Newton Aduaka: The story of Ezra, a child soldier

14,676 views ・ 2008-11-04

TED


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

Vertaald door: Axel Saffran Nagekeken door: Els De Keyser
00:12
This is very strange for me, because I’m not used to doing this:
0
12160
3000
Dit is erg vreemd voor me, want ik ben niet gewend om dit te doen.
00:15
I usually stand on the other side of the light,
1
15160
3000
Meestal sta ik aan de andere kant van het licht,
00:18
and now I'm feeling the pressure I put other people into. And it's hard ...
2
18160
7000
en nu voel ik de druk waaronder ik andere mensen zet. Het is zwaar...
00:25
The previous speaker has, I think,
3
25160
3000
De vorige spreker heeft, denk ik,
00:28
really painted a very good background as to
4
28160
6000
een goede achtergrond geschilderd van
00:34
the impulse behind my work and what drives me, and my sense of loss,
5
34160
6000
de impuls achter mijn werk en wat me drijft, en mijn gevoel van verlies,
00:40
and trying to find the answer to the big questions.
6
40160
6000
antwoorden proberen te vinden op de grote vragen.
00:46
But this, for me, I mean, coming here to do this,
7
46160
5000
Maar om hierheen te komen om dit te doen,
00:51
feels like -- there’s this sculptor that I like very much, Giacometti,
8
51160
8000
voelt als -- er is een beeldhouwer waar ik erg van houd: Giacometti,
00:59
who after many years of living in France -- and learning, you know,
9
59160
5000
die na jaren in Frankrijk te hebben geleefd -- waar hij leerde,
01:04
studying and working -- he returned home and he was asked, what did you produce?
10
64160
7000
studeerde en werkte -- naar huis terugkeerde, waar hem gevraagd werd:
01:11
What have you done with so many years of being away?
11
71160
4000
"Wat heb je gemaakt in al die jaren dat je weg was?"
01:15
And he sort of, he showed a handful of figurines.
12
75160
3000
Hij liet daarop een handvol beeldjes zien.
01:18
And obviously they were, "Is this what you spent years doing?
13
78160
5000
Uiteraard zei men: "Is dit waaraan je jarenlang hebt gewerkt?
01:23
And we expected huge masterpieces!"
14
83160
5000
We verwachtten grote meesterwerken!"
01:28
But what struck me is the understanding that in those little pieces
15
88160
6000
Wat me raakte, is het begrip dat die kleine stukken de culminatie waren
01:34
was the culmination of a man’s life, search, thought, everything --
16
94160
6000
van de man zijn leven, zijn zoektocht, gedachten, alles...
01:40
just in a reduced, small version.
17
100160
2000
maar in een gereduceerde vorm.
01:42
In a way, I feel like that.
18
102160
2000
In zekere zin voel ik me zo.
01:44
I feel like I’m coming home to talk about
19
104160
3000
Het voelt alsof ik thuiskom om te praten
01:47
what I’ve been away doing for 20 years.
20
107160
4000
over wat ik elders 20 jaar lang gedaan heb.
01:51
And I will start with a brief taster of what I’ve been about:
21
111160
6000
Ik begin met een korte impressie van wat ik gedaan heb:
01:57
a handful of films -- nothing much,
22
117160
2000
een handvol films -- niet erg veel,
01:59
two feature films and a handful of short films.
23
119160
3000
twee speelfilms en een handvol korte films.
02:02
So, we’ll go with the first piece.
24
122160
4000
Hier komt het eerste stuk.
02:06
(Video) Woman: "I destroy lives," mum said.
25
126160
9000
(Video) Vrouw: Ik verwoest levens... zei mam.
02:15
I love her, you know.
26
135160
2000
Ik hou van haar, weet je.
02:19
She’s not even my real mum.
27
139160
2000
Ze is niet eens mijn echte moeder.
02:21
My real mum and dad dumped me
28
141160
4000
Mijn echte mam en pap dumpten me
02:25
and fucked off back to Nigeria.
29
145160
2000
en knepen er tussenuit naar Nigeria.
02:32
The devil is in me, Court.
30
152160
4000
De duivel zit in me, Court.
02:36
Court: Sleep.
31
156160
2000
Court: Slaap.
02:40
Woman: Have you ever been?
32
160160
2000
Vrouw: Ben jij er ooit geweest?
02:42
Court: Where?
