Ajit Narayanan: A word game to communicate in any language

Tłumaczenie: Mateusz Radziwonowicz Korekta: Maciej Mackiewicz

I work with children with autism.

Pracuję z autystycznymi dziećmi.

Specifically, I make technologies

Dokładniej, tworzę techniki pomagające im w komunikacji.

to help them communicate.

Now, many of the problems that children

Wiele problemów dzieci zmagających się z autyzmem

with autism face, they have a common source,

ma wspólne źródło.

and that source is that they find it difficult

Mają one trudności

to understand abstraction, symbolism.

ze zrozumieniem abstrakcji i symbolizmu.

And because of this, they have a lot of difficulty with language.

Mają z tego powodu wiele problemów z posługiwaniem się językiem.

Let me tell you a little bit about why this is.

Opowiem pokrótce z czego to wynika.

You see that this is a picture of a bowl of soup.

Oto zdjęcie miski z zupą.

All of us can see it. All of us understand this.

Wszyscy to widzimy i rozumiemy.

These are two other pictures of soup,

Oto dwa inne zdjęcia zupy,

but you can see that these are more abstract

lecz są one bardziej abstrakcyjne.

These are not quite as concrete.

Mniej dokładne.

And when you get to language,

Jeśli chodzi o język,

you see that it becomes a word

widzimy, że zupa staje się słowem,

whose look, the way it looks and the way it sounds,

którego wygląd i brzmienie

has absolutely nothing to do with what it started with,

nie ma absolutnie nic wspólnego z tym, od czego zaczęliśmy,

or what it represents, which is the bowl of soup.

co reprezentuje, czyli miskę zupy.

So it's essentially a completely abstract,

Jest to czysto abstrakcyjna,

a completely arbitrary representation of something

arbitralna reprezentacja czegoś funkcjonującego w realnym świecie,

which is in the real world,

and this is something that children with autism

co dla dzieci z autyzmem stanowi niezwykłą trudność.

have an incredible amount of difficulty with.

Now that's why most of the people that work with children with autism --

Z tego powodu większość ludzi pracujących z takimi dziećmi,

speech therapists, educators --

terapeutów mowy, nauczycieli,

what they do is, they try to help children with autism

próbuje im pomóc komunikować się

communicate not with words, but with pictures.

nie za pomocą słów ale obrazów.

So if a child with autism wanted to say,

Jeśli autystyczne dziecko chciałoby powiedzieć: "Ja chcę zupę",

"I want soup," that child would pick

three different pictures, "I," "want," and "soup,"

wybrałoby trzy obrazki: "ja", "chcieć" i "zupa",

and they would put these together,

złożyłoby je razem, a terapeuta czy rodzic

and then the therapist or the parent would

understand that this is what the kid wants to say.

zrozumiałby, co dziecko chce powiedzieć.

And this has been incredibly effective;

Było to niezwykle efektywne w ostatnich 30, 40 latach,

for the last 30, 40 years

people have been doing this.

ludzie z tego korzystali.

In fact, a few years back,

Natomiast kilka lat temu opracowałem aplikację na iPada,

I developed an app for the iPad

which does exactly this. It's called Avaz,

która tak właśnie działa, o nazwie Avaz.

and the way it works is that kids select

Polega na możliwości wybrania różnych obrazków,

different pictures.

These pictures are sequenced together to form sentences,

które ułożone w kolejności tworzą zdania,

and these sentences are spoken out.

będące następnie wypowiedziane.

So Avaz is essentially converting pictures,

Avaz zasadniczo przetwarza obrazki,

it's a translator, it converts pictures into speech.

jest tłumaczem przetwarzającym obrazki na mowę.

Now, this was very effective.

Okazał się bardzo skuteczny,

There are thousands of children using this,

tysiące dzieci posługują się nim na całym świecie,

you know, all over the world,

and I started thinking about

więc zacząłem się zastanawiać

what it does and what it doesn't do.

co on robi, a czego nie robi.

