Didier Sornette: How we can predict the next financial crisis

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Christel Foncke

Once upon a time

Lang geleden

we lived in an economy of financial growth and prosperity.

hadden we een economisch systeem van financiële groei en welvaart.

This was called the Great Moderation,

De zogenoemde Grote Matiging.

the misguided belief by most economists,

De misplaatste overtuiging van vele economen,

policymakers and central banks

beleidsmakers en centrale banken

that we have transformed into a new world

dat wij zijn getransformeerd in een nieuwe wereld

of never-ending growth and prosperity.

van eindeloze groei en bloei.

This was seen by robust and steady GDP growth,

Dat blijkt vooral uit de robuuste en geleidelijke toename van het bnp,

by low and controlled inflation,

de lage, geleidelijke inflatie,

by low unemployment,

lage werkloosheid

and controlled and low financial volatility.

en gecontroleerde, lage financiële volatiliteit.

But the Great Recession in 2007 and 2008,

Maar de Grote Recessie in 2007 en 2008,

the great crash, broke this illusion.

de crash, heeft deze illusie verbroken.

A few hundred billion dollars of losses in the financial sector

Enkele honderden miljarden dollar verlies in de financiële sector,

cascaded into five trillion dollars

die oversloegen naar vijf biljoen dollar

of losses in world GDP

verlies in globaal bnp

and almost $30 trillion losses

en bijna $30 biljoen

in the global stock market.

verlies op de beurs, wereldwijd.

So the understanding of this Great Recession

De algemene opvatting over deze Grote Recessie

was that this was completely surprising,

was dat ze onverwachts kwam,

this came out of the blue,

uit het niets verscheen,

this was like the wrath of the gods.

en op de toorn van de goden leek.

There was no responsibility.

Er was geen verantwoording.

So, as a reflection of this,

Om erover na te denken,

we started the Financial Crisis Observatory.

hebben we het Waarnemingscentrum voor de Financiële Crisis opgestart.

We had the goal to diagnose in real time

Met als doel om

financial bubbles

financiële luchtbellen in realtime te testen

and identify in advance their critical time.

en deze vóór het cruciale tijdstip te identificeren.

What is the underpinning, scientifically, of this financial observatory?

Wat zijn de fundamentele, wetenschappelijke, bevindingen van het centrum?

We developed a theory called "dragon-kings."

We hebben een theorie ontwikkeld van 'drakenkoningen'.

Dragon-kings represent extreme events

Drakenkoningen vertegenwoordigen extreme incidenten

which are of a class of their own.

die een klasse apart zijn.

They are special. They are outliers.

Ze zijn speciaal. Het zijn buitenstaanders.

They are generated by specific mechanisms

Ze ontstaan door specifieke mechanismen

that may make them predictable,

die hen mogelijk voorspelbaar maken,

perhaps controllable.

wellicht bestuurbaar.

Consider the financial price time series,

Denk eens na over de financiële tijdreeksen,

a given stock, your perfect stock,

een bepaald aandeel, jouw perfecte aandeel,

or a global index.

of een wereldwijde index.

You have these up-and-downs.

Er zijn hoogte- en dieptepunten.

A very good measure of the risk of this financial market

Een goede maatstaf voor het risico van deze financiële markt

is the peaks-to-valleys that represent

zijn de 'pieken-naar-dalen'

a worst case scenario

die het slechtste scenario tonen

when you bought at the top and sold at the bottom.

wanneer je op het hoogste prijsniveau hebt gekocht en op het dieptepunt verkocht.

You can look at the statistics, the frequency of the occurrence

De statistieken laten de frequentie

of peak-to-valleys of different sizes,

van de verschillende pieken en dalen zien.

which is represented in this graph.

De frequenties zijn weergegeven in deze grafiek.

Now, interestingly, 99 percent

Het is opvallend dat 99 procent

of the peak-to-valleys of different amplitudes

van de pieken en dalen in diverse amplitudes

can be represented by a universal power law

aangetoond kunnen worden door een universele machtsfunctie,

represented by this red line here.

die hier door de rode lijn worden weergegeven.

More interestingly, there are outliers, there are exceptions

Maar interessanter is dat er uitschieters, of uitzonderingen zijn

which are above this red line,

die boven de rode lijn liggen.

occur 100 times more frequently, at least,

Deze komen minstens 100 keer vaker voor

than the extrapolation would predict them to occur

dan je zou verwachten op basis van de extrapolatie,

based on the calibration of the 99 percent remaining

gebaseerd op de schaalverdeling van de resterende 99%

peak-to-valleys.

van pieken en dalen.

