Why I risked my life to expose a government massacre | Anjan Sundaram

Vertaald door: Lieve Smeets Nagekeken door: Peter van de Ven

What does it mean to be a witness?

Wat betekent het om getuige te zijn?

Why is it important to bear witness

Waarom is het belangrijk om getuige te zijn

to people's suffering,

van het leed van anderen,

especially when those people are isolated from us?

vooral wanneer zij geïsoleerd zijn van ons?

And what happens when we turn away?

En wat gebeurt er wanneer wij wegkijken?

Three years ago, I traveled to the Central African Republic

Drie jaar geleden ben ik naar de Centraal-Afrikaanse Republiek gereisd

to report on its ongoing war.

om verslag te doen van de oorlog.

I'd heard warnings of massacres

Ik had waarschuwingen gekregen van massamoorden

in the country's jungles and deserts,

in de jungles en woestijnen van dit land,

but no one could locate these massacres

maar niemand kon me zeggen waar deze massamoorden gebeurden

or tell me who was killed, or when.

of wie er werd vermoord, of wanneer.

I drove into this war

Ik ben naar deze oorlog gegaan

with little information.

met weinig informatie.

I witnessed scenes that were tragic and unreal,

Ik was getuige van tragische en onwerkelijke taferelen,

and only at the end did I realize

en slechts op het einde realiseerde ik me dat ik getuige was geweest

that I had witnessed the slow preparation of ethnic cleansing.

van de trage voorbereidingen van etnische zuivering.

The Central African Republic is a country of about five million people

De Centraal-Afrikaanse Republiek heeft ongeveer 5 miljoen inwoners

the size of Texas

en is zo groot als Texas,

in the center of Africa.

in het midden van Afrika.

The country has known chronic violence since French colonial rule ended in 1960.

Het land kent al chronisch geweld

sinds het einde van de Franse kolonisatie in 1960.

The war I reported on

De oorlog waarover ik verslag deed,

was between the minority Muslim government,

woedde tussen de moslimoverheid,

called the Seleka,

Seleka genaamd,

and citizen militias,

en burgermilitairen,

mostly Christian,

voornamelijk christenen,

called the anti-balaka.

de anti-balaka genaamd.

The first sign of the impending cleansing

Het eerste teken van de dreigende zuivering

was the breakdown of trust within communities.

was het verval van het vertrouwen binnen de gemeenschappen.

Three days after I arrived in the country,

Drie dagen nadat ik was gearriveerd,

I watched the small city of Gaga be abandoned.

zag ik dat de kleine stad Gaga verlaten werd.

A battle was about to break out.

Een gevecht stond voor de deur.

And to save themselves,

En om zichzelf te redden,

many people were working as government spies,

werkten veel mensen als spion voor de overheid,

identifying friends and neighbors

waarbij zij vrienden en buren de dood in hebben gejaagd

to be killed.

door ze te verraden.

Cities and towns,

In steden en dorpen,

any place with humans, had become unsafe.

overal waar mensen waren, was het onveilig geworden.

So people moved to the jungle.

Dus verhuisden mensen naar de jungle.

I felt strangely isolated

Ik voelde me op een rare manier geïsoleerd

as pigs and livestock moved into the empty homes.

toen de varkens en het vee bezit namen van hun lege huizen.

In a war zone,

In een oorlogsgebied weet je dat je in de buurt bent van de dood

you know that you are near the killing when people have left.

wanneer mensen weg zijn gegaan.

The war moved across the jungle and reached Gaga,

De oorlog ging door de jungle en bereikte Gaga,

and I was surrounded by the thunder of bombs.

en ik was omgeven door een bommenregen.

Government forces drove into the jungle to attack a town sheltering a militia.

Overheidstroepen gingen de jungle binnen

om een dorp aan te vallen dat militairen beschermde.

I rode on motorcycle for hours,

Ik reed uren op een motorfiets,

crossing jungle streams and tall elephant grass,

terwijl ik beken en hoog gras in de jungle overstak,

but I only got to the town

maar ik bereikte het dorpje pas

after the government had burned it

nadat de overheid het verbrand had

and its people were gone.

en de mensen weg waren.

To see if I could speak to someone,

Zoekend naar iemand om mee te praten,

I shouted out that I was a friend, that I would not hurt them.

riep ik dat ik een vriend was en hen geen pijn zou doen.

A woman in a red shirt ran out of the forest.

Een vrouw in een rood shirt kwam uit de jungle rennen.

Others cautiously emerged from the trees

Anderen kwamen voorzichtig uit de bomen

and asked, "Est-ce les gens savent?"

en vroegen: "Est-ce les gens savent?"

"Do people know?"

"Weten mensen het?"

The question surprised me.

Die vraag verraste me.

Their children were hungry and sick,

Hun kinderen hadden honger en waren ziek,

but they didn't ask for food or medicine.

maar ze vroegen niet om eten of medicijnen.

They asked me,

Ze vroegen me:

"Do people know what is happening to us?"