33
162160
2000
Court: Waar?
02:44
Woman: Nigeria.
34
164160
2000
Vrouw: Nigeria.
02:48
Court: Never.
35
168160
2000
Court: Nooit.
02:50
My mum wanted to,
36
170160
3000
Mijn moeder wilde terug, maar
02:53
couldn’t afford it.
37
173160
2000
kon het zich niet veroorloven.
02:56
Woman: Wish I could.
38
176160
2000
Vrouw: Ik wou dat ik het kon.
02:58
I have this feeling I’d be happy there.
39
178160
3000
Ik heb het gevoel dat ik er gelukkig zou zijn.
03:08
Why does everyone get rid of me?
40
188160
2000
Waarom dumpt iedereen me?
03:12
Court: I don't want to get rid of you.
41
192160
2000
Court: Ik ga je niet dumpen.
03:14
Woman: You don't need me.
42
194160
4000
Vrouw: Je hebt me niet nodig.
03:18
You’re just too blind to see it now.
43
198160
3000
Je bent alleen te blind om het al te zien.
03:23
Boy: What do you do all day?
44
203160
3000
Jongen: Wat doe je de hele dag?
03:27
Marcus: Read.
45
207160
2000
Marcus: Lezen.
03:29
Boy: Don't you get bored?
46
209160
2000
Jongen: Raak je niet verveeld?
03:31
And how come you ain't got a job anyway?
47
211160
3000
En waarom heb je trouwens geen baan?
03:34
Marcus: I am retired.
48
214160
2000
Marcus: Ik ben met pensioen.
03:36
Boy: So?
49
216160
2000
Jongen: Dus..?
03:38
Marcus: So I've done my bit for Queen and country, now I work for myself.
50
218160
3000
Marcus: Dus ik heb mijn steentje bijgedragen, nu werk ik voor mezelf.
03:41
Boy: No, now you sit around like a bum all day.
51
221160
2000
Jongen: Nee, nu voer je de hele dag geen zak uit.
03:43
Marcus: Because I do what I like?
52
223160
3000
Marcus: Omdat ik doe wat ik leuk vind?
03:46
Boy: Look man, reading don't feed no one.
53
226160
2000
Jongen: Luister man, lezen brengt geen brood op de plank.
03:48
And it particularly don't feed your spliff habit.
54
228160
2000
En je jointjes al helemaal niet.
03:50
Marcus: It feeds my mind and my soul.
55
230160
4000
Marcus: Het voedt mijn geest en ziel.
03:54
Boy: Arguing with you is a waste of time, Marcus.
56
234160
7000
Jongen: Bekvechten met jou is verspilde moeite, Marcus.
04:01
Marcus: You’re a rapper, am I right?
57
241160
2000
Marcus: Jij bent een rapper, toch?
04:03
Boy: Yeah.
58
243160
1000
Jongen: Ja man.
04:04
Marcus: A modern day poet.
59
244160
1000
Marcus: Een hedendaagse dichter.
04:05
Boy: Yeah, you could say that.
60
245160
1000
Jongen: Ja, dat zou je kunnen zeggen.
04:06
Marcus: So what do you talk about?
61
246160
2000
Marcus: Dus waar heb je het over?
04:08
Boy: What's that supposed to mean?
62
248160
2000
Jongen: Wat bedoel je daar nou mee?
04:10
Marcus: Simple. What do you rap about?
63
250160
2000
Marcus: Simpel. Waar rap je over?
04:12
Boy: Reality, man.
64
252160
2000
Jongen: De werkelijkheid, man.
04:14
Marcus: Whose reality?
65
254160
1000
Marcus: Wiens werkelijkheid?
04:15
Boy: My fuckin' reality.
66
255160
2000
Jongen: Mijn verdomde werkelijkheid!
04:17
Marcus: Tell me about your reality.
67
257160
2000
Marcus: Vertel me over jouw werkelijkheid.
04:19
Boy: Racism, oppression, people like me not getting a break in life.
68
259160
4000
Jongen: Racisme, verdrukking, mensen zoals ik die kansloos zijn.
04:23
Marcus: So what solutions do you offer? I mean, the job of a poet is not just --
69
263160
3000
Marcus: Welke oplossingen draag je aan? De taak van een dichter is niet alleen --
04:26
Boy: Man, fight the power! Simple: blow the motherfuckers out of the sky.
