Alison Jackson: A surprising look at celebrity

Vertaald door: Felix Degenaar Nagekeken door: Rudolf Penninkhof

I'm a contemporary artist and I show in art galleries and museums.

Ik ben een modern kunstenaar en ik heb tentoonstellingen in galerieën en musea.

I show a number of photographs and films,

Ik vertoon een aantal foto's en films,

but I also make television programs, books and some advertising,

maar ik maak ook televisieprogramma's, boeken, en wat reclame,

all with the same concept.

allemaal met hetzelfde concept.

And it's about our fixation with celebrity and celebrity culture,

Het gaat over onze fixatie op roem en de cultus rondom beroemd zijn,

and the importance of the image:

en het belang van het imago.

celebrity is born of photography.

Faam komt voort uit de fotografie.

I'm going to start with how I started with this concept seven years ago,

Ik begin dus met hoe ik met dit concept begon, zeven jaar geleden,

when Princess Diana died.

toen prinses Diana stierf.

There was a sort of a standstill in Britain

Groot Brittannië kwam als het ware tot stilstand

the moment of her death,

op het moment dat ze stierf,

and people decided to mourn her death in a sort of mass way.

en men besloot haar dood op een massale manier te rouwen.

I was fascinated by this phenomenon,

Ik was gefascineerd door dit fenomeen.

so I wondered:

Dus vroeg ik me af:

could one erase the image of Diana, actually quite crudely and physically?

zou je de beeltenis van Diana op een grove en fysieke manier kunnen uitwissen?

So, I got a gun and started to shoot at the image of Diana,

Dus pakte ik een geweer en begon te schieten op de afbeelding van Diana.

but I couldn't erase this from my memory

Maar ik kon dit niet uit mijn herinnering wissen,

and certainly it was not being erased from the public psyche.

en het zou zeker niet worden uitgewist uit de psyche van de mensen.

Momentum was being built.

Er ontstond een beweging.

The press wrote about her death in rather, I felt, pornographic ways --

De pers schreef over haar op een - in mijn ogen - nogal pornografische manier,

like, "Which bit of artery left which bit of body?"

zo van: welke aders vloeiden uit welk deel van het lichaam,

and "How did she die in the back of the car?" --

en hoe stierf ze dan achterin de auto.

and I was intrigued by this sort of mass voyeurism,

Deze vorm van massaal voyeurisme intrigeerde me.

so I made these rather gory images.

Dus maakte ik deze nogal gruwelijke beelden.

I then went on wondering whether I could actually replace her image,

Toen ging ik me afvragen of ik daadwerkelijk haar beeltenis kon vervangen.

so I got a look-alike of Diana

Dus vond ik een Diana-dubbelganger,

and posed her in the right positions and angles

en poseerde haar in de juiste positie en de juiste hoeken,

and created something that was in, or existed in, the public imagination.

en ik creëerde iets wat zich bevond in de openbare fantasie.

So people were wondering: was she going to marry Dodi?

Mensen vroegen zich af, zou ze met Dodi gaan trouwen?

Was she in love with him?

Was ze verliefd op hem?

Was she pregnant? Did she want his baby?

Was ze zwanger? Wilde ze een kind van hem?

Was she pregnant when she died?

Was ze zwanger toen ze stierf?

So I created this image of Diana, Dodi and their imaginary mixed-race child

Dus maakte ik deze afbeelding van Diana, Dodi en hun verzonnen halfbloed kind.

and this image came out, which caused a huge public outcry at the time.

Deze afbeelding werd bekend, en er werd toen enorme ophef over gemaakt.

I then went on to make more comments on the media and press imagery,

Vervolgens ging ik meer kritiek geven op de media en afbeeldingen in de pers.

so I started making reference to media imagery --

Dus ging ik verwijzen naar afbeeldingen in de media --

made it grainy, shot through doorways and so on and so forth --

maakte ze korrelig, fotografeerde door deuropeningen, enzovoort,

to titillate the public or the viewer further

om het publiek of de kijker verder te prikkelen,

in terms of trying to make the viewer more aware of their own voyeurism.

om te proberen de kijker bewust te maken van zijn eigen voyeurisme.

So, this is an image of Diana looking at Camilla kissing her husband,

Dit is een afbeelding van Diana die kijkt naar Camilla die haar man kust.

and this was a sequence of images.

