Printing a human kidney | Anthony Atala

Tłumaczenie: Oskar Kocoł Korekta: Anna Heintze

There's actually a major health crisis today

Dziś jednym z głównych problemów medycyny

in terms of the shortage of organs.

jest niedobór organów.

The fact is that we're living longer.

Faktem jest to, że żyjemy dłużej.

Medicine has done a much better job

Medycyna radzi sobie coraz lepiej

of making us live longer,

przedłużając nasze życie.

and the problem is, as we age,

Ale wraz z wiekiem,

our organs tend to fail more,

narządy coraz częściej zawodzą.

and so currently

Teraz, nie mamy wystarczającej

there are not enough organs to go around.

liczby organów do przeszczepu.

In fact, in the last 10 years,

Podczas ostatnich 10 lat

the number of patients requiring an organ has doubled,

liczba pacjentów oczekujących na przeszczep podwoiła się,

while in the same time,

w tym samym czasie

the actual number of transplants has barely gone up.

liczba przeszczepów nieznacznie wzrosła.

So this is now a public health crisis.

To największy problem służby zdrowia.

So that's where this field comes in

Teraz na arenę wkracza

that we call the field of regenerative medicine.

medycyna regeneracyjna.

It really involves many different areas.

Obejmuje ona wiele dziedzin.

You can use, actually, scaffolds,

Można zastosować tzw. rusztowania,

biomaterials --

materiały biologiczne--

they're like the piece of your blouse or your shirt --

podobne do tkanin naszej bluzki lub koszuli --

but specific materials you can actually implant in patients

szczególne materiały, które mogą być wszczepione pacjentom

and they will do well and help you regenerate.

i pomóc im się zregenerować.

Or we can use cells alone,

Można też używać samych komórek,

either your very own cells

mogą to być komórki własne

or different stem cell populations.

lub różne populacje komórek macierzystych.

Or we can use both.

Można też użyć obydwu;

We can use, actually, biomaterials

połączyć biomateriały

and the cells together.

z komórkami.

And that's where the field is today.

Tym właśnie zajmują się dziś naukowcy.

But it's actually not a new field.

Ale właściwie nie jest to nowa dziedzina.

Interestingly, this is a book

Co ciekawe, ta książka

that was published back in 1938.

została wydana w 1938 roku.

It's titled "The Culture of Organs."

Zatytułowana jest "Hodowla Organów."

The first author, Alexis Carrel, a Nobel Prize winner.

Jej pierwszym autorem jest laureat Nagrody Nobla - Alexis Carrel.

He actually devised some of the same technologies

Wynalazł on właściwie metodę

used today for suturing blood vessels,

stosowaną dzisiaj, zszywania naczyń krwionośnych.

and some of the blood vessel grafts we use today

Do dziś część przeszczepów naczyń krwionośnych

were actually designed by Alexis.

odbywa się według jego pomysłu.

But I want you to note his co-author:

Ale chciałbym skupić się na współautorze:

Charles Lindbergh.

Charlesie Laindberghu.

That's the same Charles Lindbergh

To ten sam Charls Lindenberg,

who actually spent the rest of his life

który spędził resztę swojego życia

working with Alexis

pracując z Alexisem

at the Rockefeller Institute in New York

w Rockefeller Institute w Nowym Jorku

in the area of the culture of organs.

nad hodowlą organów.

So if the field's been around for so long,

Jeśli ta dziedzina istnieje tak długo,

why so few clinical advances?

to dlaczego tak nieznaczny jest postęp kliniczny?

And that really has to do to many different challenges.

Ma to do czynienia z wieloma wyzwaniami.

But if I were to point to three challenges,

Jeśli miałbym wskazać trzy główne,

the first one is actually the design of materials

pierwszym byłoby zaplanowanie takich materiałów,

that could go in your body

które dałyby się wszczepić w ludzkie ciało

and do well over time.

i przetrwały w nim pewien czas.

And many advances now,

Dzięki dzisiejszym technologiom,

we can do that fairly readily.

możemy tego dokonać z łatwością.

The second challenge was cells.

Drugim z kolei wyzwaniem byłyby komórki.

We could not get enough of your cells to grow outside of your body.

