Bruce Bueno de Mesquita predicts Iran's future

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Timmoty Wigboldus

What I'm going to try to do is explain to you

Ik ga jullie even proberen uit te leggen

quickly how to predict,

hoe je kan voorspellen

and illustrate it with some predictions

- en dat illustreren met een aantal voorspellingen -

about what Iran is going to do in the next couple of years.

wat Iran gaat doen in de komende paar jaar.

In order to predict effectively,

Om doeltreffend te kunnen voorspellen

we need to use science.

moeten we wetenschap gebruiken.

And the reason that we need to use science

En de reden dat we daarvoor wetenschap nodig hebben

is because then we can reproduce what we're doing;

is dat we dan kunnen reproduceren wat we doen.

it's not just wisdom or guesswork.

Het is niet alleen maar wijsheid of giswerk.

And if we can predict,

En als we kunnen voorspellen,

then we can engineer the future.

dan kunnen we de toekomst sturen.

So if you are concerned to influence energy policy,

Als je het energiebeleid wil beïnvloeden,

or you are concerned to influence national security policy,

of de nationale veiligheid,

or health policy, or education,

of het gezondheidsbeleid, het onderwijs,

science -- and a particular branch of science -- is a way to do it,

dan is één bepaalde tak van wetenschap dé manier om het te doen,

not the way we've been doing it,

niet de manier waarop we het altijd al hebben gedaan,

which is seat-of-the-pants wisdom.

namelijk gissen met de onderbuik

Now before I get into how to do it

Voor ik eraan begin

let me give you a little truth in advertising,

wil ik jullie eerst iets onthullen

because I'm not engaged in the business of magic.

want ik hou me niet bezig met magie.

There are lots of thing that the approach I take can predict,

Mijn benadering kan dienen voor een hoop gevallen,

and there are some that it can't.

maar voor andere net weer niet.

It can predict complex negotiations

Het kan complexe onderhandelingen voorspellen

or situations involving coercion --

of situaties waarin dwang wordt uitgeoefend,

that is in essence everything that has to do with politics,

in wezen alles wat te maken heeft met politiek,

much of what has to do with business,

veel van wat te maken heeft met het bedrijfsleven,

but sorry, if you're looking to speculate in the stock market,

maar sorry, als jullie willen speculeren op de beurs,

I don't predict stock markets -- OK,

ik ga geen aandelenmarkten voorspellen - OK,

it's not going up any time really soon.

daar zijn we nog lang niet aan toe.

But I'm not engaged in doing that.

Daarmee hou ik me niet bezig.

I'm not engaged in predicting random number generators.

Ook niet met het voorspellen van willekeurige-getallengenerators.

I actually get phone calls from people

Ik krijg zelfs telefoontjes van mensen

who want to know what lottery numbers are going to win.

die willen weten welke lotnummers gaan winnen

I don't have a clue.

Ik heb geen flauw idee.

I engage in the use of game theory, game theory is a branch of mathematics

Ik gebruik speltheorie, speltheorie is een tak van de wiskunde

and that means, sorry, that even in the study of politics,

en dat betekent, sorry, dat zelfs bij de studie van de politiek

math has come into the picture.

wiskunde een rol is gaan spelen.

We can no longer pretend that we just speculate about politics,

We kunnen niet langer doen alsof we alleen maar speculeren over politiek,

we need to look at this in a rigorous way.

we moeten er op een rigoureuze manier naar gaan kijken.

Now, what is game theory about?

Waar gaat speltheorie nu over?

It assumes that people are looking out for what's good for them.

Ze gaat uit van het principe dat mensen op zoek zijn naar wat goed voor hen is.

That doesn't seem terribly shocking --

Dat lijkt niet erg schokkend -

although it's controversial for a lot of people --

hoewel het voor veel mensen controversieel lijkt

that we are self-interested.

dat we uit eigenbelang handelen.

In order to look out for what's best for them

Om te kijken naar wat het beste is voor hen

or what they think is best for them,

of naar wat zij denken dat het beste voor hen is,

people have values -- they identify what they want, and what they don't want.

hebben mensen waarden - ze bepalen wat ze willen, en wat ze niet willen.