En dit was een serie afbeeldingen.

And this gets shown in art galleries like this, as a sequence.

Dit wordt op deze manier getoond in galeries, als een serie,

And similarly with the Di-Dodian baby imagery --

en op dezelfde manier de Di, Dodi en baby afbeeldingen.

this is another art gallery installation.

Dit is een andere galerie installatie.

I'm particularly interested in how you can't rely on your own perception.

Ik ben met name geïnteresseerd in hoe je niet kunt vertrouwen op je eigen waarneming.

This is Jane Smith and Jo Bloggs, for instance,

Dit zijn bijvoorbeeld Jane Smith en Jo Bloggs,

but you think it's Camilla and the Queen,

maar je denkt dat het Camilla en de Engelse koningin zijn.

and I'm fascinated how what you think is real isn't necessarily real.

Het fascineert me dat wat je denkt wat echt is, niet persé echt hoeft te zijn,

And the camera can lie,

en dat de camera kan liegen.

and it makes it very, very easy

En dat maakt het heel erg gemakkelijk

with the mass bombardment of imagery to tell untruths.

door het massabombardement van afbeeldingen, om onwaarheden te vertellen.

So, I continued to work on this project of how photography seduces us

Ik ging dus verder met dit project over hoe fotografie ons verleidt,

and is more interesting to look at than the actual real subject matter.

en dat het interessanter is om naar te kijken dan naar het werkelijke onderwerp.

And at the same time, it removes us from the real subject matter,

En tegelijkertijd verwijdert het ons verder van het werkelijke onderwerp.

and this acts as a sort of titillating thing.

En dat gedraagt zich als iets wat prikkelt.

So, the photograph becomes this teaser and incites desire and voyeurism;

Dus de foto wordt een plaaggeest, het stimuleert verlangen en voyeurisme.

what you can't have, you want more.

Wat je niet kunt krijgen, daar wil je meer van.

In the photograph, the real subject doesn't exist

Welnu, in de foto bestaat het echte onderwerp niet.

so it makes you want that person more.

Dus verlang je nog meer naar die persoon.

And that is the way, I think, that celebrity magazines work now:

En op die manier werken roddelbladen tegenwoordig, denk ik.

the more pictures you see of these celebrities,

Hoe meer foto's je ziet van deze beroemdheden,

the more you feel you know them,

des te meer krijg je het gevoel dat je ze kent,

but you don't know them

maar je kent ze niet,

and you want to know them further.

en je wil ze beter leren kennen.

Of course, the Queen goes to her stud often to watch her horses ...

Natuurlijk bezoekt de koningin haar dekhengst vaak, en ziet haar paarden...

watch her horses. (Laughter).

ziet haar paarden. (Gelach).

And then I was sort of making imagery.

En toen maakte ik als het ware afbeeldingen.

In England there's an expression: "you can't imagine the Queen on the loo."

In Engeland is er de uitdrukking "Je kunt je de koningin niet voorstellen op de wc."

So I'm trying to penetrate that.

Ik wil daar dus door heen breken.

Well, here is the image.

Nou, hier is de foto.

All this imagery was creating a lot of fuss

Al deze beelden zorgden voor flink wat commotie.

and I was cited as a disgusting artist. The press were writing about this,

Ik werd een walgelijke kunstenaar genoemd. De pers schreef hierover,

giving full pages about how terrible this was.

weet je wel, pagina's vol over hoe vreselijk dit allemaal was,

Which I found very interesting that it was going full cycle:

wat ik erg interessant vond omdat de cirkel weer rond was.

I was making comments about the press

Ik had aanmerkingen op de pers,

and about how we know facts and information only by media --

en over dat we feiten en informatie alleen te weten komen via de media

because we don't know the real people;

omdat we de echte personen niet kennen.

very few of us know the real people --

Maar heel weinigen van ons kennen de echte personen.

but it was going back into the press

Maar het kwam terug in de pers,

and they were publicizing, effectively, my filthy work.

en ze publiceerden feitelijk mijn vunzige werk.