Nie możemy wyhodować wystarczająco dużo własnych komórek poza ludzkim ciałem.

Over the last 20 years, we've basically tackled that.

Przez ostatnie 20 lat, właściwie opanowaliśmy tę sztukę.

Many scientists can now grow many different types of cells.

Wielu naukowców może teraz wyhodować wiele różnych rodzajów komórek --

Plus we have stem cells.

dodatkowo mamy jeszcze komórki macierzyste.

But even now, 2011,

Ale nawet teraz, w 2011 roku,

there's still certain cells that we just can't grow from the patient.

istnieją pewne odmiany komórek, których nie możemy wyhodować poza pacjentem.

Liver cells, nerve cells, pancreatic cells --

Komórki wątroby, nerwowe, czy komórki trzustki --

we still can't grow them even today.

ich hodowla jest niemożliwa nawet dzisiaj.

And the third challenge is vascularity,

Trzecim wyzwaniem jest unaczynnienie --

the actual supply of blood

sposób, jak dostarczyć krew,

to allow those organs or tissues to survive

aby tkanki, czy narządy, które stworzymy

once we regenerate them.

mogły przeżyć.

So we can actually use biomaterials now.

Na razie używamy materiałów biologicznych.

This is actually a biomaterial.

Oto właśnie jeden z nich.

We can weave them, knit them, or we can make them like you see here.

Możemy je tkać, wiązać lub robić je jak to tu widzicie.

This is actually like a cotton candy machine.

Jest to właściwie maszyna jak do waty cukrowej.

You saw the spray going in.

Widzieliście jak natryskuje się włókno.

That was like the fibers of the cotton candy

To było tak jak w przypadku włókien waty cukrowej,

creating this structure, this tubularized structure,

tworzenie struktury o kształcie cylindrycznym,

which is a biomaterial

która jest materiałem biologicznym

that we can then use

nadającym się do zastosowania

to help your body regenerate

aby pomóc organizmowi zregenerować daną tkankę,

using your very own cells to do so.

używając jego własnych komórek.

And that's exactly what we did here.

Metodę tę wykorzystaliśmy w tym przypadku.

This is actually a patient

To jest właśnie pacjent,

who [was] presented with a deceased organ,

u którego jeden z narządów obumarł.

and we then created one of these smart biomaterials,

Najpierw stworzyliśmy ten pomysłowy materiał biologiczny,

and then we then used that smart biomaterial

a następnie użyliśmy go

to replace and repair

aby zastąpić i naprawić

that patient's structure.

tkankę pacjenta.

What we did was we actually

Polegało to na tym,

used the biomaterial as a bridge

że użyliśmy materiału biologicznego jako "mostu"

so that the cells in the organ

na którym komórki organizmu pacjenta

could walk on that bridge, if you will,

mogły się rozwijać,

and help to bridge the gap

zapełnić ubytek,

to regenerate that tissue.

i zregenerować tkankę.

And you see that patient now six months after

Tutaj widzicie zdjęcie rentgenowskie tkanki,

with an X-ray showing you the regenerated tissue,

wykonane sześć miesięcy później,

which is fully regenerated

która -- jak okazuje się pod mikroskopem --

when you analyze it under the microscope.

jest w pełni zregenerowana.

We can also use cells alone.

Można użyć również tylko komórek.

These are actually cells that we obtained.

Oto komórki, które uzyskalilśmy.

These are stem cells that we create from specific sources,

Są to komórki macierzyste, które otrzymaliśmy ze specjalnych źródeł

and we can drive them to become heart cells,

a następnie możemy je doprowadzić do przekształcenia się w komórki serca.

and they start beating in culture.

W grupie zaczęły robić skurcze.

So they know what to do.

Zatem "wiedzą", co mają robić.

The cells genetically know what to do,

Komórki mają genetycznie zapisane, jaka jest ich praca,

and they start beating together.

i dlatego zaczęły się się kurczyć i rozkurczać.

Now today, many clinical trials

Dziś, podejmuje się wiele prób klinicznych

are using different kinds of stem cells

używając różnych rodzajów komórek macierzystych,

for heart disease.

do leczenia chorób serca --

So that's actually now in patients.

aby dokładnie to samo zjawisko zaszło w organizmie pacjenta.

