of one species and not another,

Obaj pomagaliśmy rozprzestrzeniać geny tego, a nie innego gatunku.

and both of us -- probably, if I can imagine the bee's point of view --

I chyba obaj, jeżeli mogę wyobrazić sobie punkt widzenia pszczoły,

thought we were calling the shots.

myśleliśmy, że to my tu rządzimy.

I had decided what kind of potato I wanted to plant --

To ja zadecydowałem jaki rodzaj ziemniaka chcę posadzić.

I had picked my Yukon Gold or Yellow Finn, or whatever it was --

To ja wybrałem odmianę Yukon Gold, Yellow Finn, czy co to tam było.

and I had summoned those genes from a seed catalog across the country,

I to ja zamówiłem te geny z katalogu nasion, z drugiego końca kraju.

brought it, and I was planting it.

Przyniosłem je i teraz sadziłem.

And that bee, no doubt, assumed that it had decided,

I ta pszczoła, bez wątpienia, zakładała, że to ona zadecydowała,

"I'm going for that apple tree, I'm going for that blossom,

„Lecę do tej jabłoni, do tego kwiatka.

I'm going to get the nectar and I'm going to leave."

Zbiorę nektar i odfrunę.”

We have a grammar that suggests that's who we are;

Istnieje pewna gramatyka dyktująca nam to, kim jesteśmy.

that we are sovereign subjects in nature, the bee as well as me.

Niezależnymi podmiotami w przyrodzie. Dotyczy to pszczoły jak i mnie.

I plant the potatoes, I weed the garden, I domesticate the species.

Ja sadzę ziemniaki. Ja odchwaszczam ogród. Ja udomawiam zwierzęta.

But that day, it occurred to me:

Ale tamtego dnia, dotarło do mnie,

what if that grammar is nothing more than a self-serving conceit?

a co jeśli ta gramatyka działa sama dla siebie ?

Because, of course, the bee thinks he's in charge or she's in charge,

Pszczoła myśli, że ona tu rządzi

but we know better.

ale my jesteśmy mądrzejsi.

We know that what's going on between the bee and that flower

My wiemy, że to co zachodzi pomiędzy pszczołą i kwiatkiem

is that bee has been cleverly manipulated by that flower.

bazuje na tym, że pszczoła została sprytnie zmanipulowana przez kwiatek.

And when I say manipulated, I'm talking about in a Darwinian sense, right?

Zmanipulowana w sensiedarwinistycznym.

I mean it has evolved a very specific set of traits --

Kwiatek wykształcił specyficzny zestaw zachęt

color, scent, flavor, pattern -- that has lured that bee in.

kolor, zapach, smak, wzór...to zwabiło pszczołę.

And the bee has been cleverly fooled into taking the nectar,

I pszczoła została sprytnie wrobiona w zebranie nektaru

and also picking up some powder on its leg,

przy okazji zabierając na odnóżach trochę pyłku

and going off to the next blossom.

i odlatując na następny kwiatek.

The bee is not calling the shots.

Pszczoła nie ma tu nic do powiedzenia.

And I realized then, I wasn't either.

Zdałem sobie wtedy sprawę, że ja też nie mam wiele do powiedzenia.

I had been seduced by that potato and not another

Zostałem zwiedziony przez tego ziemniaka, a nie innego,

into planting its -- into spreading its genes, giving it a little bit more habitat.

aby go zasadzić...aby roznieść jego geny, dając mu więcej miejsca do życia.

And that's when I got the idea, which was, "Well, what would happen

I wtedy wpadłem na ten pomysł, jak by to wyglądało...

if we kind of looked at us from this point of view of these other species who are working on us?"

gdybyśmy spojrzeli na siebie z punktu widzenia gatunków, które nad nami pracują.

And agriculture suddenly appeared to me not as an invention, not as a human technology,

Nagle rolnictwo stało się dla mnie nie wynalazkiem, nie ludzką technologią,

but as a co-evolutionary development

ale etapem współzależnej ewolucji,

in which a group of very clever species, mostly edible grasses, had exploited us,

w ramach której grupa bardzo cwanych gatunków, głównie jadalnych traw, wykorzystała nas.

figured out how to get us to basically deforest the world.

