Stephen Ritz: A teacher growing green in the South Bronx

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Monika Kozlowska

Good afternoon.

Dzień dobry.

I am not a farmer.

Nie jestem rolnikiem.

(Laughter)

(Śmiech)

I'm not. I'm a parent, I'm a resident and I'm a teacher.

Jestem rodzicem, obywatelem, nauczycielem.

And this is my world.

To mój świat.

And along the way I've started noticing --

Uczę już

I'm on my third generation of kids --

trzecie pokolenie dzieci.

that they're getting bigger.

Coraz bardziej tyją

They're getting sicker.

i zapadają na zdrowiu.

In addition to these complexities,

Co więcej,

I just learned that 70 percent of the kids that I see

70% dzieci

who are labeled learning disabled would not have been

mających problemy z nauką

had they had proper prenatal nutrition.

było źle żywionych w łonie matki.

The realities of my community are simple. They look like this.

Taka jest nasza codzienność.

Kids should not have to grow up and look at things like this.

To nie jest widok dla dzieci.

And as jobs continue to leave my community,

Wraz z likwidacją firm

and energy continues to come in, be exported in,

i importem energii z zewnątrz

it's no wonder that really some people refer to the South Bronx as a desert.

południowy Bronx zaczął się wyludniać.

But I'm the oldest sixth grader you'll ever meet,

Jestem chyba najstarszym 13-latkiem.

so I get up every day with this tremendous amount of enthusiasm

Co dzień wstaję z ogromnym entuzjazmem,

that I'm hoping to share with you all today.

którym chcę się z wami podzielić.

And with that note, I come to you with this belief

Wierzę, że dzieci

that kids should not have to leave their communities

nie muszą się przeprowadzać,

to live, learn and earn in a better one.

by lepiej żyć, uczyć się i zarabiać.

So I'm here to tell you a story about me

Opowiem o sobie

and this wall that I met outside, which I'm now bringing inside.

i tej ścianie, którą próbuję udomowić.

And it starts with three people.

Zaczęło się od trzech osób:

The crazy teacher -- that's me on the left,

po lewej ja: szalony nauczyciel,

I dress up pretty, thank you, my wife, I love you for getting a good suit --

garnitur dostałem od ukochanej żony,

my passionate borough president

prezydent gminy,

and a guy named George Irwin from Green Living Technologies

i George Irwin z Green Living Technologies,

who helped me with my class

który pomógł mojej klasie

and helped me get involved with this patented technology.

zaangażować się w swoją opatentowaną technologię.

But it all starts with seeds in classrooms,

Zaczyna się od nasion w klasach.

in my place, which looks like this.

Wygląda to tak.

And I'm here today hoping that my reach will exceed my grasp.

Spróbuję dać tu z siebie wszystko.

And that's really what this is all about.

Właśnie o to tu chodzi.

And it starts with incredible kids like this,

Dzieci przychodzą wcześnie,

who come early and stay late.

zostają do późna.

All of my kids are either IEP or ELL learners,

Wszystkie mają trudności z nauką,

most come with a lot of handicaps,

wiele jest znacznie upośledzonych,

most are homeless and many are in foster care.

większość bezdomna lub w rodzinach zastępczych.

Almost all of my kids live below poverty.

Prawie wszystkie żyją w biedzie.

But with those seeds, from day one, we are growing in my classroom,

Rośliny pomagają nam rosnąć od samego początku.

and this is what it looks like in my classroom.

Wygląda to tak.

And you see how attentive these kids are to these seeds.

Dzieci troskliwie opiekują się nasionkami,

And then you notice that those seeds become farms across the Bronx that look like this.

z których rosną potem poletka w Bronksie.

But again, I am not a farmer. I'm a teacher.

Jednak nie jestem rolnikiem, a nauczycielem.

And I don't like weeding, and I don't like back-breaking labor.

Nie lubię pielenia i bólu w krzyżu.

So I wanted to figure out how I could get this kind of success

Jako nauczyciel chciałem osiągnąć podobny sukces,

into something small, like this,

ale na mniejszą skalę.

and bring it into my classroom so that handicapped kids could do it,

Chciałem umożliwić to wszystkim dzieciom:

kids who didn't want to be outside could do it,

niepełnosprawnym, domatorom,

and everyone could have access.

każdemu.

So I called George Irwin, and what do you know?

Zadzwoniłem do George'a Irwina.

He came to my class and we built an indoor edible wall.

Razem zbudowaliśmy w klasie jadalną ścianę.

