Heather Barnett: What humans can learn from semi-intelligent slime

Tłumaczenie: Paula Lipa Korekta: Sylwia Gliniewicz

I'd like to introduce you to an organism:

Chciałabym przedstawić pewien organizm:

a slime mold, Physarum polycephalum.

śluzowca Physarum polycephalum.

It's a mold with an identity crisis, because it's not a mold,

To pleśń z kryzysem tożsamości, bo nie jest pleśnią,

so let's get that straight to start with.

więc zacznijmy od początku.

It is one of 700 known slime molds

To jeden z 700 znanych śluzowców,

belonging to the kingdom of the amoeba.

który należy do przedstawicieli Amoebozoa.

It is a single-celled organism, a cell,

Jest to organizm jednokomórkowy, komórka,

that joins together with other cells

który łączy się z innymi komórkami,

to form a mass super-cell

tworząc olbrzymią komórkę,

to maximize its resources.

aby zwiększyć swoje zasoby.

So within a slime mold you might find thousands

W śluźni można znaleźć

or millions of nuclei,

tysiące, a nawet miliony jąder,

all sharing a cell wall,

które dzielą ze sobą ścianę komórkową,

all operating as one entity.

i działają jak jeden organizm.

In its natural habitat,

W środowisku naturalnym

you might find the slime mold foraging in woodlands,

śluzowce żerują w lasach,

eating rotting vegetation,

gdzie żywią się gnijącą roślinnością,

but you might equally find it

ale można je również spotkać

in research laboratories,

w laboratoriach badawczych,

classrooms, and even artists' studios.

klasach, a nawet w pracowniach artystów.

I first came across the slime mold about five years ago.

Zetknęłam się z tym śluzowcem około 5 lat temu.

A microbiologist friend of mine

Mój znajomy, mikrobiolog,

gave me a petri dish with a little yellow blob in it

dał mi szalkę Petriego z żółtą plamką,

and told me to go home and play with it.

mówiąc, bym zabrała ją do domu i zaobserwowała, co może zrobić.

The only instructions I was given,

Zostałam poinstuowana,

that it likes it dark and damp

że śluzowiec lubi ciemność i wilgoć,

and its favorite food is porridge oats.

a jego przysmakiem są płatki owsiane.

I'm an artist who's worked for many years

Jestem artystką, która od lat ma styczność

with biology, with scientific processes,

z biologią, badaniami naukowymi,

so living material is not uncommon for me.

więc żywy organizm nie jest mi obcy.

I've worked with plants, bacteria,

Miałam styczność z roślinami, bakteriami,

cuttlefish, fruit flies.

mątwami, muszkami owocówkami.

So I was keen to get my new collaborator home

Bardzo chciałam zabrać do domu nowego współpracownika,

to see what it could do.

aby zobaczyć, co potrafi.

So I took it home and I watched.

Zabrałam go do domu i obserwowałam.

I fed it a varied diet.

Karmiłam go różnorodnym pożywieniem.

I observed as it networked.

Obserwowałam, jak rozrasta się w sieć.

It formed a connection between food sources.

Utworzył połączanie między źródłami pożywienia.

I watched it leave a trail behind it,

Zobaczyłam, jak postawia za sobą ślady,

indicating where it had been.

zaznaczając, gdzie był.

And I noticed that when it was fed up with one petri dish,

Gdy znudziła go jedna szalka Petriego,

it would escape and find a better home.

to uciekał, aby znaleźć lepszy dom.

I captured my observations

Obserwacje utrwaliłam

through time-lapse photography.

na filmie poklatkowym.

Slime mold grows at about one centimeter an hour,

Śluzowiec rośnie około jednego centymetra w ciągu godziny,

so it's not really ideal for live viewing

więc nie da się go obserwować "na żywo"

unless there's some form of really extreme meditation,

może za wyjątkiem stanu głębokiej medytacji,

but through the time lapse,

ale po pewnym czasie

I could observe some really interesting behaviors.

zaobserwowałam ciekawe zachowania.

For instance, having fed on a nice pile of oats,

Na przykład, kiedy śluzowiec nasycił się owsem,

the slime mold goes off to explore new territories

wyruszał na poszukiwania nowych obszarów

in different directions simultaneously.

w różnych kierunkach jednocześnie.

