Chris Anderson (TED): A vision for TED

Tłumaczenie: Michal Lasota Korekta: Magda Rittenhouse

This is your conference,

To Wasza konferencja

and I think you have a right to know a little bit right now, in this transition period,

I sądzę, że macie prawo dowiedzieć się trochę, w tym przejściowym okresie,

about this guy who's going to be looking after it for you for a bit.

o gościu, który przez jakiś czas będzie się nią opiekował.

So, I'm just going to grab a chair here.

Wezmę tylko krzesło.

Two years ago at TED, I think --

Dwa lata temu, podczas TED,

I've come to this conclusion --

Doszedłem do takiego wniosku –

I think I may have been suffering from a strange delusion.

Mogłem wtedy mieć złudne wrażenie,

I think that I may have believed unconsciously,

mogłem podświadomie wierzyć,

then, that I was kind of a business hero.

że jestem jakimś guru biznesu.

I had this company that I'd spent 15 years building. It's called Future;

Miałem firmę, którą budowałem przez 15 lat – o nazwie Future [Przyszłość].

it was a magazine publishing company.

Wydawnictwo czasopism.

It had recently gone public

Właśnie weszliśmy na giełdę

and the market said that it was apparently worth two billion dollars,

i wartość rynkową szacowano na 2 mld dolarów.

a number I didn't really understand.

Suma była dla mnie zupełnie abstrakcyjna.

A magazine I'd recently launched called Business 2.0

Pismo "Business 2.0", które właśnie zaczęliśmy wydawać

was fatter than a telephone directory,

było grubsze od książki telefonicznej.

busy pumping hot air into the bubble.

Zważywszy, że zbliżał się kryzys, było to biznesowe samobójstwo.

(Laughter)

(Śmiech)

And I was the 40 percent owner of a dotcom

Miałem też 40% udziałów w firmie internetowej,

that was about to go public and no doubt be worth billions more.

która właśnie miała trafić na giełdę i która również warta była miliardy dolarów.

And all this had come from nothing.

Wszystko to przyszło z niczego.

Fifteen years earlier, I was a science journalist who people just laughed at

15 lat wcześniej byłem dziennikarzem naukowym. Śmiali się ze mnie

when I said, "I really would like to start my own computer magazine."

gdy mówiłem, że chciałbym wystartować z własnym pismem komputerowym.

And 15 years later, there are 100 of them

A po 15 latach mieliśmy ich jakieś sto.

and 2,000 people on staff and it was just such heady times.

I 2000 pracowników – to były ekscytujące momenty.

The date was February 2000.

W lutym 2000 roku

I thought the little graph of my business life

sądziłem że wykres mojego życia zawodowego --

that kind of looked a bit like Moore's Law --

którym do tej pory zdawało się rządzić Prawo Moore'a

ever upward and to the right -- it was going to go on forever.

będzie zawsze szedł w górę.

I mean, it had to. Right? I was in for quite a surprise.

Nie ma wyjścia, prawda? Sprawy trochę mnie zaskoczyły.

The dotcom, ironically called Snowball,

Moja firma, którą jak na ironię, nazwaliśmy Snowball (Kula Śnieżna),

was the very last consumer web company to go public

był ostatnią konsumencką firmą internetową, która weszła na giełdę.

the next month before NASDAQ exploded, and I entered 18 months of business hell.

Miesiąc potem załamał się NASDAQ i zaczęło się 18 miesięcy biznesowego piekła.

I watched everything that I'd built crumbling,

Patrzyłem, jak wszystko co zbudowałem, się rozpada.

and it looked like all this stuff was going to die

Wyglądało, że nic z tego nie zostanie

and 15 years work would have come for nothing.

i 15 lat mojej pracy pójdzie na marne.

And it was gut wrenching.

Było to potworne.

It took eight years of blood, sweat and tears to reach 350 employees,

Potrzeba było 8 lat krwi, potu i łez, by moja firma zatrudniła 350 pracowników –

something which I was very proud of in the business.

coś, z czego byłem bardzo dumny.

February 2001 -- in one day we laid off 350 people,

W lutym 2001 jednego dnia zwolniliśmy 350 osób.

and before the bloodshed was finished, 1,000 people had lost their jobs

Zanim ów rozlew krwi się zakończył, pracę w moich firmach,

from my companies. I felt sick.

traciło jeszcze 1000 osób. Czułem się fatalnie.

I watched my own net worth falling

Traciłem około miliona dolarów dziennie,

by about a million dollars a day, every day, for 18 months.

dzień po dniu, przez 18 miesięcy.

And worse than that, far worse than that,

Co gorsze, o wiele gorsze,

my sense of self-worth was kind of evaporating.

traciłem też poczucie własnej wartości.