And they have beliefs about what other people want,

En ze hebben overtuigingen over wat andere mensen willen,

and what other people don't want, how much power other people have,

en over wat andere mensen niet willen, hoeveel macht andere mensen hebben,

how much those people could get in the way of whatever it is that you want.

hoeveel die mensen je in de weg zouden kunnen zitten bij het bereiken wat je wilt

And they face limitations, constraints,

En ze worden geconfronteerd met begrenzingen, beperkingen,

they may be weak, they may be located in the wrong part of the world,

ze kunnen zwak zijn, ze kunnen zich in het verkeerde deel van de wereld bevinden.

they may be Einstein, stuck away farming

Ze kunnen Einstein zijn maar ook een boer

someplace in a rural village in India not being noticed,

ergens in een onooglijk landelijk dorp ergens in India,

as was the case for Ramanujan for a long time,

zoals lange tijd het geval was voor Ramanujan,

a great mathematician but nobody noticed.

een groot wiskundige, maar door niemand opgemerkt.

Now who is rational?

Wie is rationeel?

A lot of people are worried about what is rationality about?

Veel mensen maken zich zorgen over waar rationaliteit om gaat.

You know, what if people are rational?

Mensen zijn rationeel.

Mother Theresa, she was rational.

Moeder Theresa was rationeel.

Terrorists, they're rational.

Terroristen zijn rationeel.

Pretty much everybody is rational.

Bijna iedereen is rationeel.

I think there are only two exceptions that I'm aware of --

Ik ken er slechts twee uitzonderingen op -

two-year-olds, they are not rational,

tweejarigen, die zijn niet rationeel,

they have very fickle preferences,

ze hebben zeer wispelturige voorkeuren,

they switch what they think all the time,

ze veranderen de hele tijd van idee,

and schizophrenics are probably not rational,

en schizofrenen zijn waarschijnlijk ook niet rationeel.

but pretty much everybody else is rational.

Maar voor de rest is vrijwel iedereen rationeel.

That is, they are just trying to do

Dat wil zeggen dat ze proberen gewoon dat te doen

what they think is in their own best interest.

waarvan ze denken dat het in hun eigen belang is.

Now in order to work out what people are going to do

Om uit te vinden wat mensen gaan doen

to pursue their interests,

om hun belangen na te streven,

we have to think about who has influence in the world.

moeten we nadenken over wie invloed heeft in de wereld.

If you're trying to influence corporations to change their behavior,

Als je probeert om bedrijven te beïnvloeden om hun gedrag te veranderen

with regard to producing pollutants,

met betrekking tot het produceren van verontreinigende stoffen,

one approach, the common approach,

is de voor-de-handliggende aanpak

is to exhort them to be better,

hen aan te zetten om beter te worden,

to explain to them what damage they're doing to the planet.

om uit hen te leggen welke schade ze de planeet berokkenen.

And many of you may have noticed that doesn't have

Velen van jullie hebben misschien al opgemerkt dat

as big an effect, as perhaps you would like it to have.

dat niet zo een groot effect sorteert, als je misschien wel zou willen.

But if you show them that it's in their interest,

Als je echter kan laten zien dat het in hun belang is

then they're responsive.

dan krijg je respons.

So, we have to work out who influences problems.

Dus moeten we uitzoeken wie invloed heeft op problemen.

If we're looking at Iran, the president of the United States

Als we kijken naar Iran dan zou je kunnen denken dat

we would like to think, may have some influence --

de president van de Verenigde Staten daar enige invloed kan hebben

certainly the president in Iran has some influence --

- de president in Iran heeft zeker enige invloed -

but we make a mistake if we just pay attention

maar we maken een fout als we alleen maar aandacht schenken

to the person at the top of the power ladder

aan de persoon aan de top van de machtsladder

because that person doesn't know much about Iran,

omdat die persoon niet veel weet over Iran,

or about energy policy,

of over het energiebeleid,

or about health care,

of over de gezondheidszorg,

or about any particular policy.

of over enig beleid in het bijzonder.

That person surrounds himself or herself with advisers.

Die persoon omringt zichzelf met adviseurs.

If we're talking about national security problems,

Als we praten over de nationale-veiligheidsproblemen,

maybe it's the Secretary of State,

dan is het misschien de minister van buitenlandse zaken

maybe it's the Secretary of Defense,

misschien de minister van defensie,

the Director of National Intelligence,

het hoofd van de inlichtingendienst,

maybe the ambassador to the United Nations, or somebody else

misschien wel de ambassadeur bij de Verenigde Naties, of nog iemand anders

who they think is going to know more about the particular problem.

die veel weet over dat specifieke probleem.