Znalazły sposób, aby zmusić nas do wylesiania świata.

The competition of grasses, right?

Współzawodnictwo traw, prawda?

And suddenly everything looked different.

I nagle wszystko wydaje się inne.

And suddenly mowing the lawn that day was a completely different experience.

I nagle skoszenie trawnika było już czymś zupełnie innym.

I had thought always -- and in fact, had written this in my first book;

Zawsze myślałem i napisałem o tym w mojej pierwszej książce,

this was a book about gardening --

a była to książka o ogrodnictwie,

that lawns were nature under culture's boot,

że trawniki to natura terroryzowana przez kulturę,

that they were totalitarian landscapes,

że są pejzażami totalitarnymi

and that when we mowed them we were cruelly suppressing the species

I kiedy je kosimy, to bestialsko ciemiężymy inne gatunki

and never letting it set seed or die or have sex.

i nie dopuszczamy, aby miały nasiona, umierały lub rozmnażały się.

And that's what the lawn was.

I tym był dla mnie trawnik.

But then I realized, "No, this is exactly what the grasses want us to do.

Ale uzmysłowiłem sobie: Nie, to jest dokładnie to, czego trawa o nas oczekuje.

I'm a dupe. I'm a dupe of the lawns, whose goal in life is to outcompete the trees,

Jestem naiwniakiem, wrobionym przez trawy, których życiowym zadaniem jest przechytrzyć drzewa,

who they compete with for sunlight."

z którymi konkurują o światło słoneczne.

And so by getting us to mow the lawn, we keep the trees from coming back,

Zmuszeni do koszenia trawnika, powstrzymujemy drzewa przed powrotem,

which in New England happens very, very quickly.

co w Nowej Anglii dzieje się bardzo, bardzo szybko.

So I started looking at things this way

Więc zacząłem patrzeć na rzeczy w ten sposób

and wrote a whole book about it called "The Botany of Desire."

i napisałem o tym książkę, zatytułowaną "Botanika pożądania."

And I realized that in the same way you can look at a flower

I zdałem sobie sprawę, że w ten sam sposób można patrzeć na kwiatek,

and deduce all sorts of interesting things about the taste and the desires of bees --

i wywnioskować mnóstwo ciekawych rzeczy o upodobaniach i gustach pszczół,

that they like sweetness, that they like this color and not that color, that they like symmetry --

o tym, że lubią słodycz lub lubią ten kolor, a nie inny i że lubią symetrię.

what could we find out about ourselves by doing the same thing?

Czego możemy dowiedzieć się o nas samych stosując tę samą metodę.

That a certain kind of potato, a certain kind of drug,

To, że pewien rodzaj ziemniaka, pewien narkotyk,

a sativa-indica Cannabis cross has something to say about us.

że krzyżówka cannabis sativa i indica ma coś do powiedzenia o nas samych.

And that, wouldn't this be kind of an interesting way to look at the world?

Być może jest to ciekawy sposób spojrzenia na świat?

Now, the test of any idea -- I said it was a literary conceit --

Testem nowego pomysłu -- mówiłem wcześniej, że to jedynie wytwór literacki --

is what does it get us?

są efekty jego zastosowania.

And when you're talking about nature, which is really my subject as a writer,

Kiedy mówimy o naturze, która jest moim głównym tematem jako pisarza,

how does it meet the Aldo Leopold test?

jak sprawdza się ten pomysł w konfrontacji z testem Aldo Leopolda,

Which is, does it make us better citizens of the biotic community?

Czyli czy stajemy się przez to lepszymi obywatelami biocenozy?

Get us to do things that leads to the support and perpetuation of the biota,

Czy popycha nas to do robienia rzeczy, które wspierają biotop, 98 00:05:51,000 --> 00:05:52,000 zamiast go niszczyć?

rather than its destruction?

i podtrzymują biotop zamiast go niszczyć?

And I would submit that this idea does this.

I wydaje mi się, że to podejście się sprawdza.