And I realized something interesting:

Doszedłem do ciekawego wniosku,

Avaz helps children with autism learn words.

Avaz pomaga dzieciom z autyzmem uczyć się słów,

What it doesn't help them do is to learn

natomiast nie pomaga im

word patterns.

uczyć się składania słów.

Let me explain this in a little more detail.

Pozwólcie, że to wyjaśnię.

Take this sentence: "I want soup tonight."

Weźmy zdanie: "Chcę zupę dziś wieczorem".

Now it's not just the words here that convey the meaning.

Nie tylko słowa są nośnikiem znaczenia,

It's also the way in which these words are arranged,

ale także sposób ich ułożenia,

the way these words are modified and arranged.

sposób odmiany i ich kolejność.

And that's why a sentence like "I want soup tonight"

Dlatego zdanie: "Chcę zupę dziś wieczorem"

is different from a sentence like

różni się od zdania

"Soup want I tonight," which is completely meaningless.

"Zupa chce ja dziś wieczorem", które nie ma sensu.

So there is another hidden abstraction here

Mamy tu kolejną ukrytą abstrakcję,

which children with autism find a lot of difficulty coping with,

w obliczu której stają dzieci z autyzmem,

and that's the fact that you can modify words

polega ona na modyfikacji słów i ich ułożenia,

and you can arrange them to have

aby uzyskać inne znaczenie, przekazać inne myśli.

different meanings, to convey different ideas.

Now, this is what we call grammar.

Nazywamy to gramatyką.

And grammar is incredibly powerful,

Gramatyka ma niezwykłą moc,

because grammar is this one component of language

ponieważ jest komponentem języka,

which takes this finite vocabulary that all of us have

dzięki któremu ograniczona ilość słownictwa

and allows us to convey an infinite amount of information,

pozwala na przekazanie nieskończonej liczby informacji,

an infinite amount of ideas.

nieskończonej liczby myśli.

It's the way in which you can put things together

To możliwość poukładania słów,

in order to convey anything you want to.

by przekazać dowolny komunikat.

And so after I developed Avaz,

Zatem, gdy udoskonaliłem Avaza,

I worried for a very long time

martwiło mnie to, w jaki sposób

about how I could give grammar to children with autism.

nauczyć autystyczne dzieci gramatyki.

The solution came to me from a very interesting perspective.

Rozwiązanie przyszło niespodziewanie.

I happened to chance upon a child with autism

Miałem okazję spotkać dziecko z autyzmem

conversing with her mom,

podczas rozmowy z jego matką.

and this is what happened.

Oto co się stało.

Completely out of the blue, very spontaneously,

Ni stąd ni zowąd, spontanicznie,

the child got up and said, "Eat."

dziecko wstało i powiedziało: "Jeść".

Now what was interesting was

Ciekawy okazał się sposób,

the way in which the mom was trying to tease out

w jaki matka próbowała wydobyć znaczenie słów dziecka

the meaning of what the child wanted to say

by talking to her in questions.

zadając mu pytania.

So she asked, "Eat what? Do you want to eat ice cream?

Zapytała: "Jeść co? Chcesz zjeść lody?

You want to eat? Somebody else wants to eat?

Ty chcesz jeść? Ktoś inny chce jeść?

You want to eat cream now? You want to eat ice cream in the evening?"

Chcesz jeść lody teraz? Chcesz jeść lody wieczorem?".

And then it struck me that

Zorientowałem się wtedy, że jego matka zrobiła coś niesamowitego.

what the mother had done was something incredible.

She had been able to get that child to communicate

Udało jej się zachęcić dziecko do porozumiewania się z nią

an idea to her without grammar.

bez używania gramatyki.

And it struck me that maybe this is what

Zorientowałem się, że to jest właśnie to, czego szukam.

I was looking for.