Or if we're going to use larger structures

Jeśli użylibyśmy większych struktur,

to replace larger structures,

aby zastąpić większe struktury

we can then use the patient's own cells,

moglibyśmy używać komórek pobranych z ciała pacjenta,

or some cell population,

lub z hodowli,

and the biomaterials,

w połączeniu z materiałami biologicznymi

the scaffolds, together.

i "rusztowaniami."

So the concept here:

Pojawił się więc pomysł:

so if you do have a deceased or injured organ,

jeśli miałbyś chory lub uszkodzony narząd,

we take a very small piece of that tissue,

pobierzemy bardzo mały fragment tej tkanki --

less than half the size of a postage stamp.

mniejszy niż połowa znaczka pocztowego.

We then tease the cells apart,

Następnie wyodrębnimy komórki,

we grow the cells outside the body.

i namnożymy je poza ciałem.

We then take a scaffold, a biomaterial --

Później uformujemy rusztowanie z materiału biologicznego,

again, looks very much like a piece of your blouse or your shirt --

wyglądające podobnie jak tkanina twojej bluzy, lub koszuli.

we then shape that material,

Ukształtujemy ten materiał

and we then use those cells to coat that material

i użyjemy wyhodowanych wcześniej komórek

one layer at a time --

do pokrycia go po jednej warstwie --

very much like baking a layer cake, if you will.

podobnie jak wtedy, kiedy piecze się tort.

We then place it in an oven-like device,

Potem umieścimy go w urządzeniu na wzór piekarnika,

and we're able to create that structure

wtedy będziemy mogli tworzyć tę strukturę

and bring it out.

i ją stosować.

This is actually a heart valve

Oto jest zastawka serca,

that we've engineered,

którą w ten sposób zaprojektowaliśmy.

and you can see here, we have the structure of the heart valve

Widzicie tutaj budowę zastawki serca,

and we've seeded that with cells,

którą obsialiśmy komórkami

and then we exercise it.

i teraz "trenujemy" ją

So you see the leaflets opening and closing --

Możecie zobaczyć jak jej płatki zamykają się i otwierają --

of this heart valve

tej zastawki serca,

that's currently being used experimentally

która jest na razie testowana eksperymentalnie,

to try to get it to further studies.

i trwają nad nią prace, aby można było ją lepiej poznać.

Another technology

Inna technologia,

that we have used in patients

której użyliśmy na pacjentach

actually involves bladders.

dotyczy pęcherzy moczowych.

We actually take a very small piece of the bladder from the patient --

Pobieramy bardzo mały fragment pęcherza pacjenta --

less than half the size of a postage stamp.

mniej niż połowa znaczka pocztowego.

We then grow the cells outside the body,

Poza organizmem namnażamy komórki,

take the scaffold, coat the scaffold with the cells --

bierzemy "rusztowanie" i pokrywamy je komórkami --

the patient's own cells, two different cell types.

dwoma różnymi rodzajami komórek pobranych od pacjenta.

We then put it in this oven-like device.

Następnie umieszczamy całość w urządzeniu na wzór piekarnika.

It has the same conditions as the human body --

W jego wnętrzu są takie same warunki jak w ludzkim ciele --

37 degrees centigrade, 95 percent oxygen.

35 stopni Celcjusza, 95 procent tlenu.

A few weeks later, you have your engineered organ

Kilka tygodni później mieliśmy nasz gotowy organ

that we're able to implant back into the patient.

gotowy do wszczepienia go z powrotem pacjentowi.

For these specific patients, we actually just suture these materials.

Dokładnie tym pacjentom po prostu wszywaliśmy go.

We use three-dimensional imagining analysis,

Wprawdzie używamy trójwymiarowej analizy graficznej,

but we actually created these biomaterials by hand.

ale wszystkie materiały biologiczne tworzymy ręcznie.

But we now have better ways

Mamy teraz jednakże możliwości

to create these structures with the cells.

wytworzenia w doskonalszy sposób struktury z komórek.