So, let me go through what you gain when you look at the world this way,

Pokażę wam, co zyskujecie, patrząc na świat w ten sposób

besides some entertaining insights about human desire.

poza zabawnymi spostrzeżeniami na temat ludzkich pragnień.

As an intellectual matter, looking at the world from other species' points of view

Jako zagadnienie intelektualne, patrzenie na świat z perspektywy innych gatunków,

helps us deal with this weird anomaly,

pomaga nam poradzić sobie z tą dziwną anomalią,

which is -- and this is in the realm of intellectual history --

i tu wkraczamy w obszar historii intelektu:

which is that we have this Darwinian revolution 150 years ago ...

150 lat temu miała miejsce rewolucja darwinistyczna

Ugh. Mini-Me. (Laughter)

Ej. To moja miniatura.

We have this intellectual, this Darwinian revolution in which, thanks to Darwin,

Mamy tę intelektualną, darwinistyczną rewolucję, która pokazała nam,

we figured out we are just one species among many;

że jesteśmy tylko jednym z wielu gatunków.

evolution is working on us the same way it's working on all the others;

Jak wszystko, podlegamy ewolucji.

we are acted upon as well as acting;

Jesteśmy przedmiotem, w tym samym stopniu, co podmiotem.

we are really in the fiber, the fabric of life.

Jesteśmy materią życia.

But the weird thing is, we have not absorbed this lesson 150 years later;

Ale dziwne jest to, że nie dotarło to do nas po 150 latach od odkrycia.

none of us really believes this.

Nikt z nas w to naprawdę nie wierzy.

We are still Cartesians -- the children of Descartes --

Jesteśmy wciąż kartezjanami, dziećmi Kartezjusza,

who believe that subjectivity, consciousness, sets us apart;

który wierzył, że podmiotowość, świadomość odróżnia nas od świata zwierząt.

that the world is divided into subjects and objects;

Że świat dzieli się na podmioty i przedmioty.

that there is nature on one side, culture on another.

Że po jednej stronie jest natura, a po drugiej kultura.

As soon as you start seeing things from the plant's point of view or the animal's point of view,

Jak tylko zaczniesz spoglądać na świat oczyma roślin i zwierząt,

you realize that the real literary conceit is that --

zdasz sobie sprawę, literackim wymysłem jest

is the idea that nature is opposed to culture,

aby przeciwstawiać sobie naturę i kulturę,

the idea that consciousness is everything --

pomysł, że świadomość jest wszystkim.

and that's another very important thing it does.

Jest jeszcze jeden ważny efekt takiego myślenia.

Looking at the world from other species' points of view

Patrzenie na świat z innego punktu widzenia

is a cure for the disease of human self-importance.

jest lekarstwem na chorobę ludzkiego egoizmu.

You suddenly realize that consciousness --

Nagle uzmysławiasz sobie, że świadomość

which we value and we consider

którą tak cenimy i uważamy 127 00:07:42,000 --> 00:07:44,000 za szczytowe osiągnięcie natury

the crowning achievement of nature,

za szczytowe osiągnięcie natury

human consciousness -- is really just another set of tools for getting along in the world.

jest tylko kolejnym zestawem narzędzi, które pomagają nam radzić sobie ze światem.

And it's kind of natural that we would think it was the best tool.

To naturalne, że uważamy ją za najdoskonalszy instrument.

But, you know, there's a comedian who said,

Ale jak to powiedział pewien komik,

"Well, who's telling me that consciousness is so good and so important?

"Któż to mówi mi, że świadomość jest tak dobra i ważna?"

Well, consciousness."

"Cóż, świadomość."

So when you look at the plants, you realize that there are other tools

Kiedy patrzycie na rośliny, uzmysławiacie sobie, że istnieją inne narzędzia

and they're just as interesting.

i są one tak samo interesujące.

I'll give you two examples, also from the garden:

Podam wam dwa przykłady, również z ogrodu.

lima beans. You know what a lima bean does when it's attacked by spider mites?

Fasola półksiężycowata. Wiecie co robi, kiedy jest atakowana przez roztocza?

