Ben Saunders: Three things to know before you ski to the North Pole

Tłumaczenie: Artur Koziara Korekta: Bartlomiej Kuszel

This is me. My name is Ben Saunders.

To jestem ja, nazywam się Ben Saunders.

I specialize in dragging heavy things

Specjalizuję się w przeciąganiu ciężkich przedmiotów

around cold places.

po różnych zimnych miejscach.

On May 11th last year,

11 maja zeszłego roku,

I stood alone at the North geographic Pole.

samotnie zdobyłem biegun północny.

I was the only human being in an area

Byłem jednym człowiekiem na terenie

one-and-a-half times the size of America,

półtora razy większym od Ameryki, czyli

five-and-a-half thousand square miles.

ponad 8 kilometrów kwadratowych

More than 2,000 people have climbed Everest.

Everest zdobyło ponad dwa tysiące osób.

12 people have stood on the moon.

12 ludzi stanęło na księżycu.

Including me, only four people

Tylko cztery osoby, w tym ja,

have skied solo to the North Pole.

samotnie zdobyło Biegun Północny.

And I think the reason for that --

Myślę, że jest tak dlatego iż,

(Applause)

(oklaski)

-- thank you -- I think the reason for that is that it's -- it's --

dziękuję, myślę iż powodem tego jest

well, it's as Chris said, bonkers.

jak powiedział to Chris - szleństwo.

It's a journey that is right at the limit

To podróż aż do granic

of human capability.

ludzkich możliwości.

I skied the equivalent of 31 marathons

Pokonałem dystans równy dystansem 31 maratonów,

back to back. 800 miles in 10 weeks.

Dwa razy z zedu. 800 mil w 10 tygodni.

And I was dragging all the food I needed,

Ciągnąłem za sobą jedzenie, którego potrzebowałem, oraz

the supplies, the equipment, sleeping bag,

zaopatrzenie, sprzęt, śpiwór.

one change of underwear -- everything I needed for nearly three months.

Jedna para bielizny na zmianę - wszystko czego potrzebowałem na prawie trzy miesiące

(Laughter)

(śmiech)

What we're going to try and do today, in the 16 and a bit minutes I've got left,

To co postaram się zrobić dzisiaj w 16 minutach które mi jeszcze zostały

is to try and answer three questions. The first one is, why?

to udzielić odpowiedzi na trzy pytania. Pierwsze to: dlaczego?

The second one is,

Drugie to:

how do you go to the loo at minus 40?

jak wychodziłeś do toalety przy temperaturach minus 40 stopni?

"Ben, I've read somewhere that at minus 40,

"Ben, przeczytałem gdzieś ze przy temp. minus 40

exposed skin becomes frostbitten in less than a minute, so how do you answer the call of nature?"

odsłonięta skora może się odmrozić w mniej niż minutę. Co robiłeś gdy natura wzywała?

I don't want to answer these now. I'll come on to them at the end.

Nie chce odpowiadać na to teraz, wrócę do tego pod koniec.

Third one: how do you top that? What's next?

Trzecie: Jak to osiągnąłeś? Co teraz?

It all started back in 2001.

Wszystko zaczęło się w 2001 roku

My first expedition was with a guy called Pen Hadow -- enormously experienced chap.

Na pierwszą ekspedycję wyruszyłem z Pen Hadow- ogromnie doświadczonym kolesiem.

This was like my polar apprenticeship.

Było to moje pierwsze spotkanie z biegunem

We were trying to ski from this group of islands up here,

Próbowaliśmy dotrzeć z tych wysp o tuta,

Severnaya Zemlya, to the North Pole.

Severnaya Zemlya, do bieguna północnego. Na nartach.

And the thing that fascinates me about the North Pole,

A to co fascynuje mnie w biegunie północnym,

geographic North Pole, is that it's slap bang in the middle of the sea.

w pojęciu geograficznym biegun jest on na środku morza

This is about as good as maps get,

Tyle można wyczytać z mapy

and to reach it you've got to ski literally

i żeby go zdobyć musisz dosłownie przejść

over the frozen crust,

przez zamarzniętą skorupę

the floating skin of ice on the Artic Ocean.

pływających kawałków lodu na oceanie Arktycznym.

I'd spoken to all the experts.

Rozmawiałem z ekspertami,

I'd read lots of books. I studied maps and charts.

przeczytalem wiele książek, przestudiowałem mapy i diagramy,

But I realized on the morning of day one

ale rankiem pierwszego dnia zdałem sobie sprawę,

that I had no idea exactly

że nie mam zielonego pojęcia

what I'd let myself in for.

w co się wpakowałem.

I was 23 years old. No one my age

Miałem 23 lata. Nikt w moim wieku

had attempted anything like this,

nie próbował niczego w tym stylu,

and pretty quickly, almost everything

i bardzo szybko, prawie wszystko,

that could have gone wrong did go wrong.

co mogło pójść źle, poszło źle.

We were attacked by a polar bear on day two.

Drugiego dnia zaatakował nas niedźwiedź polarny.

I had frostbite in my left big toe.