But let's face it, the Secretary of State doesn't know much about Iran.

Maar wees nou eerlijk, de minister van buitenlandse zaken weet niet veel over Iran.

The secretary of defense doesn't know much about Iran.

Ook de minister van defensie niet.

Each of those people in turn

Elk van deze mensen hebben op hun beurt

has advisers who advise them,

adviseurs die hen adviseren,

so they can advise the president.

zodat zij de president kunnen adviseren.

There are lots of people shaping decisions

Er zijn veel mensen die beslissingen vormgeven

and so if we want to predict correctly

en als we dus correct willen voorspellen,

we have to pay attention to everybody

moeten we aan iedereen aandacht besteden

who is trying to shape the outcome,

die die de uitkomst kan beïnvloeden.

not just the people at the pinnacle

En niet alleen aan de mensen aan de top

of the decision-making pyramid.

van de besluitvormingspiramide.

Unfortunately, a lot of times we don't do that.

Spijtig genoeg doen we dat meestal niet.

There's a good reason that we don't do that,

Er is een goede reden voor dat we dat niet doen,

and there's a good reason that using game theory and computers,

en er is een goede reden dat we door gebruik te maken van speltheorie en computers,

we can overcome the limitation

we de beperking van alleen maar naar een paar mensen te kijken

of just looking at a few people.

kunnen overwinnen.

Imagine a problem with just five decision-makers.

Stellen jullie je eens een probleem voor met slechts vijf beslissers.

Imagine for example

Stel je bijvoorbeeld voor

that Sally over here,

dat Sally hier

wants to know what Harry, and Jane,

wil weten wat Harry, Jane,

and George and Frank are thinking,

George en Frank denken,

and sends messages to those people.

en berichten stuurt naar die mensen.

Sally's giving her opinion to them,

Sally geeft hen haar mening

and they're giving their opinion to Sally.

en zij geven hun mening aan Sally.

But Sally also wants to know

Maar Sally wil ook weten

what Harry is saying to these three,

wat Harry tegen de drie anderen zegt

and what they're saying to Harry.

en wat zij zeggen tegen Harry.

And Harry wants to know

En Harry wil weten

what each of those people are saying to each other, and so on,

wat elk van die mensen aan elkaar zeggen en zo verder,

and Sally would like to know what Harry thinks those people are saying.

en Sally zou graag willen weten wat Harry denkt dat die mensen zeggen.

That's a complicated problem; that's a lot to know.

Dat is een ingewikkeld probleem, daar valt een heleboel te weten.

With five decision-makers

Met vijf besluitvormers

there are a lot of linkages --

zijn er veel verbindingen -

120, as a matter of fact,

in feite 120

if you remember your factorials.

als je je faculteiten nog herinnert.

Five factorial is 120.

5-faculteit is 120.

Now you may be surprised to know

Het kan je misschien wel verbazen om te weten

that smart people can keep 120 things straight

dat slimme mensen in hun hoofd 120 dingen echt

in their head.

uit elkaar kunnen houden.

Suppose we double the number of influencers

Maar stel dat we het aantal beïnvloeders verdubbelen

from five to 10.

van vijf naar tien.

Does that mean we've doubled the number of pieces of information

Betekent dat dan dat we het aantal stukjes informatie hebben verdubbeld?

we need to know, from 120 to 240?

Moeten we van 120 naar 240?

No. How about 10 times?

Nee, ongeveer 10 keer meer misschien?

To 1,200? No.

Naar 1200? Nee.

We've increased it to 3.6 million.

We hebben het verhoogd naar 3,6 miljoen.

Nobody can keep that straight in their head.

Niemand kan dat in zijn hoofd houden.

But computers,

Maar computers

they can. They don't need coffee breaks,

die kunnen dat. Ze hebben geen behoefte aan koffiepauzes,

they don't need vacations,

ze hoeven geen vakanties,

they don't need to go to sleep at night,

ze hoeven 's nachts niet te gaan slapen

they don't ask for raises either.

en ze vragen geen opslag.

They can keep this information straight

Zij kunnen deze informatie vasthouden

and that means that we can process the information.

en dat betekent dat we deze informatie kunnen verwerken.