It releases this volatile chemical that goes out into the world

Uwalnia lotne chemikalia, które lecą w świat

and summons another species of mite

i przywołują inny gatunek roztoczy.

that comes in and attacks the spider mite, defending the lima bean.

który przybywa i atakuje pierwotnych agresorów, chroniąc fasolę.

So what plants have -- while we have consciousness, tool making, language,

My dysponujemy świadomością, tworzeniem narzędzi, językiem, a rośliny

they have biochemistry.

mają do dyspozycji biochemię.

And they have perfected that to a degree far beyond what we can imagine.

I udoskonaliły ją w stopniu, który jest dla nas niewyobrażalny.

Their complexity, their sophistication, is something to really marvel at,

Ich skomplikowanie, wyrafinowanie jest godne podziwu.

and I think it's really the scandal of the Human Genome Project.

Myślę, że Projekt Ludzkiego Genomu to skandal.

You know, we went into it thinking, 40,000 or 50,000 human genes

Zaczynaliśmy z myślą - 40 do 50 tysięcy ludzkich genów.

and we came out with only 23,000.

Wyszło zaledwie 23 tysiące.

Just to give you grounds for comparison, rice: 35,000 genes.

Dla porównania -- ryż ma 35 tysięcy genów.

So who's the more sophisticated species?

Więc kto tu jest bardziej wyrafinowanym gatunkiem?

Well, we're all equally sophisticated.

Cóż, wszyscy jesteśmy jednakowo wyrafinowani.

We've been evolving just as long,

Ewoluowaliśmy tyle samo czasu

just along different paths.

tyle, że w innych kierunkach.

So, cure for self-importance, way to sort of make us feel the Darwinian idea.

To lek na egocentryzm, sposób aby poczuć tę ideę Darwina.

And that's really what I do as a writer, as a storyteller,

I to właśnie robię jako pisarz i gawędziarz --

is try to make people feel what we know and tell stories that actually

próbuję nakłonić ludzi, aby poczuli to co już wiemy i opowiadać historie, które sprawią,

help us think ecologically.

że będziemy myśleć ekologicznie.

Now, the other use of this is practical.

Inne zastosowania tego pomysłu sąbardziej praktyczne.

And I'm going to take you to a farm right now,

Zabiorę was teraz na farmę.

because I used this idea to develop my understanding of the food system

Użyłem tego podejścia , aby lepiej zrozumieć produkcję żywności.

and what I learned, in fact, is that we are all, now, being manipulated by corn.

Dowiedziałem się, że wszyscy jesteśmy wykorzystywani przez kukurydzę.

And the talk you heard about ethanol earlier today,

Wykład, który słyszeliście dziś wcześniej o etanolu,

to me, is the final triumph of corn over good sense. (Laughter) (Applause)

dla mnie to jest zwycięstwo kukurydzy nad zdrowym rozsądkiem. (Śmiech)

It is part of corn's scheme for world domination.

To jest -- (Brawa) spisek kukurydzy, by panować nad światem.

(Laughter)

(Śmiech)

And you will see, the amount of corn planted this year will be up dramatically from last year

Zobaczycie, że ilość kukurydzy zasadzona w tym roku, będzie dramatycznie wyższa od ubiegłorocznej

and there will be that much more habitat

jej habitat się zwiększy,

because we've decided ethanol is going to help us.

ponieważ zdecydowaliśmy, że etanol nam się przyda.

So it helped me understand industrial agriculture,

To pozwoliło mi zrozumieć rolnictwo przemysłowe

which of course is a Cartesian system.

które, oczywiście, jest systemem kartezjańskim.

It's based on this idea that we bend other species to our will

Bazuje na przekonaniu, że to my zmuszamy inne gatunki do posłuszeństwa

and that we are in charge, and that we create these factories

że nad tym panujemy i tworzymy te przedsiębiorstwa

and we have these technological inputs and we get the food out of it

i dzięki technologii otrzymujemy z tego systemu żywność,

or the fuel or whatever we want.

paliwo, czy co tam chcemy.

Let me take you to a very different kind of farm.