They are due to trenchant dependancies

Dat is te wijten aan krachtige afhankelijkheden

such that a loss is followed by a loss

bijvoorbeeld een verlies, gevolgd door een verlies

which is followed by a loss which is followed by a loss.

dat gevolgd is door een verlies, dat ook gevolgd is door een verlies.

These kinds of dependencies

Dit soort afhankelijkheden

are largely missed by standard risk management tools,

worden merendeels niet ontdekt of meegenomen door de standaard risicomanagementinstrumenten,

which ignore them and see lizards

die ze negeren en eerder hagedissen

when they should see dragon-kings.

dan drakenkoningen zien.

The root mechanism of a dragon-king

De werking van een drakenkoning

is a slow maturation towards instability,

is een langzaam rijpingsproces naar onstabiliteit,

which is the bubble,

de luchtbel,

and the climax of the bubble is often the crash.

en het hoogtepunt van de luchtbel is meestal de crash.

This is similar to the slow heating of water

Het is vergelijkbaar met het langzaam opwarmen van water

in this test tube reaching the boiling point,

in een reageerbuis tot het zijn kookpunt bereikt,

where the instability of the water occurs

waar de onstabiliteit van het water ontstaat

and you have the phase transition to vapor.

en de overgang naar stoom plaatsvindt.

And this process, which is absolutely non-linear --

Dit niet-lineaire proces

cannot be predicted by standard techniques --

kan niet voorspeld worden door standaardmethodes --

is the reflection of a collective emergent behavior

en is een weergave van een gemeenschappelijk opkomend gedrag

which is fundamentally endogenous.

dat eigenlijk endogeen is.

So the cause of the crash, the cause of the crisis

De oorzaak van de crash en de crisis

has to be found in an inner instability of the system,

moet dus gevonden worden in een interne instabiliteit van het systeem.

and any tiny perturbation will make this instability occur.

Elke kleine verstoring zal deze instabiliteit veroorzaken.

Now, some of you may have come to the mind

Sommigen van jullie herinneren zich

that is this not related to the black swan concept

dat dit niet verwant is aan het zwarte zwaan concept

you have heard about frequently?

waar je vaak over hebt gehoord?

Remember, black swan is this rare bird

Nogmaals, de zwarte zwaan is een zeldzame vogel

that you see once and suddenly shattered your belief

die je één keer ziet en waardoor je overtuiging

that all swans should be white,

dat alle zwanen wit behoren te zijn, plotseling uiteenvalt,

so it has captured the idea of unpredictability,

zodat onvoorspelbaarheid en onbekendheid worden bevestigd,

unknowability, that the extreme events

dat extreme gebeurtenissen

are fundamentally unknowable.

in essentie, onbekend zijn.

Nothing can be further

Ik denk dat niets verder kan afwijken

from the dragon-king concept I propose,

van het drakenkoning-concept,

which is exactly the opposite, that most extreme events

dat in tegenstelling tot de meest extreme incidenten,

are actually knowable and predictable.

die feitelijk kenbaar en voorspelbaar zijn.

So we can be empowered and take responsibility

Wij kunnen dus in staat zijn en kunnen de verantwoordelijkheid nemen,

and make predictions about them.

en wij kunnen hier voorspellingen over doen.

So let's have my dragon-king burn this black swan concept.

Daarom laten we mijn drakenkoning dit zwarte zwaan concept verbranden.

(Laughter)

(Gelach)

There are many early warning signals

Er zijn veel vroegtijdige waarschuwingssignalen

that are predicted by this theory.

die door deze theorie worden voorspeld.

Let me just focus on one of them:

Ik bespreek er één:

the super-exponential growth with positive feedback.

de super-exponentiële groei met positieve feedback.

What does it mean?

Wat betekent dat?

Imagine you have an investment

Stel je voor dat je een investering hebt

that returns the first year five percent,

die in het eerste jaar vijf procent rendeert,

the second year 10 percent, the third year 20 percent,

het tweede jaar 10 procent, het derde jaar 20 procent

the next year 40 percent. Is that not marvelous?

en het volgende jaar 40 procent. Is dat niet geweldig?

This is a super-exponential growth.

Dit is een super-exponentiële groei.