So, these are broadsheets, tabloids, debates were being had all about this work,

Dus plakkaten, roddelbladen, er waren discussies, allemaal over dit werk.

films were being banned before people had actually had the look at the work,

Films werden verboden voordat mensen ze daadwerkelijk gezien hebben.

politicians were getting involved --

Politici gingen zich ermee bemoeien.

all sorts of things -- great headlines.

Van alles, grote koppen in de krant.

Then suddenly, it started to get on front pages.

Toen ineens kwam het op de voorpagina's.

I was being asked and paid to do front covers.

Ik werd gevraagd en betaald om voorpagina's te doen.

Suddenly I was becoming sort of acceptable,

Opeens werd ik min of meer acceptabel,

which I found also fascinating.

wat ik ook fascinerend vond, weet je.

How one moment -- it was disgusting --

Hoe het het ene moment walgelijk was --

journalists would lie to me to get a story or a photograph of me,

journalisten vertelden me leugens om een verhaal of een foto van me te krijgen,

saying my work was wonderful,

ze zeiden dat mijn werk prachtig was,

and the next minute there were terrible headlines about me.

en het volgende moment waren er vreselijke krantenkoppen over mij.

But then this changed suddenly.

Maar toen opeens veranderde dit.

I then started to work for magazines and newspapers.

Ik begon toen voor tijdschriften en kranten te werken.

This was, for example, an image that went into Tatler.

Dit was bijvoorbeeld een afbeelding die in Tatler kwam.

This was another newspaper image.

Dit was een andere krantenfoto.

It was an April fool actually, and to this day some people think it's real.

Het was op 1 april trouwens, en tot de dag van vandaag denken mensen dat dit echt is.

I was sitting next to someone at dinner the other day,

Ik zat laatst naast iemand tijdens het diner,

and they were saying there's this great image of the Queen

en ze zeiden dat er die geweldige foto van de koningin was

sitting outside William Hill.

die buiten William Hill zit.

They thought it was real.

Ze dachten dat het echt was.

I was exploring, at the time, the hyperbole of icons --

Ik onderzocht dus voortdurend de hyperbool van ikonen,

and Diana and Marilyn -- and the importance of celebrity in our lives.

en Diana en Marilyn, en het belang van beroemdheden in onze levens.

How they wheedle their way into the collective psyche

Hoe ze listig een weg naar binnen sluipen in het collectieve bewustzijn

without us even knowing,

zonder dat we het door hebben,

and how that should happen.

en hoe dat moet gebeuren.

I explored with actually dressing up as the celebrities myself.

Ik probeerde ook uit mezelf als beroemdheid te verkleden.

There's me as Diana --

Dat ben ik als Diana.

I look like the mass murderer Myra Hindley, I think, in this one. (Laughter).

Ik zie er hier uit als de seriemoordenares Myra Henley, vind ik. (Gelach).

And me as the Queen.

Ik als de koningin.

I then continued on to make a whole body of work about Marilyn --

Ik ging toen door met een hele serie werken over Marilyn,

the biggest icon of all --

het grootste icoon van allemaal.

and trying to titillate by shooting through doorways and shutters and so on and so forth,

En probeerde te prikkelen door te fotograferen door deuropeningen en lamellen en dergelijke.

and only showing certain angles to create a reality that, obviously,

En alleen bepaalde invalshoeken te laten zien om een werkelijkheid te creëren die

is completely constructed.

overduidelijk volledig is geconstrueerd.

This is the look-alike, so the crafting elements of this is completely enormous.

Dit is de dubbelganger, de vaktechnische elementen hiervan zijn dus gigantisch.

She looks nothing like Marilyn,

Ze lijkt in niets op Marilyn.

but by the time we've made her up and put wigs and makeup on,

Maar tegen de tijd dat we haar gegrimeerd hebben en pruiken op hebben gedaan,

she looks exactly like Marilyn,

ziet ze er exact uit als Marilyn,

to the extent that her husband couldn't recognize her --

zozeer dat haar echtgenoot haar niet meer herkende,

or recognize this look-alike -- in these photographs,

of de dubbelganger herkende, in deze foto's,

which I find quite interesting.

wat ik nogal interessant vind.

So, all this work is getting shown in art galleries.

Dus al dit werk wordt vertoond in galeries.

Then I made a book.

Toen schreef ik een boek.

I was also making a TV series for the BBC at the time.