Odmroziłem sobie palec w lewej nodze.

We started running very low on food. We were both pretty hungry, losing lots of weight.

Zaczęło kończyć się nam jedzenie, obaj byliśmy wygłodzeni, zaczęliśmy tracić na wadze.

Some very unusual weather conditions, very difficult ice conditions.

Bardzo niezwykle warunki pogodowe, bardzo zły stan lodu.

We had

Mieliśmy

decidedly low-tech communications.

niezwykle prosty technologicznie system komunikacji,

We couldn't afford a satellite phone, so we had HF radio.

nie mogliśmy pozwolić sobie na telefon satelitarny, wiec mieliśmy radio HF.

You can see two ski poles sticking out of the roof of the tent.

Możecie zobaczyć dwa kijki narciarskie wystające z dachu namiotu.

There's a wire dangling down either side.

Jest tam kabel zwisający z boku.

That was our HF radio antenna.

To była nasza antena do radia HF.

We had less than two hours

Mieliśmy mniej niż dwie godziny

two-way communication with the outside world in two months.

komunikacji ze światem zewnętrznym przez dwa miesiące.

Ultimately, we ran out of time.

Ostatecznie zabrakło nam czasu.

We'd skied 400 miles. We were just over 200 miles left

Pokonaliśmy dystans 400 mil. Brakowało nam zaledwie 200 mil

to go to the Pole, and we'd run out of time.

Brakowało nam czasu żeby dotrzeć na Biegun

We were too late into the summer; the ice was starting to melt;

Zaczęło się lato, lód zaczął się topić,

we spoke to the Russian helicopter pilots on the radio,

rozmawialiśmy z rosyjskimi pilotami przez radio,

and they said, "Look boys, you've run out of time.

a oni powiedzieli "Chłopaki, skończył wam się czas.

We've got to pick you up."

Musimy was zabrać.”

And I felt that I had failed, wholeheartedly.

Całym sercem czułem, że przegrałem.

I was a failure.

Byłem przegranym.

The one goal, the one dream I'd had

JEDEN CEL, JEDNO MAZENIE KTORE MIALEM

for as long as I could remember -- I hadn't even come close.

Marzenie które miałem odkąd pamiętam, a nawet nie byłem blisko.

And skiing along that first trip, I had two

Podróżując samotnie podczas pierwszej wyprawy miałem dwa

imaginary video clips that I'd replay over and over again in my mind

obrazy, które powtarzałem w mojej głowie bez przerwy.

when the going got tough, just to keep my motivation going.

Kiedy zaczynało być ciężko, motywowałem się nimi.

The first one was reaching the Pole itself.

Pierwszy to zdobywanie bieguna.

I could see vividly, I suppose,

wyraźnie widzę, jak ktoś mnie filmuje

being filmed out of the door of a helicopter, there was, kind of, rock music playing in the background,

przez drzwi helikoptera, w tle leciała piosenka rockowa,

and I had a ski pole with a Union Jack, you know, flying in the wind.

a ja miałem kijek narciarski z flagą Brytyjska, wiecie, fruwająca na wietrze.

I could see myself sticking the flag in a pole, you know --

Widziałem siebie wbijającego flagę w biegun,

ah, glorious moment -- the music kind of reaching a crescendo.

i moment chwały gdzy muzyka osiąga punkt kulminacyjny (ta da)

The second video clip

Drugi obraz,

that I imagined was getting back to Heathrow airport,

który sobie wyobrażałem to powrót na lotnisko Heathrow,

and I could see again, vividly,

i znowu wyrażanie widzę,

the camera flashbulbs going off,

błyski fleszy,

the paparazzi, the autograph hunters,

paparazzi, łowcy autografów,

the book agents coming to sign me up for a deal.

agenci walczący o kontrakt na wydanie książki.

And of course, neither of these things happened.

I oczywiście żaden obraz nie okazał się prawdziwy.

We didn't get to the Pole, and we didn't have any money

Nie dotarliśmy na biegun i nie mieliśmy pieniędzy.

to pay anyone to do the PR, so no one had heard

by zapłacić ludziom z public relations, wiec nikt się nie dowiedział

of this expedition.

o tej ekspedycji.

And I got back to Heathrow. My mum was there; my brother was there;

Dotarłem na Heathrow gdzie czekała na mnie moja mama, mój brat,

my granddad was there -- had a little Union Jack --

i dziadek trzymający małą flagę brytyjską

(Laughter)

(śmiech)

-- and that was about it. I went back to live with my mum.

I to by było na tyle. Wróciłem do mieszkania z mamą.

I was physically exhausted,

Byłem wykończony fizycznie,

mentally an absolute wreck, considered myself a failure.

mentalnie byłem wrakiem, winiłem siebie za ta porażkę.

In a huge amount of debt personally to this expedition,

Przygnębiony po wyprawie

and lying on my mum's sofa,

Leżałem na sofie mamy,

day in day out, watching daytime TV.

dzień za dniem leżałem i oglądałem telewizje.