When it meets itself,

Kiedy napotyka samego siebie

it knows it's already there,

wie, że tam już jest.

it recognizes it's there,

Rozpoznaje, gdzie jest,

and instead retreats back

zawraca

and grows in other directions.

i rozrasta się w innych kierunkach.

I was quite impressed by this feat,

Byłam zaskoczona tym wyczynem,

at how what was essentially just a bag of cellular slime

biorąc pod uwagę, że to tylko zbiór komórkowego śluzu,

could somehow map its territory,

który w niewyjaśniony sposób sporządził mapę terenu,

know itself, and move with seeming intention.

rozpoznał siebie i poruszał się z pozorną intencją.

I found countless scientific studies,

Znalazłam mnóstwo badań naukowych,

research papers, journal articles,

prac badawczych, artykułów prasowych,

all citing incredible work with this one organism,

które przytaczają niesamowite osiągnięcia tego właśnie organizmu,

and I'm going to share a few of those with you.

i opowiem o kilku z nich.

For example, a team in Hokkaido University in Japan

Zesół z Uniwersytetu Hokkaido w Japonii

filled a maze with slime mold.

umieścił śluzowca w labiryncie.

It joined together and formed a mass cell.

Złączył się i utworzył wielką komórkę.

They introduced food at two points,

W dwóch miejscach umieszczono jedzenie,

oats of course,

oczywiście owies,

and it formed a connection

a śluzowiec utworzył połączenie

between the food.

pomiędzy jedzeniem.

It retracted from empty areas and dead ends.

Wycofał się z pustych obszarów i ślepych uliczek.

There are four possible routes through this maze,

Istnieją cztery przejścia przez labirynt,

yet time and time again,

a za każdym razem

the slime mold established the shortest

śluzowiec znajdował najkrótszą

and the most efficient route.

i najskuteczniejszą drogę.

Quite clever.

Całkiem sprytnie.

The conclusion from their experiment

Wynik tego eksperymentu:

was that the slime mold had a primitive form of intelligence.

śluzowiec posiada prostą formę inteligencji.

W innym badaniu wystawiono go

Another study exposed cold air at regular intervals to the slime mold.

na działanie zimnego powietrza w równych odstępach czasu.

It didn't like it. It doesn't like it cold.

Nie lubił tego. Nie lubi zimna.

It doesn't like it dry.

Nie lubi suchości.

They did this at repeat intervals,

Doświadczał tego w cyklicznych odstępach czasu

and each time, the slime mold

i za każdym razem,

slowed down its growth in response.

w odpowiedzi, spowalniał rozwój.

However, at the next interval,

Jednakże, przy następnej próbie,

the researchers didn't put the cold air on,

naukowcy nie włączyli zimnego nawiewu,

yet the slime mold slowed down in anticipation

a mimo to, śluzowiec spowalniał rozwój,

oczekując tego, co miało się wydarzyć.

of it happening.

It somehow knew that it was about the time

W niewyjaśniony sposób wiedział,

for the cold air that it didn't like.

że czeka go powiew chłodnego powietrza.

The conclusion from their experiment

Wniosek jest taki,

was that the slime mold was able to learn.

że śluzowiec potrafi się uczyć.

A third experiment:

Trzeci eksperyment:

the slime mold was invited

śluzowiec został zachęcony

to explore a territory covered in oats.

do zbadania obszaru pokrytego owsem.

It fans out in a branching pattern.

Rozgałęził się w każdym kierunku.

As it goes, each food node it finds,

I za każdym razem, gdy znalazł żywnosć

it forms a network, a connection to,

formował sieć, połącznia,

and keeps foraging.

i szukał dalej.

After 26 hours, it established

Po 26 godzinach stworzył

quite a firm network

bardzo solidną sieć

between the different oats.

pomiędzy różnymi ziarnami owsa.

Now there's nothing remarkable in this

Nie ma w tym nic nadzyczajnego,

dopóki nie odkryje się,

until you learn that the center oat that it started from

że środkowy owies, gdzie zaczął poszukiwanie,

represents the city of Tokyo,

przedstawia Tokio,

and the surrounding oats are suburban railway stations.

a otaczające je ziarna przedstawiają podmiejskie stacje kolejowe.