So I'm going to talk to you about how to process it,

Ik ga jullie uitleggen hoe dat in zijn werk gaat,

and I'm going to give you some examples out of Iran,

met een aantal voorbeelden uit Iran,

and you're going to be wondering,

en je gaat je afvragen:

"Why should we listen to this guy?

"Waarom zouden we luisteren naar deze man?

Why should we believe what he's saying?"

Waarom zouden we geloven wat hij zegt?"

So I'm going to show you a factoid.

Een feitje zal jullie op weg helpen.

This is an assessment by the Central Intelligence Agency

Dit is een beoordeling door de Central Intelligence Agency

of the percentage of time

van het percentage van de keren

that the model I'm talking about

dat het model waar ik het over heb

is right in predicting things whose outcome is not yet known,

klopt in het voorspellen van dingen waarvan de uitkomst nog niet bekend is,

when the experts who provided the data inputs

terwijl de experts die de data verstrekten

got it wrong.

het mis hadden.

That's not my claim, that's a CIA claim -- you can read it,

De CIA, niet ik, beweert dat - je kunt het lezen,

it was declassified a while ago. You can read it in a volume edited by

het is een tijdje geleden vrijgegeven. Je kan het lezen in een uitgave onder redactie van

H. Bradford Westerfield, Yale University Press.

H. Bradford Westerfield, Yale University Press.

So, what do we need to know

Wat moeten we dus weten

in order to predict?

om te kunnen voorspellen?

You may be surprised to find out we don't need to know very much.

Het kan je verrassen dat we echt niet heel veel moeten weten.

We do need to know who has a stake

We moeten weten wie belang heeft

in trying to shape the outcome of a decision.

bij het vormgeven van de uitkomst van een beslissing.

We need to know what they say they want,

We moeten weten wat ze zeggen te willen,

not what they want in their heart of hearts,

niet wat ze willen in hun hart,

not what they think they can get,

niet wat ze denken dat ze kunnen krijgen,

but what they say they want, because that is a strategically chosen position,

maar wat ze zeggen dat ze willen, want dat is een strategisch gekozen positie,

and we can work backwards from that

en we kunnen daarvanuit teruggaan om

to draw inferences about important features of their decision-making.

conclusies te trekken over belangrijke kenmerken van hun besluitvorming.

We need to know how focused they are

We moeten weten hoe gefocust ze zijn

on the problem at hand.

op het voorliggende probleem.

That is, how willing are they to drop what they're doing when the issue comes up,

Dat wil zeggen, hoe bereid zijn ze om te laten vallen waar ze mee bezig zijn wanneer het probleem zich voordoet,

and attend to it instead of something else that's on their plate --

en er aandacht aan te besteden in plaats van wat er verder nog op hun bord ligt -

how big a deal is it to them?

hoe belangrijk is het voor hen?

And how much clout could they bring to bear

En hoeveel invloed zouden ze kunnen uitoefenen

if they chose to engage on the issue?

als ze zich over de kwestie wilden buigen.

If we know those things

Als we die dingen weten

we can predict their behavior by assuming that everybody

kunnen we hun gedrag voorspellen door aan te nemen dat iedereen

cares about two things on any decision.

bij elke beslissing om twee dingen geeft.

They care about the outcome. They'd like an outcome as close to

Ze geven om de uitkomst. Ze willen een resultaat zo dicht mogelijk

what they are interested in as possible.

bij dat wat ze zelf willen.

They're careerists, they also care about getting credit --

Het zijn carrièremensen, ze zitten ook in over het krijgen van geloofwaardigheid -

there's ego involvement,

hun ego speelt mee,

they want to be seen as important in shaping the outcome,

ze willen gezien worden als belangrijk bij het tot stand komen van het resultaat,

or as important, if it's their druthers, to block an outcome.

of net zo belangrijk, als het hen zo uitkomt, om een uitkomst te blokkeren.

And so we have to figure out how they balance those two things.

En dus moeten we uitzoeken hoe ze die twee dingen in balans houden.

Different people trade off

Verschillende mensen gaan de afweging maken

between standing by their outcome,

tussen staan voor hun resultaat,

faithfully holding to it, going down in a blaze of glory,

er trouw aan vasthouden, verliezen in een gloed van glorie,

or giving it up, putting their finger in the wind,

of het opgeven, hun vinger in de wind houden,

and doing whatever they think is going to be a winning position.

en dat doen waarvan ze denken dat het een winnende positie gaat opleveren.