My brother sent me a text message, an SMS --

Brat wysłał do mnie sms’a,

it was a quote from the "Simpsons." It said,

był to cytat z Simpsonów:

"You tried your hardest and failed miserably.

‘Starałeś się jak mogłeś i poległeś marnie,

The lesson is: don't even try."

Morałem tego jest: Nawet nie próbuj!’

(Laughter)

(śmiech)

Fast forward three years. I did eventually get off the sofa,

Trzy lata później ostatecznie zszedłem z sofy,

and start planning another expedition. This time,

zacząłem planować kolejną wyprawę.

I wanted to go right across, on my own this time,

Tym razem chciałem iść całkowicie sam,

from Russia, at the top of the map,

z Rosji, na górze mapy,

to the North Pole, where the sort of kink in the middle is,

do Bieguna Północnego, tam gdzie widać coś w stylu supła na środku,

and then on to Canada.

a potem do Kanady.

No one has made a complete crossing of the Arctic Ocean on their own.

Nikt nie przechodził przez ocean Arktyczny samotnie.

Two Norwegians did it as a team in 2000. No one's done it solo.

Dwóch Norwegów dokonało tego jako zespół w 2000r, ale nikt nie doskonal tego samotnie.

Very famous, very accomplished Italian mountaineer,

Bardzo znany, utalentowany włoski alpinista

Reinhold Messner, tried it in 1995,

Reinhold Messner, próbował w roku 1995,

and he was rescued after a week.

ale po tygodniu musiał zostać odratowany.

He described this expedition as 10 times

Opisał tę wyprawę jako dziesięć razy

as dangerous as Everest.

groźniejszą niż wejście na Mount Everest.

So for some reason, this was what I wanted to have a crack at,

Z niewiadomych powodów, było to czymś czemu chciałem zrobić,

but I knew that even to stand a chance of getting home in one piece,

ale wiedziałem, że żeby wrócić w jednym kawałku,

let alone make it across to Canada,

przechodząc tę drogę aż do Kanady,

I had to take a radical approach.

musiałem podjąć radykalne decyzje.

This meant everything from perfecting the

Musiałem dopracować wszystko,

sawn-off, sub-two-gram toothbrush,

przepołowić ważącą 2 gramy szczoteczki do zębów,

to working with one of the world's leading nutritionists

konsultować się z dietetykiem

in developing a completely new,

by stworzyć zupełnie nową

revolutionary nutritional strategy from scratch:

strategię odżywiania się

6,000 calories a day.

6.000 kalorii na dzien.

And the expedition started in February last year.

Wyprawa rozpoczęła się w lutym zeszłego roku,

Big support team. We had a film crew,

Duży zespół wsparcia,. mieliśmy ekipę filmową,

a couple of logistics people with us,

kilku specjalistów od logistyki,

my girlfriend, a photographer.

była też moja dziewczyna, fotograf.

At first it was pretty sensible. We flew British Airways to Moscow.

Z początku wszystko było raczej dostrzegalne. Polecieliśmy British Airways do Moskwy.

The next bit in Siberia to Krasnoyarsk,

Następny przystanek to Krasnojarsk na Syberii,

on a Russian internal airline called KrasAir,

korzystając z rosyjskich linii KrasAir (gra słów Crash-wypadek)

spelled K-R-A-S.

literowane K-R-A-S

The next bit, we'd chartered a pretty elderly Russian plane

następnie wynajęliśmy wiekowy rosyjski samolot

to fly us up to a town called Khatanga,

by polecieć z miasta Khatanga,

which was the sort of last bit of civilization.

które było ostatnim spotkaniem z cywilizacją.

Our cameraman, who it turned out was a pretty nervous flier at the best of times,

Nasz kamerzysta, który bał się latać,

actually asked the pilot, before we got on the plane, how long this flight would take,

zapytał pilota zanim weszliśmy na pokład, jak długo będziemy lecieć,

and the pilot -- Russian pilot -- completely deadpan, replied,

a pilot- rosyjski pilot - całkowitą powagą odpowiedział:

"Six hours -- if we live."

"Sześć godzin, jeżeli przeżyjemy"

(Laughter)

(śmiech)

We got to Khatanga.

Dotarliśmy do Khatangi,

I think the joke is that Khatanga isn't the end of the world,

Żartują tam, że Khatanga nie jest końcem świata,

but you can see it from there.

ale możesz go stamtąd zobaczyć.

(Laughter)

(śmiech)

It was supposed to be an overnight stay. We were stuck there for 10 days.

Początkowo mieliśmy tam zostać na noc. Utknęliśmy na 10 dni.

There was a kind of vodka-fueled pay dispute between

Wywiązała się jakaś kłótnia o wódkę między

the helicopter pilots and the people that owned the helicopter,

pilotami helikopterów, a ich właścicielami.

so we were stuck. We couldn't move.

Utknęliśmy, nie mogliśmy niczego zrobić.