"Weten mensen wat er met ons gebeurt?"

I felt helpless as I wrote down their question.

Ik voelde me hulpeloos toen ik hun vraag opschreef.

And I became determined

En ik werd vastberaden

that this moment in their lives

dat dit moment in hun leven

should not be forgotten.

niet mocht worden vergeten.

In bearing witness to their crisis,

Terwijl ik getuige was van hun crisis,

I felt a small communion with these people.

voelde ik me al wel een beetje verbonden met deze mensen.

From far away, this war had felt like a footnote in world news.

Van veraf voelde deze oorlog als een kanttekening bij het wereldnieuws.

As a witness,

Als een getuige

the war felt like history unfolding.

voelde de oorlog als geschiedenis in wording.

The government denied that it was committing any violence,

De overheid ontkende dat zij enige vorm van geweld pleegde,

but I continually drove through towns

maar ik reed continue door dorpen

where people described government massacres

waar mensen door de overheid gepleegde massamoorden beschreven

from a day or a week before.

van een dag of een week eerder.

I felt overwhelmed

Ik voelde me overweldigd

and tried to calm myself.

en probeerde mezelf te kalmeren.

As I reported on these massacres,

Terwijl ik verslag deed van deze massamoorden,

I bought and ate

kocht en at ik

little sweets,

kleine snoepjes,

seeking the familiar comfort of their taste.

zoekende naar het vertrouwde comfort van hun smaak.

Central Africans ate these sweets

Centraal-Afrikanen aten deze snoepjes

to ease their hunger,

om hun honger te stillen

leaving a trail of thousands of plastic wrappers as they fled.

en lieten daarbij een spoor van duizenden plastic papiertjes achter,

terwijl ze vluchtten.

On the few radio stations still operating in the country,

Op de weinige radiostations die nog werkten in het land

I mostly heard pop music.

hoorde ik vooral popmuziek.

As the war mounted,

Toen de oorlog erger werd,

we received less information about the massacres.

kregen we minder informatie over de massamoorden.

It became easier to feel a sense of normalcy.

Het werd makkelijker om een gevoel van normaliteit te ervaren.

I witnessed the effect of this missing information.

Ik was getuige van het effect van deze ontbrekende informatie.

Two weeks later, I slowly and anxiously

Twee weken later reed ik langzaam en angstig

drove into an isolated militia headquarters,

naar een geïsoleerd militair hoofdkwartier,

a town called PK100.

een dorpje genaamd PK100.

Here, Christian fighters told me

Hier vertelden christelijke vechters mij

that all Muslims were foreigners,

dat alle moslims buitenlanders waren,

evil and allied with the government.

kwaadaardig en bondgenoten van de overheid.

They likened Muslims to animals.

Ze vergeleken moslims met dieren.

Without neutral observers or media

Zonder neutrale observatoren of media

to counter this absurd narrative,

die dit absurde beeld tegen konden spreken,

it became the single narrative in these camps.

werd dit het enige beeld in deze kampen.

The militias began to hunt down Muslims,

De militairen begonnen moslims op te sporen

and emptied the capital, Bangui,

en ze ontdeden de hoofdstad, Bangui,

of nearly 140,000 Muslims

van bijna 140,000 moslims

in just a few months.

in slechts een paar maanden.

Most of the killing and fleeing of Muslims went unrecorded by witnesses.

Meestal waren een geen getuigen bij het vermoorden en verjagen van moslims.

I'm telling you about my reporting in the Central African Republic,

Ik vertel jullie over mijn werk in de Centraal-Afrikaanse Republiek,

but I still ask myself why I went there.

maar ik vraag mezelf nog steeds af waarom ik ben gegaan.

Why put myself at risk?

Waarom riskeerde ik dit?

I do this work

Ik doe dit werk,

because I feel that ignored people in all our communities

omdat ik het gevoel heb dat mensen die genegeerd worden in al onze gemeenschappen

tell us something important

ons iets belangrijks vertellen

about who we are.

over wie wij zijn.

When information is missing,

Wanneer er informatie mist,

people have the power to manipulate reality.

hebben mensen de macht om de realiteit te manipuleren.

Without witnesses,

Zonder getuigen

we would believe that those thousands of massacred people are still alive,

zouden we geloven dat duizenden vermoorde mensen nog steeds leven,

that those hundreds of burned homes are still standing.

dat honderden afgebrande huizen nog steeds recht staan.

A war zone can pass

Een oorlogsgebied kan eruitzien

for a mostly peaceful place

als een voornamelijk vreedzame plek,

when no one is watching.

wanneer niemand kijkt.

And a witness can become precious,

En een getuige kan kostbaar worden,

and their gaze most necessary,

en zijn blik zeer noodzakelijk,

when violence passes silently,

wanneer geweld stilletjes gebeurt,

unseen and unheard.

ongezien en ongehoord.

Thank you.

Bedankt.

(Applause)

(Applaus)