Most people fall in between, and if we can work out where they fall

De meeste mensen zitten daar ergens tussen, en als we kunnen uitvinden waar ze thuishoren

we can work out how to negotiate with them

kunnen we uitwerken hoe met hen te onderhandelen

to change their behavior.

om hun gedrag te veranderen.

So with just that little bit of input

Met net dat beetje gegevens

we can work out what the choices are that people have,

kunnen we uitwerken wat de keuzes zijn die mensen hebben,

what the chances are that they're willing to take,

welke risico's ze bereid zijn te nemen,

what they're after, what they value, what they want,

waar ze naar streven, waaraan ze waarde hechten, wat ze willen,

and what they believe about other people.

en wat zij geloven over andere mensen.

You might notice what we don't need to know:

Je zou kunnen opmerken wat we niet hoeven te weten

there's no history in here.

wat hun voorgeschiedenis is.

How they got to where they are

Hoe ze werden wat ze zijn

may be important in shaping the input information,

kan belangrijk zijn in het vormgeven van de invoergegevens,

but once we know where they are

maar als we eenmaal weten waar ze zijn,

we're worried about where they're going to be headed in the future.

zitten we er meer mee in waar ze in de toekomst naartoe zullen gaan.

How they got there turns out not to be terribly critical in predicting.

Hoe ze werden wat ze zijn, blijkt niet zo belangrijk bij het voorspellen.

I remind you of that 90 percent accuracy rate.

Ik herinner jullie aan die 90 procent nauwkeurigheid.

So where are we going to get this information?

Waar halen we nu deze informatie vandaan?

We can get this information

We kunnen deze informatie vinden

from the Internet, from The Economist,

op het internet, van The Economist,

The Financial Times, The New York Times,

de Financial Times, de New York Times,

U.S. News and World Report, lots of sources like that,

US News and World Report, veel van dergelijke bronnen.

or we can get it from asking experts

Of we kunnen ze krijgen door het bevragen van experts

who spend their lives studying places and problems,

die hun hele leven die plaatsen en problemen hebben bestudeerd

because those experts know this information.

omdat die experts deze informatie kennen.

If they don't know, who are the people trying to influence the decision,

Als ze niet weten wie de mensen zijn die de beslissing proberen te beïnvloeden,

how much clout do they have,

hoeveel invloed ze hebben,

how much they care about this issue, and what do they say they want,

hoezeer ze inzitten met dit probleem en wat ze zeggen te willen,

are they experts? That's what it means to be an expert,

zijn ze dan experts? Dat is wat het betekent om een expert te zijn,

that's the basic stuff an expert needs to know.

dat zijn de dingen die een expert hoort te weten.

Alright, lets turn to Iran.

Oke, terug naar Iran.

Let me make three important predictions --

Laat me drie belangrijke voorspellingen maken.

you can check this out, time will tell.

Jullie zullen kunnen nagaan of dit zal uitkomen.

What is Iran going to do about its nuclear weapons program?

Wat gaat Iran doen met zijn nucleaire-wapensprogramma?

How secure is the theocratic regime in Iran?

Hoe veilig is het theocratische regime in Iran?

What's its future?

Wat is zijn toekomst?

And everybody's best friend,

En iedereens beste vriend,

Ahmadinejad. How are things going for him?

Ahmadinejad. Hoe gaat het voor hem aflopen?

How are things going to be working out for him in the next year or two?

Wat gaat er in de volgende paar jaar met hem gebeuren?

You take a look at this, this is not based on statistics.

Kijk hier eens naar, dit is niet gebaseerd op statistieken.

I want to be very clear here. I'm not projecting some past data into the future.

Ik wil hier heel duidelijk zijn. Ik ben niet bezig een aantal gegevens uit het verleden naar de toekomst te projecteren.

I've taken inputs on positions and so forth,

Ik heb gebruik gemaakt van data over posities enzovoort,

run it through a computer model

ze in een computermodel ingevoerd

that had simulated the dynamics of interaction,

dat de dynamiek van de interactie simuleerde,

and these are the simulated dynamics,

en dit is de gesimuleerde dynamiek,

the predictions about the path of policy.

de voorspellingen over het beleid.