Finally, morning of day 11, we got the all-clear,

W końcu dnia 11, wszystko było juz gotowe,

loaded up the helicopters -- two helicopters flying in tandem --

załadowaliśmy helikoptery - dwa helikoptery latające w tandemie -

dropped me off at the edge of the pack ice.

wyrzucili mnie na kupę lodu

We had a frantic sort of 45 minutes of filming,

mieliśmy szaloną 45 minutową sesje filmową,

photography; while the helicopter was still there,

zdjęciową, kiedy helikopter jeszcze tam był.

I did an interview on the satellite phone;

Udzieliłem wywiadu przez telefon satelitarny,

and then everyone else climbed back into the helicopter,

wszyscy wrócili z powrotem na pokład,

wham, the door closed, and I was alone.

i baam, zamknęli drzwi i zostałem sam.

And I don't know if words will ever quite do that moment justice.

Nie wiem czy jakiekolwiek słowa mogą opisać ten moment.

All I could think about was running back up to the door,

Jedyne o czym myślałem to by podbiec do drzwi

banging on the door, and saying, "Look guys,

i waląc w nie krzyczeć: "Ej, słuchajcie

I haven't quite thought this through."

chyba tego do końca nie przemyślałem."

(Laughter)

(śmiech)

To make things worse, you can just see the white dot

Żeby tego było mało, na zdjęciu możecie zobaczyć białą kropkę

up at the top right hand side of the screen; that's a full moon.

w prawym górnym rogu ekranu; to jest księżyc w pełni.

Because we'd been held up in Russia, of course,

Gdy byliśmy w Rosji,

the full moon brings the highest and lowest tides;

księżyc wpływa na największe i najmniejsze pływy,

when you're standing on the frozen surface of the sea,

kiedy stoisz na zamarzniętej powierzchni morza,

high and low tides generally mean

wysokie i niskie pływy znaczą

that interesting things are going to happen -- the ice is going to start moving around a bit.

że zaraz stanie się coś interesującego - lód zaczyna się troszeczkę ruszać.

I was, you can see there, pulling two sledges.

Jak widzicie ciągnąłem parę sań.

Grand total in all, 95 days of food and fuel,

Były tam zapasy jedzenia i opału na 95 dni.

180 kilos -- that's almost exactly 400 pounds.

18 0kg to prawie idealne 400 funtów.

When the ice was flat or flattish,

Gdy lód był prawie, lub idealnie równy

I could just about pull both.

mogłem ciągnąć obie sanie naraz,

When the ice wasn't flat, I didn't have a hope in hell.

gdy nie był, jedyne co mogłem zrobić,

I had to pull one, leave it, and go back and get the other one.

to pchać jedną, zostawić na miejscu a następnie wrócić się po następną..

Literally scrambling through what's called pressure ice --

Dosłownie przedrapywać przez coś co nazywamy lodem ciśnieniowym.

the ice had been smashed up under the pressure of the currents of the ocean,

Lód został rozwalony pod ciśnieniem prądu oceanicznego.

the wind and the tides.

Do tego wiatr i pływy.

NASA described the ice conditions last year as the worst since records began.

W zeszłym roku NASA opisała ze lód jest w najgorszym stanie od kiedy zaczęto prowadzić dokumentację

And it's always drifting. The pack ice is always drifting.

i cały czas dryfuje. Kry cały czas dryfują.

I was skiing into headwinds for nine

Szedłem pod wiatr przez

out of the 10 weeks I was alone last year,

9 z 10 tygodni Byłem tam sam

and I was drifting backwards most of the time.

i znosiło mnie do tyłu cały czas.

My record was minus 2.5 miles.

Mój rekord to -2,5 mili (4,02 km)

I got up in the morning, took the tent down, skied north for seven-and-a-half hours,

Wstałem rano, poskładałem namiot, szedłem na północ przez 7,5h,

put the tent up, and I was two and a half miles further back

Rozbiłem namiot, i byłem 2,5 mil do tyłu,

than when I'd started.

Licząc od miejsca gdzie zacząłem.

I literally couldn't keep up with the drift of the ice.

Nie umiałem nadążyć za lodem.

(Video): So it's day 22.

(wideo): Dzień 22

I'm lying in the tent, getting ready to go.

Leżę w namiocie i przygotowuje się do wyjścia,

The weather is just appalling --

pogoda jest po prostu przerażająca.

oh, drifted back about five miles

aa, zniosło mnie do tyłu około 5 mil

in the last -- last night.

zeszłej nocy.

Later in the expedition, the problem was no longer the ice.

Później w wyprawie lód nie był juz problemem.

It was a lack of ice -- open water.

Tylko brak lodu - otwarta woda.

I knew this was happening. I knew the Artic was warming.

Wiedziałem ze to się dzieje, ze Arktyka się ociepla.

I knew there was more open water. And I had a secret weapon up my sleeve.

Wiedziałem, że jest więcej otwartych wód, ale na moich saniach miałem tajną broń.

This was my little bit of bio-mimicry.

To mój mały kawałek bio-mimiki.

Polar bears on the Artic Ocean move in dead straight lines.

Niedźwiedzie polarne na Oceanie Arktycznym przemieszczają się w idealnej linii prostej.

If they come to water, they'll climb in, swim across it.

Jeśli napotkają na wodę, wchodzą do niej i przepływają.