Instead of arranging words in an order, in sequence,

Zamiast układać słowa

w odpowiedniej kolejności w zdaniu

as a sentence, you arrange them

można ułożyć je na mapie, gdzie wszystkie będą połączone

in this map, where they're all linked together

not by placing them one after the other

nie poprzez ułożenie jednego za drugim,

but in questions, in question-answer pairs.

ale poprzez pytania, w parach pytanie-odpowiedź.

And so if you do this, then what you're conveying

Gdy tak zrobimy, nie stworzą one zdania w danym języku,

is not a sentence in English,

but what you're conveying is really a meaning,

ale przekażą sens tego zdania.

the meaning of a sentence in English.

Now, meaning is really the underbelly, in some sense, of language.

Zatem sens stanowi tak naprawdę podłoże języka,

It's what comes after thought but before language.

pojawia się jako efekt myśli, ale przed użyciem języka.

And the idea was that this particular representation

Rzecz w tym, że ten schemat

might convey meaning in its raw form.

może przekazywać sens w surowej postaci.

So I was very excited by this, you know,

Zafascynowało mnie to,

hopping around all over the place,

chodziłem wkoło próbując wymyślić, jak mogę przetworzyć

trying to figure out if I can convert

all possible sentences that I hear into this.

wszelkie możliwe zdania, które słyszę, w ten sposób.

And I found that this is not enough.

Stwierdziłem, że to nie wystarczy. Dlaczego?

Why is this not enough?

This is not enough because if you wanted to convey

Ponieważ, gdy chce się przekazać sens zdania przeczącego,

something like negation,

you want to say, "I don't want soup,"

chce się powiedzieć: "Nie chcę zupy",

then you can't do that by asking a question.

nie osiągnie się tego poprzez pytanie, trzeba zastąpić czymś słowo "chcę".

You do that by changing the word "want."

Again, if you wanted to say,

A jeśli chce się powiedzieć: "Chciałem zupę wczoraj",

"I wanted soup yesterday,"

you do that by converting the word "want" into "wanted."

trzeba zmienić słowo "chcę" na "chciałem", czas przeszły.

It's a past tense.

So this is a flourish which I added

To było ulepszenie, które dodałem, by dopełnić system.

to make the system complete.

This is a map of words joined together

Oto mapa słów połączonych w pytania i odpowiedzi

as questions and answers,

and with these filters applied on top of them

z filtrami dodanymi ponad nimi

in order to modify them to represent

do ich modyfikacji, by wyrażały poszczególne niuanse.

certain nuances.

Let me show you this with a different example.

Zademonstruję to na innym przykładzie.

Let's take this sentence:

Weźmy zdanie: "Powiedziałem stolarzowi, że nie mogę mu zapłacić".

"I told the carpenter I could not pay him."

It's a fairly complicated sentence.

To dość skomplikowane zdanie.

The way that this particular system works,

System działa w ten sposób,

you can start with any part of this sentence.

że można zacząć od dowolnej części zdania.

I'm going to start with the word "tell."

Zacznę od słowa "mówić", oto ono.

So this is the word "tell."

Now this happened in the past,

Wydarzyło się to w przeszłości, więc zamienię je w "powiedziałem".

so I'm going to make that "told."

Now, what I'm going to do is,

Teraz zadam pytanie.

I'm going to ask questions.

So, who told? I told.

Kto powiedział? Ja powiedziałem.

I told whom? I told the carpenter.

Powiedziałem komu? Stolarzowi.

Now we start with a different part of the sentence.

Zacznijmy od innej części zdania, od słowa "płacić"

We start with the word "pay,"

and we add the ability filter to it to make it "can pay."

i dodajmy filtr do zmiany w "mogę zapłacić",

Then we make it "can't pay,"

następnie w "nie mogę zapłacić",

and we can make it "couldn't pay"

dalej "nie mogłem zapłacić" zmieniając na czas przeszły.

by making it the past tense.

So who couldn't pay? I couldn't pay.

Kto nie mógł zapłacić? Ja nie mogłem.

Couldn't pay whom? I couldn't pay the carpenter.

Komu nie mogłem zapłacić? Stolarzowi.