A standard exponential growth corresponds

Een exponentiële groei komt overeen

to a constant growth rate, let's say, of 10 percent

met een voortdurende groeipercentage, laten we zeggen, van 10 procent.

The point is that, many times during bubbles,

Tijdens luchtbellen is er vaak

there are positive feedbacks which can be of many times,

positieve feedback dat meestal

such that previous growths enhance,

voorgaande toenames verbetert,

push forward, increase the next growth

stimuleert, uitbreidt en ontwikkelt

through this kind of super-exponential growth,

via dit type super-exponentiële groei.

which is very trenchant, not sustainable.

Het is krachtig, maar onhoudbaar.

And the key idea is that the mathematical solution

Het belangrijkste uitgangspunt is dat de wiskundige oplossing

of this class of models exhibit finite-time singularities,

van dit type modellen, eindige singulariteiten vertoont.

which means that there is a critical time

Dit betekent dat er een kritiek moment is

where the system will break, will change regime.

waar het systeem zal afbreken en het regime zal veranderen.

It may be a crash. It may be just a plateau, something else.

Het kan een crash, een schuldenplafond, of iets anders zijn.

And the key idea is that the critical time,

Het belangrijkste uitgangspunt is dat informatie

the information about the critical time is contained

over het kritieke moment is opgenomen

in the early development of this super-exponential growth.

in een vroeg ontwikkelingsstadium van deze super-exponentiële groei.

We have applied this theory early on, that was our first success,

We hebben deze theorie al snel toegepast. Dat was ons eerste succes

to the diagnostic of the rupture of key elements

naar de diagnose van de breuk van essentiële elementen

on the iron rocket.

van de ijzeren raket.

Using acoustic emission, you know, this little noise

Met behulp van akoestische uitstoot, het geringe geluid dat door een constructie

that you hear a structure emit, sing to you

onder spanning wordt vrijgegeven,

when they are stressed, and reveal the damage going on,

produceert een hoorbaar signaal dat de schade onthult.

there's a collective phenomenon of positive feedback,

Er is een gezamenlijk verschijnsel van positieve feedback.

the more damage gives the more damage,

Hoe meer schade des te meer verwoesting.

so you can actually predict,

In feite kun je,

within, of course, a probability band,

binnen een bepaalde bandbreedte,

when the rupture will occur.

voorspellen wanneer de breuk zal optreden.

So this is now so successful that it is used

Dit is nu zo succesvol dat het ingezet wordt

in the initial phase of [unclear] the flight.

in de beginfase van de vlucht.

Perhaps more surprisingly, the same type of theory

Misschien wekt het nog meer verbazing dat hetzelfde type theorie

applies to biology and medicine,

van toepassing is op biologie en geneeskunde,

parturition, the act of giving birth, epileptic seizures.

bevallingen en epileptische aanvallen.

From seven months of pregnancy, a mother

Vanaf zeven maanden zwangerschap begint een moeder regelmatig

starts to feel episodic precursory contractions of the uterus

inleidende samentrekkingen van de baarmoeder te voelen.

that are the sign of these maturations

Dat is een teken van het rijpingsproces naar instabiliteit.

toward the instability, giving birth to the baby,

De bevalling van een baby.

the dragon-king.

De drakenkoning.

So if you measure the precursor signal,

Als je het voorteken opmeet,

you can actually identify pre- and post-maturity problems

kun je het pre- en post- volwassen stadium

in advance.

van tevoren identificeren.

Epileptic seizures also come in a large variety of size,

Epileptische aanvallen komen voor in verschillende vormen

and when the brain goes to a super-critical state,

en als het brein in een super-kritieke stand verkeert,

you have dragon-kings which have a degree of predictability

zijn er drakenkoningen die een bepaalde mate van voorspelbaarheid hebben

and this can help the patient to deal with this illness.

en de patiënt helpen deze ziekte te verwerken.

We have applied this theory to many systems,

We hebben deze theorie op veel systemen toegepast,

landslides, glacier collapse,

aardverschuivingen, gletsjerinstortingen,

even to the dynamics of prediction of success:

zelfs op de dynamiek van het voorspellen van succes:

blockbusters, YouTube videos, movies, and so on.

blockbusters, YouTube videos, films, enzovoorts.

But perhaps the most important application

De meest belangrijke applicatie is wellicht

is for finance, and this theory

voor financiën, en volgens mij belicht deze theorie

illuminates, I believe, the deep reason

de onderliggende reden

for the financial crisis that we have gone through.

voor de financiële crisis die we hebben doorstaan.

