What's a Food Allergy -- and What's Not? | Body Stuff with Dr. Jen Gunter | TED

People often confuse food allergies and food intolerances.

Tłumaczenie: Karolina . Korekta: Ola Królikowska

Ludzie często mylą alergię pokarmową z nietoleracją pokarmową.

But it's important to know the difference

Jednak warto znać różnicę,

because they each require a different treatment.

bo leczy się je inaczej.

So what is the difference?

Więc co je różni?

[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]

[Body Stuff z dr Jen Gunter]

A food allergy is your body's immune system

Alergia pokarmowa jest odpowiedzią układu odpornościowego

responding to specific proteins in certain foods.

na konkretne białka występujące w różnych produktach spożywczych.

For instance, in shellfish,

Na przykład w owocach morza

one of the triggers for allergic reactions is a protein called tropomyosin.

znajduje się białko zwane tropomiozyną, które może wywołać reakcję alergiczną.

And with peanuts, it can be a reaction to one of its many proteins.

W przypadku orzechów taką reakcję może spowodować jedno z wielu białek.

When a food particle enters the body of someone who's allergic,

Kiedy cząsteczka jedzenia dostanie się do organizmu osoby uczulonej,

the body's immune system perceives it as a problem, an invader.

układ odpornościowy postrzega ją jako problem, intruza.

Just as your body might respond to a virus as a threat,

Tak jak organizm może uznać wirusa za zagrożenie,

with food allergies,

w alergii pokarmowej

part of your immune system sees the protein of the food as a threat.

część układu odpornościowego postrzega białko z pożywienia za zagrożenie.

[Przeciwciało - Alergen - Mastocyt]

The allergic reaction can be thought of as a disproportionate

Reakcja alergiczna może wydawać się nieproporcjonalną

and inappropriate response from the immune system to the food.

i niewłaściwą odpowiedzią układu odpornościowego na jedzenie.

Allergic reactions can range from being mild:

Reakcje alergiczne mogą być łagodne,

tingles in the mouth, hives and rashes,

jak mrowienie ust, pokrzywka czy wysypka,

to being extremely severe, like having trouble breathing.

albo bardzo ciężkie, jak problemy z oddychaniem.

And they can even be life threatening.

Mogą nawet stanowić zagrożenie życia.

Allergic reactions, with some exceptions,

Reakcje alergiczne, poza wyjątkami,

almost always happen quickly,

przeważnie występują szybko,

within 30 minutes of eating or exposure to the food.

w ciągu 30 minut od jedzenia albo styczności z jedzeniem.

Z kolei nietolerancja pokarmowa

A food intolerance, on the other hand,

is usually our body having trouble digesting certain foods.

to zazwyczaj problem organizmu z trawieniem niektórych produktów.

Unlike allergies, food intolerances are not related to the immune system.

W odróżnieniu od alergii nietolerancje nie są związane z układem odpornościowym.

For instance, being lactose intolerant

Na przykład nietolerancja laktozy

means you don't have enough of the enzyme that breaks down the lactose in dairy.

oznacza zbyt mało enzymu potrzebnego do rozkładu laktozy w nabiale.

Intolerance to certain foods can often result in digestive issues,

Nietolerancja niektórych pokarmów często skutkuje problemami trawiennymi,

including bloating, diarrhea or just generally feeling unwell.

jak wzdęcia, biegunka czy złe samopoczucie.

Intolerance to food can happen pretty quickly too,

Nietolerancja pokarmowa również może wystąpić szybko,

but could also show up in the next few days.

jednak może też pojawić się dopiero po kilku dniach.

In other words,

Innymi słowy

if you experience unpleasantness from something you've eaten a day before,

nieprzyjemne uczucie po zjedzeniu czegoś dzień wcześniej

most of the time it's not an allergy.

przeważnie nie oznacza alergii.

There's a third kind of reaction

Jest jeszcze trzeci typ reakcji,

that's neither an allergy or an intolerance.

który nie jest alergią ani nietolerancją.

For example, celiac disease is an autoimmune condition

Na przykład celiakia jest chorobą autoimmunologiczną

triggered by eating foods containing gluten.

spowodowaną zjedzeniem produktu zawierającego gluten.

Celiac disease may share some similar symptoms to a food intolerance,

Celiakia może mieć objawy podobne do nietolerancji pokarmowej,

such as bloating or belly pain.

jak wzdęcia czy ból brzucha.

But unlike celiac disease,

W przeciwieństwie do celiakii

food intolerances don't damage the small intestine.

nietolerancja pokarmowa nie niszczy jelita cienkiego.

[Zdrowe jelito] [Skutki celiakii]

So with all these real but nuanced differences,

Mając na uwadze te ważne, ale drobne różnice,

what's the best way to get a proper diagnosis?

jak najlepiej uzyskać poprawną diagnozę?

Don’t get one of those “do-it-yourself at-home food-sensitivity” kits.

Zapomnij o domowych testach na nietolerancję pokarmową.

Those tests are not scientifically proven to do what they purport to do,

Nie jest udowodnione naukowo, że robią to, co obiecuje producent

and they aren't reliable diagnostic tools.

i nie stawiają wiarygodnej diagnozy.

If you wonder whether you have an allergy or an intolerance

Jeśli zastanawiasz się, czy masz alergię lub nietolerancję

or celiac disease,

lub celiakię,

talk to your doctor.

porozmawiaj z lekarzem.

They'll be able to recommend the right course of action.

Pomoże ci on podjąć odpowiednie kroki.

And in the case of food allergies, an allergist is your go-to person.

W przypadku alergii pokarmowych należy udać się do alergologa.

The two common ways they'll be able to diagnose you

Są dwa powszechne sposoby na postawienie diagnozy.

is by taking a really good food history

Dobrze zapoznać się z historią pokarmową

and giving you an oral food challenge

i wykonać prowokację pokarmową

by giving you certain foods and seeing what happens

albo spróbować pewnych produktów i obserwować reakcję

in a medically safe and controlled environment.

w medycznie bezpiecznych i kontrolowanych warunkach.

An allergist can also come up with a plan

Alergolog może też stworzyć plan

in case you're exposed to a food you're allergic to

na wypadek kontaktu z jedzeniem, które wywołuje alergię,

and may even be able to recommend treatments for some of those allergies.

a nawet zalecić leczenie niektórych alergii.