And then you join these two together

Potem łączymy te dwa elementy zadając pytanie.

by asking this question:

What did I tell the carpenter?

"Co ja powiedziałem stolarzowi?"

I told the carpenter I could not pay him.

"Ja powiedziałem stolarzowi, że nie mogę mu zapłacić".

Now think about this. This is

Pomyślcie o tym chwilę...

—(Applause)—

(Brawa)

this is a representation of this sentence

Jest to reprezentacja tego zdania

without language.

nie wykorzystująca języka.

And there are two or three interesting things about this.

Są tu jeszcze dwie czy trzy ciekawe rzeczy, po pierwsze,

First of all, I could have started anywhere.

mogłem zacząć gdziekolwiek.

I didn't have to start with the word "tell."

Nie musiałem zaczynać od słowa "mówić".

I could have started anywhere in the sentence,

Mogłem zacząć w dowolnym miejscu, a i tak by to wyszło.

and I could have made this entire thing.

The second thing is, if I wasn't an English speaker,

Kolejna sprawa, gdybym nie mówił po angielsku,

if I was speaking in some other language,

gdybym używał jakiegoś innego języka,

this map would actually hold true in any language.

mapa również by zadziałała.

So long as the questions are standardized,

Tak długo jak pytania są standaryzowane,

the map is actually independent of language.

mapa działa niezależnie od języka.

So I call this FreeSpeech,

Nazywam to FreeSpeech,

and I was playing with this for many, many months.

bawiłem się tym przez wiele miesięcy,

I was trying out so many different combinations of this.

próbowałem wielu różnych kombinacji.

And then I noticed something very interesting about FreeSpeech.

Wreszcie odkryłem coś ciekawego w tej kwestii.

I was trying to convert language,

Próbowałem przekształcić język,

convert sentences in English into sentences in FreeSpeech,

angielskie zdania na FreeSpeech

and vice versa, and back and forth.

i vice versa, w tę i z powrotem.

And I realized that this particular configuration,

Zrozumiałem, że ta szczególna konfiguracja,

this particular way of representing language,

ten sposób reprezentacji języka,

it allowed me to actually create very concise rules

pozwala mi stworzyć bardzo zwięzłe zasady

that go between FreeSpeech on one side

odnoszące się z jednej strony do FreeSpeech i z drugiej do angielskiego.

and English on the other.

So I could actually write this set of rules

Udało mi się spisać zestaw zasad

that translates from this particular representation into English.

pozwalających tłumaczyć tę reprezentację na angielski.

And so I developed this thing.

Udoskonaliłem to, stworzyłem system zwany silnikiem FreeSpeech,

I developed this thing called the FreeSpeech Engine

which takes any FreeSpeech sentence as the input

który bierze dowolne zdanie FreeSpeech jako dane wejściowe

and gives out perfectly grammatical English text.

i tworzy perfekcyjnie gramatyczny angielski tekst.

And by putting these two pieces together,

Łącząc te dwie rzeczy, reprezentację i silnik,

the representation and the engine,

I was able to create an app, a technology for children with autism,

mogłem stworzyć aplikację dla autystycznych dzieci,

that not only gives them words

dostarczającą im nie tylko słowa, ale również gramatykę.

but also gives them grammar.

So I tried this out with kids with autism,

Wypróbowałem to z autystycznymi dziećmi

and I found that there was an incredible amount of identification.

i odkryłem ogromną liczbę zgodności,

They were able to create sentences in FreeSpeech

udawało mi się stworzyć zdania we FreeSpeech,

which were much more complicated but much more effective

które były znacznie bardziej skomplikowane i efektywne

than equivalent sentences in English,

niż ich angielskie odpowiedniki.

and I started thinking about

Zacząłem myśleć,

why that might be the case.

o co może w tym chodzić.

And I had an idea, and I want to talk to you about this idea next.

Wpadłem na pomysł, o którym teraz opowiem.