So you can see here on the vertical axis,

Hier op de verticale as staat "Bouw de bom."

I haven't shown it all the way down to zero,

Ik toon alleen de bovenkant van de grafiek.

there are lots of other options, but here I'm just showing you the prediction,

Er zijn veel andere opties, maar hier toon ik jullie gewoon de voorspelling.

so I've narrowed the scale.

Dus heb ik de schaal verkleind

Up at the top of the axis, "Build the Bomb."

naar de top van de as toe.

At 130, we start somewhere above 130,

We beginnen ergens boven de 130,

between building a bomb, and making enough weapons-grade fuel

tussen het bouwen van een bom en het maken van voldoende brandstof van wapenkwaliteit

so that you could build a bomb.

zodat je een bom kan bouwen.

That's where, according to my analyses,

Dat is waar, volgens mijn analyses,

the Iranians were at the beginning of this year.

de Iraniërs stonden in het begin van dit jaar.

And then the model makes predictions down the road.

En dan maakt het model voorspellingen:

At 115 they would only produce enough weapons grade fuel

op 115 zouden ze alleen maar genoeg brandstof van wapenkwaliteit maken

to show that they know how, but they wouldn't build a weapon:

om aan te tonen dat ze het kunnen. Maar ze wilden geen wapen bouwen,

they would build a research quantity.

alleen maar een hoeveelheid voor onderzoek.

It would achieve some national pride,

Het zou de nationale trots wat aanzwengelen,

but not go ahead and build a weapon.

maar ze zouden er niet mee doorgaan om effectief een bom te bouwen.

And down at 100 they would build civilian nuclear energy,

En op 100 zouden ze gaan voor civiele nucleaire energie,

which is what they say is their objective.

waarvan ze zeggen dat het hun doel is.

The yellow line shows us the most likely path.

De gele lijn toont ons het meest waarschijnlijke pad.

The yellow line includes an analysis

De gele lijn omvat een analyse

of 87 decision makers in Iran,

van 87 besluitvormers in Iran,

and a vast number of outside influencers

en een groot aantal externe beïnvloeders

trying to pressure Iran into changing its behavior,

die proberen om Iran onder druk te zetten om hun gedrag te wijzigen,

various players in the United States, and Egypt,

verschillende spelers in de Verenigde Staten en Egypte,

and Saudi Arabia, and Russia, European Union,

Saoedi-Arabië, Rusland, de Europese Unie,

Japan, so on and so forth.

Japan en zo verder en zo voort.

The white line reproduces the analysis

De witte lijn reproduceert de analyse

if the international environment

als de internationale omgeving

just left Iran to make its own internal decisions,

Iran gerust laat om zijn eigen interne beslissingen te nemen,

under its own domestic political pressures.

onder zijn eigen binnenlandse politieke druk -

That's not going to be happening,

dat zal niet gebeuren -

but you can see that the line comes down faster

maar je kunt zien dat de lijn sneller naar beneden gaat

if they're not put under international pressure,

als ze niet onder internationale druk worden gezet,

if they're allowed to pursue their own devices.

als ze hun eigen plannen mogen nastreven.

But in any event, by the end of this year,

Maar in ieder geval komen we aan het eind van dit jaar,

beginning of next year, we get to a stable equilibrium outcome.

begin volgend jaar, tot een stabiel evenwicht.

And that equilibrium is not what the United States would like,

En dat evenwicht is niet wat de Verenigde Staten zouden willen,

but it's probably an equilibrium that the United States can live with,

maar het is waarschijnlijk een evenwicht waar de Verenigde Staten mee kunnen leven

and that a lot of others can live with.

en waarmee een heleboel anderen kunnen leven.

And that is that Iran will achieve that nationalist pride

En dat is dat Iran aan zijn nationalistische trots kan voldoen

by making enough weapons-grade fuel, through research,

door het maken van voldoende brandstof van wapenkwaliteit en door middel van onderzoek,

so that they could show that they know how to make weapons-grade fuel,

zodat ze kunnen aantonen dat ze weten hoe ze brandstof van wapenkwaliteit kunnen maken,

but not enough to actually build a bomb.

maar niet genoeg om daadwerkelijk een bom te bouwen.

How is this happening?

Hoe komt dat nu?