So we had a dry suit developed -- I worked with a team in Norway --

Mieliśmy opracowany nieprzemakalny kombinezon - nad którym pracowałem z drużyną z Norwegii

based on a sort of survival suit --

Oparty na kombinezonach ochronnych -

I suppose, that helicopter pilots would wear --

myślę że takich noszonych przez pilotów helikopterów.

that I could climb into. It would go on over my boots, over my mittens,

Mogłem do niego wejść w moich butach i rękawicach,

it would pull up around my face, and seal pretty tightly around my face.

Mogłem go zawiązać i uszczelnić dookoła twarzy.

And this meant I could ski

To znaczyło ze mogłem się poruszać,

over very thin ice,

przez bardzo cienki lód.

and if I fell through, it wasn't the end of the world.

i nawet jak bym wpadł to nie byłby koniec świata.

It also meant, if the worst came to the worst,

Chodziło także o to, ze jakby zdarzyło by się najgorsze

I could actually jump in and swim across

Mógłbym spokojnie wskoczyć do wody i przepłynąć.

and drag the sledge over after me.

A potem przeciągnąć sanie.

Some pretty radical technology,

Naprawdę nowatorska technologia,

a radical approach --but it worked perfectly.

nowatorskie podejście, ale działało idealnie.

Another exciting thing we did last year

Kolejną ekscytującą zbeczą jaką zrobiliśmy w ubiegłym roku,

was with communications technology.

był sposób komunikacji.

In 1912, Shackleton's Endurance expedition --

W 1912, podczas ekspedycji Sheckleton Endurance

there was -- one of his crew, a guy called Thomas Orde-Lees.

Był człowiek o imieniu Thomas Orde-Lees

He said, "The explorers of 2012,

Powiedział on: "Odkrywcy 2012 roku

if there is anything left to explore,

jeśli jeszcze będzie co odkrywać,

will no doubt carry pocket wireless telephones

będą bez wątpienia nosić ze sobą telefony

fitted with wireless telescopes."

z wbudowanym teleskopem"

Well, Orde-Lees guessed wrong by about eight years. This is my pocket wireless telephone,

W sumie, pomylił się tylko o 8 lat. To jest mój telefon bezprzewodowy

Iridium satellite phone.

telefon satelitarny Iridium.

The wireless telescope was a digital camera I had tucked in my pocket.

Bezprzewodowy teleskop był aparatem cyfrowym, który nosiłem w kieszeni.

And every single day of the 72 days I was alone on the ice,

Każdego z 72 dni byłem całkowicie sam na lodzie.

I was blogging live from my tent,

Prowadziłem bloga z mojego namiotu,

sending back a little diary piece,

Pisałem coś w rodzaju pamiętnika.

sending back information on the distance I'd covered --

Opisując jaki dystans przeszedłem

the ice conditions, the temperature --

stan lodu, temperaturę

and a daily photo.

i publikowałem zdjęcia.

Remember, 2001,

Pamiętam w 2001 roku,

we had less than two hours radio contact with the outside world.

mięliśmy mniej niż 2 godziny radiowego kontaktu ze światem.

Last year, blogging live from an expedition

Rok temu, blogowałem codziennie.

that's been described as 10 times as dangerous as Everest.

I to miało być 10 razy bardziej niebezpieczne niż wyprawa na Mount Everest.

It wasn't all high-tech. This is navigating

Nie wszystko jednak było nowoczesne. To jest nawigacja,

in what's called a whiteout.

w czasie gdy nie widzisz nic poza śniegiem.

When you get lots of mist, low cloud, the wind starts blowing the snow up.

Kiedy zgubisz się we mgle, niskiej chmurze, zawierusze,

You can't see an awful lot. You can just see, there's a yellow

nie możesz wiele zobaczyć, widzisz żółtą

ribbon tied to one of my ski poles.

wstążkę przywiązaną do kijka.

I'd navigate using the direction of the wind.

Wybierałem kierunek przy pomocy wiatru.

So, kind of a weird combination of high-tech and low-tech.

Jest to dziwne w połączeniu z zaawansowaną technologią

I got to the Pole on the 11th of May.

Dotarłem na biegun 11 maja.

It took me 68 days to get there from Russia,

Zajęło mi to 68 dni idąc z Rosji,

and there is nothing there.

i nic tam nie ma

(Laughter).

(śmiech)

There isn't even a pole at the Pole. There's nothing there,

nie ma nawet kija na biegunie (gra słów Pole- biegun pole- kijek).

purely because it's sea ice. It's drifting.

Morze jest zamarznięte, dryfuje.

Stick a flag there, leave it there, pretty soon it will drift off, usually towards Canada or Greenland.

Zostawiłem tam flagę, tak czy siak zmiecie ją w kierunku Kanady albo Grenlandii.

I knew this, but I was expecting something.

Mimo tej świadomości czegoś się spodziewałem.