Zabiorę was na zgoła inną farmę.

This is a farm in the Shenandoah Valley of Virginia.

To farma w dolinie Shenandoah w Wirginii.

I went looking for a farm where these ideas

Szukałem gospodarstwa, gdzie te pomysły

about looking at things from the species' point of view are actually implemented,

o patrzeniu na rzeczy z perspektywy roślin i zwierząt byłyby stosowane.

and I found it in a man. The farmer's name is Joel Salatin.

Znalazłem tego człowieka. Nazywa się Joel Salatin.

And I spent a week as an apprentice on his farm,

Jako uczeń spędziłem tydzień na jego farmie.

and I took away from this some of the most hopeful news about our relationship to nature

Wyniosłem stamtąd jedną z bardziej obiecujących wiadomości dotyczących naszych związków z przyrodą,

that I've ever come across in 25 years of writing about nature.

na które natknąłem się w ciągu mojego 25 letniego pisania o niej.

And that is this:

Chodzi o to…

the farm is called Polyface, which means ...

Farma nazywa się Polyface. Co oznacza --

the idea is he's got six different species of animals, as well as some plants,

Wygląda to tak, że jest tam 6 różnych gatunków zwierząt oraz trochę roślin

growing in this very elaborate symbiotic arrangement.

rosnących w wymyślnym związku symbiotycznym.

It's permaculture, those of you who know a little bit about this,

Permakultura, to dla tych co wiedzą nieco na ten temat.

such that the cows and the pigs and the sheep and the turkeys and the ...

Krowy, świnie, owce, indyki oraz

what else does he have?

co jeszcze tam jest?

All the six different species -- rabbits, actually --

Wszystkie sześć gatunków -- a, jeszcze króliki --

are all performing ecological services for one another,

świadczą dla siebie wzajemne usługi ekologiczne,

such that the manure of one is the lunch for the other

w ten sposób, że odchody jednych są pożywieniem dla innych

and they take care of pests for one another.

i zajmują się wzajemnie swoimi szkodnikami.

It's a very elaborate and beautiful dance,

To bardzo wymyślny i piękny taniec,

but I'm going to just give you a close-up on one piece of it,

spróbuję dać wam przykład jednego z elementów tej układanki.

and that is the relationship between his cattle and his chickens, his laying hens.

Chodzi o związek pomiędzy bydłem i kurami nioskami.

And I'll show you, if you take this approach, what you get, OK?

Pokażę wam co otrzymacie, jeśli podejdziecie tak do sprawy.

And this is a lot more than growing food, as you'll see;

To wykracza poza zwykłe rolnictwo.

this is a different way to think about nature

To inny sposób myślenia o naturze.

and a way to get away from the zero-sum notion,

Sposób na zrezygnowanie z podejścia o sumie zerowej,

the Cartesian idea that either nature's winning or we're winning,

kartezjańskiego podejścia, że albo wygrywa przyroda, albo my.

and that for us to get what we want, nature is diminished.

I że po to, aby otrzymć to co chcemy, natura musi być ujarzmiana.

So, one day, cattle in a pen.

Więc było tak, bydło stało w zagrodzie.

The only technology involved here is this cheap electric fencing:

Jedyna technika wykorzystana w tym miejscu to tanie ogrodzenie pod prądem

relatively new, hooked to a car battery;

dość nowe, podłączone do akumulatora.

even I could carry a quarter-acre paddock, set it up in 15 minutes.

Nawet ja mógłbym przynieść to i ogrodzić ćwierć akra w 15 minut.

Cows graze one day. They move, OK?

Krowy pasą się tam jeden dzień. Potem zmieniają miejsce.

They graze everything down, intensive grazing.

Pasą sie tak, że zrównują wszystko z ziemią.

He waits three days,

Właściciel odczekuje trzy dni.

and then we towed in something called the Eggmobile.

Następnie przyciągamy coś, co nazywa się jajkowóz.

The Eggmobile is a very rickety contraption --

Jajkowóz to bardzo cwane ustrojstwo.

it looks like a prairie schooner made out of boards --

Wygląda jak wóz osadników zrobiony z desek

but it houses 350 chickens.

z tym, że mieści w sobie 350 kur.