And what we do is we partner it with authentic learning experiences,

Połączyliśmy to z nauką przez doświadczenie,

private-based learning.

jak w prywatnej szkole.

And lo and behold, we gave birth to

W rezultacie stworzyliśmy

the first edible wall in New York City.

pierwszą jadalną ścianę w Nowym Jorku.

So if you're hungry, get up and eat.

Częstujcie się.

You can do it right now. My kids play cow all the time.

Dzieci ciągle bawią się w krowy.

Okay? But we were just getting started,

Wtedy dopiero zaczynaliśmy,

the kids loved the technology,

dzieci uwielbiały to robić,

so we called up George and we said, "We gotta learn more!"

poprosiliśmy George'a o więcej.

Now, Mayor Bloomberg, thank you very much, we no longer need work permits,

Burmistrz może sobie zatrzymać pozwolenia na pracę.

which comes with slices and bonded contractors -- we're available for you --

Sami stworzyliśmy sobie miejsca pracy.

We decided to go to Boston.

Pojechaliśmy do Bostonu.

And my kids, from the poorest congressional district in America,

Moje dzieci z najbiedniejszego rejonu USA

became the first to install a green wall,

zbudowały pierwszą ścianę zieleni,

designed by a computer, with real-live learning tools,

zaprojektowaną komputerowo.

21 stories up -- if you're going to go visit it,

Ma 21 pięter i można ją zobaczyć

it's on top of the John Hancock building.

na szczycie budynku "John Hancock".

But closer to home, we started installing these walls in schools

Zaczęliśmy zakładać ściany w szkołach.

that look like this with lighting like that,

Z oświetleniem diodowym

real LED stuff, 21st-century technology.

wyglądają tak - technika XXI wieku.

And what do you know? We made 21st century money,

Nasze zarobki też były z XXI wieku

and that was groundbreaking. Wow!

i to był przełom!

This is my harvest, people.

Oto moje plony.

And what do you do with this food? You cook it!

Można je gotować.

And those are my heirloom students making heirloom sauce,

Wyjątkowi uczniowie przygotowują wyjątkowy sos,

with plastic forks, and we get it into the cafeteria,

serwujemy go w stołówce,

and we grow stuff and we feed our teachers.

naszymi uprawami karmimy nauczycieli.

And that is the youngest nationally certified

Oto najmłodsza certyfikowana siła robocza USA

workforce in America with our Bronx Borough President.

z przewodniczącym gminy Bronx.

And what'd we do then? Well, I met nice people like you,

Potem spotkałem miłych ludzi.

and they invited us to the Hamptons.

Zaproszono nas do Hamptons.

So I call this "from South Bronx to Southampton."

Z południowego Bronxu do południowego Hampton.

And we started putting in roofs that look like this,

Zaczęliśmy instalację zieleni na dachach.

and we came in from destitute neighborhoods

My, z ubogich dzielnic,

to start building landscape like this, wow! People noticed.

stworzyliśmy taki krajobraz, co zostało docenione.

And so we got invited back this past summer,

Zaproszono nas ponownie.

and we actually moved into the Hamptons,

Przeprowadziliśmy się do Hamptons,

payed 3,500 dollars a week for a house, and we learned how to surf.

do domu za 3500 dolarów tygodniowo

And when you can do stuff like this --

i nauczyliśmy się surfować.

These are my kids putting in this technology,

Tu dzieci stosują nową technologię.

and when you can build a roof that looks like that

Mogą stworzyć taki dach,

on a house that looks like that

na takim domu,

with sedum that looks like this,

z takimi roślinami,

this is the new green graffiti.

to nowe zielone graffiti.

So, you may wonder what does a wall like this

Do czego służy taka ściana,

really do for kids, besides changing landscapes and mindsets?

poza zmianą krajobrazu i sposobu myślenia?

Okay, I'm going to tell you what it does.

Powiem wam.

It gets me to meet incredible contractors like this,

Pozwala mi poznać ludzi

Jim Ellenberger from Ellenberger Services.

takich jak Jim Ellenberger z Ellenberger Services.

And this is where it becomes true triple bottom line.

Dochodzimy do potrójnego sedna.

Because Jim realized that these kids, my future farmers,

Jim zrozumiał, że te dzieci, przyszli rolnicy,

really had the skills he needed to build affordable housing

potrafią budować niedrogie domy

for New Yorkers, right in their own neighborhood.

dla nowojorczyków w sąsiedniej dzielnicy.

And this is what my kids are doing, making living wage.