We use now some type of technologies,

Używamy teraz pewnych metod,

where for solid organs, for example,

w których dla organów wewnętrznych --

like the liver,

jak na przykład wątroba --

what we do is we take discard livers.

bierzemy odrzucone wątroby.

As you know, a lot of organs are actually discarded, not used.

Jak wiecie, wielu odrzuconych narządów nie używa się.

So we can take these liver structures,

Pobieramy zatem te części wątroby,

which are not going to be used,

które nie są używane,

and we then put them in a washing machine-like structure

a następnie wkładamy do urządzenia podobnego do pralki,

that will allow the cells to be washed away.

które pozwala wymywać z niej komórki.

Two weeks later,

Dwa tygodnie później,

you have something that looks like a liver.

otrzymujemy coś co wygląda jak wątroba.

You can hold it like a liver,

Możesz traktować ją jako wątrobę

but it has no cells; it's just a skeleton of the liver.

ale nie ma ona komórek -- jest to tylko jej szkielet.

And we then can re-perfuse the liver with cells,

Możemy wtedy zapełnić ją ponownie innymi komórkami,

preserving the blood vessel tree.

zachowując naturalne naczynia krwionośne.

So we actually perfuse first the blood vessel tree

Przepłukaliśmy tę gałąź naczyń krwionośnych

with the patient's own blood vessel cells,

naczyniami krwionośnymi należącymi do pacjenta

and we then infiltrate the parenchyma with the liver cells.

i zapełniliśmy tkankę organu komórkami wątrobowymi.

And we now have been able just to show

Teraz mogę wam pokazać

the creation of human liver tissue

tworzenie tkanki ludzkiej wątroby

just this past month

przez ostatni miesiąc

using this technology.

używając tej technologii.

Another technology that we've used

Inną metodą, którą stosowaliśmy

is actually that of printing.

jest drukowanie.

This is actually a desktop inkjet printer,

Wprawdzie jest to drukarka atramentowa,

but instead of using ink,

ale zamiast atramentu

we're using cells.

używamy komórek.

And you can actually see here the printhead

Widzicie teraz głowicę,

going through and printing this structure,

która porusza się i "drukuje" tkankę.

and it takes about 40 minutes to print this structure.

Wydrukowanie całości zabiera jej około 40 minut.

And there's a 3D elevator

Jest tam trójwymiarowy przenośnik,

that then actually goes down one layer at a time

który właściwie przesuwa się w dół o jedną warstwę,

each time the printhead goes through.

za każdym razem, kiedy głowica przejdzie.

And then finally you're able to get that structure out.

W końcu możemy otrzymać gotową strukturę.

You can pop that structure out of the printer and implant it.

Możemy ją wyciągnąć z drukarki i wszczepić pacjentowi.

And this is actually a piece of bone

W tym przypadku jest to fragment kości --

that I'm going to show you in this slide

widzicie go teraz na slajdzie --

that was actually created with this desktop printer

który wytworzony został drukarką

and implanted as you see here.

a następnie wszczepiony.

That was all new bone that was implanted

Była to cała nowa kość, która została wszczepiona,

using these techniques.

przy użyciu wspomnianych metod.

Another more advanced technology we're looking at right now,

Inną, bardziej zaawansowaną techniką, nad którą aktualnie pracujemy,

our next generation of technologies,

która będzie następną generacją techniczną

are more sophisticated printers.

są bardziej skomplikowane drukarki.

This particular printer we're designing now

Ta, nad którą teraz pracujemy

is actually one where we print right on the patient.

ma być tą, która drukuje na organizmie pacjenta.

So what you see here --

Spójrzcie tutaj --

I know it sounds funny,

wiem, że brzmi to trochę zabawnie,

but that's the way it works.

ale jest to sposób, w jaki to działa.

Because in reality, what you want to do

Zasada jest taka,

is you actually want to have the patient on the bed with the wound,

że potrzebujesz pacjenta z jakąś raną,

and you have a scanner,

bierzesz skaner

basically like a flatbed scanner.

podobny do tego, jakim posługujesz się na co dzień.

That's what you see here on the right side.