This is rooted in 30 years of history of bubbles,

Dit is gebaseerd op 30 jaar geschiedenis van luchtbellen.

starting in 1980, with the global bubble

Het is ontstaan in 1980, met de wereldwijde luchtbel

crashing in 1987,

die is ingestort in 1987,

followed by many other bubbles.

gevolgd door meerdere luchtbellen.

The biggest one was the "new economy" Internet bubble

De grootste was de "nieuwe economie" internet-luchtbel

in 2000, crashing in 2000,

die is ingestort in 2000.

the real estate bubbles in many countries,

De internationale onroerend goed luchtbellen,

financial derivative bubbles everywhere,

financiële derivaten luchtbellen,

stock market bubbles also everywhere,

aandelen-luchtbellen,

commodity and all bubbles, debt and credit bubbles --

grondstoffen luchtbellen en alles, debet en credit luchtbellen --

bubbles, bubbles, bubbles.

luchtbellen --

We had a global bubble.

We hadden een wereldwijde luchtbel.

This is a measure of global overvaluation

Het is een maatstaf voor wereldwijde overwaardering

of all markets, expressing what I call

van alle markten. Het verkondigen van

an illusion of a perpetual money machine

een illusie van een eeuwigdurende geldmachine

that suddenly broke in 2007.

die plotseling kapot ging in 2007.

The problem is that we see the same process,

Het probleem is dat we hetzelfde proces zien,

in particular through quantitative easing,

met name als gevolg van kwantitatieve vereenvoudiging,

of a thinking of a perpetual money machine nowadays

bij het denkbeeld over een eeuwigdurende geldmachine

to tackle the crisis since 2008 in the U.S., in Europe,

om de crisis aan te pakken die sinds 2008 is ontstaan in Amerika, Europa

in Japan.

en Japan.

This has very important implications

Dit heeft uiterst belangrijke consequenties

to understand the failure of quantitative easing

om de mislukking te begrijpen van een simpele kwantitatieve verzachting

as well as austerity measures

en bezuinigingsplannen.

as long as we don't attack the core,

Dat wil zeggen, zolang we niet de kernoorzaak

the structural cause of this perpetual money machine thinking.

van deze eeuwigdurende geldmachine aanpakken.

Now, these are big claims.

Dit zijn substantiële beweringen.

Why would you believe me?

Waarom zou je mij geloven?

Well, perhaps because, in the last 15 years

Wellicht omdat we de laatste 15 jaar

we have come out of our ivory tower,

uit onze ivoren toren zijn gekomen

and started to publish ex ante --

en ex ante begonnen te publiceren --

and I stress the term ex ante, it means "in advance" —

Ik leg nogmaals de nadruk op het begrip ex ante, dat "van tevoren" betekent.

before the crash confirmed

Dus, voordat de crash het bestaan van de luchtbel

the existence of the bubble or the financial excesses.

en financiële buitensporigheden bevestigde.

These are a few of the major bubbles

Dit zijn een paar van de grote luchtbellen

that we have lived through in recent history.

die we recent hebben meegemaakt.

Again, many interesting stories for each of them.

Nogmaals, de verhalen over deze luchtbellen zijn allemaal interessant.

Let me tell you just one or two stories

Over een of twee van die verhalen over het omgaan met

that deal with massive bubbles.

massale luchtbellen zal ik wat meer vertellen.

We all know the Chinese miracle.

We kennen allemaal het Chinese wonder.

This is the expression of the stock market

Dit is de uitdrukking van de aandelenmarkt

of a massive bubble, a factor of three,

over een massale luchtbel, een factor drie,

300 percent in just a few years.

300 procent in slechts een paar jaar.

In September 2007,

In september 2007

I was invited as a keynote speaker of a macro hedge fund

was ik uitgenodigd als gastspreker

management conference,

voor een risicodekkingsfonds conferentie,

and I showed to the conference a prediction

en ik had voorspeld

that by the end of 2007, this bubble

dat deze luchtbel aan het eind van 2007

would change regime.

van regime zal veranderen.

There might be a crash. Certainly not sustainable.

Er kan een crash ontstaan. Het is zeker geen houdbare situatie.