Strange mixture of feelings: it was extremely warm by this stage,

Dziwna mieszanka uczuć: było tam dziwnie ciepło,

a lot of open water around, and

mnóstwo wody i

of course, elated that I'd got there under my own steam,

oczywiście, byłem szczęśliwy ze dotarłem tam o własnych siłach,

but starting to really realize

ale zacząłem się naprawdę zastanawiać

that my chances of making it all the way across to Canada,

nad moimi szansami dotarcia do Kanady,

which was still 400 miles away,

która nadal była oddalona o ponad 600 km.

were slim at best.

Nie oceniałem ich zbyt wysoko.

The only proof I've got that I was there

Jedynym dowodem na to ze tam byłem

is a blurry photo of my GPS, the little satellite navigation gadget.

jest zamazane zdjęcie mojego GPS-u, małego gadżetu satelitarnego.

You can just see --

Możecie zobaczyć

there's a nine and a string of zeros here.

jest tu dziewięć i ciąg zer.

Ninety degrees north -- that is slap bang in the North Pole.

90st N - idealny biegun

I took a photo of that. Sat down on my sledge. Did a sort of video diary piece.

Zrobiłem te zdjęcie, usiadłem na saniach. Nakręciłem video na mojego bloga

Took a few photos. I got my satellite phone out.

Zrobiłem parę zdjęć. Mój telefon był rozładowany,

I warmed the battery up in my armpit.

ogrzałem baterie pod pachą

I dialed three numbers. I dialed my mum.

wykręciłem kilka numerów. Zadzwoniłem do mamy

I dialed my girlfriend. I dialed the CEO of my sponsor.

dziewczyny, do sponsora

And I got three voicemails.

wszędzie poczta głosowa

(Laughter)

(śmiech)

(Video): Ninety.

(Wideo): 90

It's a special feeling.

Nadzwyczajne uczucie,

The entire planet

cała planeta

is rotating

obraca się

beneath my feet.

pod moimi nogami

The -- the whole world underneath me.

cały świat pode mną.

I finally got through to my mum. She was at the queue of the supermarket.

W końcu połączyłem się z mamą, była w kolejce w supermarkecie,

She started crying. She asked me to call her back.

zaczęła płakać i poprosiła mnie żebym do niej oddzwonił

(Laughter)

(śmiech)

I skied on for a week past the Pole.

Szedłem jeszcze przez tydzień,

I wanted to get as close to Canada as I could

chciałem dotrzeć możliwie jak najszybciej do Kanady,

before conditions just got too dangerous to continue.

zanim warunki zrobią się zbyt niebezpieczne by kontynuować.

This was the last day I had on the ice.

To był ostatni dzień kiedy stałem na lodzie,

When I spoke to the -- my project management team,

kiedy rozmawiałem z organizatorem

they said, "Look, Ben, conditions are getting too dangerous.

powiedział: "Słuchaj Ben, warunki robią się zbyt niebezpieczne,

There are huge areas of open water just south of your position.

na południe od ciebie są ogromne obszary otwartej wody

We'd like to pick you up.

chcielibyśmy Cię z stamtąd zabrać

Ben, could you please look for an airstrip?"

Ben, czy mógłbyś rozejrzeć się za lądowiskiem?"

This was the view outside my tent

To był mój widok z namiotu,

when I had this fateful phone call.

kiedy odebrałem ten nieszczęsny telefon.

I'd never tried to build an airstrip before. Tony, the expedition manager, he said,

Nigdy nie próbowałem zbudować pasa startowego. Tony, organizator wyprawy powiedział,

"Look Ben, you've got to find 500 meters of

"Słuchaj Ben, rozglądaj się za pięciuset metrowym

flat, thick safe ice."

pasem płaskiego i bezpiecznego lodu"

The only bit of ice I could find --

Jedyny jaki znalazłem,

it took me 36 hours of skiing around trying to find an airstrip --

spędziłem 36 godzin szukając odpowiedniego,

was exactly 473 meters. I could measure it with my skis.

był długi idealnie na 473 m. Mogłem zmierzyć to za pomocą kijka narciarskiego.

I didn't tell Tony that. I didn't tell the pilots that.

Nie powiedziałem o tym Tonemu ani pilotom

I thought, it'll have to do.

Pomyślałem, że to musi wystarczyć

(Video): Oh, oh, oh, oh, oh, oh.

(Wideo): oh, oh, oh, oh, oh, oh.

It just about worked. A pretty dramatic landing --

Całkiem dramatyczne lądowanie,

the plane actually passed over four times,

samolot tak naprawdę podchodził do lądowania 4 razy

and I was a bit worried it wasn't going to land at all.

i było to troszkę niepokojące że może wcale nie wylądować.

The pilot, I knew, was called Troy. I was expecting someone called Troy

Wiedziałem, że pilot nazywa się Troy. Oczekiwałem kogoś o takim imieniu,

that did this for a living to be a pretty tough kind of guy.

twardy koleś.

I was bawling my eyes out by the time the plane landed -- a pretty emotional moment.

I spotkało mnie ogromne zaskoczenie kiedy wylądował samolot,

So I thought, I've got to compose myself for Troy.

wiedziałem ze za chwile spotkam się z Troyem.