The slime mold had replicated

Śluzowiec odtworzył

the Tokyo transport network

sień transportową Tokio,

— (Laughter) —

— (Śmiech) —

a complex system developed over time

złożony system tworzony latami

by community dwellings, civil engineering, urban planning.

przez deweloperów, inżynierów, urbanistów.

What had taken us well over 100 years

To, co zajęło nam ponad 100 lat,

took the slime mold just over a day.

śluzowiec dokonał w ciągu jednego dnia.

The conclusion from their experiment

Wniosek z tego eksperymentu:

was that the slime mold can form efficient networks

śluzowiec potrafi tworzyć skuteczne połączenia

and solve the traveling salesman problem.

i rozwiązać problem komiwojażera.

It is a biological computer.

Przypomina biologiczny komputer.

As such, it has been mathematically modeled,

Dlatego stworzono jego model matematyczny

algorithmically analyzed.

i przeanalizowano go algorytmicznie.

It's been sonified, replicated, simulated.

Był sonifikowany, powielany i naśladowany.

World over, teams of researchers

Zespoły badaczy na całym świecie

are decoding its biological principles

próbują rozszyfrować procesy biologiczne,

to understand its computational rules

aby zrozumieć jego zasady obliczeniowe

and applying that learning to the fields of electronics,

i zastosować je w dziedzinie elektroniki,

programming and robotics.

programowania i robotyki.

So the question is,

Pytanie brzmi,

how does this thing work?

jak to coś działa.

It doesn't have a central nervous system.

Nie ma systemu nerwowego.

It doesn't have a brain,

Nie ma mózgu,

yet it can perform behaviors

a może zachowywać się w sposób,

that we associate with brain function.

który kojarzymy z pracą mózgu.

It can learn, it can remember,

Uczy się. Pamięta.

it can solve problems, it can make decisions.

Rozwiązuje problemy. Podejmuje decyzje.

So where does that intelligence lie?

Skąd bierze się ta inteligencja?

So this is a microscopy, a video I shot,

To fim mikroskopowy, który nakręciłam,

and it's about 100 times magnification,

powiększony stukrotnie

sped up about 20 times,

i przyspieszony dwudziestokrotnie.

and inside the slime mold,

W śluźni

there is a rhythmic pulsing flow,

widać rytmiczny puls,

a vein-like structure carrying

strukturę przypominającą żyłę, która przenosi

cellular material, nutrients and chemical information

materiał komórkowy, składniki odżywcze, informacje chemiczne,

through the cell,

w komórce,

streaming first in one direction and then back in another.

raz w jedną stronę, a potem w drugą stronę.

And it is this continuous, synchronous oscillation

Te stałe, synchroniczne drgania

within the cell that allows it to form

w komórce pozwalają stworzyć

quite a complex understanding of its environment,

złożoną wiedzę na temat otoczenia,

but without any large-scale control center.

i to bez żadnego centrum kontroli.

This is where its intelligence lies.

W tym tkwi jego inteligencja.

So it's not just academic researchers

Nie tylko badacze akademiccy

in universities that are interested in this organism.

interesują się tym organizmem.

A few years ago, I set up SliMoCo,

Kilka lat temu stworzyłam SliMoCo,

the Slime Mould Collective.

"Slime Mould Collective".

It's an online, open, democratic network

Jest to internetowa, otwarta i demokratyczna społeczność

for slime mold researchers and enthusiasts

dla badaczy i entuzjastów śluzowca,

to share knowledge and experimentation

którzy dzielą się wiedzą i eksperymentami,

across disciplinary divides

ponad podziałami dyscyplinarnymi

and across academic divides.

oraz akademickimi.

The Slime Mould Collective membership is self-selecting.

Członkostwo w "Slime Mould Collective" jest dobrowolne.

People have found the collective

Ludzie znajdują ją w taki sam sposób

as the slime mold finds the oats.

jak śluzowiec znajduje owies.

And it comprises of scientists

Należą do niego naukowcy,

and computer scientists and researchers

informatycy, badacze,

but also artists like me,

a także artyści, tacy jak ja,

architects, designers, writers, activists, you name it.

architekci, projektanci, pisarze, aktywiści itp.