Widzicie go po prawej stronie;

You see a scanner technology

jest to system skanowania,

that first scans the wound on the patient

który najpierw analizuje ranę pacjenta,

and then it comes back with the printheads

a następnie wysyła informacje do głowicy drukującej,

actually printing the layers that you require

która tworzy warstwy -- dokładnie te których potrzebujesz --

on the patients themselves.

na ciele pacjenta.

This is how it actually works.

Tutaj widzicie jak to działa.

Here's the scanner going through,

Mamy tu skaner

scanning the wound.

wykonujący analizę rany.

Once it's scanned,

Kiedy już to zrobi,

it sends information in the correct layers of cells

wysyła informacje jakie powinno być ułożenie komórek

where they need to be.

w każdej z warstw.

And now you're going to see here

Tutaj widzicie demonstrację

a demo of this actually being done

tego co do tej pory zostało zrobione

in a representative wound.

na przykładowej ranie.

And we actually do this with a gel so that you can lift the gel material.

Używaliśmy do tego żelu, takiego, że mogłeś go podnieść.

So once those cells are on the patient

Kiedy komórki są już na ciele pacjenta,

they will stick where they need to be.

przyklejają się dokładnie tam, gdzie mają być.

And this is actually new technology

Jest to w zasadzie nowa technologia,

still under development.

ciągle rozwijana.

We're also working on more sophisticated printers.

Ale pracujemy również nad jeszcze bardziej zaawansowanymi drukarkami.

Because in reality, our biggest challenge

W rzeczywistości, naszym największym wyzwaniem,

are the solid organs.

są organy.

I don't know if you realize this,

Nie wiem, czy zdajecie sobie sprawę z tego,

but 90 percent of the patients on the transplant list

że 90 procent pacjentów oczekujących na przeszczep

are actually waiting for a kidney.

potrzebuje nerki.

Patients are dying every day

Ludzie umierają każdego dnia,

because we don't have enough of those organs to go around.

ponieważ nie ma wystarczająco dawców.

So this is more challenging --

Jest to naprawdę trudne wyzwanie --

large organ, vascular,

duży, unaczynniony narząd,

a lot of blood vessel supply,

przez który przepływa mnóstwo krwi,

a lot of cells present.

i zbudowany jest z wielu rodzajów komórek.

So the strategy here is --

Plan działania jest następujący --

this is actually a CT scan, an X-ray --

oto zdjęcia z tomografii komputerowej, zdjęcie rentgenowskie --

and we go layer by layer,

zrobione warstwa po warstwie,

using computerized morphometric imaging analysis

by przy użyciu skomputeryzowanej analizy morfometrycznej przetwarzejącej informacje graficzne

and 3D reconstruction

i trójwymiarowej rekonstrukcji

to get right down to those patient's own kidneys.

aby uzyskać dokładny model nerki pacjenta.

We then are able to actually image those,

Jesteśmy więc w stanie zrobić jej obraz,

do 360 degree rotation

dokonać rotacji o 360 stopni

to analyze the kidney

aby dokładnie opisać

in its full volumetric characteristics,

jej parametry objętościowe,

and we then are able

i dopiero wtedy jesteśmy w stanie

to actually take this information

zebrać wszystkie informacje,

and then scan this

i zeskanować je

in a printing computerized form.

w skomputeryzowanej formie drukarskiej.

So we go layer by layer through the organ,

Zatem warstwa po warstwie -- całą nerkę --

analyzing each layer as we go through the organ,

analizujemy każdą z nich.

and we then are able to send that information, as you see here,

Dopiero wtedy możemy posłać informacje, jak tu widać,

through the computer

i wprowadzić je do komputera,

and actually design the organ

który projektuje narząd

for the patient.

dla pacjenta.

This actually shows the actual printer.

To jest nasza drukarka,

And this actually shows that printing.

a tak wygląda proces drukowania.

In fact, we actually have the printer right here.

Przywiozłem dziś ze sobą to urządzenie.

So while we've been talking today,

Przez cały czas, kiedy mówiłem,

you can actually see the printer

mogliście zobaczyć za moimi plecami

back here in the back stage.

podczas pracy.

That's actually the actual printer right now,

Jest to drukarka, której używamy

and that's been printing this kidney structure

i aktualnie drukuje nam nerkę

that you see here.

dokładnie tak jak widzieliście.