I'm supposed to be the roughty toughty explorer type.

Powinienem być szorstkim typem zdobywcy.

The plane taxied up to where I was standing.

Samolot zatrzymał się w miejscu gdzie stałem

The door opened. This guy jumped out. He's about that tall. He said, "Hi, my name is Troy."

Otworzyły się drzwi. Ten koleś wyskoczył ze środka, był mniej więcej takiego wzrostu i powiedział "Cześć jestem Troy."

(Laughter).

(śmiech)

The co-pilot was a lady called Monica.

Drugim kapitanem była pani o imieniu Monica.

She sat there in a sort of hand-knitted jumper.

Siedziała tam w ręcznie dzierganej bluzie.

They were the least macho people I've ever met, but they made my day.

To byli najmniej maczo-ludzie jakich spotkałem.

Troy was smoking a cigarette on the ice;

Troy - Troy wypalił papierosa na lodzie,

we took a few photos. He

zrobiliśmy sobie parę zdjęć,

climbed up the ladder. He said, "Just -- just get in the back."

wspięliśmy się po drabince, i powiedział "Idź, idź na tył".

He threw his cigarette out as he got on the front,

Wyrzucił niedopałek jak juz poszedł na przód ,

and I climbed in the back.

a ja poszedłem na tyły.

(Laughter)

(śmiech)

Taxied up and down the runway a few times,

Kołowaliśmy po pasie jeszcze kilka razy,

just to flatten it out a bit, and he said, "Right, I'm going to --

żeby go troszkę spłaszczyć "Dobra, jedziemy"

I'm going to give it a go." And he --

i

I've now learned that this is standard practice, but it had me worried at the time.

juz wiem ze to rutynowa procedura, ale wtedy mnie to zaniepokoiło,

He put his hand on the throttle.

położył dłoń na przepustnicy.

You can see the control for the engines is actually on the roof of the cockpit.

Możecie zobaczyć że kontrolki silnika są na suficie kokpitu

It's that little bar there. He put his hand on the throttle.

to taka mała dźwignia. Położył rękę na przepustnicy.

Monica very gently put her hand sort of on top of his.

Monica delikatnie położyła swoją dłoń na jego.

I thought, "God, here we go. We're, we're -- this is all or nothing."

Pomyślałem, "Boże jedziemy, teraz albo nigdy, wszystko albo nic"

Rammed it forwards. Bounced down the runway. Just took off.

Przesunął wprzód, kolebiąc po pasie startowym. Wystartowaliśmy.

One of the skis just clipped a pressure ridge at the end of the runway,

Jedna z płoz zahaczyła o grzbiet lodowy na końcu pasa,

banking. I could see into the cockpit, Troy battling the controls,

Widziałem jak w kokpicie Troy zmagał się z kontrolkami,

and he just took one hand off, reached back,

nagle zdjął jedną rękę i sięgnął do tyłu,

flipped a switch on the roof of the cockpit,

włączył przełącznik na dachu

and it was the "fasten seat belt" sign you can see on the wall.

i na ścianie pojawił się znak "Prosimy zapiąć pasy"

(Laughter)

(śmiech)

And only from the air did I see the big picture.

Tylko z góry mogłem zobaczyć obraz,

Of course, when you're on the ice, you only ever see one obstacle at a time,

widzisz jedną przeszkodę na raz,

whether it's a pressure ridge or there's a bit of water.

czy to grzbiet ciśnieniowy, czy odrobina wody.

This is probably why I didn't get into trouble about the length of my airstrip.

Pewnie dlatego nie miałem problemów jeśli chodzi o znajdywanie odpowiedniego miejsca na lądowisko ,

I mean, it really was starting to break up.

chodzi mi o to ze to wszystko sprawiało wrażenie, jakby zaraz miało pęknąć.

Why? I'm not an explorer in the traditional sense.

dlaczego? Nie jestem odkrywcą w tradycyjnym sensie

I'm not skiing along drawing maps;

Nie chodzę samotnie rysując mapy,

everyone knows where the North Pole is.

każdy wie gdzie jest Biegun Północny .

At the South Pole there's a big scientific base. There's an airstrip.

Na południowym jest wielka baza naukowa, jest tam pas startowy.

There's a cafe and there's a tourist shop.

Kawiarnia, sklep z pamiątkami .

For me, this is about exploring human limits,

Mnie chodzi o odkrywanie ludzkich możliwości,

about exploring the limits of physiology, of psychology

Odkrywanie granic psychologicznych,

and of technology. They're the things that excite me.

i technologicznych. To granice, które mnie fascynują.

And it's also about potential, on a personal level.

Chodzi także o osobisty potencjał.

This, for me, is a chance to explore the limits --

Jest to dla mnie szansa na odkrywanie limitów, granic -

really push the limits of my own potential, see how far they stretch.

doprowadzić do granic, wiedzieć ile jestem w stanie dać.