W ten sposób zarabiają na siebie.

Now, if you're like me, you live in a building, there are seven guys

Moi sąsiedzi nie mogą znaleźć pracy

out of work looking to manage a million dollars.

w zarządzaniu funduszami.

I don't have it. But if you need a toilet fixed

Ale na naprawę toalety

or, you know, some shelving, I gotta wait six months

czy zamocowanie półki czekam 6 miesięcy,

for an appointment with someone who drives a much nicer car than me.

a fachowiec ma lepszy samochód niż ja.

That's the beauty of this economy.

Oto urok naszej gospodarki.

But my kids are now licensed and bonded in trade.

Dzieci mają licencje i ubezpieczenie.

And that's my first student to open up, the first in his family to have a bank account.

Ten jako pierwszy w rodzinie ma konto w banku.

This immigrant student is the first one in his family to use an ATM.

Ten jako pierwszy w rodzinie używa bankomatu.

And this is the true triple bottom line,

W tym leży sedno.

because we can take neighborhoods that were abandoned and destitute

Przekształcamy zaniedbane dzielnice

and turn them into something like this with interiors like this.

w coś takiego, z takimi wnętrzami.

Wow! People noticed. And notice they did.

Zauważono nas.

So CNN called, and we were delighted to have them come to our farmer's market.

Na lokalnym targu gościliśmy CNN.

And then when Rockefeller Center said, NBC,

Potem NBC poprosiło

could you put this thing up on the walls? We were delighted.

o zbudowanie im takiej ściany.

But this, I show you, when kids from the poorest congressional district in America

Dzieci z najbiedniejszej dzielnicy Ameryki

can build a 30-foot by 15-foot wall,

budują ścianę 10 na 5 metrów,

design it, plant it and install it in the heart of New York City,

projektują, sadzą i montują w sercu Nowego Jorku.

that's a true "sí se puede" moment.

Chcieć to móc.

Really scholastic, if you ask me.

Naprawdę pouczająca chwila.

But this is not a Getty image.

To nie zdjęcie z Internetu.

That's a picture I took of my Bronx Borough President,

To przewodniczący gminy Bronx

addressing my kids in his house, not the jailhouse,

przemawia do moich dzieci u siebie, nie w areszcie,

making them feel a part of it.

by poczuły, że są tu mile widziane.

That's our State Senator Gustavo Rivera and Bob Bieder,

Nasz senator Gustavo Rivera oraz Bob Bieder

coming to my classroom to make my kids feel important.

przyszli, żeby dzieciaki poczuły się ważne.

And when the Bronx Borough President shows up

Jeśli tak znamienici ludzie

and the State Senator comes to our class,

przychodzą do naszej klasy,

believe you me, the Bronx can change attitudes now.

to znaczy, że Bronx ma teraz wpływy.

We are poised, ready, willing and able

Chcemy podzielić się talentem i różnorodnością

to export our talent and diversity in ways we've never even imagined.

na niespotykaną skalę.

And when the local senator gets on the scale in public

Jeśli senator publicznie przyznaje,

and says he's got to lose weight, so do I!

że musi schudnąć - to ja też!

And I tell you what, I'm doing it and so are the kids.

Dzieci również.

Okay? And then celebrities started.

Zaczęły przychodzić gwiazdy.

Produce Pete can't believe what we grow.

Produce Pete nie wierzył własnym oczom.

Lorna Sass came and donated books.

Lorna Sass dała nam książki.

Okay? We're feeding seniors.

Żywimy też starszych ludzi.

And when we realized that we were growing for food justice in the South Bronx,

Bronx może mieć zdrową żywność

so did the international community.

i reszta świata też.

And my kids in the South Bronx were repped in

Dzieci reprezentowały południowy Bronx

the first international green roof conference.

na światowej konferencji zielonych dachów.

And that's just great.

Wspaniale.

Except what about locally?

A lokalnie?

Well, we met this woman, Avis Richards, with the Ground Up Campaign.

Spotkaliśmy się z Avis Richards.

Unbelievable! Through her, my kids,

Dzięki niej moje dzieci,

the most disenfranchised and marginalized,

pozbawione praw i lekceważone,

were able to roll out 100 gardens to New York City public schools.

zasadziły ogrody w 100 nowojorskich szkołach.

That's triple bottom line! Okay?

I już ostatni ważny punkt!

A year ago today, I was invited to the New York Academy of Medicine.

Rok temu byłem w nowojorskiej Akademii Medycznej.