It's a very interesting, eclectic membership.

To bardzo interesująca i zróżnicowana grupa członków.

Just a few examples:

Kilka przykładów:

an artist who paints with fluorescent Physarum;

artysta, który używa do malowania fluorescencyjnego Physarum;

a collaborative team

wspólny zespół

who are combining biological and electronic design

łączący wzornictwo biologiczne i elektroniczne

with 3D printing technologies in a workshop;

z technologiami drukarki 3D na warsztatach;

another artist who is using the slime mold

inny artysta, który używa śluzowca

as a way of engaging a community

do zaangażowania społeczności

to map their area.

w sporządzenie mapy okolicy.

Here, the slime mold is being used directly

Śluzowiec jest tutaj używany bezpośrednio

as a biological tool, but metaphorically

jako narzędzie biologiczne i metaforycznie

as a symbol for ways of talking

jako symbol prowadzenia rozmowy

about social cohesion, communication

o społecznej jedości, komunikacji

and cooperation.

i współpracy.

Other public engagement activities,

Inne przyklady z dzialności publicznej.

I run lots of slime mold workshops,

Prowadzę wiele warsztatów na temat śluzowca,

a creative way of engaging with the organism.

kreatywnego sposobu badania tego organizmu.

So people are invited to come and learn

Ludzie są zachęceni do przyjścia

about what amazing things it can do,

i odkrycia jego niezwykłych umiejętności

and they design their own petri dish experiment,

poprzez zaprojektowanie eksperymentu na szalce Petriego,

an environment for the slime mold to navigate

aby sprawdzić jego właściwości.

so they can test its properties.

Everybody takes home a new pet

Każdy wraca do domu z nowym pupilem

and is invited to post their results

i zachęcany jest do zamieszczania wyników

on the Slime Mould Collective.

na stronie "Slime Mould Collective".

And the collective has enabled me

Stowarzyszenie umożliwiło mi

to form collaborations

współpracę

with a whole array of interesting people.

z całym szeregiem ciekawych ludzi.

I've been working with filmmakers

Pracuję z filmowcami

on a feature-length slime mold documentary,

nad stworzeniem pełnometrażowego filmu dokumentalnego,

and I stress feature-length,

z akcentem na pełnometrażowy,

which is in the final stages of edit

który jest na ostatnim etapie edycji.

and will be hitting your cinema screens very soon.

Już niedługo pojawi się w kinach.

(Laughter)

(Śmiech)

It's also enabled me to conduct what I think is

Pozwolono mi także przeprowadzić

the world's first human slime mold experiment.

pierwszy ludzki eksperyment na temat śluzowca.

This is part of an exhibition in Rotterdam last year.

To część zeszłorocznej wystawy w Rotterdamie.

We invited people to become slime mold for half an hour.

Zachęciliśmy ludzi do przemiany w śluzowca na pół godziny.

So we essentially tied people together

Związaliśmy ich ze sobą,

so they were a giant cell,

tak aby stali się jedną wielką komórką,

and invited them to follow slime mold rules.

i zachęciliśmy do zachowania się jak przystało na śluzowca.

You have to communicate through oscillations,

Musieli porozumiewać się poprzez drgania,

no speaking.

bez używania mowy.

You have to operate as one entity, one mass cell,

Musieli działać jak jedna całość, jedna duża komórka,

no egos,

bez egoizmu.

and the motivation for moving

Motywacją do ruchu

and then exploring the environment

i poznawania otoczenia

is in search of food.

było poszukiwanie jedzenia.

So a chaotic shuffle ensued as this bunch of strangers

Chaotyczne przemieszczanie się grupy nieznajomych

tied together with yellow ropes wearing "Being Slime Mold" t-shirts

związanych żółtymi linami,

ubranych w koszulki z napisem "Być jak śluzowiec",

wandered through the museum park.

przemierzała Museumpark.

When they met trees, they had to reshape

Kiedy natrafiali na drzewa, musieli zmienić połączenia,

their connections and reform as a mass cell

aby uformować jedną komórkę,

through not speaking.

nie wypowiadając ani słowa.

This is a ludicrous experiment in many, many ways.

To był absurdalny eksperyment pod wieloma względami.