In about 1997, about 15 years back,

Około 1997 roku, jakieś 15 lat temu,

there were a group of scientists that were trying

grupa naukowców próbowała zrozumieć

to understand how the brain processes language,

jak mózg przetwarza język.

and they found something very interesting.

Odkryli coś bardzo ciekawego, stwierdzili, że gdy uczy się języka

They found that when you learn a language

as a child, as a two-year-old,

jako dwuletnie dziecko,

you learn it with a certain part of your brain,

używa się określonej części mózgu,

and when you learn a language as an adult --

a gdy uczy się jako dorosły,

for example, if I wanted to learn Japanese right now —

gdybym chciał teraz nauczyć się japońskiego,

a completely different part of my brain is used.

używa się zupełnie innej części mózgu.

Now I don't know why that's the case,

Nie wiem czemu tak jest,

but my guess is that that's because

ale przypuszczam,

when you learn a language as an adult,

że gdy uczy się języka będąc dorosłym

you almost invariably learn it

zawsze robi się to

through your native language, or through your first language.

poprzez pryzmat języka ojczystego, pierwszego języka.

So what's interesting about FreeSpeech

Co jest ciekawe we FreeSpeech,

is that when you create a sentence

kiedy tworzy się zdanie, tworzy się język

or when you create language,

a child with autism creates language with FreeSpeech,

czy kiedy dziecko z autyzmem tworzy język we FreeSpeech,

they're not using this support language,

nie używa się języka wspomagającego, języka pomostowego.

they're not using this bridge language.

They're directly constructing the sentence.

Zdania są konstruowane bezpośrednio.

And so this gave me this idea.

Zatem przyszło mi do głowy,

Is it possible to use FreeSpeech

czy można użyć FreeSpeech

not for children with autism

nie tylko dla autystycznych dzieci,

but to teach language to people without disabilities?

ale by uczyć ludzi bez niepełnosprawności?

And so I tried a number of experiments.

Wykonałem kilka eksperymentów.

The first thing I did was I built a jigsaw puzzle

Po pierwsze stworzyłem układankę,

in which these questions and answers

w której pytania i odpowiedzi

are coded in the form of shapes,

były zakodowane w postaci kształtów i kolorów.

in the form of colors,

and you have people putting these together

Poprosiłem ludzi o ich ułożenie

and trying to understand how this works.

i próbę zrozumienia, jak to działa.

And I built an app out of it, a game out of it,

Potem na tej podstawie stworzyłem aplikację, grę,

in which children can play with words

w której dzieci bawią się słowami,

and with a reinforcement,

gdzie obiekty wizualne są wzmacniane za pomocą dźwięku,

a sound reinforcement of visual structures,

they're able to learn language.

by mogły nauczyć się języka.

And this, this has a lot of potential, a lot of promise,

Ma to duży potencjał i jest obiecujące.

and the government of India recently

Ostatnio rząd Indii

licensed this technology from us,

wykupił licencję na tę grę

and they're going to try it out with millions of different children

i zamierza wypróbować ją na milionach dzieci,

trying to teach them English.

by nauczyć je angielskiego.

And the dream, the hope, the vision, really,

Marzeniem, nadzieją, wizją

is that when they learn English this way,

jest to, że nauczą się angielskiego

they learn it with the same proficiency

na takim samym poziomie biegłości

as their mother tongue.

jak języka ojczystego.

All right, let's talk about something else.

Porozmawiajmy o czymś innym.

Let's talk about speech.

O mowie.

This is speech.

Oto mowa.

So speech is the primary mode of communication

Mowa jest podstawą komunikacji,

delivered between all of us.

przekazywaną przez każdego z nas.

Now what's interesting about speech is that

Ciekawe jest to, że mowa jest jednowymiarowa.

speech is one-dimensional.

Why is it one-dimensional?

Dlaczego? Ponieważ składa się z dźwięków.

It's one-dimensional because it's sound.

It's also one-dimensional because

Jest tak również z powodu budowy naszego aparatu artykulacyjnego,

our mouths are built that way.