It takes about seven hours to print a kidney,

Potrzebuje około siedmiu godzin, aby wydrukować nerkę,

so this is about three hours into it now.

w tym momencie pozostało jej jakieś trzy godziny.

And Dr. Kang's going to walk onstage right now,

Na scenę wkracza teraz Dr Kang,

and we're actually going to show you one of these kidneys

i pokażemy wam jedną z naszych nerek,

that we printed a little bit earlier today.

którą skończyliśmy drukować kilka godzin wcześniej.

Put a pair of gloves here.

Włożę rękawiczki.

Thank you.

Dziękuję.

Go backwards.

Cofnij się.

So, these gloves are a little bit small on me, but here it is.

Prawdę mówiąc te rękawiczki są na mnie trochę za małe.

You can actually see that kidney

Widzicie tę nerkę,

as it was printed earlier today.

która została wydrukowana kilka godzin wcześniej.

(Applause)

(Brawa)

Has a little bit of consistency to it.

Ma tę konsystencję.

This is Dr. Kang who's been working with us on this project,

Dr Kang jest w naszym zespole

and part of our team.

i pracuje z nami nad tym projektem.

Thank you, Dr. Kang. I appreciate it.

Dziękuję, doktorze Kang. Docieniam to.

(Applause)

(Brawa)

So this is actually a new generation.

Mamy do czynienia z nową generacją nauki.

This is actually the printer that you see here onstage.

Jest nią drukarka za moimi plecami.

And this is actually a new technology we're working on now.

Pracujemy nad nową technologią.

In reality, we now have a long history of doing this.

Ale pracujemy już nad tym całkiem długi czas.

I'm going to share with you a clip

Pokażę wam detal,

in terms of technology we have had in patients now for a while.

w zakresie technologii, którą zastosowaliśmy dla pacjentów od pewnego czasu.

And this is actually a very brief clip --

Jest to bardzo krótki fragment --

only about 30 seconds --

trwa około 30 sekund --

of a patient who actually received an organ.

przedstawiający pacjenta, który dostał przeszczep organu.

(Video) Luke Massella: I was really sick. I could barely get out of bed.

(Wideo) Luke Massella: Byłem naprawdę chory. Ledwie wstawałem z łóżka.

I was missing school. It was pretty much miserable.

Opuszczałem szkołę, byłem nieszczęśliwy.

I couldn't go out

Nie mogłem wyjść na przerwie

and play basketball at recess

i pograć w koszykówkę

without feeling like I was going to pass out

bez uczucia jakbym miał zaraz zemdleć,

when I got back inside.

kiedy już wracałem.

I felt so sick.

Czułem się bardzo chory.

I was facing basically a lifetime of dialysis,

Stałem w obliczu konieczności dializy przez całe życie,

and I don't even like to think about what my life would be like

i nie chcę nawet myśleć,

if I was on that.

jak moje życie wyglądałoby dalej.

So after the surgery,

Po dokonanej operacji,

life got a lot better for me.

życie stało się o wiele lepsze.

I was able to do more things.

Mogłem robić o wiele więcej.

I was able to wrestle in high school.

W liceum zostałem nawet zapaśnikiem.

I became the captain of the team, and that was great.

Zostałem kapitanem drużyny, i to było wspaniałe.

I was able to be a normal kid with my friends.

Byłem normalnym dzieckiem, jak moi koledzy.

And because they used my own cells to build this bladder,

Pęcherz był zrobiony z moich własnych komórek,

it's going to be with me.

więc nie miałem żadnych powikłań.

I've got it for life, so I'm all set.

Dzięki temu jestem kompletny.

(Applause)

(Brawa)

Juan Enriquez: These experiments sometimes work,

Juan Enriquez: Te eksperymenty czasem działają

and it's very cool when they do.

i jest naprawdę świetnie, kiedy nam się uda.

Luke, come up please.

Luke, chodź do nas.

(Applause)

(Brawa)

So Luke, before last night,

Luke, pomijając wczorajszy wieczór,

when's the last time you saw Tony?

kiedy ostatni raz widziałeś Tony'ego?