70
266160
3000
Jongen: Man, vecht tegen het gezag! Simpel: haal die klootzakken allemaal neer.
04:29
Marcus: With an AK-47?
71
269160
1000
Marcus: Met een AK-47?
04:30
Boy: Man, if I had one, too fuckin' right.
72
270160
2000
Jongen: Man, als ik er eentje had...
04:32
Marcus: And how many soldiers have you recruited to fight this war with you?
73
272160
3000
Marcus: Hoeveel soldaten heb je opgetrommeld om met jou te strijden?
04:35
Boy: Oh, Marcus, you know what I mean.
74
275160
3000
Jongen: O, Marcus, je weet wat ik bedoel.
04:38
Marcus: When a man resorts to profanities,
75
278160
2000
Marcus: Als een man gaat schelden,
04:40
it’s a sure sign of his inability to express himself.
76
280160
4000
bewijst dat zijn onvermogen zichzelf uit te drukken.
04:44
Boy: See man, you’re just taking the piss out of me now.
77
284160
3000
Jongen: Zie je, je steekt de draak met me.
04:47
Marcus: The Panthers.
78
287160
2000
Marcus: De Panters.
04:49
Boy: Panthers?
79
289160
1000
Jongen: Panters?
04:50
Ass kickin' guys who were fed up with all that white supremacist, powers-that-be bullshit,
80
290160
4000
Keiharde jongens die het blanke racistische machthebberszootje beu waren
04:54
and just went in there and kicked everybody's arse.
81
294160
3000
en ze eens flink op hun flikker gaven.
04:57
Fuckin’ wicked, man. I saw the movie. Bad! What?
82
297160
4000
Totaal wreed, man. Heb de film gezien. Vet! ..Wat?
05:01
Director 1: I saw his last film.
83
301160
4000
Regisseur 1: Ik heb zijn laatste film gezien.
05:05
Épuise, right?
84
305160
2000
Épuisé, toch?
05:07
Woman 1: Yes.
85
307160
1000
Vrouw: 1: Ja.
05:08
D1: Not to make a bad joke, but it was really épuisé.
86
308160
7000
R1: Niet om een slechte grap te maken, maar het was echt épuisé.
05:15
Epuisé -- tired, exhausted, fed up.
87
315160
7000
Épuisé -- moe, uitgeput, het zat.
05:22
Director 2: Can you not shut up?
88
322160
2000
R2: Kun je even je kop houden?
05:24
Now, you talk straight to me, what’s wrong with my films?
89
324160
2000
Nou, zonder geintjes, wat is er mis met mijn films?
05:26
Let’s go.
90
326160
2000
Kom op.
05:28
W1: They suck.
91
328160
1000
V1: Erg slecht.
05:29
Woman 2: They suck? What about yours?
92
329160
2000
Vrouw 2: Erg slecht? En die van jou?
05:32
What, what, what, what about, what?
93
332160
3000
Wat, wat, wat, wat nou... slecht?
05:35
What do you think about your movie?
94
335160
2000
Wat vind je van je eigen film?
05:37
D1: My movies, they are OK, fine.
95
337160
2000
R1: Mijn films zijn oké, prima.
05:39
They are better than making documentaries no one ever sees.
96
339160
3000
Beter dan documentaires maken die niemand ooit ziet.
05:42
What the fuck are you talking about?
97
342160
2000
Waar heb je het verdomme over?
05:44
Did you ever move your fuckin' ass from Hollywood
98
344160
3000
Ben je in Hollywood ooit van je reet gekomen
05:47
to go and film something real?
99
347160
2000
om ergens iets echts te filmen?
05:49
You make people fuckin' sleep.
100
349160
2000
Je wiegt mensen in slaap.
05:51
Dream about bullshit.
101
351160
2000
Dromen over bullshit.
05:53
(Applause)
102
353160
4000
(Applaus)
05:57
Newton Aduaka: Thank you. The first clip, really, is
103
357160
5000
Newton Aduaka: Dank je. Het eerste fragment probeert
06:02
totally trying to capture what cinema is for me,
104
362160
4000
te vangen wat cinema is voor mij, en waar ik
06:06
and where I'm coming from in terms of cinema.
105
366160
2000
vandaan kom wat film betreft.
06:08
The first piece was, really, there's a young woman talking about Nigeria,
106
368160
5000
In het eerste was een jonge vrouw aan het woord over Nigeria,
06:13
that she has a feeling she'll be happy there.