I thought this concept of designing a strong and healthy New York

Wizja silnego i zdrowego miasta miała sens,

made sense, especially when the resources were free.

szczególnie, że surowce były darmowe.

So thank you all and I love them.

Kocham ich za to!

They introduced me to the New York City Strategic Alliance for Health,

Zapoznali mnie z nowojorską Strategiczną Ligą Zdrowia;

again, free resources, don't waste them.

kolejne darmowe surowce.

And what do you know? Six months later,

Po 6 miesiącach,

my school and my kids were awarded the first ever

moja szkoła jako pierwsza otrzymała nagrodę

high school award of excellence for creating a healthy school environment.

za tworzenie zdrowego środowiska w szkole.

The greenest class in New York City.

Najzieleńsza klasa Nowego Jorku.

But more importantly is my kids learned to get,

Dzieci nie tylko nauczyły się brać,

they learned to give.

ale przede wszystkim dawać.

And we took the money that we made from our farmer's market,

Zarobione pieniądze

and started buying gifts for the homeless

przeznaczyliśmy dla bezdomnych

and for needy around the world.

i potrzebujących na całym świecie.

So we started giving back.

Zaczęliśmy oddawać.

And that's when I realized that the greening of America

Wtedy zrozumiałem, że zazielenianie Ameryki

starts first with the pockets, then with the heart

zaczyna się w kieszeni, przechodzi przez serce,

and then with the mind.

i ląduje w głowie.

So we were onto something, and we're still onto something.

Cały czas jesteśmy na dobrej drodze.

And thank God Trinity Wall Street noticed,

Zauważyło nas Trinity Wall Street.

because they gave us the birth of Green Bronx Machine.

To oni uruchomili "Zieloną Maszynę Bronxu".

We're 3,000 strong right now.

Dzięki temu jest nas 3000.

And what does it really do?

Jak ten system działa?

It teaches kids to re-vision their communities,

Rozwija wyobraźnię,

so when they grow up in places like this, they can imagine it like this.

pokazuje dzieciom świat w innych barwach.

And my kids, trained and certified --

Wyszkolone i dyplomowane

Ma, you get the tax abatement. Thank you, Mayor Bloomberg --

potrafią go zmieniać,

can take communities that look like this and convert them into things that look like that,

z takiego na taki.

and that to me, people, is another true "sí se puede" moment.

Kolejny raz powtórzę: "Chcieć to móc".

Now, how does it start? It starts in schools.

Wszystko zaczyna się w szkole.

No more little Knicks and little Nets.

Koniec z tożsamością kibica.

Group by broccoli, group by your favorite vegetable,

Grupujmy się według ulubionych warzyw,

something you can aspire to.

by dzieci miały do czego dążyć.

Okay? And these are my future farmers of America,

Oto przyszli rolnicy Ameryki,

growing up in Brook Park on 141st Street,

dorastający w Brook Park,

the most migrant community in America.

największej społeczności imigrantów.

When tenacious little ones learn how to garden like this,

Jeśli dzieci uczą się wytrwale ogrodnictwa,

it's no wonder we get fruit like that.

nic dziwnego, że plony są takie.

And I love it! And so do they.

Kocham to, i one też.

And we're building teepees in neighborhoods that were burning down.

Budujemy tipi w spalonych dzielnicach.

And that's a true "sí se puede" moment.

Naprawdę: chcieć to móc.

And again, Brook Park feeds hundreds of people

Brook Park żywi setki ludzi

without a food stamp or a fingerprint.

bez żadnych bonów żywnościowych.

The poorest congressional district in America,

Najbiedniejsza dzielnica Ameryki,

the most migratory community in America, we can do this.

dzielnica imigrantów, to jest możliwe.

Bissel Gardens is cranking out food in epic proportions,

Bissel Gardens produkuje imponującą ilość jedzenia.

moving kids into an economy they never imagined.

Dzieci poznają zadziwiające działanie rynku.

Now, somewhere over the rainbow, my friends,

Marzy mi się południowy Bronx

is the South Bronx of America. And we're doing it.

dla całej Ameryki. Do tego dążymy.

How does it start? Well, look at Jose's attention to detail.

Zaczyna się od rysowania warzyw.

Thank God Omar knows that carrots come from the ground,

Omar wie, że marchewki są z ziemi,

and not aisle 9 at the supermarket

nie z supermarketu,

or through a bullet-proof window or through a piece of styrofoam.

czy zza kuloodpornej szyby.

And when Henry knows that green is good, so do I.

Zielone jest dobre, wiemy to.