Our mouths are built to create one-dimensional sound.

który jest stworzony do wydawania jednowymiarowego dźwięku.

But if you think about the brain,

Jeśli jednak pomyślimy o mózgu,

the thoughts that we have in our heads

to nasze myśli

are not one-dimensional.

nie okażą się jednowymiarowe.

I mean, we have these rich,

Posiadamy bogate,

complicated, multi-dimensional ideas.

złożone, wielowymiarowe myśli.

Now, it seems to me that language

Wydaje mi się, że język

is really the brain's invention

jest wynalazkiem mózgu

to convert this rich, multi-dimensional thought

służącym przekształceniu bogactwa wielowymiarowych myśli po jednej stronie

on one hand

into speech on the other hand.

w mowę po drugiej stronie.

Now what's interesting is that

Ciekawe jest to,

we do a lot of work in information nowadays,

że obecnie przetwarzamy masę informacji,

and almost all of that is done in the language domain.

niemal wszystkie za pomocą języka.

Take Google, for example.

Weźmy przykładowo Google.

Google trawls all these countless billions of websites,

Przeszukuje on niezliczone miliardy stron internetowych,

all of which are in English, and when you want to use Google,

wszystkie anglojęzyczne, a gdy chce się użyć Google'a,

you go into Google search, and you type in English,

wyszukuje się hasło w języku angielskim,

and it matches the English with the English.

a on zestawia angielski z angielskim.

What if we could do this in FreeSpeech instead?

Co by było, gdybyśmy użyli do tego FreeSpeech?

I have a suspicion that if we did this,

Podejrzewam, że gdyby tak zrobić,

we'd find that algorithms like searching,

okazałoby się, że algorytmy wyszukiwania,

like retrieval, all of these things,

wydobywania informacji,

are much simpler and also more effective,

stałyby się prostsze i bardziej efektywne,

because they don't process the data structure of speech.

ponieważ nie przetwarzałyby danych związanych ze strukturą języka.

Instead they're processing the data structure of thought.

W to miejsce przetwarzane byłyby dane struktur myślowych.

The data structure of thought.

Dane struktur myśli.

That's a provocative idea.

Pomysł brzmi prowokacyjnie.

But let's look at this in a little more detail.

Przyjrzyjmy się temu szczegółowo.

So this is the FreeSpeech ecosystem.

Oto ekosystem FreeSpeech.

We have the Free Speech representation on one side,

Z jednej strony dysponujemy reprezentacją FreeSpeech,

and we have the FreeSpeech Engine, which generates English.

mamy silnik FreeSpeech generujący angielski.

Now if you think about it,

Pomyślcie przez chwilę,

FreeSpeech, I told you, is completely language-independent.

FreeSpeech jest zupełnie niezależny od języka.

It doesn't have any specific information in it

Nie posiada żadnej szczególnej informacji dotyczącej angielskiego.

which is about English.

So everything that this system knows about English

Zatem wszystko, co system wie o angielskim

is actually encoded into the engine.

jest zakodowane w silniku graficznym.

That's a pretty interesting concept in itself.

To ciekawostka sama w sobie.

You've encoded an entire human language

Koduje się całą ludzką mowę

into a software program.

w oprogramowaniu.

But if you look at what's inside the engine,

Jeśli przyjrzeć się wnętrzu silnika,

it's actually not very complicated.

nie jest on skomplikowany.

It's not very complicated code.

Nie zawiera złożonego kodu.

And what's more interesting is the fact that

A co ciekawe,

the vast majority of the code in that engine

większa część kodu silnika

is not really English-specific.

nie jest nakierowana na angielski.

And that gives this interesting idea.

To nasuwa ciekawy pomysł,

It might be very easy for us to actually

mogłoby okazać się łatwe

create these engines in many, many different languages,

stworzenie silników w wielu językach,

in Hindi, in French, in German, in Swahili.

w hinduskim, francuskim, niemieckim, suahili.

And that gives another interesting idea.

Nasuwa to kolejną myśl.