107
373160
3000
dat ze het gevoel had dat ze er gelukkig zou zijn.
06:16
These are the sentiments of someone that's been away from home.
108
376160
3000
Dit zijn de sentimenten van iemand die van thuis weg is geweest.
06:19
And that was something that I went through, you know, and I'm still going through.
109
379160
3000
Dat was iets waar ik doorheen ging, en nog steeds.
06:22
I've not been home for quite a while, for about five years now.
110
382160
3000
Ik ben al een hele tijd niet thuis geweest, ongeveer vijf jaar.
06:25
I've been away 20 years in total.
111
385160
2000
Ik ben in totaal 20 jaar weggeweest.
06:29
And so it’s really --
112
389160
3000
Dus het is echt --
06:32
it's really how suddenly, you know, this was made in 1997,
113
392160
6000
het is hoe opeens -- dit is gemaakt in 1997,
06:38
which is the time of Abacha -- the military dictatorship,
114
398160
4000
de tijd van Abacha -- de militaire dictatuur,
06:42
the worst part of Nigerian history, this post-colonial history.
115
402160
5000
het ergste deel van de Nigeriaanse geschiedenis, deze post-koloniale geschiedenis.
06:47
So, for this girl to have these dreams
116
407160
2000
Dus de dromen van dit meisje
06:49
is simply how we preserve a sense of what home is.
117
409160
4000
zijn simpelweg hoe we het thuisgevoel bewaren.
06:53
How -- and it's sort of, perhaps romantic, but I think beautiful,
118
413160
6000
Het is misschien romantisch, maar volgens mij ook mooi,
06:59
because you just need something to hold on to,
119
419160
4000
want je hebt houvast nodig, zeker in een maatschappij
07:03
especially in a society where you feel alienated.
120
423160
3000
waarin je je buitenstaander voelt.
07:06
Which takes us to the next piece, where the young man
121
426160
3000
Dat brengt ons bij het volgende stuk, waarin de jongeman
07:09
talks about lack of opportunity: living as a black person in Europe,
122
429160
6000
praat over gebrek aan kansen: als zwarte in Europa.
07:15
the glass ceiling that we all know about, that we all talk about,
123
435160
4000
Het glazen plafond dat we allemaal kennen, waarover we praten,
07:19
and his reality.
124
439160
4000
en zijn werkelijkheid.
07:23
Again, this was my -- this was me talking about --
125
443160
2000
Weer was dit mijn -- ik was aan het woord --
07:25
this was, again, the time of multiculturalism in the United Kingdom,
126
445160
4000
het was de tijd van multiculturalisme in het Verenigd Koninkrijk,
07:29
and there was this buzzword -- and it was trying to say,
127
449160
3000
het was een modewoord -- het wilde zeggen,
07:32
what exactly does this multiculturalism mean in the real lives of people?
128
452160
4000
wat betekent multiculturalisme precies in het leven van echte mensen?
07:36
And what would a child --
129
456160
3000
Wat zou een kind --
07:39
what does a child like Jamie -- the young boy -- think,
130
459160
3000
wat denkt een kind als Jamie -- de jongen --
07:42
I mean, with all this anger that's built up inside of him?
131
462160
4000
met al die opgekropte woede in hem?
07:46
What happens with that?
132
466160
2000
Wat gebeurt daarmee?
07:48
What, of course, happens with that is violence,
133
468160
2000
Wat daarmee uiteraard gebeurt, is geweld,
07:50
which we see when we talk about the ghettos
134
470160
4000
wat we zien als we praten over de ghetto's
07:54
and we talk about, you know, South Central L.A. and this kind of stuff,
135
474160
4000
en we praten over South Central L.A. en dat soort dingen,
07:58
and which eventually, when channeled, becomes,
136
478160
3000
dat uiteindelijk, gekanaliseerd
08:01
you know, evolves and manifests itself as riots --
137
481160
5000
evolueert en zich manifesteert als rellen --
08:06
like the one in France two years ago, where I live,
138
486160
4000
zoals in Frankrijk twee jaar geleden, waar ik woon.
08:10
which shocked everybody, because everyone thought, "Oh well,
139
490160
2000
Dat shockeerde iedereen, want iedereen dacht: "O nouja,
08:12
France is a liberal society."
140
492160
2000
Frankrijk is een liberale samenleving."
08:14
But I lived in England for 18 years.