And when you expand their palates, you expand their vocabulary.

Świat nowych smaków wzbogaca dziecięcy słownik.

And most importantly, when you put big kids together with little kids,

Tu młodsze pracują ze starszymi,

you get the big fat white guy out of the middle, which is cool,

trzeba tylko mnie wyciąć.

and you create this kind of accountability amongst peers, which is incredible.

W dzieci rozwijają współodpowiedzialność.

God, I'm going to run out of time, so I've gotta keep it moving.

Czas mi się kończy.

But this is my weekly paycheck for kids; that's our green graffiti.

Cotygodniowa wypłata dla dzieci.

This is what we're doing.

Zielone graffiti.

And behold the glory and bounty that is Bronx County.

Bronx to dzielnica, co daje i zachwyca.

Nothing thrills me more than to see kids pollinating plants instead of each other.

Dzieci zapylają roślinki, a nie siebie wzajemnie.

I gotta tell you, I'm a protective parent.

To mnie cieszy jako rodzica.

But those kids are the kids who are now putting

Te dzieci teraz

pumpkin patches on top of trains.

sadzą dynie na pociągach.

We're also designing coin ponds for the rich and affluent.

Projektujemy też sadzawki dla zamożnych.

We're also becoming children of the corn,

Sadzimy kukurydzę na środku ulicy,

creating farms in the middle of Fordham Road for awareness

żeby ludzie pomyśleli chwilę.

and window bottles out of garbage.

Robimy witraże ze starych butelek.

Now I don't expect every kid to be a farmer,

Nie każde dziecko zostanie rolnikiem,

but I expect you to read about it, write about it, blog about it, offer outstanding customer service.

ale chcę, byście o tym czytali, pisali artykuły i blogi.

I expect them to be engaged, and man, are they!

Dzieci zaangażowały się całkowicie!

So that's my incredible classroom, that's the food.

Moja wspaniała klasa i jedzenie,

Where does it go? Zero miles to plate, right down into the cafeteria.

które ląduje prosto na stołówce

Or more importantly, to local shelters,

i w miejscowych schroniskach,

where most of our kids are getting one to two meals a day.

gdzie większość dzieci się stołuje.

And we're stepping it up.

Co więcej,

No Air Jordans were ever ruined on my farm.

moje gospodarstwo nie niszczy butów do koszykówki.

And in his day, a million dollar gardens and incredible installations.

Ogrody warte miliony i niesamowite konstrukcje.

Let me tell you something, people.

Coś wam powiem.

This is a beautiful moment.

To piękna chwila.

Black field, brown field, toxic waste field, battlefield --

Czarne pole, łyse pole, śmietnik, pole bitwy...

we're proving in the Bronx that you can grow anywhere, on cement.

potrafimy sadzić nawet na cemencie.

And we take orders for flowers. I'm putting the bake sale to shame.

Zbieramy zamówienia na kwiaty.

We take orders now. I'm booking for the spring.

Zapisuję już na wiosnę.

And these were all grown from seeds. We're learning everything.

To wszystko wyrosło z nasion.

And again, when you can take kids from backgrounds as diverse

Jeśli dzieci z tak różnych środowisk

as this to do something as special as this,

robią tak wspaniałe rzeczy,

we're really creating a moment.

to naprawdę coś.

Now, you may ask about these kids.

Teraz coś o tych dzieciach.

Forty percent attendance to 93 percent attendance.

Obecność wzrosła do 93%.

All start overage and under-credit.

Zaczynają niedouczone, w późnym wieku.

They are now, my first cohort is all in college, earning a living wage.

Pierwszy rocznik studiuje i zarabia na siebie.

The rest are scheduled to graduate this June.

Reszta robi maturę w czerwcu.

Happy kids, happy families, happy colleagues.

Szczęśliwe dzieci, rodziny, koledzy.

Amazed people. The glory and bounty that is Bronx County.

Bronx to dzielnica, co daje i zachwyca.

Let's talk about mint. Where is my mint?

Teraz coś o mięcie.

I grow seven kinds of mint in my class.

Hodujemy jej 7 rodzajów.

Mojitos, anybody? I'll be at Telepan later.

Życzy ktoś sobie mojito?

But, understand this is my intellectual Viagra.

Dla mnie to umysłowa Viagra.

Ladies and gentlemen, I gotta move quick, but understand this:

Panie i panowie, proszę zrozumieć.

The borough that gave us baggy pants and funky fresh beats

Dzielnica obwisłych spodni i ziomalskich rytmów

is becoming home to the organic ones.

zmienia się w organiczną oazę.