He tows this into the paddock three days later and opens the gangplank,

Umieszcza się to urządzenie na pastwisku i opuszcza mały trap.

turns them down, and 350 hens come streaming down the gangplank --

W tym momencie 350 kur gramoli się na zewnątrz

clucking, gossiping as chickens will --

gdacząc, gaworząc jak to kury.

and they make a beeline for the cow patties.

Ustawiają się w kolejce prosto do krowich placków.

And what they're doing is very interesting:

To co robią jest bardzo interesujące

they're digging through the cow patties

Grzebią w tych odchodach

for the maggots, the grubs, the larvae of flies.

w poszukiwaniu robaków, larw żuków lub much.

And the reason he's waited three days

Farmer dlatego czekał trzy dni

is because he knows that on the fourth day or the fifth day, those larvae will hatch

bo wie, że czwartego lub piątego dnia wyklują się larwy

and he'll have a huge fly problem.

i pojawi się wielki problem z muchami.

But he waits that long to grow them as big and juicy and tasty as he can

Ale czeka tak długo, aby zrobiły się tak soczyste i smaczne jak tylko możliwe,

because they are the chickens' favorite form of protein.

ponieważ to ulubione źródło protein dla kur.

So the chickens do their kind of little breakdance

Kury odbywają swój mały taniec

and they're pushing around the manure to get at the grubs,

i grzebią w odchodach po to, żeby dostać się do larw

and in the process they're spreading the manure out.

a przy okazji rozrzucają nawóz.

Very useful second ecosystem service.

Bardzo pożyteczne. Druga usługa dla ekosystemu.

And third, while they're in this paddock

A trzeci, kiedy wciąż są na pastwisku,

they are, of course, defecating madly

oczywiście pozostawiają górę własnych odchodów

and their very nitrogenous manure is fertilizing this field.

i ich bogate w azot odchody nawożą to pole.

They then move out to the next one,

Następnie przechodzą na następne pole,

and in the course of just a few weeks, the grass just enters this blaze of growth.

i w ciągu kilku zaledwie tygodni trawy szaleńczo rosną.

And within four or five weeks, he can do it again.

I za cztery, pięć tygodni można zaczynać zabawę od nowa.

He can graze again, he can cut, he can bring in another species,

Może wypasać, kosić, wprowadzić inne zwierzęta

like the lambs, or he can make hay for the winter.

na przykład owce, ,albo może zebrać siano na zimę.

Now, I want you to just look really close up onto what's happened there.

Chciałbym, abyście przyjrzeli się uważnie temu, co zaszło.

So, it's a very productive system.

To bardzo produktywny system.

And what I need to tell you is that on 100 acres

Najważniejsze jest to, że z 40 hektarów

he gets 40,000 pounds of beef; 30,000 pounds of pork; 25,000 dozen eggs;

otrzymuje 18 000 kg wołowiny, 13 500 kg wieprzowiny, 300 000 jaj

20,000 broilers; 1,000 turkeys; 1,000 rabbits --

20 000 brojlerów, 1 000 indyków, 1 000 królików,

an immense amount of food.

ogromną ilość żywności.

You know, you hear, "Can organic feed the world?"

Czy ekologiczne rolnictwo może wyżywić świat?

Well, look how much food you can produce on 100 acres if you do this kind of ...

Zobaczcie jak dużo jedzenia można otrzymać z 40 ha, stosując to...

again, give each species what it wants,

powtórzę, niech każdy gatunek dostanie to, czego potrzebuje.

let it realize its desires, its physiological distinctiveness.

Niech zaspokoją swoje potrzeby, związane z fizjologiczną odmiennością.

Put that in play.

Puśćmy to w ruch.

But look at it from the point of view of the grass, now.

Ale spójrzmy znów na to oczyma trawy.

What happens to the grass when you do this?

Co się z nią dzieje w tym procesie?

When a ruminant grazes grass, the grass is cut from this height to this height,

Kiedy zwierzę przeżuje trawę, ścina ją z tej wysokości do tej.

and it immediately does something very interesting.