Ik was toen ook een TV-serie voor de BBC aan het maken.

Stills from the TV series went into this book.

Beeldjes uit de TV-serie kwamen in het boek.

But there was a real legal problem because it looks real,

Maar er was een echt juridisch probleem omdat het net echt is,

but how do you get over that?

maar hoe los je dat op?

Because obviously it's making a comment about our culture right now:

Want het is overduidelijk een commentaar op onze cultuur van dit moment,

that we can't tell what's real.

dat we niet weten wat echt is.

How do we know when we're looking at something whether it's real or not?

Hoe weten we, als we ergens naar kijken, of het echt is of niet?

So, from my point of view, it's important to publish it,

Vanuit mijn gezichtspunt is het belangrijk om het te publiceren,

but at the same time it does cause a confusion --

maar het veroorzaakt ook een verwarring --

intentional on my behalf,

wat mij betreft expres --

but problematic for any outlet that I'm working with.

maar problematisch voor elke boekhandel waar ik mee samenwerk.

So a big disclaimer is put on everything that I do,

Er staat dus een grote verklaring op alles wat ik maak,

and I made narratives about all the European or Brit celebrities

en ik schreef een soort verhalen over alle Europese en Britse beroemdheden

and comments about our public figures.

en commentaren op onze publieke figuren.

You know, what does Tony Blair get up to in private with his fashion guru?

Wat doet Tony Blair in het geheim met een modegoeroe?

And also dealing with the perceptions that are put about

Ook ingaand op de percepties die er bestaan over

Bin Laden, Saddam Hussein, the links that were put about pre-Iraq war.

Bin Laden, Saddam Hussein, de connecties die er met de pre-Irak oorlog waren.

And what is going to happen to the monarchy?

En wat gaat er gebeuren met de monarchie

Because obviously the British public,

want het is duidelijk dat het Britse volk

I think, would prefer William to Charles on the throne.

liever William dan Charles op de troon willen zien, denk ik.

And it's that wish, or that desire, that I suppose I'm dealing with in my work.

En het is die wens, of dat verlangen, dat ik volgens mij aansnijd in mijn werk.

I'm not really interested in the celebrity themselves.

Ik vind de beroemdheden zelf niet echt interessant.

I'm interested in the perception of the celebrity.

Ik ben geïnteresseerd in hoe die beroemdheid wordt gezien.

And with some look-alikes, they are so good

En sommige dubbelgangers zijn zo goed.

you don't know whether they're real or not.

Je weet niet of ze echt zijn of niet.

I did an advertising campaign for Schweppes, which is Coca-Cola,

Ik deed een reclamecampagne voor Schweppes, wat Coca-Cola is,

and so that was very interesting in terms of the legalities.

en die was erg interessant vanuit juridisch gezichtspunt.

It's highly commercial.

Het is uiterst commercieel.

But it was a difficulty for me -- because this is my artwork;

Maar het was lastig voor me want dit zijn mijn kunstwerken.

should I do advertising? -- at the time.

Moest ik wel reclame doen, op dat moment?

So I made sure the work was not compromised in any way

Ik zorgde er daarom voor dat het werk op geen enkele manier gecompromitteerd werd,

and that the integrity of the work remained the same.

en dat de integriteit van het werk hetzelfde bleef.

But the meanings changed in the sense that with the logo on,

Maar de betekenissen veranderden, omdat met het logo er op

you're closing all the lines of interpretation down to selling a product

verklein je alle mogelijke interpretaties naar het verkopen van een product --

and that's all you're doing.

en dat is alles wat je doet.

When you take the logo off, you're opening up the interpretations

Als je het logo eraf haalt maak je interpretaties mogelijk

and making the work inconclusive,

en maak je het werk onduidelijk.

opposed to conclusive when you are advertising.

In tegenstelling tot overtuigend, als je reclame maakt.

This image is quite interesting, actually,

Deze foto is trouwens erg interessant,

because I think we made it three years ago.

omdat we hem volgens mij drie jaar geleden maakten,

And it's Camilla in her wedding dress, which, again,

en het is Camilla in haar trouwjurk die bijna

nearly got re-used now, recently prior to her wedding.

opnieuw werd gebruikt, onlangs, voorafgaand aan haar huwelijk.