Now, how do you believe the very smart,

Hoe denk je dat de intelligente,

very motivated, very informed macro hedge fund managers

gemotiveerde, goed geïnformeerde fondsmanagers

reacted to this prediction?

reageerden op deze voorspelling?

You know, they had made billions

Ze hebben tot nu toe miljarden verdiend

just surfing this bubble until now.

door op deze luchtbel te surfen.

They told me, "Didier,

Ze zeiden, "Didier",

yeah, the market might be overvalued,

de markt kan overgewaardeerd zijn,

but you forget something.

maar je bent iets vergeten.

There is the Beijing Olympic Games coming

De Beijing Olympische Spelen

in August 2008, and it's very clear that

vinden plaats in augustus 2008. Het is duidelijk dat

the Chinese government is controlling the economy

de Chinese regering de economie bestuurt

and doing what it takes

en er alles aan doet

to also avoid any wave and control the stock market."

om golven te vermijden en de aandelenmarkt te besturen.

Three weeks after my presentation,

Drie weken na mijn presentatie

the markets lost 20 percent

waren de aandelen 20 procent gedaald,

and went through a phase of volatility,

was er sprake van een volatiele fase, beroering,

upheaval, and a total market loss of

en was er aan het eind van het jaar

70 percent until the end of the year.

70 procent verlies.

So how can we be so collectively wrong

Hoe kunnen we gezamenlijk zo ontzettend ongelijk hebben

by misreading or ignoring the science

door het verkeerd inschatten of negeren van de wetenschap van het feit dat

of the fact that when an instability has developed,

als onstabiliteit is ontwikkeld en

and the system is ripe, any perturbation

het systeem gereed is, elke verstoring

makes it essentially impossible to control?

het onmogelijk maakt het te besturen?

The Chinese market collapsed, but it rebounded.

De Chinese markt is ingestort, maar herstelde.

In 2009, we also identified that this new bubble,

In 2009 hebben we geïdentificeerd dat deze nieuwe luchtbel, een

a smaller one, was unsustainable,

kleinere, onhoudbaar was.

so we published again a prediction, in advance,

We hebben dus opnieuw een voorspelling gemaakt, door vooraf

stating that by August 2009, the market will correct,

aan te geven dat per augustus 2009, de markt zal corrigeren

will not continue on this track.

en niet op deze manier zal aanhouden.

Our critics, reading the prediction,

De critici die de voorspelling hebben gelezen,

said, "No, it's not possible.

zeiden, "Nee, het is onmogelijk.

The Chinese government is there.

De Chinese regering is alert.

They have learned their lesson. They will control.

Ze hebben hun les geleerd. Ze zullen de controle houden.

They want to benefit from the growth."

Ze willen voordeel halen uit de groei.

Perhaps these critics have not learned their lesson previously.

Misschien hebben deze critici de vorige keer hun les niet geleerd.

So the crisis did occur. The market corrected.

De crisis heeft plaatsgevonden. De markt corrigeerde.

The same critics then said, "Ah, yes,

Dezelfde critici zeiden: "Ja hoor,

but you published your prediction.

maar je hebt jouw voorspelling openbaar gemaakt.

You influenced the market.

Je hebt de markt beïnvloedt.

It was not a prediction."

Het was geen voorspelling."

Maybe I am very powerful then.

Misschien ben ik wel erg machtig?

Now, this is interesting.

Welnu, dit is interessant.

It shows that it's essentially impossible until now

Het geeft aan dat het tot nu toe onmogelijk was om

to develop a science of economics

een economische wetenschap te ontwikkelen,

because we are sentient beings who anticipate

omdat we waarnemende wezens zijn die anticiperen.

and there is a problem of self-fulfilling prophesies.

Bovendien bestaat het probleem van de zichzelf waarmakende voorspellingen.

So we invented a new way of doing science.

Dus hebben we een nieuwe wetenschappelijke werkwijze bedacht.

We created the Financial Bubble Experiment.

We hebben het Financiële Luchtbel Experiment gecreërd.

The idea is the following. We monitor the markets.

Het idee is als volgt: we houden de aandelen in de gaten.

We identify excesses, bubbles.

We achterhalen buitensporigheden, luchtbellen.

We do our work. We write a report

We doen ons werk. We schrijven een rapport

in which we put our prediction of the critical time.

waarin we onze voorspellingen voor de kritieke momenten zetten.

We don't release the report. It's kept secret.

We publiceren het rapport niet. Het wordt geheim gehouden.