This isn't hypothesis-driven.

Nie był oparty na żadnej hipotezie.

We're not trying to prove, demonstrate anything.

Nie staraliśmy się niczego udowodnić.

But what it did provide us was a way

Jednak mieliśmy szansę

of engaging a broad section of the public

zaangażować szerszą grupę ludzi,

with ideas of intelligence, agency, autonomy,

w próbę zrozumienia,

czym jest inteligencja, sprawczość, autonomia,

and provide a playful platform

i stworzyć zabawny sposób

for discussions about

do dyskusji

the things that ensued.

o tym, co się wydarzyło.

One of the most exciting things

Jedną z najciekawszych rzeczy

about this experiment

w tym eksperymencie

was the conversation that happened afterwards.

była dyskusja, która odbyła się później.

An entirely spontaneous symposium happened in the park.

W parku odbyło się spontaniczne sympozium.

People talked about the human psychology,

Ludzie rozmawiali o ludzkiej psychice,

of how difficult it was to let go

o trudności

of their individual personalities and egos.

w wyzbyciu się własnej osobowości i ego.

Other people talked about bacterial communication.

Inni rozmawiali o komunikacji między bakteriami.

Each person brought in their own

Każdy wniósł swoją własną,

individual interpretation,

osobistą interpretację,

and our conclusion from this experiment was that

a wniosek był taki,

the people of Rotterdam were highly cooperative,

że ludzie w Rotterdamie byli niezmiernie pomocni,

especially when given beer.

zwłaszcza wtedy, gdy dostali piwo.

We didn't just give them oats.

Nie tylko daliśmy im ziarna owsa.

We gave them beer as well.

Dostali również piwo.

But they weren't as efficient as the slime mold,

Nie byli tak skuteczni jak śluzowiec,

and the slime mold, for me,

który jest dla mnie

is a fascinating subject matter.

niezwykle interesującym przedmiotem badań.

It's biologically fascinating,

Jest interesujący jako organizm,

it's computationally interesting,

biologiczny komputer,

but it's also a symbol,

a także jako symbol,

a way of engaging with ideas of community,

sposób zrozumienia idei wspólnoty

collective behavior, cooperation.

zbiorowego zachowania, współpracy.

A lot of my work draws on the scientific research,

Wiele z moich prac czerpie z badań naukowych,

so this pays homage to the maze experiment

czym składam hołd eksperymentowi z labiryntem,

but in a different way.

ale w innym znaczeniu.

And the slime mold is also my working material.

Śluzowiec jest także materiałem, na którym pracuję.

It's a coproducer of photographs, prints, animations,

Jest współproducentem fotografii, grafik, animacji,

participatory events.

wydarzeń z udziałem uczestników.

Whilst the slime mold doesn't choose

Chociaż śluzowiec nie wybrał mnie

to work with me, exactly,

na swojego współpracownika,

it is a collaboration of sorts.

to jesteśmy w pewnym sensie partnerami.

I can predict certain behaviors

Potrafię przewidzieć pewne zachowania,

by understanding how it operates,

wiedząc, jak funkcjonuje,

but I can't control it.

ale nie potrafię go kontrolować.

The slime mold has the final say

Ostatnie słowo należy do śluzowca

in the creative process.

w procesie twórczym.

And after all, it has its own internal aesthetics.

Poza tym ma on swoje wewnętrzne piękno.

These branching patterns that we see

Te rozgałęziające się wzory

we see across all forms, scales of nature,

odnajdywane w każdych formach, wielkościach natury:

from river deltas to lightning strikes,

od delt rzek po błyskawice,

from our own blood vessels to neural networks.

naczynia krwionośne, aż do sieci neuronowych.

There's clearly significant rules at play

W grę wchodzą znaczące prawa

in this simple yet complex organism,

w tym prostym i jednocześnie skomplikowanym organiźmie.

and no matter what our disciplinary perspective or our mode of inquiry,

Bez względu na dyscyplinę naukową czy sposób badań,

there's a great deal that we can learn

wiele można się nauczyć,

from observing and engaging

obserwując i zajmując się

with this beautiful, brainless blob.

tą piękną plamką pozbawioną mózgu.

I give you Physarum polycephalum.

Oto Physarum polycephalum.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)