141
494160
3000
Maar ik woonde 18 jaar in Engeland.
08:17
I've lived in France for about four, and I feel actually
142
497160
3000
Ik woon zo'n vier jaar in Frankrijk, en ik voel me
08:20
thrown back 20 years, living in France.
143
500160
5000
20 jaar teruggeworpen, in Frankrijk.
08:25
And then, the third piece. The third piece for me is the question:
144
505160
3000
Dan het derde stuk. Dat is voor mij de vraag:
08:28
What is cinema to you? What do you do with cinema?
145
508160
3000
Wat is cinema voor jou? Wat doe je met cinema?
08:31
There's a young director, Hollywood director, with his friends --
146
511160
8000
Daar is een jonge Hollywood-regisseur, met zijn vrienden --
08:39
fellow filmmakers -- talking about what cinema means.
147
519160
3000
collega-filmmakers -- ze praten over wat cinema betekent.
08:42
I suppose that will take me to my last piece --
148
522160
4000
Dat brengt me bij mijn laatste stuk --
08:46
what cinema means for me.
149
526160
2000
wat cinema voor me betekent.
08:48
My life started as a -- I started life in 1966,
150
528160
4000
Mijn leven begon in 1966,
08:52
a few months before the Biafran, which lasted for three years
151
532160
3000
enkele maanden voor de Biafraoorlog, die drie jaar duurde;
08:55
and it was three years of war.
152
535160
2000
drie jaar oorlog.
08:57
So that whole thing,
153
537160
3000
Dus dat hele verhaal,
09:00
that whole childhood echoes and takes me into the next piece.
154
540160
6000
die hele kindertijd zindert na en brengt me bij het volgende stuk.
09:16
(Video) Voice: Onicha, off to school with your brother.
155
556160
3000
(Video) Stem: Onicha, naar school met je broer.
09:19
Onicha: Yes, mama.
156
559160
2000
Onicha: Ja, mama.
10:09
Commander: Soldiers, you are going to fight a battle,
157
609160
7000
Commandant: Soldaten, jullie gaan een strijd leveren,
10:16
so you must get ready and willing to die.
158
616160
3000
dus jullie moeten bereid zijn te sterven.
10:19
You must get -- ?
159
619160
1000
Jullie moeten...?
10:20
Child Soldiers: Ready and willing to die.
160
620160
3000
Kindsoldaten: Bereid zijn om te sterven.
10:23
C: Success, the change is only coming through the barrel of the gun.
161
623160
6000
C: Succes, de verandering komt door de loop van het geweer.
10:29
CS: The barrel of the gun!
162
629160
2000
KS: De loop van het geweer!
10:31
C: This is the gun.
163
631160
1000
C: Dit is het geweer.
10:32
CS: This is the gun.
164
632160
4000
KS: Dit is het geweer.
10:36
C: This is an AK-47 rifle. This is your life.
165
636160
2000
C: Dit is een AK-47 geweer. Dit is je leven.
10:38
This is your life. This is ... this is ... this is your life.
166
638160
6000
Dit is je leven. Dit is ... dit is ... dit is je leven.
10:44
Ezra: They give us the special drugs. We call it bubbles.
167
644160
3000
Ezra: Ze geven ons speciale drugs. We noemen ze bubbels.
10:47
Amphetamines.
168
647160
2000
Amfetaminen.
10:50
Soldiers: Rain come, sun come, soldier man dey go.
169
650160
3000
Soldaten: Regen komt, zon komt, soldaten die gaan door.
10:53
I say rain come, sun come, soldier man dey go.
170
653160
3000
Ik zeg regen komt, zon komt, soldaten die gaan door.
10:56
We went from one village to another -- three villages.
171
656160
2000
We gingen van dorp tot dorp -- drie dorpen.
10:58
I don’t remember how we got there.
172
658160
2000
Ik herinner me niet hoe we er kwamen.
11:00
Witness: We walked and walked for two days.
173
660160
3000
Getuige: We liepen en liepen twee dagen lang.
11:03
We didn't eat.
174
663160
2000
We aten niet.
11:05
There was no food, just little rice.
175
665160
4000
Er was geen eten, alleen een beetje rijst.
11:09
Without food -- I was sick.
176
669160
2000
Zonder eten was ik ziek.
11:11
The injection made us not to have mind.
177
671160
3000
Door de injectie konden we niet denken.
11:14
God will forgive us.