I was going around with this big sign on my forehead: "LOSER."

Chodziłem z wielkim napisem na czole – "PRZEGRANY".

(Laughter)

(Śmiech)

And I think what disgusts me more than anything, looking back,

Dziś, gdy patrzę wstecz, największy niesmak budzi we mnie to,

is how the hell did I let my personal happiness

że pozwoliłem, by moje osobiste szczęście

get so tied up with this business thing?

tak bardzo zależało od powodzenia w biznesie.

Well, in the end, we were able to save Future and Snowball,

Ostatecznie udało nam się uratować Future i Snowball,

but I was, at that point, ready to move on.

ale ja miałem już dość.

And to cut a long story short, here's where I came to.

I dlatego – nie wchodząc już w szczegóły – tu właśnie się znalazłem.

And the reason I'm telling this story is that I believe, from many conversations,

Opowiadam tę historię, ponieważ rozmawiałem z wieloma ludźmi i jestem przekonany,

that a lot of people in this room have been through a similar kind of rollercoaster --

że wielu z Was doświadczyło podobnych sytuacji –

emotional rollercoaster -- in the last couple years.

emocjonalnych wzlotów i upadków – w ciągu ostatnich kilku lat.

This has been a big, big transition time,

Był to okres ogromnych przemian

and I believe that this conference can play a big part for all of us

i wierzę, że ta konferencja może pomóc każdemu z nas

in taking us forward to the next stage to whatever's next.

w rozpoczęciu nowego etapu – cokolwiek nim będzie.

The theme next year is re-birth.

Temat na kolejny rok to odrodzenie.

It was at the same TED two years ago

Właśnie podczas konferencji TED, dwa lata temu,

when Richard and I reached an agreement on the future of TED.

uzgodniliśmy z Richardem co dalej z TED. [R. Wurman - założyciel TED]

And at about the same time, and I think partly because of that,

W tym właśnie okresie, po części z powodu TED,

I started doing something that I'd forgotten about in my business focus:

wróciłem do czegoś, co pochłonięty biznesem, zupełnie zaniedbywałem .

I started to read again.

Ponownie zacząłem czytać.

And I discovered that while I'd been busy playing business games,

Odkryłem, że podczas gdy ja bawiłem się w biznes,

there'd been this incredible revolution in so many areas of interest:

w wielu dziedzinach doszło do prawdziwych rewolucji –

cosmology to psychology to evolutionary psychology to anthropology

kosmologia, psychologia, psychologia ewolucyjna, antropologia –

to ... all this stuff had changed.

wszystko się pozmieniało.

And the way in which you could think about us as a species

Sposób postrzegania naszego gatunku i naszej planety

and us as a planet had just changed so much, and it was incredibly exciting.

tak bardzo się zmieniły – to było niesamowicie ekscytujące.

And what was really most exciting --

A co najciekawsze –

and I think Richard Wurman discovered this at least 20 years before I did --

myślę, że Richard odkrył to przynajmniej 20 lat przede mną,

was that all this stuff is connected.

– wszystkie te aspekty są nawzajem połączone.

It's connected; it all hooks into each other.

Wszystko się zazębia.

We talk about this a lot,

Dużo o tym mówimy.

and I thought about trying to give an example of this. So, just one example:

Chcę Wam dać jeden przykład.

Madame de Gaulle, the wife of the French president,

Panią de Gaulle, żonę prezydenta Francji,

was famously asked once, "What do you most desire?"

zapytano kiedyś "Czego pragniesz najbardziej?"

And she answered, "A penis."

Odrzekła - "Penisa".

And when you think about it, it's very true:

I gdy się zastanowić, jest to bardzo prawdziwe.

what we all most desire is a penis --

Wszyscy najbardziej pragniemy penisa.

or "happiness" as we say in English.

Po angielsku używamy czasem [podobnie brzmiącego] słowa "szczęście".

(Laughter)

(Śmiech)

And something ... good luck with that one in the Japanese translation room.

Powodzenia przy tłumaczeniu tego na japoński.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

But something as basic as happiness,

Coś tak prostego jak szczęście,

which 20 years ago would have been just something for discussion

jeszcze 20 lat temu mogło być przedmiotem rozważań

in the church or mosque or synagogue,

w kościele, meczecie, czy synagodze.

today it turns out that there's dozens of TED-like questions

Dziś to podczas TED zadajemy najrozmaitsze pytania,

that you can ask about it, which are really interesting.

które wiążą się z tym tematem.

You can ask about what causes it biochemically:

Można pytać o biochemiczne źródła szczęścia,

neuroscience, serotonin, all that stuff.

o neurobiologię, serotoninę – tego typu rzeczy.

You can ask what are the psychological causes of it:

Można pytać o przyczyny psychologiczne.

nature? Nurture? Current circumstance?