Tony Blair and Cherie. And again, the legalities -- we had to be very careful.

Tony Blair and Cherie. Ook hier, de juridische kwesties -- we moesten erg voorzichtig zijn.

It's obviously a very big commercial company, and so this little,

Het is duidelijk een heel groot commercieel bedrijf dus deden we dit kleine

"Shh -- it's not really them,"

"Shh... je weet wel dat ze het niet echt zijn,"

was put on the side of the imagery.

werd aan de zijkant van de afbeelding gezet.

And Margaret Thatcher visiting Jeffery Archer in jail.

En Margaret Thatcher die Jeffery Archer bezoekt in de gevangenis.

I then was asked by Selfridges to do a series of windows for them,

Toen werd ik door Selfridges gevraagd om een serie etalages voor hun te doen.

so I built a sauna bath in one of their windows and created little scenes --

Dus maakte ik een sauna in één van hun etalages, en maakte kleine voorstellingen --

live scenes with look-alikes inside the windows,

tableaus-vivants met dubbelgangers in de etalages,

and the windows were all steamed up.

en de etalages raakten helemaal beslagen.

So, it's Tony Blair reading and practicing his speech;

Dit is Tony Blair die zijn redevoering oefent en leest.

I've got them doing yoga inside there with Carole Caplin;

Ik laat ze hierbinnen yoga doen met Carola Caplin,

Sven making out with Ulrika Jonsson, who he was having an affair with at that time.

Sven die knuffelt met Ulrika Jonsson, met wie hij een affaire had op dat moment.

This was a huge success for them

Dit was een groot succes voor hun

because the imagery got shown in the press the day after

omdat de beelden ervan werden vertoond in de pers de volgende dag

in every single newspaper, broadsheets and tabloids.

in alle kranten, posters en roddelbladen.

It was a bit of a road stopper, which was problematic

Het zorgde voor verkeersopstoppingen, wat een probeem was

because the police kept on trying to clear away the crowds,

want de politie bleef proberen de menigten uiteen te drijven.

but huge fun -- it was great for me to do a performance.

Maar dikke pret -- ik vond het geweldig om een performance te maken.

Also, people were taking photographs of this,

Ook maakten mensen er foto's van,

so it was being texted around the world extremely quickly, all this imagery.

en dus werd het heel snel de wereld rond ge-smst, al deze beelden.

And the press were interviewing, and I was signing my book. (Laughter).

De pers stelde vragen, en ik signeerde mijn boek. (Gelach).

Further imagery. I'm making a new book now with Taschen

Meer beelden: ik ben bezig aan een nieuw boek met Taschen,

that I'm working on really for a sort of global market --

waar ik aan werk, bedoeld voor de wereldwijde markt.

my previous book was only for the U.K. market --

Mijn vorige boek was alleen voor de Engelse markt.

that I suppose it could be called humorous.

Maar volgens mij kun je het wel grappig noemen.

I suppose I come from a sort of non-humorous background

Ik zal wel een soort van niet-humoristische achtergrond hebben,

with serious intent,

weet je wel, met serieuze bedoelingen.

and then suddenly my work is funny.

En dan is mijn werk ineens grappig.

And I think it doesn't really matter that my work is considered humorous, in a way;

Het maakt niet echt uit dat mijn werk humoristisch wordt gevonden, op een bepaalde manier --

I think it's a way in for me to deal with the importance of imagery

Ik denk dat het een ingang is voor me om met het belang van de beelden om te gaan,

and how we read all our information through imagery.

en hoe we onze informatie beoordelen via beelden.

It's an extremely fast way of getting information.

Het is een pijlsnelle manier om informatie te krijgen.

It's extremely difficult if it's constructed correctly,

Het is ongelooflijk moeilijk als het op de juiste manier is geconstrueerd,

and there are techniques of constructing iconic imagery.

en er zijn technieken om iconische beelden samen te stellen.

This image, for example, is sort of spot-on

Deze foto bijvoorbeeld, die geeft het exact weer

because it exactly sums up what Elton may be doing in private,

omdat het precies weergeeft wat Elton privé zou kunnen doen,

and also what might be happening with Saddam Hussein, and George Bush

en ook wat er aan de hand kan zijn met Saddam Hussein en George Bush

reading the Koran upside-down.

die de Koran op zijn kop lezen.