And on a wider scale, it amazes me how people go through life

I na ogromną skale zachwyca mnie jak ludzie brną przez życie

just scratching the surface of their potential,

jedynie napoczynając swój potencjał

just doing three or four or five percent

wykorzystując jedynie 4 albo 5%,

of what they're truly capable of. So,

tego do czego naprawdę są zdolni,

on a wider scale, I hope that this journey

mam nadzieje że ta wyprawa

was a chance to inspire other people

była szansą zainspirowania innych,

to think about what they want to do

by pomyśleli co chcą w życiu zrobić,

with their potential, and what they want to do with the tiny amount of time

z ich potencjałem i co zamierzają zrobić z tą małą ilością czasu,

we each have on this planet.

który mamy wszyscy na tej planecie.

That's as close as I can come to summing that up.

Mogę przejść do podsumowania.

The next question is, how do you answer the call of nature at minus 40?

Następne pytanie: jak odpowiadałeś na wołania matki natury przy -40?

The answer, of course, to which is a trade secret --

Odpowiedzią jest oczywiście - tajemnica wojskowa.

and the last question,

I ostatnie pytanie

what's next? As quickly as possible,

Co następne? W skrócie,

if I have a minute left at the end, I'll go into more detail.

została nam tylko minuta,

What's next:

Co następne?

Antarctica.

Antarktyda

It's the coldest, highest,

Najzimniejszy, najwyższy

windiest and driest continent on Earth.

wietrzny i suchy kontynent na ziemi.

Late 1911, early 1912,

Na przełomie 1911 i 1912

there was a race to be the first

Toczyła się walka kto będzie pierwszy

to the South Pole: the heart of the Antarctic continent.

na Biegunie Południowym: w sercu Antarktydy

If you include the coastal ice shelves, you can see that the Ross Ice Shelf --

Jeśli weźmiemy pod uwagę przybrzeżne szelfy lodowe, widzimy ze szelf Rossa

it's the big one down here -- the Ross Ice Shelf is the size of France.

to ten wielki tutaj - jest on wielkości Francji.

Antarctica, if you include the ice shelves,

Antarktyda jeśli weźmiemy pod uwagę szelfy lodowe

is twice the size of Australia -- it's a big place.

jest dwukrotnie większa od Australii - to ogromne miejsce.

And there's a race to get to the Pole between Amundsen,

Wyścig toczył się pomiędzy Amundsenem,

the Norwegian -- Amundsen had dog sleds and huskies --

norwegiem, Amundsen miał psie zaprzęgi i psy husky,

and Scott, the British guy, Captain Scott.

A Scottem, Brytyjczykiem. Kapitan Scott.

Scott had sort of ponies and some tractors

Scott miał rodzaj kucy, kilka ciągników

and a few dogs, all of which went wrong,

i kilka psów. Wszystko poszło źle

and Scott and his team of four people ended up on foot.

i Scott wraz z drużyną 4 ludzi skończył na piechotę.

They got to the Pole late January 1912

Dotarli na Biegun w styczniu 1912

to find a Norwegian flag already there.

by znaleźć flagę norweską.

There was a tent, a letter to the Norwegian king.

Był tam namiot i list do króla Norwegi

And they turned around, headed back to the coast,

Zawrócili kierując się w stronę wybrzeża

and all five of them died on the return journey.

i cala piątka umarła w drodze powrotnej.

Since then, no one has ever skied --

Od tego czasu nikt nie doszedł tam na nartach,

this was 93 years ago -- since then, no one has ever skied

to było 93 lata temu, od tego czasu nikt tego nie dokonał

from the coast of Antarctica to the Pole and back.

z wybrzeża Antarktydy na biegun i z powrotem.

Every South Pole expedition you may have heard about

Każda ekspedycja o której słyszałeś

is either flown out from the Pole or has used vehicles

albo odleciała albo używała pojazdów w drodze powrotnej

or dogs or kites to do some kind of crossing --

albo psów, latawców,

no one has ever made a return journey. So that's the plan.

nikt nie wrócił. Taki jest plan

Two of us are doing it.

Będzie nas 2

That's pretty much it.

To na tyle.

One final thought before I get to the toilet bit, is --

Ostatnia część zanim pójdę to toalety,

is, I have a -- and I meant to scan this and I've forgotten --

to, mam tu... i powinienem był to zeskanować ale zapomniałem,

but I have a -- I have a school report. I was 13 years old,

mam raport ze szkoły. Miałem wtedy 13 lat,

and it's framed above my desk at home. It says,

mam to oprawione nad moim biurkiem w domu.

"Ben lacks sufficient impetus

"Benowi brakuje chęci

to achieve anything worthwhile."

by coś osiągnąć"

(Laughter)

(śmiech)

(Applause)

(oklaski)

I think if I've learned anything, it's this: that no one else

Myślę, że jeśli się czegoś nauczyłem to tego, że nikt

is the authority on your potential.

nie może mówić o twoim potencjale.

You're the only person that decides how far you go and what you're capable of.

Jesteś jedyną osobą która decyduje jak daleko dojdziesz i do czego jesteś zdolny.

Ladies and gentlemen, that's my story.

Panie i panowie, to moja historia. Dziękuje bardzo.

Thank you very much.

Dziękuje bardzo mocno.