Natura – opieka i troska, uwarunkowania.

Turns out that the research done on that is absolutely mind-blowing.

Rezultaty badań w tej dziedzinie są fascynujące.

You can view it as a computing problem, an artificial intelligence problem:

Można postrzegać szczęście jako zagadnienie obliczeniowe, sztucznej inteligencji.

do you need to incorporate

Czy należy zaimplementować model szczęścia

some sort of analog of happiness into a computer brain to make it work properly?

w komputerowy mózg, by ten mógł działać prawidłowo?

You can view it in sort of geopolitical terms

Można spojrzeć na ten temat od strony geopolitycznej

and say, why is it that a billion people on this planet

i zapytać, czemu miliard ludzi na tej planecie

are so desperately needy that they have no possibility of happiness,

jest tak biednych, że nigdy nie osiągną szczęścia,

and whereas almost all the rest of them,

podczas gdy prawie cała reszta,

regardless of how much money they have -- whether it's two dollars a day or whatever --

bez względu na to ile mają pieniędzy - 2 dolary na dzień, cokolwiek --

are almost equally happy on average?

jest niemalże tak samo szczęśliwa.

Or you can view it as an evolutionary psychology kind of thing:

Można też spojrzeć od strony psychologii ewolucyjnej.

did our genes invent this as a kind of trick

Czy to nasze geny "wynalazły" szczęście? Czy to taki trik, który sprawia,

to get us to behave in certain ways? The ant's brain, parasitized,

że zachowujemy się w określony sposób? Czy to mózg mrówki

to make us behave in certain ways so that our genes would propagate?

tak bardzo sie rozwinął, byśmy mogli dalej przekazywać geny?

Are we the victims of a mass delusion?

Czy jesteśmy ofiarami masowego złudzenia?

And so on, and so on.

I tak dalej.

To understand even something as important to us as happiness,

By zrozumieć coś tak dla nas ważnego jak szczęście,

you kind of have to branch off in all these different directions,

musimy poprowadzić nasze analizy w tych różnych kierunkach

and there's nowhere that I've discovered -- other than TED --

i nigdzie indziej, oprócz TED, nie widziałem możliwości

where you can ask that many questions in that many different directions.

zadania tych wszystkich pytań z tak wielu perspektyw.

And so, it's the profound thing that Richard talks about:

Więc to co mówi Richard jest niezwykle głębokie.

to understand anything, you just need to understand the little bits;

By pojąć cokolwiek, trzeba zrozumieć te szczegóły.

a little bit about everything that surrounds it.

Drobiazgi, które otaczają każdą rzecz.

And so, gradually over these three days,

I stopniowo, przez te trzy dni,

you start off kind of trying to figure out,

zaczynasz się zastanawiać:

"Why am I listening to all this irrelevant stuff?"

dlaczego słucham tych wszystkich nieistotnych rzeczy?

And at the end of the four days,

Pod koniec czwartego dnia

your brain is humming and you feel energized, alive and excited,

mózg tętni wiedzą, jesteś podekscytowany, pełen życia i energii.

and it's because all these different bits have been put together.

Właśnie dlatego, że te małe detale złożyły się w całość.

It's the total brain experience, we're going to ...

Totalne przeżycie dla mózgu –

it's the mental equivalent of the full body massage.

mentalny odpowiednik masażu całego ciała;

(Laughter)

(Śmiech)

Every mental organ addressed. It really is.

dotknięty zostaje każdy "mentalny organ".

Enough of the theory, Chris. Tell us what you're actually going to do, all right?

Dość teorii Chris. Powiedz nam, co tak naprawdę będziesz robił, ok?

So, I will. Here's the vision for TED.

Dobrze. Oto wizja dla TED.

Number one: do nothing. This thing ain't broke, so I ain't gonna fix it.

Po pierwsze – nic nie rób. To działa dobrze, więc nie potrzeba zmian.

Jeff Bezos kindly remarked to me,

Jeff Bezos uprzejmie zwrócił mi uwagę:

"Chris, TED is a really great conference.

"Chris, TED to świetna konferencja"

You're going to have to fuck up really badly to make it bad."

"Musiałbyś poważnie narozrabiać, żeby ją spieprzyć"

(Laughter)

(Śmiech)

So, I gave myself the job title of TED Custodian for a reason,

Był więc powód, dla którego nazwałem się "kustoszem TED"

and I will promise you right here and now

i obiecuję Wam tu i teraz,

that the core values that make TED special are not going to be interfered with.

że kluczowe wartości, które czynią TED wyjątkowym, się nie zmienią.

Truth, curiosity, diversity, no selling, no corporate bullshit,

Prawda, ciekawość, różnorodność, żadnej sprzedaży ani korporacyjnych bzdur,

no bandwagoning, no platforms.