For example, George Bush target practice --

Bijvoorbeeld, George Bush' schietoefeningen,

shooting at Bin Laden and Michael Moore.

schietend op Bin Laden en Michael Moore.

And then you change the photograph he's shooting at,

En dan verander je de foto waar hij op schiet,

and it suddenly becomes rather grim and maybe less accessible. (Laughter).

en dan wordt het ineens nogal grimmig, en wellicht minder toegankelijk. (Gelach).

Tony Blair being used as a mounting block,

Tony Blair die gebruikt wordt als opstapje.

and Rumsfeld and Bush laughing with some Abu Ghraib photos behind,

En een lachende Rumsfeld en Bush met wat Abu Ghraib foto's achter ze,

and the seriousness, or the intellect, of Bush.

en de ernst, of het intellect, van Bush.

And also, commenting on the behind the scenes --

Ook commentaar geven op achter de schermen,

well, as we know now -- what goes on in prisons.

dus, zoals we nu weten, wat er gebeurt in gevangenissen.

And in fact, George Bush and Tony Blair

En eigenlijk hebben George Bush en Tony Blair

are having great fun during all of this.

heel veel lol in de tussentijd.

And really commenting, you know,

En echt commentaar geven, snap je,

based on the perception we have of the celebrities.

gebaseerd op het beeld dat wij hebben van beroemdheden,

What Jack Nicholson might be up to in his celebrity life,

wat Jack Nicholson aan het doen zou zijn in zijn beroemde leven.

and the fact that he tried to ... he had a bit of road rage

En het feit dat ik probeerde, hij had wat last van aggressie achter het stuur,

and golf-clubbed a driver the other day.

en sloeg ooit een automobilist met een golfclub.

I mean, it's extremely difficult to find these look-alikes,

Ik bedoel, het is ontzettend moeilijk die dubbelgangers te vinden,

so I'm constantly going up to people in the street

dus ik ga voortdurend op mensen af op straat

and trying to ask people to come

en probeer ze te vragen om mee te komen

and be in one of my photographs or films.

om in één van mijn foto's of films te zijn.

And sometimes asking the real celebrity,

En soms vraag ik het aan de echte beroemdheid,

mistaking them for someone who just looks like the real person,

die ik dan verwar met iemand die er precies op lijkt,

which is highly embarrassing. (Laughter).

wat erg pijnlijk is. (Gelach).

I've also been working with The Guardian on a topical basis --

Ik heb ook met de Guardian gewerkt aan verschillende onderwerpen --

a page a week in their newspaper --

een pagina per week in hun krant --

which has been very interesting, working topically.

wat erg interessant was, onderwerp-gericht werken.

So, Jamie Oliver and school dinners;

Dus Jamie Oliver en schoolmenu's;

Bush and Blair having difficulty getting alongside Muslim culture;

Bush en Blair die moeite hebben mee te gaan met de moslimcultuur;

the whole of the hunting issue,

de hele kwestie van de jacht,

and the royal family refusing to stop hunting;

en de koninklijke familie die weigert te stoppen met jagen.

and the tsunami issues; and obviously Harry;

En de tsunamiproblemen. En Harry, dat spreekt vanzelf.

Blair's views on Gordon Brown, which I find very interesting;

Blair's visie op Gordon Brown, wat ik erg interessant vind.

Condi and Bush.

Condi (Condoleezza Rice) en Bush.

This image I've decided to show having a reservation about it.

Deze foto heb ik besloten te laten zien, al heb ik er reserves over.

I made it a year ago. And just how meanings change,

Ik maakte hem een jaar geleden -- en hoe betekenissen maar veranderen,

and there were a terrible thing that has happened,

en dat er iets verschrikkelijks is gebeurd.

but the fear is lurking around in our minds prior to that.

Maar de angst ligt bij ons al op de loer voorafgaand daaraan.

That's why this image was made one year ago,

Daarom is deze foto een jaar geleden gemaakt.

and what it means today.

En wat het vandaag de dag betekent.

So, I'll leave you with these clips to have a look. (Music)

Ik verlaat jullie dan met deze filmpjes om te zien.

Chris Anderson: Thank you.

Chris Anderson: Dank je wel.