LM: Ten years ago, when I had my surgery --

LM: 10 lat temu, kiedy miałem operację --

and it's really great to see him.

naprawdę wspaniale go widzieć.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

JE: And tell us a little bit about what you're doing.

JE: Opowiedz nam coś o tym, co teraz robisz.

LM: Well right now I'm in college at the University of Connecticut.

LM: Studiuję na Uniwersytecie Connecticut.

I'm a sophomore and studying communications, TV and mass media,

Jestem na drugim roku i studiuję komunikację, i środki masowego przekazu.

and basically trying to live life like a normal kid,

Żyję jak moi rówieśnicy,

which I always wanted growing up.

dokładnie tak jak zawsze chciałem.

But it was hard to do that when I was born with spina bifida

Ale było bardzo trudno, ponieważ urodziłem się z rozszczepem kręgosłupa,

and my kidneys and bladder weren't working.

a moje nerki i pęcherz moczowy nie funkcjonowały.

I went through about 16 surgeries,

Przeszedłem 16 operacji,

and it seemed impossible to do that

i wyglądało na to, że nie da się nic zrobić,

when I was in kidney failure when I was 10.

po tym jak moje nerki odmówiły posłuszeństwa, kiedy miałem 10 lat.

And this surgery came along

Następnie miałem przeszczep,

and basically made me who I am today

który uratował moje życie

and saved my life.

i sprawił, że jestem kim jestem.

(Applause)

(Brawa)

JE: And Tony's done hundreds of these?

JE: A to wszystko dzięki Tony'emu?

LM: What I know from, he's working really hard in his lab

LM: Z tego co wiem, ciężko pracuje w swoim laboratorium

and coming up with crazy stuff.

i robi to z szalonymi współpracownikami.

I know I was one of the first 10 people to have this surgery.

Byłem jedną z pierwszych 10 osób, które zostały poddane tej operacji.

And when I was 10, I didn't realize how amazing it was.

Kiedy miałem 10 lat, nie zdawałem sobie z tego sprawy.

I was a little kid, and I was like,

Byłem małym dzieckiem, i mówiłem:

"Yeah. I'll have that. I'll have that surgery."

"O tak, super. Będę miał operację."

(Laughter)

(Śmiech)

All I wanted to do was to get better,

Wtedy chciałem tylko aby mi się polepszyło,

and I didn't realize how amazing it really was until now that I'm older

i nie zdawałem sobie sprawy z tego, jak było to wspaniałe -- aż do dzisiaj,

and I see the amazing things that he's doing.

kiedy widzę te zadziwiające rzeczy, których on dokonał.

JE: When you got this call out of the blue --

JE: Kiedy otrzymałeś niespodziewany telefon--

Tony's really shy,

Tony jest naprawdę nieśmiały,

and it took a lot of convincing

i bardzo długo zajęło nam przekonywanie

to get somebody as modest as Tony

kogoś tak skromnego jak on,

to allow us to bring Luke.

aby pozwolił nam zaprosić Luke'a.

So Luke, you go to your communications professors --

A więc Luke, udałeś się do swoich profesorów komunikacji --

you're majoring in communications --

specjalizujesz się w komunikacji--

and you ask them for permission to come to TED,

i zapytałeś ich o zgodę na wstąpienie w TED,

which might have a little bit to do with communications,

który ma trochę związek z komunikacją,

and what was their reaction?

jaka była ich reakcja?

LM: Most of my professors were all for it,

LM: Większość z moich profesorów była za tym,

and they said, "Bring pictures

i mówili: "przywieź zdjęcia

and show me the clips online," and "I'm happy for you."

i pokaż mi fragment w internecie," czy "Cieszę się razem z tobą."

There were a couple that were a little stubborn,

Kilku było bardziej opornych,

but I had to talk to them.

ale musiałem z nimi porozmawiać.

I pulled them aside.

Przeciągnąłem ich na swoją stronę.

JE: Well, it's an honor and a privilege to meet you.

To zaszczyt i przywilej Cię spotkać.

Thank you so much. (LM: Thank you so much.)

Dziękuję bardzo. (LM: Dziękuję.)

JE: Thank you, Tony.

JE: Dziękuję Ci, Tony.

(Applause)

(Brawa)