But with modern encrypting techniques,

Met moderne coderingstechnieken,

we have a hash, we publish a public key,

hebben we een hash, we geven een openbare sleutel uit.

and six months later, we release the report,

Zes maanden later introduceren we het rapport

and there is authentication.

en is er sprake van bevestiging.

And all this is done on an international archive

Dit rapport werd in internationale archieven opgeslagen,

so that we cannot be accused of just releasing the successes.

zodat we niet beschuldigd worden voor slechts het uitbrengen van de prestaties.

Let me tease you with a very recent analysis.

Ik zal iets vertellen over een recente analyse.

17th of May, 2013, just two weeks ago,

Op 17 mei, 2013, twee weken geleden,

we identified that the U.S. stock market

hebben we geconstateerd dat de Amerikaanse aandelenmarkt

was on an unsustainable path

de verkeerde kant opging

and we released this on our website on the 21st of May

en op 21 mei publiceerden we op onze website dat

that there will be a change of regime.

het regime zal veranderen.

The next day, the market started to change regime, course.

De volgende dag begon de markt van koers te veranderen.

This is not a crash.

Dit is geen crash.

This is just the third or fourth act

Dit is slechts de derde of vierde fase

of a massive bubble in the making.

van de totstandkoming van een reusachtige luchtbel.

Scaling up the discussion at the size of the planet,

In de discussie over de grootte van de planeet

we see the same thing.

zien we hetzelfde.

Wherever we look, it's observable:

Waar wij ook kijken, het is waarneembaar:

in the biosphere, in the atmosphere, in the ocean,

in de biosfeer, atmosfeer en oceaan.

showing these super-exponential trajectories

Ze laten super-exponentiële trajecten zien,

characterizing an unsustainable path

karakteriseren een onhoudbare route

and announcing a phase transition.

en kondigen een overgangsfase aan.

This diagram on the right

Het rechter diagram

shows a very beautiful compilation of studies

toont een prachtige compilatie van onderzoeken

suggesting indeed that there is a nonlinear -- possibility

die het non-lineaire vooruitzicht aangeeft

for a nonlinear transition just in the next few decades.

voor een non-lineaire overgang in de volgende decennia.

So there are bubbles everywhere.

Er zijn dus overal luchtbellen.

From one side, this is exciting

Spannend,

for me, as a professor who chases bubbles

voor mij als een professor die luchtbellen achtervolgt

and slays dragons, as the media has sometimes called me.

en draken slacht, zoals ik word neergezet in de media.

But can we really slay the dragons?

Maar kunnen we de draken echt neersabelen?

Very recently, with collaborators,

Onlangs hebben we, gezamenlijk met anderen,

we studied a dynamical system

het dynamische systeem bestudeerd

where you see the dragon-king as these big loops

waar je de drakenkoning beziet als zijnde deze grote lussen.

and we were able to apply tiny perturbations at the right times

We waren in staat kleine verstoringen op het juiste moment toe te passen

that removed, when control is on, these dragons.

zodat deze draken werden verwijderd.

"Gouverner, c'est prévoir."

"Gouverner, c'est prévoir."

Governing is the art of planning and predicting.

Regeren is de kunst van het plannen en voorspellen.

But is it not the case that this is probably

Is het niet zo dat dit waarschijnlijk

one of the biggest gaps of mankind,

één van de grootste verschillen van de mensheid is?

which has the responsibility to steer

De mensheid, die verantwoordelijk is voor

our societies and our planet toward sustainability

het aansturen van onze samenleving en planeet naar duurzaamheid,

in the face of growing challenges and crises?

gezien de groeiende uitdagingen en crisissituaties?

But the dragon-king theory gives hope.

Maar de drakenkoning-theorie geeft hoop.

We learn that most systems have pockets of predictability.

We leren dat de meeste systemen een aantal kleine vormen van voorspelbaarheid hebben.

It is possible to develop advance diagnostics of crises

Het is mogelijk om van tevoren een diagnose van de crisis te maken,

so that we can be prepared, we can take measures,

zodat we voorbereid kunnen zijn, en maatregelen

we can take responsibility,

kunnen treffen.

and so that never again will

En dat er nooit meer

extremes and crises like the Great Recession

uitersten of crisissituaties zoals de Grote Recessie

or the European crisis take us by surprise.

of de Europese crisis ons zullen verrassen.

Thank you.

Dank voor uw aandacht.

(Applause)

(Applaus)