Od razu dzieje się coś interesującego.

Any one of you who gardens knows that there is something called the root-shoot ratio,

Ogrodnicy wiedzą, że istnieje coś co nazywamy stosunkiem korzeni do pędów.

and plants need to keep the root mass

Rośliny muszą utrzymywać rozmiar bryły korzeniowej

in some rough balance with the leaf mass to be happy.

w jakiej takiej równowadze, w porównaniu do masy liściowej.

So when they lose a lot of leaf mass, they shed roots;

Więc kiedy tracą dużo ze swej masy liściowej, pozbywają się też korzeni.

they kind of cauterize them and the roots die.

W pewien sposób odcinają korzenie, które obumierają.

And the species in the soil go to work

Wtedy do pracy wkraczają organizmy w glebie,

basically chewing through those roots, decomposing them --

przetrawiają te korzenie, rozkładając je.

the earthworms, the fungi, the bacteria -- and the result is new soil.

Dżdżownice, grzyby, bakterie -- efektem tego jest nowa gleba.

This is how soil is created.

W ten sposób tworzy się gleba.

It's created from the bottom up.

Jest tworzona oddolnie.

This is how the prairies were built,

W ten sposób powstawały prerie,

the relationship between bison and grasses.

ze związku traw z bizonami.

And what I realized when I understood this --

Kiedy to zrozumiałem dotarło do mnie,

and if you ask Joel Salatin what he is, he'll tell you he's not a chicken farmer,

i jeśli spytacie Joela Salatina kim jest, odpowie że nie jest hodowcą kurczaków,

he's not a sheep farmer, he's not a cattle rancher; he's a grass farmer,

owiec czy bydła. On jest hodowcą trawy,

because grass is really the keystone species of such a system --

ponieważ trawa odgrywa kluczową rolę w tym systemie.

is that, if you think about it, this completely contradicts the tragic idea of nature we hold in our heads,

Stoi to w jaskrawej sprzeczności z fałszywym obrazem natury, który mamy w głowach,

which is that for us to get what we want, nature is diminished.

że aby otrzymać to, czego chcemy, musimy ujarzmić przyrodę.

More for us, less for nature.

Więcej dla nas, mniej dla natury.

Here, all this food comes off this farm, and at the end of the season

Tu jednak, całe to jedzenie pochodzi z tej farmy, a na koniec sezonu

there is actually more soil, more fertility and more biodiversity.

jest tam więcej gleby, bardziej urodzajnej i więcej bioróżnorodności.

It's a remarkably hopeful thing to do.

To naprawdę obiecujący kierunek.

There are a lot of farmers doing this today.

Wielu rolników uprawia już w ten sposób.

This is well beyond organic agriculture,

To wykracza poza organiczne uprawy,

which is still a Cartesian system, more or less.

które wciąż jeszcze są systemem raczej kartezjańskim.

And what it tells you is that if you begin to take account of other species,

Wniosek jest taki, że jeżeli zaczniesz brać pod uwagę inne gatunki

take account of the soil, that even with nothing more than this perspectival idea

glebę, to nawet z niczym więcej jak tylko z perspektywicznym pomysłem

-- because there is no technology involved here except for those fences,

-- bo nie angażujemy tu żadnej technologii, poza może tymi ogrodzeniami,

which are so cheap they could be all over Africa in no time --

które są tak tanie, że mogą znaleźć się w każdym zakątku Afryki w mgnieniu oka --

that we can take the food we need from the Earth

możemy dostać od Ziemi żywność, której potrzebujemy

and actually heal the Earth in the process.

i jednocześnie leczyć Ziemię.

This is a way to reanimate the world,

To sposób na reanimację świata.

and that's what's so exciting about this perspective.

To właśnie jest ekscytujące.

When we really begin to feel Darwin's insights in our bones,

Kiedy wreszcie uznamy myśli Darwina za swoje

the things we can do with nothing more than these ideas

rzeczy, które możemy uczynić z tymi ideami,

are something to be very hopeful about.

są naprawdę wielce obiecujące.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.