178
674160
2000
God zal ons vergeven.
11:16
He knows we did not know. We did not know!
179
676160
3000
Hij weet dat we het niet wisten. We wisten het niet!
11:35
Committee Chairman: Do you remember January 6th, 1999?
180
695160
3000
Voorzitter: Herinner je je 6 januari 1999?
11:40
Ezra: I don’t remember.
181
700160
2000
Ezra: Ik weet niet meer.
11:42
Various Voices: You will die! You will die! (Screaming)
182
702160
3000
Jongen: Je gaat sterven! Je gaat sterven! (Schreeuwen)
11:45
Onicha: Ezra! (Ezra: Onicha! Onicha!)
183
705160
2000
Onicha: Ezra! (Ezra: Onicha! Onicha!)
11:47
Various Voices: ♫ We don't need no more trouble ♫
184
707160
8000
Stemmen: ♫We hebben genoeg ellende gehad♫
11:55
♫ No more trouble ♫
185
715160
2000
♫Genoeg ellende♫
11:57
They killed my mother.
186
717160
2000
Ze vermoordden mijn moeder.
11:59
The Mende sons of bastards.
187
719160
2000
Stelletje schoften van Mende.
12:01
(Shouting)
188
721160
2000
(Geschreeuw)
12:04
Who is she?
189
724160
2000
Wie is zij?
12:06
Me.
190
726160
1000
Ik.
12:07
Why you giving these to me?
191
727160
1000
Waarom geef je me die?
12:08
So you can stop staring at me.
192
728160
2000
Dan kun je ophouden me aan te gapen.
12:11
My story is a little bit complicated.
193
731160
3000
Mijn verhaal is een beetje ingewikkeld.
12:14
I’m interested.
194
734160
2000
Ik ben geïnteresseerd.
12:16
Mariam is pregnant.
195
736160
2000
Mariam is zwanger.
12:18
You know what you are? A crocodile.
196
738160
2000
Weet je wat je bent? Een krokodil.
12:20
Big mouth. Short legs.
197
740160
2000
Grote mond. Korte benen.
12:25
In front of Rufus you are Ezra the coward.
198
745160
2000
Bij Rufus ben je Ezra de lafaard.
12:27
He’s not taking care of his troops.
199
747160
2000
Hij zorgt niet voor zijn troepen.
12:29
Troop, pay your last honor. Salute.
200
749160
5000
Soldaten, bewijs de laatste eer. Saluut.
12:34
Open your eyes, Ezra.
201
754160
2000
Open je ogen, Ezra.
12:36
A blind man can see that the diamonds end up in his pocket.
202
756160
2000
Een blinde kan zien dat hij de diamanten achteroverdrukt.
12:38
♫ We don't need no more trouble ♫
203
758160
8000
♫We hebben genoeg ellende gehad♫
12:47
Get that idiot out!
204
767160
2000
Haal die idioot eruit!
12:50
I take you are preparing a major attack?
205
770160
3000
Ik neem aan dat je een grote aanval voorbereidt?
12:53
This must be the mine.
206
773160
1000
Dit moet de mijn zijn.
12:55
Your girl is here.
207
775160
1000
Je meisje is hier.
12:56
Well done, well done.
208
776160
4000
Goed zo, goed zo.
13:01
That is what you are here for, no?
209
781160
2000
Dit is waarvoor je hier bent, niet?
13:03
You are planning to go back to fight are you?
210
783160
3000
Wil je teruggaan om te vechten?
13:06
♫ We don't need no more trouble ♫
211
786160
7000
♫We hebben genoeg ellende gehad♫
13:13
♫ No more trouble ♫
212
793160
2000
♫Genoeg ellende♫
13:15
♫ We don't need no more trouble ♫
213
795160
10000
♫We hebben genoeg ellende gehad♫
13:25
♫ No more trouble. ♫
214
805160
3000
♫Genoeg ellende♫
13:28
Wake up! Everybody wake up. Road block!
215
808160
3000
Wakker worden! Iedereen wakker worden! Wegversperring!
13:31
♫ We don't need no more ... ♫
216
811160
3000
♫We hebben genoeg ... ♫
14:00
Committee Chairman: We hope that, with your help and the help of others, that this commission
217
840160
5000
Voorzitter: We hopen dat met jullie hulp en de hulp van anderen, deze commissie
14:05
will go a long way towards understanding the causes of the rebel war.