Over here you can see this is the distribution

Hier zie je dat dit de verdeling

of power in favor of civilian nuclear energy today,

van de macht is ten gunste van civiele nucleaire energie van vandaag,

this is what that power block is predicted to be like

hier wat dat machtsblok wordt voorspeld te zijn

by the late parts of 2010, early parts of 2011.

einde 2010, begin 2011.

Just about nobody supports research on weapons-grade fuel today,

Zowat niemand steunt het onderzoek naar brandstof van wapenkwaliteit vandaag de dag,

but by 2011 that gets to be a big block,

maar tegen 2011 wordt dat een groot blok,

and you put these two together, that's the controlling influence in Iran.

en deze twee maken samen de controlerende invloed in Iran uit.

Out here today, there are a bunch of people --

Vandaag zijn er daar een heleboel mensen -

Ahmadinejad for example --

Ahmadinejad bijvoorbeeld -

who would like not only to build a bomb,

die niet alleen graag een bom zouden bouwen,

but test a bomb.

maar ook testen.

That power disappears completely;

Die invloed verdwijnt volledig,

nobody supports that by 2011.

niemand ondersteunt dat nog in 2011.

These guys are all shrinking,

Dit is allemaal aan het krimpen,

the power is all drifting out here,

de macht gaat hier naartoe,

so the outcome is going to be the weapons-grade fuel.

waardoor de uitkomst naar de brandstof van wapenkwaliteit gaat.

Who are the winners and who are the losers in Iran?

Wie zijn de winnaars en wie de verliezers in Iran?

Take a look at these guys, they're growing in power,

Kijk eens naar deze jongens, hun macht neemt toe,

and by the way, this was done a while ago

en tussendoor, dit was een tijdje geleden

before the current economic crisis,

zo voor de huidige economische crisis

and that's probably going to get steeper.

en dat gaat waarschijnlijk nog wat steiler worden.

These folks are the moneyed interests in Iran,

Deze mensen zijn de gegoede belanghebbers in Iran,

the bankers, the oil people, the bazaaries.

de bankiers, de oliemensen, de bazaareigenaars.

They are growing in political clout,

Hun politieke invloed groeit,

as the mullahs are isolating themselves --

omdat de moellahs zichzelf isoleren -

with the exception of one group of mullahs,

met uitzondering van een groep moellahs,

who are not well known to Americans.

die niet goed bekend zijn bij de Amerikanen.

That's this line here, growing in power,

Dat is deze lijn hier, ze groeien in macht.

these are what the Iranians call the quietists.

De Iraniërs noemen ze de Stillen.

These are the Ayatollahs, mostly based in Qom,

Dit zijn ayatollahs die vooral in Qom gevestigd zijn.

who have great clout in the religious community,

Ze hebben een grote invloed in de religieuze gemeenschap,

have been quiet on politics and are going to be getting louder,

waren stil over politiek maar hun stem zal steeds luider worden,

because they see Iran going in an unhealthy direction,

omdat ze Iran in een ongezonde richting zien gaan,

a direction contrary

een richting in tegenstelling

to what Khomeini had in mind.

met wat Khomeini in gedachten had.

Here is Mr. Ahmadinejad.

Hier is de heer Ahmadinejad.

Two things to notice: he's getting weaker,

Twee dingen zijn op te merken, hij wordt zwakker,

and while he gets a lot of attention in the United States,

en terwijl hij veel aandacht krijgt in de Verenigde Staten,

he is not a major player in Iran.

is hij in Iran geen grote speler.

He is on the way down.

Hij is op weg naar beneden.

OK, so I'd like you to take a little away from this.

OK, ik zou jullie hiervan iets willen meegeven.

Everything is not predictable: the stock market

Alles is niet voorspelbaar, de beurs

is, at least for me, not predictable,

is, althans voor mij, niet voorspelbaar,

but most complicated negotiations are predictable.

maar de meeste ingewikkelde onderhandelingen zijn voorspelbaar.

Again, whether we're talking health policy, education,

Of we het nu hebben over gezondheidsbeleid, onderwijs,

environment, energy,

milieu, energie,

litigation, mergers,

geschillen, fusies,

all of these are complicated problems

dit zijn allemaal ingewikkelde problemen

that are predictable,

die voorspelbaar zijn,

that this sort of technology can be applied to.

waarop dit soort technologie kan worden toegepast.