żadnej walki o popularność, oportunizmu, szerzenia własnych poglądów.

Just the pursuit of interest, wherever it lies,

Po prostu pogoń za tym, co interesujące, gdziekolwiek jest,

across all the disciplines that are represented here.

przez wszystkie dziedziny tu obecne.

That's not going to be changed at all.

To się nie zmieni.

Number two: I am going to put together

Po drugie – zamierzam zebrać

an incredible line up of speakers for next year.

wspaniałą grupę prezenterów na przyszły rok.

The time scale on which TED operates is just fantastic

Skala czasowa w jakiej działa TED jest świetna,

after coming out of a magazine business with monthly deadlines.

w porównaniu z biznesem wydawniczym i jego miesięcznymi terminami.

There's a year to do this, and already --

Jest rok na przygotowanie i już teraz –

I hope to show you a bit later --

mam nadzieję, że będę miał później okazję Wam pokazać –

there's 25 or so terrific speakers signed up for next year.

jest jakichś 25 świetnych prezenterów zapisanych na przyszły rok.

And I'm getting fantastic help from the community;

Otrzymuję fantastyczne wsparcie ze strony społeczności.

this is just such a great community. And combined, our contacts

To wspaniała społeczność i nasza sieć

reach pretty much everyone who's interesting in the country, if not the planet.

oplata całe Stany, a może nawet planetę.

It's true.

To prawda.

Number three: I do want to, if I can, find a way

Po trzecie – chiałbym w miarę możliwości rozciągnąć

of extending the TED experience throughout the year a little bit.

to kilku-dniowe doświadczenie jakim jest TED, na cały rok. 159 00:10:34,000 --> 00:10:39,000 Jednym ze sposobów będzie powołanie klubu książkowego.

And one key way that we're going to do this is to introduce this book club.

Jednym ze sposobów będzie powołanie klubu książkowego.

Books kind of saved me in the last couple years,

Książki w ostatnich latach w pewnym sensie mnie ocaliły

and that's a gift that I would like to pass on.

i ten dar chciałbym przekazywać dalej.

So, when you sign up for TED2003, every six weeks you'll get a care package

Gdy ktoś zapisze się na TED 2003, będzie co 6 tygodni dostawał paczkę

with a book or two and a reason why they're linked to TED.

z jedną, dwiema książkami jakoś związanymi z TED.

They may well be by a TED speaker,

Mogą to być książki pisane przez prezenterów TED.

and so we can get the conversation going during the year

Będziemy więc mogli kontynuować konwersację przez cały rok

and come back next year having had the same intellectual, emotional journey.

i wrócić na kolejny TED bogatsi o podobne intelektualne i emocjonalne doświadczenia.

I think it will be great.

Myślę, że to będzie świetne.

And then, fourthly: I want to mention the Sapling Foundation,

Wreszcie, po czwarte – chciałbym wspomnieć o Sapling Foundation,

which is the new owner of TED.

będącej nowym właścicielem TED.

What Sapling's ownership means is that all of the proceeds of TED

Związek pomiędzy fundacją i TED oznacza, że wszystkie środki

will go towards the causes that Sapling stands for.

pozyskiwane przez TED będą kierowane na cele wspierane przez fundację.

And more important, I think, the ideas that are exhibited and realized here

Co ważniejsze, sądzę, że pomysły przedstawiane i urzeczywistniane tutaj

are ideas that the foundation can use, because there's fantastic synergy.

mogą przynieść korzyści fundacji – mamy fantastyczną synergię.

Already, just in the last few days,

W ciągu ostatnich kilku dni

we've had so many people talking about stuff that they care about,

tak wielu ludzi wypowiadało się na tematy im bliskie,

that they're passionate about, that can make a difference in the world,

pasjonujące, mogące odmienić świat.

and the idea of getting this group of people together --

Sam pomysł zebrania tych wszystkich osób –

some of the causes that we believe in,

ideały, w które wierzymy,

the money that this conference can raise and the ideas --

pieniądze, które konferencja może zgromadzić, pomysły.

I really believe that that combination will, over time, make a difference.

Naprawdę wierzę, że to połączenie z biegiem czasu odmieni świat.

I'm incredibly excited about that.

Jestem tym niesamowicie podekscytowany.

In fact, I don't think, overall, that I've been as excited by anything ever in my life.

W zasadzie nie sądzę, żebym kiedykolwiek i czymkolwiek był tak przejęty w całym moim życiu.

I'm in this for the long run,

Wchodzę w to na długo

and I would be greatly honored and excited

i będę zaszczycony, będzie to jeszcze bardziej pasjonujące,

if you'll come on this journey with me.

jeśli zechcecie mi w tej podróży towarzyszyć.