218
845160
5000
stappen kan zetten in de richting van begrip voor de oorzaken van de burgeroorlog.
14:10
More than that, begin a healing process and finally to --
219
850160
2000
Bovendien: een helingsproces te starten en
14:12
as an act of closure to a terrible period in this country’s history.
220
852160
6000
als afsluiting van een vreselijke periode in de geschiedenis van dit land.
14:18
The beginning of hope.
221
858160
1000
Het begin van hoop.
14:19
Mr. Ezra Gelehun, please stand.
222
859160
4000
Meneer Ezra Gelehun, gaat u staan.
14:31
State your name and age for the commission.
223
871160
5000
Uw naam en leeftijd graag voor de commissie.
14:36
Ezra: My name is Ezra Gelehun.
224
876160
2000
Ezra: Mijn naam is Ezra Gelehun.
14:38
I am 15 or 16. I don’t remember.
225
878160
4000
Ik ben 15 of 16. Weet het niet meer.
14:42
Ask my sister, she is the witch, she knows everything.
226
882160
5000
Vraag maar aan mijn zus, ze is heks, ze weet alles.
14:47
(Sister: 16.)
227
887160
5000
(Zus: 16.)
14:52
CC: Mr. Gelehun, I’d like to remind you you’re not on trial here
228
892160
3000
V: Meneer Gelehun, ik herinner u eraan dat u hier niet terecht staat
14:55
for any crimes you committed.
229
895160
2000
voor misdaden die u gepleegd hebt.
14:57
E: We were fighting for our freedom.
230
897160
2000
E: We vochten voor onze vrijheid.
14:59
If killing in a war is a crime,
231
899160
3000
Als moorden in een oorlog een misdaad is,
15:02
then you have to charge every soldier in the world.
232
902160
4000
zul je elke soldaat ter wereld moeten aanklagen.
15:06
War is a crime, yes, but I did not start it.
233
906160
4000
Oorlog is een misdaad, ja, maar ik ben hem niet begonnen.
15:10
You too are a retired General, not so?
234
910160
4000
U bent ook een generaal met pensioen, niet?
15:14
CC: Yes, correct.
235
914160
2000
V: Ja, dat klopt.
15:16
E: So you too must stand trial then.
236
916160
2000
E: Dan moet u ook terechtstaan.
15:18
Our government was corrupt.
237
918160
4000
Onze regering was corrupt.
15:22
Lack of education was their way to control power.
238
922160
5000
Gebrek aan opleiding was hun manier de macht te houden.
15:27
If I may ask, do you pay for school in your country?
239
927160
3000
Mag ik vragen of u voor school betaalt in uw land?
15:30
CC: No, we don’t.
240
930160
5000
V: Nee, dat doen we niet.
15:35
E: You are richer than us.
241
935160
2000
V: U bent rijker dan wij.
15:37
But we pay for school.
242
937160
3000
Maar wij betalen voor school.
15:41
Your country talks about democracy,
243
941160
2000
Uw land praat over democratie,
15:43
but you support corrupt governments like my own.
244
943160
4000
Maar u steunt corrupte regimes als deze.
15:47
Why? Because you want our diamond.
245
947160
3000
Waarom? Omdat u onze diamanten wil.
15:50
Ask if anyone in this room have ever seen real diamond before?
246
950160
4000
Vraag of iemand in deze ruimte ooit een echte diamant heeft gezien...
15:54
No.
247
954160
2000
Nee!
15:56
CC: Mr. Gelehun, I'd like to remind you, you're not on trial here today.
248
956160
6000
V: Meneer Gelehun, zoals ik al zei: u staat niet terecht vandaag.
16:02
You are not on trial.
249
962160
1000
U staat niet terecht.
16:03
E: Then let me go.
250
963160
3000
E: Dan laat me gaan.
16:06
CC: I can't do that, son.
251
966160
3000
V: Dat kan ik niet doen, jongen.
16:09
E: So you are a liar.
252
969160
2000
E: Dan bent u een leugenaar.
16:11
(Applause)
253
971160
2000
(Applaus)
16:13
NA: Thank you. Just very quickly to say that my point really here,
254
973160
3000
NA: Dank je. Nog even om te zeggen dat mijn boodschap hier
16:16
is that while we’re making all these huge advancements,
255
976160
2000
is dat terwijl we al die
16:18
what we're doing, which for me, you know, I think we should --
256
978160
6000
enorme vooruitgang boeken --
16:24
Africa should move forward, but we should remember,
257
984160
4000
Afrika moet vooruitgaan, maar we moeten dit onthouden,
16:28
so we do not go back here again.