My green [unclear] 25,000 pounds of vegetables,

12 ton zielonych warzyw

I'm growing organic citizens, engaged kids.

wychowuje organicznych, zaangażowanych obywateli.

So help us go from this to this.

Pomóżcie nam w tym.

Self-sustaining entities, 18 months return on investment,

Jesteśmy samowystarczalni, inwestycja zwraca się w 18 miesięcy,

plus we're paying people living wage and health benefits,

zapewniamy pensje i ubezpieczenie zdrowotne,

while feeding people for pennies on the dollar.

żywiąc ludzi za grosze.

Martin Luther King said that people need to be uplifted with dignity.

Martin Luther King: "Godność podnosi na duchu".

So here in New York, I urge you, my fellow Americans,

Zachęcam was, nowojorczycy,

to help us make America great again.

przyczyńmy się do wielkości Ameryki.

It's simple. Share your passion.

Podzielcie się swoimi pasjami.

It's real easy. Go see these two videos, please.

Obejrzyjcie te dwa filmy.

One got us invited to the White House, one's a recent incarnation.

Jeden wygrał nam zaproszenie do Białego Domu, drugi jest nowy.

And most importantly, get the biggest bully out of schools.

Wyrzućmy ze szkoły największego tyrana.

This has got to go tomorrow.

Musi odejść jutro.

People, you can all do that.

Wszyscy możemy to zrobić.

Keep kids out of stores that look like this.

Chrońcie dzieci przed takimi sklepami.

Make them a healthy plate,

Przecież zdrowy pokarm

especially if you can pick it off the wall in your own classroom -- delicioso!

możecie zrywać ze ścian i dawać go dzieciom.

Model good behavior. Get them to a green cart.

Weźcie je do warzywniaka,

Big kids love strawberries and bananas.

Uwielbiają banany i truskawki.

Teach them entrepreneurship. Thank God for GrowNYC.

Uczcie je przedsiębiorczości.

Let them cook. Great lunch today, let them do culinary things.

Pozwólcie im gotować, zaangażować się w kuchni.

But most importantly, just love them.

Najlepiej, po prostu je kochajcie.

Nothing works like unconditional love.

Nic nie działa tak, jak bezwarunkowa miłość.

So, my good friend Kermit said it's not easy being green.

Żaba Kermit mówił, że trudno być zielonym.

It's not. I come from a place where kids can buy

Tam, gdzie mieszkałem, można kupić

35 flavors of blunt wrap at any day of the moment,

bibułki do skrętów w 35 smakach,

where ice cream freezers are filled with slushy malt liquor.

a lodówki pękają w szwach od alkoholu.

Okay? My dear friend Majora Carter once told me,

Dobra przyjaciółka powiedziała mi kiedyś,

we have everything to gain and nothing to lose.

że nie mamy nic do stracenia.

So here, and at a time when we've gone from

Udało nam się przejść od śmiałej nadziei

the audacity to hope to hope for some audacity,

do nadziei na śmiałość.

I urge you to do something.

Zróbcie coś koniecznie.

I urge you to do something.

Nalegam.

Right now, we're all tadpoles,

Jesteśmy jak kijanki,

but I urge you to become a big frog and take that big, green leap.

stańmy się wielkimi żabami i zróbmy ten zielony skok.

I don't care if you're on the left, on the right, up the middle, wherever.

Nieważne - prawica, lewica, centrum czy góra.

Join me. Use -- I've got a lot of energy. Help me use it.

Pomóżcie mi wykorzystać tę energię.

We can do something here.

Razem możemy wiele zdziałać.

And along the way, please take time to smell the flowers,

Znajdźcie czas, by wąchać kwiaty,

especially if you and your students grew them.

szczególnie jeśli uprawialiście je razem z dziećmi.

I'm Steve Ritz, this is Green Bronx Machine.

Jestem Steve Ritz. To Zielona Maszyna Bronxu.

I've got to say thank you to my wife and family, for my kids,

Dziękuję żonie, rodzinie,

thank you for coming every day, and for my colleagues,

dzieciom za to, że codziennie przychodzą,

believing and supporting me.

i kolegom za wiarę i wsparcie.

We are growing our way into a new economy.

Wdrażamy się w nową gospodarkę.

Thank you, God bless you and enjoy the day. I'm Steve Ritz.

Dziękuję, Bóg z wami. Jestem Steve Ritz.

Sí se puede!

Chcieć to móc!

(Applause)

(Brawa)