And the reason that being able to predict those things is important,

En de reden dat de mogelijkheid om die dingen te voorspellen belangrijk is,

is not just because you might run a hedge fund and make money off of it,

is niet alleen omdat je misschien een hedgefonds hebt en er geld uit kunt halen,

but because if you can predict what people will do,

maar omdat als je kunt voorspellen wat mensen zullen doen

you can engineer what they will do.

je hun gedrag kan sturen.

And if you engineer what they do you can change the world,

En als je kan sturen wat ze doen, kun je de wereld veranderen,

you can get a better result.

kan je een beter resultaat bekomen.

I would like to leave you with one thought, which is

Ik zou jullie willen verlaten met een gedachte die

for me, the dominant theme of this gathering,

voor mij het dominante thema van deze bijeenkomst

and is the dominant theme of this way of thinking about the world.

en het dominante thema van deze manier van denken over de wereld is.

When people say to you,

Als mensen je zeggen:

"That's impossible,"

"Dat is onmogelijk."

you say back to them,

dan kan je terugzeggen:

"When you say 'That's impossible,'

"Als je zegt dat iets onmogelijk is,

you're confused with,

dan verwar je dat met

'I don't know how to do it.'"

'Ik weet niet hoe dat te doen.' "

Thank you.

Dank u.

(Applause)

(Applaus)

Chris Anderson: One question for you.

Chris Anderson: Een vraag voor je.

That was fascinating.

Dat was fascinerend.

I love that you put it out there.

Ik ben blij dat je dit deelt.

I got very nervous halfway through the talk though,

Maar halverwege het gesprek werd ik erg nerveus,

just panicking whether you'd included in your model, the possibility that

gewoon in paniek of je in je model wel had rekening gehouden met de mogelijkheid dat het publiceren van

putting this prediction out there might change the result.

deze voorspelling het resultaat ervan zou kunnen veranderen.

We've got 800 people in Tehran who watch TEDTalks.

We hebben 800 mensen in Teheran die naar TEDTalks kijken.

Bruce Bueno de Mesquita: I've thought about that,

Bruce Bueno de Mesquita: heb ik over nagedacht.

and since I've done a lot of work for the intelligence community,

Omdat ik veel werk voor de inlichtingendiensten heb gedaan,

they've also pondered that.

hebben zij er daar ook over nagedacht.

It would be a good thing if

Het zou een goede zaak zijn als

people paid more attention, took seriously,

mensen aan dit soort berekeningen meer aandacht zouden besteden, ze serieus nemen

and engaged in the same sorts of calculations,

en er zich mee bezighouden.

because it would change things. But it would change things in two beneficial ways.

Dat zou dingen veranderen. Maar het zou dingen op twee nuttige manieren veranderen.

It would hasten how quickly people arrive at an agreement,

Het zou bespoedigen hoe snel mensen tot een overeenkomst komen,

and so it would save everybody a lot of grief and time.

en het zou zo iedereen een hoop verdriet en tijd besparen.

And, it would arrive at an agreement that everybody was happy with,

We zouden tot een akkoord komen waar iedereen gelukkig mee was,

without having to manipulate them so much --

zonder veel hoeven te manipuleren -

which is basically what I do, I manipulate them.

wat in feite is wat ik doe, hen manipuleren.

So it would be a good thing.

Dus zou het een goede zaak zijn.

CA: So you're kind of trying to say, "People of Iran, this is your destiny, lets go there."

CA: Je probeert dus te zeggen, "Mensen van Iran, dit is je bestemming, laten we ervoor gaan."

BBM: Well, people of Iran, this is what many of you are going to evolve to want,

BBM: Nou, mensen van Iran, dit is wat velen van jullie zullen gaan willen

and we could get there a lot sooner,

en we konden daar veel sneller toe komen

and you would suffer a lot less trouble from economic sanctions,

en jullie zouden veel minder last hebben van economische sancties.

and we would suffer a lot less fear of the use of military force on our end,

Wij zouden veel minder angst hoeven te hebben voor het gebruik van militair geweld bij ons

and the world would be a better place.

en de wereld zou een betere plek zijn.

CA: Here's hoping they hear it that way. Thank you very much Bruce.

CA: Laten we hopen dat ze het zo begrijpen. Heel erg bedankt, Bruce.

BBM: Thank you.

BBM: Dank je wel.

(Applause)

(Applaus)