258
988160
2000
zodat we het nooit meer laten gebeuren.
16:30
Thank you.
259
990160
1000
Dank je wel.
16:31
Emeka Okafor: Thank you, Newton.
260
991160
2000
Emeka Okafor: Dank je, Newton.
16:33
(Applause)
261
993160
3000
(Applaus)
16:36
One of the themes that comes through very strongly
262
996160
4000
Een van de thema's die naar voren komen
16:40
in the piece we just watched is this sense of the psychological trauma of the young
263
1000160
10000
in het stuk dat we net zagen, is het idee van psychologisch trauma van de jongeren
16:50
that have to play this role of being child soldiers.
264
1010160
5000
die de rol van kindsoldaten moeten spelen.
16:55
And considering where you are coming from,
265
1015160
4000
In aanmerking nemend waar je vandaan komt,
16:59
and when we consider the extent to which it’s not taken as seriously
266
1019160
6000
en als we zien hoezeer dit allemaal niet zo serieus wordt genomen
17:05
as it should be, what would you have to say about that?
267
1025160
4000
als zou moeten, wat heb je daarover te zeggen?
17:09
NA: In the process of my research, I actually spent
268
1029160
3000
NA: Tijdens mijn onderzoek bracht ik
17:12
a bit of time in Sierra Leone researching this.
269
1032160
3000
wat tijd door in Sierra Leone.
17:15
And I remember I met a lot of child soldiers --
270
1035160
5000
Ik heb veel kindsoldaten ontmoet --
17:20
ex-combatants, as they like to be called.
271
1040160
4000
ex-strijders, zoals ze genoemd willen worden.
17:26
I met psychosocial workers who worked with them.
272
1046160
5000
Ik ontmoette psychosociale werkers die met hen gewerkt hadden.
17:31
I met psychiatrists who spent time with them,
273
1051160
3000
Ik ontmoette psychiaters die tijd met hen hadden doorgebracht,
17:34
aid workers, NGOs, the whole lot.
274
1054160
3000
hulpverleners, ngo's, enzovoort.
17:37
But I remember on the flight back on my last trip,
275
1057160
4000
Maar op de terugvlucht van mijn laatste reis,
17:41
I remember breaking down in tears and thinking to myself,
276
1061160
4000
brak ik in tranen uit en dacht bij mezelf:
17:45
if any kid in the West, in the western world,
277
1065160
6000
als een westers kind, in de westerse wereld,
17:51
went through a day of what any of those kids have gone through,
278
1071160
5000
één dag zou meemaken wat deze kinderen hebben meegemaakt,
17:56
they will be in therapy for the rest of their natural lives.
279
1076160
6000
dan zouden ze voor de rest van hun leven in therapie zijn.
18:02
So for me, the thought that we have all these children --
280
1082160
5000
Dus voor mij is de gedachte dat we al deze kinderen --
18:07
it’s a generation, we have a whole generation of children --
281
1087160
3000
het is een generatie, we hebben een hele generatie kinderen --
18:10
who have been put through so much psychological trauma or damage,
282
1090160
7000
die psychologisch zo getraumatiseerd en beschadigd zijn.
18:17
and Africa has to live with that.
283
1097160
2000
Afrika moet daarmee leven.
18:19
But I’m just saying to factor that in,
284
1099160
2000
Ik zeg dus dat we dat moeten
18:21
factor that in with all this great advancement,
285
1101160
3000
incalculeren bij alle grote vooruitgang,
18:24
all this pronouncement of great achievement.
286
1104160
2000
alle verkondiging van grote prestaties.
18:28
That’s really my thinking.
287
1108160
2000
Dat is wat ik denk.
18:30
EO: Well, we thank you again for coming to the TED stage.
288
1110160
3000
EO: Nogmaals hartelijk dank dat je naar TED kwam.
18:33
That was a very moving piece.
289
1113160
2000
Dat was een zeer aangrijpend stuk.
18:35
NA: Thank you.
290
1115160
1000
NA: Dank je.
18:36
EO: Thank you.
291
1116160
1000
EO: Dank je.
18:37
(Applause)
292
1117160
1000
(Applaus)
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7