For example, supposing I was a writer,

Załóżmy, że jestem dziennikarzem

say, for a newspaper or for a magazine.

piszącym dla gazety czy czasopisma.

I could create content in one language, FreeSpeech,

Mógłbym tworzyć tekst w jednym języku we FreeSpeech,

and the person who's consuming that content,

a osoba czytająca jej zawartość,

the person who's reading that particular information

tę szczególną informację

could choose any engine,

może wybrać dowolny silnik

and they could read it in their own mother tongue,

i odczytać ją w ojczystym języku,

in their native language.

we własnym języku.

I mean, this is an incredibly attractive idea,

Myślę, że to niezwykle ciekawy pomysł,

especially for India.

zwłaszcza w Indiach, używamy tak wielu różnych języków.

We have so many different languages.

There's a song about India, and there's a description

Istnieje piosenka, opisująca Indie jako kraj, który...

of the country as, it says,

(in Sanskrit).

(w sanskrycie).

That means "ever-smiling speaker

Oznacza to: "wiecznie uśmiechnięty użytkownik pięknych języków".

of beautiful languages."

Language is beautiful.

Język jest piękny.

I think it's the most beautiful of human creations.

To najpiękniejszy wytwór ludzkości.

I think it's the loveliest thing that our brains have invented.

To najcudowniejsza rzecz, jaką nasz mózg wymyślił.

It entertains, it educates, it enlightens,

Bawi, uczy, oświeca

but what I like the most about language

i to co lubię najbardziej: wyzwala.

is that it empowers.

I want to leave you with this.

Zostawię was z tą myślą.

This is a photograph of my collaborators,

Oto fotografia moich pierwszych współpracowników,

my earliest collaborators

when I started working on language

z którymi zacząłem pracę nad językiem i autyzmem.

and autism and various other things.

The girl's name is Pavna,

Dziewczyna nazywa się Pavna, jest z matką, Kalpaną.

and that's her mother, Kalpana.

And Pavna's an entrepreneur,

Pavna jest przedsiębiorcą,

but her story is much more remarkable than mine,

lecz jej historia jest bardziej niezwykła niż moja.

because Pavna is about 23.

Pavna ma 23 lata,

She has quadriplegic cerebral palsy,

cierpi na mózgowe porażenie czterokończynowe,

so ever since she was born,

więc odkąd się urodziła,

she could neither move nor talk.

nie mogła ani chodzić ani mówić.

And everything that she's accomplished so far,

Wszystko czego dokonała dotychczas,

finishing school, going to college,

ukończenie szkoły, studiów,

starting a company,

założenie firmy,

collaborating with me to develop Avaz,

współpraca ze mną przy opracowaniu Avaza,

all of these things she's done

wszystkiego tego dokonała

with nothing more than moving her eyes.

jedynie za pomocą ruchów gałek ocznych.

Daniel Webster said this:

Daniel Webster powiedział:

He said, "If all of my possessions were taken

"Gdyby odebrano mi wszystko, co posiadam,

from me with one exception,

pozostawiając jedną rzecz,

I would choose to keep the power of communication,

wybrałbym dar komunikacji,

for with it, I would regain all the rest."

bo z jego pomocą mógłbym odzyskać resztę".

And that's why, of all of these incredible applications of FreeSpeech,

Dlatego spośród wszystkich niesamowitych zastosowań FreeSpeech,

the one that's closest to my heart

najbliższą mojemu sercu pozostaje możliwość

still remains the ability for this

to empower children with disabilities

wyposażenia niepełnosprawnych dzieci

to be able to communicate,

w narzędzie komunikacji,

the power of communication,

w moc komunikacji,

to get back all the rest.

by mogły odzyskać resztę.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Thank you. (Applause)

Dziękuję. (Brawa)

Thank you. Thank you. Thank you. (Applause)

Dziękuję. Dziękuję. Dziękuję. (Brawa)

Thank you. Thank you. Thank you. (Applause)

Dziękuję. Dziękuję. Dziękuję. (Brawa)